Quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ ở Binh đoàn 15 chịu sự tác động trực tiếp, thường xuyên của đặc điểm tình hình, nhiệm vụ của một đơn vị làm nhiệm vụ kinh tế-quốc phòng (KT-QP) trên địa bàn miền núi, biên giới. Nơi đây chủ yếu là vùng sâu, vùng xa; khí hậu khắc nghiệt, đời sống kinh tế, văn hóa, cơ sở vật chất, hạ tầng dân cư-xã hội của địa phương còn nhiều khó khăn, thiếu thốn; trình độ dân trí thấp, dân cư thưa thớt, phần đông là đồng bào các dân tộc thiểu số. Trên địa bàn Binh đoàn đứng chân, thường xuyên diễn ra các hoạt động chống phá, gây rối của các thế lực thù địch, hòng tạo ra sự mất ổn định về an ninh chính trị, an ninh nông thôn. Hầu hết cán bộ trong Binh đoàn có quê hương xa địa bàn công tác... Những tác động đó đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc triển khai nhiệm vụ chính trị cũng như đời sống, hậu phương gia đình và tâm tư, tình cảm của cán bộ. Bước vào thời kỳ mới, gắn liền với sự phát triển về quy mô, tính chất nhiệm vụ KT-QP, Binh đoàn phải tổ chức nhiều loại hình biên chế, mà tính chất nhiệm vụ không đồng nhất, địa bàn đóng quân cách xa nhau. Trong khi đó, phần lớn ngành nghề, chức danh cán bộ đang đảm nhiệm phải gửi ra bên ngoài đào tạo; biên chế một số chức danh thiếu nhất quán, nên công tác quy hoạch xây dựng đội ngũ cán bộ gặp nhiều khó khăn...

Bên cạnh những khó khăn trên, việc xây dựng đội ngũ cán bộ của Binh đoàn có những thuận lợi cơ bản: có sự lãnh đạo trực tiếp của ĐUQSTƯ, Bộ Quốc phòng (BQP); hệ thống tổ chức đảng, cơ quan chính trị, cán bộ chính trị trong Binh đoàn được xây dựng, sắp xếp, củng cố, kiện toàn đồng bộ đúng với Điều lệ Đảng và các quy định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo, quản lý công tác cán bộ và nguyên tắc tập trung dân chủ luôn được giữ vững trong mọi hoạt động của Binh đoàn; bước đầu đã huy động được các cấp, các ngành cùng với cơ quan làm tham mưu trực tiếp xây dựng đội ngũ cán bộ. Đặc biệt, đường lối đổi mới của Đảng và những thành tựu của công cuộc đổi mới, trực tiếp là những thành quả trong quá trình xây dựng, trưởng thành lớn mạnh của Binh đoàn, cùng các chính sách phù hợp được triển khai thực hiện, đã tạo điều kiện cho đội ngũ cán bộ cống hiến, trưởng thành, đưa công tác cán bộ ngày càng đi vào nền nếp.

Trên cơ sở quán triệt nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VIII), Nghị quyết 94 của ĐUQSTƯ và Chỉ thị 547/1998/CT-QP của BQP,  Đảng ủy và BTL Binh đoàn đã cụ thể hóa các chủ trương, giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ sát với tình hình thực tế của Binh đoàn. Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác cán bộ, vấn đề cơ bản mà Đảng ủy, BTL Binh đoàn luôn giữ vững là: thực hiện nghiêm túc nguyên tắc "Tập trung, dân chủ", gắn kết chặt chẽ giữa các mặt công tác tư tưởng, tổ chức, chính sách trong tiến hành công tác cán bộ; kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng đội ngũ cán bộ với xây dựng đội ngũ đảng viên; xây dựng cán bộ chủ trì với xây dựng cấp ủy; lấy hiệu quả xây dựng tổ chức đảng trong sạch vững mạnh (TSVM); xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện (VMTD), hiệu quả thực hiện nhiệm vụ KT-QP làm mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ; lấy hiệu quả công tác và uy tín đối với quần chúng của cán bộ làm thước đo để đánh giá, nhận xét cán bộ.

