Đồng bào cả nước đang phấn khởi chào mừng những sự kiện quan trọng của đất nước: Việt Nam đã tổ chức thành công rực rỡ các hội nghị trong khuôn khổ Năm APEC Việt Nam 2006, mà trọng tâm là Tuần lễ cấp cao APEC (từ 12 đến 19-11-2006); Việt Nam được kết nạp làm thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO); Việt Nam là nước duy nhất được các nước châu Á giới thiệu là ứng cử viên bầu làm ủy viên không Thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2008- 2009 và gần đây là Quốc hội Mỹ đã nhất trí thông qua Quy chế quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) đối với Việt Nam. Đây là những sự kiện có ý nghĩa to lớn về kinh tế-chính trị-đối ngoại đối với nước ta và quốc tế, đánh dấu bước hội nhập kinh tế mới cao hơn, đầy đủ hơn của nước ta với khu vực và thế giới, thể hiện sự tin tưởng, đánh giá cao của thế giới đối với đường lối, chính sách đối ngoại, hội nhập kinh tế quốc tế của Đảng và Nhà nước ta, vì hòa bình, hợp tác và phát triển tiến bộ.

Trong bối cảnh mới của tình hình thế giới, khu vực và trong nước, Đảng và Nhà nước ta đề ra đường lối đổi mới toàn diện phát triển đất nước. Về đối ngoại, Đảng và Nhà nước chủ trương thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa các quan hệ quốc tế, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và mở rộng hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực khác, theo tinh thần “Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế”, phát triển quan hệ với tất cả các nước, các vùng lãnh thổ trên thế giới và các tổ chức quốc tế theo nguyên tắc: tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng và cùng có lợi. Quan điểm, đường lối đối ngoại nhất quán của Đảng ta nhằm giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, phát triển, thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng dân giầu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh và bảo vệ Tổ quốc XHCN; đồng thời đóng góp tích cực vào cuộc đấu tranh vì hòa bình, ổn định, phát triển, tiến bộ trên thế giới.

Là bộ phận trong công tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước, một lĩnh vực hoạt động quan trọng của quân đội, nhằm triển khai thực hiện đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực quân sự và những nội dung liên quan, đối ngoại quân sự (ĐNQS) đã phát huy vai trò quan trọng của mình vào thành tựu đối ngoại chung của cả nước. ĐNQS đã chủ động, nhạy bén xác định nội dung, chương trình, đổi mới phương thức đối ngoại trên nhiều hướng, nhiều cấp độ, với nhiều đối tác khác nhau; nhờ đó đã góp phần củng cố, cải thiện các mối quan hệ truyền thống, đồng thời mở rộng quan hệ với nhiều đối tác mới, với nhiều nội dung mới: hợp tác quốc phòng, an ninh; hợp tác phát triển khoa học nghệ thuật quân sự, khoa học kỹ thuật quân sự, khoa học xã hội và nhân văn quân sự hiện đại; đào tạo, huấn luyện nhân viên chuyên môn, kỹ thuật... Mặt khác, ĐNQS đã tích cực tham gia các diễn đàn an ninh khu vực và quốc tế, thiết lập cơ chế đối thoại, tăng cường sự hiểu biết, tin cậy lẫn nhau; phối hợp giải quyết những vấn đề tồn tại về biên giới, lãnh thổ, phân định vùng chồng lấn; ngăn chặn, đối phó những thách thức toàn cầu, như phòng, chống thiên tai, các thảm họa về môi trường, các loại dịch bệnh, tội phạm xuyên quốc gia, hoạt động khủng bố; phối hợp cứu hộ, cứu nạn, bảo vệ môi trường... Trước những âm mưu phá hoại mới của các thế lực thù địch, ĐNQS kiên quyết đấu tranh trên mặt trận ngoại giao, góp phần làm thất bại chiến lược “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ và các mưu đồ núp dưới danh nghĩa đấu tranh cho “dân chủ, nhân quyền, tôn giáo” để can thiệp nội bộ nước ta. Như vậy, công tác ĐNQS trong những năm qua đã góp phần quan trọng vào nhiệm vụ xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, Quân đội nhân dân, củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; đồng thời góp phần vào nỗ lực chung nhằm tạo dựng và bảo vệ môi trường an ninh, ổn định cho khu vực và thế giới, được bạn bè đánh giá cao. ĐNQS cũng phát huy tốt vai trò tham mưu cho Đảng và Nhà nước trong hoạch định chiến lược đối ngoại trong lĩnh vực quốc phòng, quân sự; trong một số quan hệ đối ngoại cụ thể, ĐNQS được đi trước một bước và do đó nó cũng có thể được coi là tiêu chuẩn, thước đo mối quan hệ giữa các Nhà nước. Trong quá trình hoạt động, ĐNQS đã phối hợp chặt chẽ với đối ngoại của Đảng, ngoại giao của Nhà nước, đối ngoại của nhân dân, với các bộ, ngành, địa phương, phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng tham gia đối ngoại, mở rộng quan hệ với các nước trên khắp các châu lục, hình thành một thế trận ngoại giao quân sự mới vững chắc, góp phần nâng cao uy tín, vị thế của quân đội, của đất nước trên trường quốc tế, tạo dựng môi trường hòa bình, ổn định, có lợi cho công cuộc đổi mới, hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước.

