Cách đây 55 năm, ngày 3-3-1955, Binh chủng Không quân nhân dân Việt Nam được thành lập. Là lực lượng được trang bị vũ khí, phương tiện hiện đại, từng lập nhiều chiến công trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Bộ đội Không quân (BĐKQ) ngày nay đang không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), kiên quyết không để Tổ quốc bị bất ngờ vì các tình huống trên không.

Ra đời trong điều kiện miền Bắc vừa được giải phóng, nền kinh tế của đất nước còn nghèo nàn, lạc hậu, lực lượng và cơ sở vật chất của Binh chủng còn nhiều khó khăn, BĐKQ đã từng bước tổ chức, xây dựng lực lượng, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong từng giai đoạn của cách mạng.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, mặc dù phải trực tiếp đương đầu với không quân Mỹ, đông về số lượng, có kinh nghiệm nhà nghề và hiện đại hơn ta nhiều lần về trang bị, vũ khí, nhưng với tinh thần “dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng”, BĐKQ đã vượt qua muôn vàn gian khổ hy sinh, dũng cảm, ngoan cường, thông minh, sáng tạo, cùng toàn quân, toàn dân đánh bại 2 cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của địch ra miền Bắc, mà đỉnh cao là chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” (tháng 12 năm 1972), góp phần buộc đế quốc Mỹ phải ký Hiệp định Pa-ri rút quân vô điều kiện về nước. Đặc biệt, trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử (tháng 4 năm 1975), không quân ta đã chủ động chớp thời cơ, dũng cảm, táo bạo sử dụng máy bay địch, tập kích vào dinh lũy cuối cùng của kẻ thù, góp phần vào thắng lợi chung của toàn dân tộc.

Từ khi đất nước thống nhất, cả nước thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trước yêu cầu nhiệm vụ mới, BĐKQ được điều chỉnh về biên chế tổ chức, không ngừng nâng cao tinh thần cảnh giác, bản lĩnh chính trị, trình độ và khả năng SSCĐ, phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Những năm gần đây, quán triệt đường lối đổi mới của Đảng, BĐKQ ra sức xây dựng vững mạnh toàn diện, lấy xây dựng chính trị làm cơ sở; đồng thời, nâng cao chất lượng huấn luyện, đổi mới vũ khí, trang bị kỹ thuật (VKTBKT), vừa bảo đảm SSCĐ cao để bảo vệ vững chắc vùng trời của Tổ quốc, vừa tham gia có hiệu quả vào chương trình phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Thời gian tới, trước âm mưu thâm độc của các thế lực thù địch, trước đặc điểm mới của chiến tranh hiện đại; trong đó, tiến công đường không bằng vũ khí công nghệ cao (VKCNC) đã và đang trở thành phương thức tác chiến chiến lược chủ yếu, nhiệm vụ của Quân đội nhân dân, Quân chủng Phòng không-Không quân (PK-KQ) nói chung, BĐKQ nói riêng, có những yêu cầu mới, cao hơn. Vì vậy, không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ và khả năng SSCĐ cho BĐKQ, kiên quyết không để Tổ quốc bị bất ngờ vì các tình huống trên không là vấn đề rất cấp thiết. Để đạt được những mục tiêu trên, BĐKQ phải tiếp tục phấn đấu, xây dựng vững mạnh toàn diện cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức biên chế, VKTBKT và nghệ thuật tác chiến trên không, trọng tâm là một số vấn đề chính sau.