Nhìn nhận lại quá trình thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VIII) vừa qua cho thấy, cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Đảng bộ Binh đoàn đã lãnh đạo, tổ chức thực hiện nghiêm các quan điểm, nguyên tắc, quy định và quy chế trong thực hiện công tác cán bộ; chấp hành nghiêm nguyên tắc lãnh đạo của Đảng. Tập thể Đảng ủy, Thường vụ Đảng ủy các cấp đã lãnh đạo toàn diện về cán bộ và công tác cán bộ; mọi vấn đề về cán bộ và công tác cán bộ (từ khâu nhận xét, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sắp xếp, bổ nhiệm, đề bạt quân hàm và chuyển ra) đều do tập thể Đảng ủy, Thường vụ Đảng ủy xem xét, quyết định theo phân cấp. Đồng thời, phát huy đầy đủ vai trò, trách nhiệm của các đồng chí đảng ủy viên theo cương vị, chức trách được phân công, nhất là vai trò bí thư đảng ủy và người chỉ huy. Các cấp ủy đã chấp hành và thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị, quy định của cấp trên và cấp mình về cán bộ và công tác cán bộ, không có hiện tượng cá nhân chi phối các quyết định của tập thể hoặc cục bộ mất đoàn kết, nói và làm trái với quyết định của tập thể trong công tác cán bộ. Các quyết định của Thường vụ Đảng ủy Binh đoàn đều được các cấp ủy cơ sở thực hiện nghiêm túc. Mọi vấn đề cán bộ và công tác cán bộ được thực hiện dân chủ, công khai, tổ chức thực hiện đúng quy trình, được xem xét, đề nghị từ cấp uỷ cấp dưới; đồng thời, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan, nhất là cơ quan chính trị. Vì vậy, đã khắc phục được những biểu hiện dân chủ hình thức ở một số đơn vị trong Binh đoàn, v.v.

Nhờ vậy, trong 10 năm qua, mặc dù biên chế, tổ chức của Binh đoàn có nhiều thay đổi, song đội ngũ cán bộ vẫn giữ được sự ổn định; cơ cấu đội ngũ cán bộ từng bước được cải thiện; chất lượng đội ngũ cán bộ được nâng lên rõ rệt. Đại bộ phận cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH; năng lực trí tuệ, hoạt động thực tiễn lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, khả năng chuyên môn nghiệp vụ và phương pháp, tác phong công tác đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tuyệt đại đa số cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt, lối sống lành mạnh, chấp hành nghiêm kỷ luật Đảng, kỷ luật Quân đội và pháp luật Nhà nước; tỷ lệ cán bộ vi phạm phải xử lý kỷ luật giảm 3,95% so với nhiệm kỳ trước. Trong đội ngũ cán bộ hiện nay, tỷ lệ cán bộ có trình độ cao đẳng từ 16,94% (năm 1998) lên 83,05% (năm 2008); trình độ đại học trở lên từ 35,97% (năm 1998) lên 62,94% (năm 2008). Cán bộ chủ trì lãnh đạo, chỉ huy, quản lý các cấp trong Binh đoàn được đào tạo cơ bản, trải qua hoạt động thực tiễn, luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt; có trình độ kiến thức, lý luận chính trị, quân sự, kinh tế, nắm vững và vận dụng sáng tạo các quan điểm, đường lối của Đảng, nghị quyết, chỉ thị của cấp trên vào xây dựng tổ chức cơ sở đảng TSVM, xây dựng đơn vị VMTD; năng lực lãnh đạo, chỉ huy, quản lý đơn vị khá, chỉ đạo điều hành sản xuất-kinh doanh đạt hiệu quả, xử lý các vấn đề nảy sinh một cách cơ bản, kịp thời; phát huy tốt dân chủ, luôn đề cao trách nhiệm, giữ gìn sự đoàn kết thống nhất, có uy tín. Hằng năm, tỷ lệ cán bộ hoàn thành nhiệm vụ cao: có 98,23% hoàn thành nhiệm vụ, trong đó 69,52% hoàn thành khá nhiệm vụ, 28,71% hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đội  ngũ cán bộ cơ quan các cấp có trình độ, năng lực tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Đội ngũ cán bộ cơ quan chiến dịch có tư duy lý luận, nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, nghị quyết, chỉ thị của cấp trên, bám sát cơ sở, bám sát thực tiễn, đề xuất được các chủ trương, biện pháp cho lãnh đạo, chỉ huy xử lý kịp thời các vấn đề nảy sinh; chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện khá tốt các mặt công tác theo phạm vi chức trách được phân công. Đội ngũ cán bộ cơ sở có chất lượng ngày càng được nâng lên; trẻ, khỏe và năng động, phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, năng lực tổ chức chỉ huy, quản lý, giáo dục, chỉ đạo sản xuất-kinh doanh khá, hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao...

