Nhận thức rõ vai trò quan trọng của lực lượng dân quân tự vệ (DQTV) đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ địa phương, góp phần bảo vệ Tổ quốc, những năm qua, Bộ Chỉ huy Quân sự (BCHQS) tỉnh Bình Thuận luôn thực hiện tốt chức năng tham mưu cho Tỉnh ủy, Uỷ ban nhân dân Tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức xây dựng lực lượng DQTV theo phương châm “vững mạnh, rộng khắp”; trong đó, chú trọng nâng cao chất lượng tổng hợp và hiệu quả hoạt động. Theo đó, Tỉnh chỉ đạo các địa phương, cơ sở, các tổ chức, cơ quan có đủ điều kiện đều phải triển khai xây dựng đơn vị DQTV. Nhờ đó, đến nay, lực lượng DQTV của Bình Thuận đảm bảo tỷ lệ phù hợp, có số lượng, tổ chức biên chế hợp lý, bao gồm: dân quân thường trực, dân quân cơ động, dân quân tại chỗ, dân quân các binh chủng cần thiết và DQTV biển. Qua hoạt động thực tiễn, DQTV của Tỉnh ngày càng trưởng thành, thể hiện rõ vai trò là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự ở cơ sở. DQTV đã phối hợp với các lực lượng trên địa bàn chủ động phòng ngừa, xử lý kịp thời các tình huống, không để phát sinh các điểm “nóng”; tham gia đấu tranh ngăn chặn tàu, thuyền nước ngoài xâm phạm lãnh hải và các hoạt động vi phạm luật pháp trên biển; đồng thời, tích cực tham gia phòng chống thiên tai, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo thuận lợi đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn.

Nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ địa phương trong thời kỳ mới, Bình Thuận chủ trương tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với lực lượng DQTV, nhằm đảm bảo cho lực lượng này có chất lượng chính trị ngày càng cao. Đây là vấn đề thuộc nguyên tắc trong tổ chức xây dựng lực lượng DQTV. Đặc biệt, đối với Bình Thuận, một tỉnh duyên hải nam Trung Bộ, có địa hình đa dạng, phức tạp, bao gồm: rừng núi, trung du, đồng bằng ven biển và đảo; có vị trí quan trọng cả về kinh tế-xã hội và quốc phòng-an ninh đối với Quân khu 7 và cả nước, thì điều đó càng có ý nghĩa quan trọng, thiết thực.

Hằng năm, Tỉnh ủy, Uỷ ban nhân dân Tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, các ngành ở địa phương quán triệt sâu sắc các quan điểm, đường lối của Đảng về công tác quốc phòng-an ninh, nhất là Chỉ thị 16/CT-TW của Ban Bí thư Trung ương “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng DQTV và lực lượng dự bị động viên trong tình hình mới” và các chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên về công tác quân sự, quốc phòng; trên cơ sở đó, ra nghị quyết chuyên đề, các chỉ thị, hướng dẫn để tổ chức thực hiện. Trong quá trình xây dựng lực lượng DQTV, Bình Thuận coi trọng thực hiện có nền nếp, chặt chẽ quy trình, trước hết là quy trình tuyển chọn đầu vào DQTV; trong đó, ưu tiên số đảng viên, đoàn viên ưu tú trong độ tuổi đăng ký làm cán bộ nòng cốt cho lực lượng. Trên cơ sở đó, có kế hoạch rèn luyện, thử thách, bồi dưỡng những thanh niên có thành tích trong hoạt động bảo vệ an ninh chính trị ở địa phương để tạo nguồn phát triển đoàn viên, đảng viên trong DQTV. Để nâng cao chất lượng chính trị trong DQTV, Đảng ủy Quân sự Tỉnh và các huyện phối hợp với các ban Xây dựng đảng hướng dẫn, giao chỉ tiêu phát triển đảng viên và đổi mới hoạt động của các chi bộ quân sự, tổ đảng quân sự ở cơ sở. Nét mới về cơ cấu chi bộ quân sự là, Tỉnh đã chỉ đạo bố trí bí thư Đoàn Thanh niên giữ chức chính trị viên phó trong các ban chỉ huy quân sự xã (phường, thị trấn) và tham gia sinh hoạt trong chi bộ quân sự. Bên cạnh đó, Tỉnh chỉ đạo cấp ủy, chính quyền và cơ quan quân sự chú trọng củng cố, kiện toàn trung đội dân quân cơ động, đảm bảo khả năng sẵn sàng chiến đấu cao; thường xuyên bồi dưỡng, thử thách, tạo nguồn cán bộ cơ sở và phát triển đảng. Đến nay, đảng viên trong lực lượng DQTV toàn Tỉnh đạt tỷ lệ 16,73% (riêng dân quân đạt 11,12%); các xã (phường, thị trấn) có Đảng ủy đều thành lập chi bộ quân sự; trong đó, 14 chi bộ quân sự có cấp ủy; 8 xã còn lại có chi bộ đảng đã thành lập tổ đảng quân sự; đoàn viên đạt tỷ lệ 48,38% so với tổng số DQTV; 100% xã (phường, thị trấn) đều thành lập chi đoàn dân quân cơ động. Hoạt động của Đoàn trong lực lượng dân quân đã góp phần quan trọng vào thực hiện tốt phong trào “3 giảm”¹ ở thôn xóm. Nhờ đó, sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng DQTV được tăng cường, chất lượng và hoạt động của lực lượng DQTV ngày càng hiệu quả, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn.