1. Tiếp tục nâng cao nhận thức, xây dựng bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm chiến đấu cao cho BĐKQ. Đây là vấn đề quan trọng hàng đầu, có tính nguyên tắc để xây dựng BĐKQ cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Trong tình hình hiện nay, yêu cầu nhiệm vụ của BĐKQ ngày càng mở rộng, đa dạng và phức tạp; BĐKQ phải hoạt động trên nhiều địa hình khác nhau, nhất là vùng rừng núi, biên giới và biển, đảo xa bờ..., trong điều kiện khí hậu, thời tiết phức tạp, việc bảo đảm kỹ thuật hàng không và máy bay còn nhiều bất cập thì yêu cầu nâng cao bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ cho cán bộ, chiến sĩ càng trở nên quan trọng. Vì vậy, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng thường xuyên coi trọng việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; trong đó, tập trung nâng cao nhận thức cho các đối tượng, nhất là đội ngũ phi công và các lực lượng làm nhiệm vụ trên không về chủ nghĩa Mác -  Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, nhiệm vụ của quân đội, của Quân chủng và đơn vị trong tình hình mới. Bằng những thông tin nhiều chiều, có định hướng, phân tích làm rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch trong chiến lược “Diễn biến hòa bình”; những thuận lợi, khó khăn và tính chất ác liệt của chiến tranh hiện đại (nếu xảy ra) đối với BĐKQ; đánh giá đúng điểm mạnh, chỗ yếu của không quân và VKCNC của chúng. Từ đó, đề cao cảnh giác, xây dựng lòng tin vào khả năng đánh thắng kẻ địch bằng vũ khí, trang bị hiện có, tin vào nghệ thuật tác chiến của Không quân nhân dân Việt Nam; đồng thời, chủ động xây dựng cách đánh sáng tạo và vươn lên làm chủ VKTBKT hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Trong quá trình giáo dục, cần tích cực đổi mới nội dung, hình thức và phương pháp phù hợp với từng đối tượng. Đối với đội ngũ phi công, cần tập trung xây dựng bản lĩnh, niềm tin, lòng dũng cảm và đức hy sinh vì Tổ quốc. Đối với các lực lượng bảo đảm khác, phải giáo dục nâng cao ý thức trách nhiệm, tình yêu thương đồng chí đồng đội; có thái độ, quan điểm phục vụ đúng đắn; có tinh thần đoàn kết, hiệp đồng chặt chẽ. Đồng thời, coi trọng giáo dục truyền thống đánh giặc giữ nước, bảo vệ vùng trời của cha anh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, đặc biệt là kinh nghiệm và truyền thống hào hùng của BĐKQ trong chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không”. Qua đó, xây dựng niềm tin, ý chí quyết tâm dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng, dù kẻ địch có tiềm lực và VKTBKT hiện đại hơn ta nhiều lần. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác xây dựng đảng, nhất là bồi dưỡng và nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện của cấp ủy, bảo đảm thực sự là hạt nhân lãnh đạo, đoàn kết trong từng tổ chức đảng và đơn vị. Thời gian tới, Quân chủng tiếp tục triển khai sâu, rộng việc thực hiện bước 2 của Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, tạo sự chuyển biến vững chắc về nhận thức tư tưởng, trách nhiệm chính trị và hành động cách mạng của cán bộ, chiến sĩ ở từng cơ quan, đơn vị.

2. Tập trung nâng cao trình độ, khả năng SSCĐ, chất lượng huấn luyện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Tác chiến của BĐKQ mang tính đặc thù cao, diễn ra trong không gian rộng của lãnh thổ đất nước; đối tượng tác chiến sử dụng phổ biến VKCNC, chủ động tiến công đường không từ nhiều hướng, bằng nhiều thủ đoạn tinh vi, hiện đại. Vì vậy, cùng với nâng cao chất lượng về chính trị, BĐKQ phải luôn bảo đảm SSCĐ cao, kiên quyết không để bị bất ngờ, lỡ thời cơ, sẵn sàng đánh bại các cuộc tập kích đường không của địch, góp phần bảo vệ vững chắc vùng trời, vùng biển, đảo của Tổ quốc trong mọi tình huống. Để làm được điều đó, trước hết, BĐKQ cần chủ động nghiên cứu, dự báo, đánh giá đúng âm mưu, thủ đoạn hoạt động của không quân địch trên từng hướng chiến lược, từng khu vực tác chiến, nhất là trên hướng biển, đảo và các địa bàn trọng điểm; trên cơ sở đó, xây dựng và không ngừng hoàn thiện thế trận chiến tranh nhân dân trên không, xây dựng cách đánh và các phương án tác chiến của BĐKQ phù hợp với sự phát triển mới của chiến tranh hiện đại và nghệ thuật quân sự Việt Nam trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Các lực lượng phải thường xuyên duy trì nghiêm chế độ canh, trực, nhất là chế độ trực ban, trực chỉ huy và trực SSCĐ; nâng cao khả năng xử lý các tình huống tác chiến trên không của người chỉ huy, phi công và kíp trực ban chiến đấu sở chỉ huy. Tăng cường khả năng bảo đảm của hệ thống thông tin, ra đa, nhất là bảo đảm thông tin chỉ huy và ra đa dẫn đường cho các lực lượng không quân trên các hướng và trên từng sân bay. Các hệ thống này phải bảo đảm độ vững chắc cao trong mọi tình huống chiến tranh ác liệt và đáp ứng yêu cầu phòng, chống tác chiến điện tử của địch.