Để có những chuyển biến tích cực đó, cùng với việc xác định chủ trương, giải pháp đúng; thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc, quy định, hướng dẫn về công tác cán bộ của cấp trên, Đảng ủy, BTL Binh đoàn đã quan tâm cụ thể hóa các chủ trương, phương hướng và giải pháp cơ bản để tổ chức thực hiện sát hợp với thực tế từng đơn vị; trong đó, chú trọng  khắc phục những hạn chế, bất cập trong đội ngũ cán bộ so với yêu cầu phát triển của tình hình, nhiệm vụ KT-QP của Binh đoàn trong thời kỳ mới. Vấn đề đó đã được cụ thể hóa thành các nội dung, chỉ tiêu, giải pháp sát thực và khả thi. Một số hạn chế, khuyết điểm chính trong thực hiện công tác cán bộ và chất lượng đội ngũ cán bộ đã được chỉ rõ nguyên nhân và giải pháp khắc phục, như: quán triệt, tổ chức thực hiện các chủ trương, giải pháp về xây dựng đội ngũ cán bộ chưa thường xuyên, chưa bám sát với thực tế. Trong từng giai đoạn, ở một số  đơn vị, việc thực hiện quy trình, quy chế về cán bộ và công tác cán bộ còn đơn giản, thiếu chặt chẽ nên vận dụng còn lúng túng; chưa phát huy đầy đủ trí tuệ của tập thể cấp ủy trong xây dựng, quản lý, rèn luyện đội ngũ cán bộ và tiến hành công tác cán bộ... Về đội ngũ cán bộ, năng lực quán triệt, cụ thể hóa và tổ chức thực hiện nghị quyết, chỉ thị và hướng dẫn của trên ở một số ít cán bộ còn yếu, năng lực xử lý các vấn đề nảy sinh còn nhiều hạn chế; việc nắm bắt, quản lý và xử lý về tư tưởng còn thụ động; tính chủ động, tự giác trong tự nghiên cứu, học tập nâng cao trình độ về mọi mặt và rèn luyện trong thực tiễn của một số cán bộ chưa cao... Cùng với rà xét, đánh giá tình hình công tác cán bộ, đội ngũ cán bộ, Đảng ủy, BTL Binh đoàn đã kiểm điểm và xác định các yêu cầu, biện pháp chủ yếu để thực hiện tốt hơn quy chế, quy trình, các khâu, các bước... tiến hành công tác cán bộ, như: nhận xét, đánh giá, quy hoạch, luân chuyển, đào tạo, bồi dưỡng, quản lý, bố trí, sử dụng, chính sách cán bộ... sao cho sát với thực tế yêu cầu tình hình, nhiệm vụ của Binh đoàn trong thời kỳ mới.