Những năm qua, Tỉnh tập trung xây dựng lực lượng DQTV có số lượng và tỷ lệ hợp lý. Trên cơ sở quy định của Pháp lệnh DQTV và xuất phát từ thực tiễn địa phương, Tỉnh chỉ đạo các địa phương, cơ sở, các tổ chức, cơ quan có tổ chức đảng xây dựng lực lượng DQTV với số lượng, tổ chức biên chế hợp lý; đủ các thành phần lực lượng. Hiện nay, toàn Tỉnh có 100% cơ sở xã (phường, thị trấn) và thôn, khu phố, 308 cơ quan, trường học đã tổ chức xây dựng đơn vị DQTV; 51 cơ quan, tổ chức thành lập ban chỉ huy quân sự (cấp tỉnh: 29, cấp huyện: 22). Tỷ lệ DQTV toàn Tỉnh đạt 1,4% so với dân số (dân quân đạt 1,19%, tự vệ đạt 25,25%). Đặc biệt, ở 9 trên 10 huyện (thị xã, thành phố) và 17 xã (phường, thị trấn) trọng điểm về quốc phòng-an ninh, Tỉnh chỉ đạo tổ chức tiểu đội dân quân thường trực; mỗi huyện (thị xã, thành phố) tổ chức 1-3 trung đội súng máy phòng không 12,7mm; toàn Tỉnh đã tổ chức được 2 đại đội pháo phòng không 37mm và 18 trung đội súng máy phòng không 12,7mm (chiếm tỷ lệ 3,16% so với toàn lực lượng). Các trận địa phòng không của Tỉnh luôn duy trì nghiêm chế độ trực sẵn sàng chiến đấu thường xuyên và đột xuất, xử lý kịp thời các tình huống, không để xảy ra bất ngờ. Trên cơ sở duy trì, củng cố các đơn vị DQTV hiện có, Tỉnh còn chỉ đạo mỗi huyện tổ chức 1 trung đội dân quân cơ động (có số quân tập trung trong phạm vi 1-2 xã gần trung tâm để tiện quản lý và cơ động); mỗi xã (phường, thị trấn) cũng tổ chức 1 trung đội dân quân cơ động. Riêng lực lượng tự vệ trong cơ quan, trường học đã xây dựng được 2 đại đội, 187 trung đội và 1.113 tiểu đội, khẩu đội tự vệ binh chủng... Hiện nay, Tỉnh chỉ đạo tiếp tục xây dựng lực lượng tự vệ điểm ở một số doanh nghiệp cổ phần để rút kinh nghiệm nhân rộng mô hình.

Bình Thuận có 6 huyện (thị xã, thành phố) ven biển và huyện đảo Phú Quý cách đất liền 56 hải lý; có bờ biển dài 192 km, vùng nội thủy rộng khoảng 52.000 km2... Vì thế, Tỉnh rất quan tâm việc xây dựng lực lượng DQTV biển. Thành phố Phan Thiết, thị xã La Gi, huyện Tuy Phong và huyện đảo Phú Quý đã xây dựng lực lượng dân quân biển, gồm 4 đội tàu, thuyền của ngư dân có công suất từ 90CV đến 350 CV; mỗi chiếc tàu, thuyền biên chế 7-10 dân quân (gồm: thuyền trưởng, thuyền phó, máy trưởng và lao động trên tàu). Các địa phương bảo đảm tốt quyền lợi, chính sách cho thuyền viên là dân quân khi tham gia tập trung huấn luyện, hoạt động thực hiện nhiệm vụ. Do nghề đánh bắt hải sản mang tính thời vụ, nên số lao động trên tàu thường không ổn định. Vì vậy, Tỉnh chỉ đạo các địa phương phối hợp cùng chủ tàu tham gia quản lý, nắm chắc tình hình biến động nhân lực để kịp thời điều chỉnh lực lượng theo hướng xây dựng nòng cốt từ người địa phương làm công trên tàu để bổ sung cho dân quân biển, nhằm hạn chế sự biến động. Lực lượng DQTV biển của Bình Thuận hiện nay đạt tỷ lệ 4% trong tổng số DQTV của Tỉnh, trong đó đảng viên 0,8%, đoàn viên hơn 36%. Tham gia quản lý vùng biển, đảo còn có đội tàu Kiểm ngư thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn gồm 3 chiếc, công suất từ 90 CV đến 600 CV và đội tàu Vận tải thuộc Sở Giao thông-Vận tải từ 3-5 chiếc, công suất từ 300 CV trở lên. Khi thực thi nhiệm vụ, 2 đội tàu trên sẽ được bổ sung lực lượng quân sự và biên phòng làm nòng cốt. Cùng với đó, lực lượng DQTV Tỉnh còn phối hợp cùng lực lượng Công an, Biên phòng, Vùng B Hải quân và các lực lượng khác tổ chức tuần tra giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên biển và trên đất liền, giải quyết hàng chục vụ vi phạm lãnh hải, bắt giữ  nhiều đối tượng vi phạm, thu giữ hàng hóa có giá trị hàng trăm triệu đồng…

Nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập và hiệu quả hoạt động của lực lượng DQTV là nội dung hết sức quan trọng được Tỉnh ủy thường xuyên quan tâm; trong đó, tập trung trước hết vào việc nâng cao trình độ, năng lực cho cán bộ DQTV. Trước mỗi giai đoạn huấn luyện, Tỉnh tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ quân sự, chính trị cho cán bộ, thời gian từ 10 đến 15 ngày. Nội dung tập huấn, tập trung vào việc xây dựng kế hoạch huấn luyện, kế hoạch tác chiến trị an, phương pháp soạn giáo án, bài giảng, tổ chức, phương pháp huấn luyện lực lượng DQTV… Trong thời gian tập huấn, Tỉnh còn tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác đảng, công tác chính trị cho cán bộ quân sự, chính trị viên của 127 xã (phường, thị trấn) và cán bộ Ban chỉ huy quân sự các cơ sở tự vệ để nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ quân sự cơ sở. Cùng với đó, Tỉnh chú trọng xây dựng, tạo nguồn cán bộ quân sự cơ sở tại chỗ từ thanh niên tiên tiến, cán bộ cơ sở đương chức, bộ đội xuất ngũ, từng bước nâng cao chất lượng hoạt động của DQTV, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Thời gian và nội dung huấn luyện cho DQTV được thực hiện theo đúng Chỉ lệnh huấn luyện của Bộ Tổng Tham mưu, Mệnh lệnh của Tư lệnh Quân khu 7, bảo đảm sát với yêu cầu, nhiệm vụ của địa phương, đơn vị. Ngoài ra, Tỉnh còn tổ chức luyện tập phương án chiến đấu tại chỗ, phòng chống lụt bão, cứu hộ, cứu nạn, võ chiến đấu DQTV… Do đặc thù hoạt động trên biển, nên công tác huấn luyện cho dân quân biển của Bình Thuận rất khó khăn. Vì thế, trước khi huấn luyện rộng rãi cho các đơn vị dân quân biển, Tỉnh đã xây dựng và triển khai kế hoạch huấn luyện mẫu ở thị xã La Gi, sau đó rút kinh nghiệm, nhân rộng ra các địa bàn ven biển. Hằng năm, Tỉnh tổ chức huấn luyện cho 100% xã (phường, thị trấn) và 85% cơ sở tự vệ đạt yêu cầu đề ra. 

Những năm qua, Tỉnh duy trì việc tổ chức diễn tập cấp xã (phường, thị trấn) đảm bảo tỷ lệ 20%; cấp huyện (thị xã, thành phố) đạt 100%. Trong diễn tập vận hành cơ chế, Tỉnh tập trung rèn luyện cho DQTV nâng cao khả năng tác chiến, xử lý tốt các tình huống cơ bản. Ngoài ra, Tỉnh còn tổ chức diễn tập phòng chống lụt, bão, lũ, tìm kiếm cứu nạn, phòng chống cháy rừng, bảo vệ rừng... với sự tham gia của lực lượng DQTV. Thực hiện chỉ đạo của cấp trên, Tỉnh đã phối hợp với Vùng B Hải quân tổ chức tập huấn các ban, ngành tham gia đấu tranh bảo vệ vùng biển, đảo. Nhờ vậy, trình độ, năng lực về công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền của đội ngũ cán bộ quân sự cơ sở từng bước được nâng lên, góp phần nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, pháp luật và công tác huấn luyện quân sự cho DQTV.

Đại tá ĐỖ NGỌC NIỄN

Chỉ huy trưởng BCHQS Tỉnh

 ________

1- 3 giảm: giảm tội phạm hình sự, mại dâm và ma túy.