Bên cạnh đó, cần tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện cho các đơn vị theo đúng Chỉ lệnh huấn luyện của Tổng Tham mưu trưởng và mệnh lệnh huấn luyện của Tư lệnh Quân chủng. Trong đó, lấy huấn luyện bay theo yêu cầu nhiệm vụ chiến đấu là trung tâm; nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật của đội ngũ phi công, chỉ huy bay và kíp trực sở chỉ huy các cấp phù hợp với yêu cầu tác chiến mới, khả năng bảo đảm VKTBKT và cách đánh của bộ đội PK-KQ. Trong huấn luyện, cần coi trọng huấn luyện mặt đất, kỹ thuật lái cho phi công và trình độ dẫn đường trong điều kiện phức tạp; đồng thời, chú trọng huấn luyện phối hợp, hiệp đồng tác chiến giữa Không quân với các lực lượng khác trong đội hình Quân chủng. Trước đặc điểm mới của chiến tranh hiện đại và yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cần tập trung huấn luyện thành thạo bay đêm, bay biển, nhất là bay trinh sát nhận dạng mục tiêu trên biển. Coi trọng huấn luyện phi công trẻ, phi công mũi nhọn, làm nòng cốt để Không quân có thể vươn xa, đánh hiểm, đánh bằng cả vũ khí, trang bị hiện có và vũ khí, trang bị hiện đại.

3. Tiếp tục kiện toàn tổ chức biên chế, hiện đại hóa vũ khí, trang bị cho BĐKQ ngang tầm nhiệm vụ. Trên cơ sở các quy định về tổ chức biên chế của Bộ Quốc phòng, BĐKQ cần tiếp tục chấn chỉnh, kiện toàn tổ chức lực lượng theo hướng tinh, gọn, mạnh, linh hoạt và cơ động; trong đó, coi trọng tính đồng bộ giữa lực lượng chiến đấu với các đơn vị bảo đảm cả ở trên không và mặt đất. Trong điều kiện ngân sách dành cho quốc phòng còn hạn hẹp; phương tiện, vũ khí tác chiến trên không của ta còn hạn chế; vùng trời, vùng biển phải bảo vệ, quản lý rộng, nên tổ chức xây dựng lực lượng không quân phải tập trung có trọng điểm. Trước mắt, cần chú trọng xây dựng lực lượng không quân mũi nhọn, cơ động, với VKTBKT hiện đại, đủ sức vươn xa, giải quyết kịp thời, có hiệu quả các tình huống, nhiệm vụ trên các hướng chiến lược, nhất là trên hướng biên giới đất liền và biển, đảo. Về lâu dài, cần nghiên cứu hoàn thiện chiến lược xây dựng phát triển và đầu tư trang bị cho không quân ngày càng hiện đại, đồng bộ, phù hợp với điều kiện thực tế của đất nước, bảo đảm thực sự là lực lượng nòng cốt trong quản lý, bảo vệ vùng trời của Tổ quốc.

Cùng với đó, BĐKQ cần nắm vững quan điểm phát huy sức mạnh tổng hợp trong tác chiến trên không; trước mắt, cần chăm lo xây dựng tiềm lực khoa học kỹ thuật, vươn lên làm chủ khoa học-công nghệ hiện đại để khai thác tốt VKTBKT hiện có và các loại VKTBKT mới; đồng thời, tích cực nghiên cứu, phát triển nghệ thuật tác chiến của Không quân nhân dân trong điều kiện chiến tranh hiện đại. Phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, tự lực, tự cường, BĐKQ cần khai thác có hiệu quả nội lực, tiềm năng của đất nước, thực hiện tốt Cuộc vận động 50, phấn đấu bảo đảm đầy đủ, kịp thời về số lượng, chất lượng và đồng bộ VKTBKT cho nhiệm vụ SSCĐ, huấn luyện và các nhiệm vụ đột xuất khác. Đồng thời, tận dụng tối đa những thành tựu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, thành tựu khoa học-công nghệ tiên tiến trên thế giới để hoàn chỉnh các dây chuyền công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, sửa chữa VKTBKT hiện có và các loại VKTBKT mới sử dụng. Mặt khác, cần phát huy vai trò tham mưu cho Đảng, Nhà nước, mà trực tiếp là Bộ Quốc phòng trong việc lựa chọn đối tác và chủng loại VKTBKT tiên tiến để mua sắm, từng bước hiện đại hóa VKTBKT cho BĐKQ, bảo đảm để Không quân nhân dân Việt Nam ngày càng vững mạnh, đủ sức hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Thiếu tướng VÕ VĂN TUẤN

Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng

Quân chủng PK-KQ