Từ thực tế xây dựng đội ngũ cán bộ làm nhiệm vụ KT-QP trên một địa bàn chiến lược của đất nước, Đảng ủy, BTL nhận thức sâu sắc rằng: cùng với những nội dung, yêu cầu chung đặt ra đối với công tác cán bộ trong quân đội, việc xây dựng đội ngũ cán bộ trong Binh đoàn phải bám sát yêu cầu, nhiệm vụ KT-QP và phải thấy hết những tác động phức tạp từ tính chất, đặc điểm nhiệm vụ và địa bàn đặt ra. Trong khi quan tâm giải quyết đồng bộ nhiều nội dung, việc không ngừng nâng cao trình độ, bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức cách mạng, bản chất, truyền thống "Bộ đội Cụ Hồ" là yêu cầu hàng đầu mà Đảng ủy, BTL Binh đoàn cần chú trọng trong xây dựng đội ngũ cán bộ hiện nay.

Từ thực tiễn tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VIII) "Về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" ở một đơn vị làm nhiệm vụ KT-QP, Đảng ủy, BTL Binh đoàn 15 đã đúc rút một số vấn đề mang tính kinh nghiệm để tiếp tục vận dụng đối với việc xây dựng đội ngũ cán bộ Binh đoàn những năm tiếp theo:

Một là, phải nghiên cứu, quán triệt, nhận thức sâu sắc và chấp hành nghiêm túc đường lối, quan điểm, nguyên tắc, quy trình, quy chế, nghị quyết, chỉ thị của trên về công tác cán bộ. Phát huy tốt trách nhiệm của cấp ủy, bí thư, chính ủy, người chỉ huy, các cấp, các ngành, các cơ quan chức năng, nhất là cơ quan làm tham mưu cho cấp ủy trong công tác cán bộ.

Hai là, xây dựng đội ngũ cán bộ phải kết hợp chặt chẽ giữa giải quyết số lượng với nâng cao chất lượng, đáp ứng cho cả nhiệm vụ trước mắt cũng như lâu dài; đào tạo phải gắn với sử dụng, chăm lo xây dựng toàn diện đội ngũ cán bộ.

Ba là, phải thường xuyên quản lý, nắm chắc từng cán bộ và cả đội ngũ cán bộ, làm cơ sở để quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ, đưa cán bộ vào hoạt động thực tiễn; mạnh dạn tạo nguồn cán bộ trẻ, chủ động luân chuyển để bồi dưỡng, rèn luyện, thử thách cán bộ, tạo sự chuyển tiếp vững chắc giữa các thế hệ cán bộ.

Bốn là, gắn chặt xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì với xây dựng cấp ủy, xây dựng đội ngũ cán bộ với xây dựng đội ngũ đảng viên. Kết hợp sự quan tâm của tổ chức với phát huy tính tự học, tự rèn luyện của cán bộ là yếu tố quyết định để nâng cao phẩm chất và năng lực cán bộ trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lý đơn vị; lấy hiệu quả công tác làm thước đo đánh giá phẩm chất, năng lực cán bộ.

Năm là, cùng với đào tạo, bồi dưỡng tại trường một cách cơ bản, toàn diện, phải đặc biệt chú trọng bồi dưỡng cán bộ trong thực tiễn công tác tại đơn vị. Cán bộ cấp trên phải thường xuyên bồi dưỡng, hướng dẫn, kiểm tra cán bộ cấp dưới trực tiếp; chú ý tổ chức các hội thi, hội thao theo các chuyên ngành sát thực tiễn và phù hợp với nhiệm vụ của đơn vị. Có chế độ khuyến khích và bắt buộc cán bộ tự nghiên cứu, học tập.

Sáu là, kết hợp chặt chẽ công tác tư tưởng, tổ chức và chính sách cán bộ. Thường xuyên quan tâm, chăm lo giải quyết chính sách cán bộ và hậu phương cán bộ; gắn chặt việc giao nhiệm vụ, kết quả hoàn thành nhiệm vụ với đáp ứng lợi ích, nhu cầu, nguyện vọng của cán bộ các cấp.

Thiếu tướng NGUYỄN XUÂN SANG

Tư lệnh Binh đoàn