Gia nhập WTO là kết quả tất yếu của công cuộc đổi mới đất nước, thể hiện sự đúng đắn của đường lối đối ngoại, hội nhập kinh tế quốc tế của Đảng và Nhà nước ta; đồng thời cũng là trách nhiệm nặng nề của đất nước đối với cộng đồng quốc tế và với quốc gia - dân tộc. WTO là tổ chức thương mại lớn nhất hành tinh, hiện có 150 thành viên, chiếm khoảng 90% dân số thế giới, 95% GDP và 95% giá trị thương mại toàn cầu. Hoạt động của WTO là hợp tác dựa trên các cam kết mở cửa thị trường về thương mại, hàng hóa, dịch vụ, đầu tư và những nguyên tắc, luật lệ phải tuân thủ để bảo đảm mở cửa thị trường một cách thực chất, minh bạch và công bằng. Thời gian tới, WTO sẽ tiếp tục phát triển cả bề rộng (kết nạp các thành viên mới) và chiều sâu (đàm phán để mở rộng khả năng tiếp cận thị trường hơn nữa). Như vậy, tham gia vào WTO, nước ta sẽ có địa vị bình đẳng trong việc thương thảo và xây dựng định chế của nền thương mại thế giới, có điều kiện để đấu tranh bảo vệ quyền lợi của mình. Do đó, những cơ hội mới, thuận lợi mới hết sức quan trọng sẽ được mở ra để phát triển kinh tế-xã hội, nhưng cùng với đó cũng đặt ra nhiều vấn đề mới, thách thức mới đối với ngay nhiệm vụ phát triển kinh tế đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Bên cạnh đó, tình hình thế giới, khu vực tuy xu thế chủ đạo là hòa bình, hợp tác, phát triển, nhưng đồng thời cũng đang tiếp tục diễn biến phức tạp, các mâu thuẫn thời đại vẫn tồn tại, phát triển với nhiều hình thức và nội dung biểu hiện mới, chi phối các quan hệ quốc tế; chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, mâu thuẫn dân tộc, tôn giáo, tranh chấp quyền và lợi ích kinh tế-chính trị-quân sự, các hoạt động khủng bố, can thiệp từ bên ngoài vẫn rất gay gắt và diễn biến phức tạp, đe dọa an ninh, ổn định các nước, các khu vực và thế giới. Khu vực châu á-Thái Bình Dương tuy vẫn giữ được môi trường hòa bình, ổn định, nhưng vẫn tồn tại nhiều “điểm nóng”, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất ổn định, xung đột. Nước ta đang phát triển, vẫn còn là nước nghèo, nhiều mặt còn lạc hậu, các nguy cơ mà Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã chỉ ra, vẫn tồn tại, đan xen nhau, là những “rào cản” trên đường phát triển của chúng ta. Tình hình đó đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta phải đoàn kết, thống nhất, nắm vững, tận dụng thời cơ, điều kiện thuận lợi mới, tỉnh táo, nhạy bén trước những thách thức, những nguy cơ, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, tạo thế và lực mới thúc đẩy công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, phấn đấu thực hiện thắng lợi mục tiêu: “đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại” mà Nghị quyết Đại hội X của Đảng đã xác định.

Nhiệm vụ quan trọng nhất của ĐNQS trong điều kiện đất nước hội nhập kinh tế quốc tế là quán triệt, triển khai thực hiện các quan điểm, đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và tạo điều kiện quốc tế thuận lợi cho công cuộc xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc; coi đó là định hướng cơ bản đưa quan hệ ĐNQS giữa nước ta với các nước và quốc tế lên tầm cao mới, phát triển cả bề rộng và chiều sâu. Trên lĩnh vực quân sự, quốc phòng, chúng ta sẽ tăng cường mở rộng quan hệ hợp tác với các nước trên nhiều mặt: hợp tác giữ vững an ninh khu vực và bảo vệ hòa bình thế giới; hợp tác nghiên cứu, phát triển khoa học quân sự, quốc phòng, phát triển vũ khí, kỹ thuật, đào tạo, huấn luyện cán bộ, nhân viên kỹ thuật, trao đổi công nghệ quân sự hiện đại; nghiên cứu mở rộng hợp tác ứng dụng những thành tựu mới của khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ tin học, công nghệ tự động hóa, công nghệ vật liệu hóa..., vào các lĩnh vực hoạt động quân sự; bảo quản, sửa chữa, cải tiến thiết kế, chế tạo, tiếp thu chuyển giao công nghệ sản xuất quốc phòng, rút ngắn khoảng cách với các nước trên thế giới, trước hết là các nước trong khu vực; coi trọng việc chỉ đạo nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến để nâng cao quy mô, trình độ hiện đại hóa tổ chức chỉ huy. Đồng thời tiếp tục mở rộng quan hệ hợp tác nghiên cứu khoa học quân sự, quốc phòng, nhất là với các nước láng giềng và các nước trong khu vực, trên cơ sở hiểu biết và tin cậy lẫn nhau; tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau, góp phần tạo thế và lực mới cho quân đội, cho đất nước; tích cực tham gia vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ, cũng là tham gia vào những hình thức hội nhập, hợp tác quốc tế, tranh thủ những thời cơ, thuận lợi mới, sự ràng buộc về kinh tế, sự phụ thuộc lẫn nhau về lợi ích giữa các nước, nhất là các thành viên trong WTO để góp phần giữ vững hòa bình, ổn định, mở rộng quan hệ đối ngoại, nâng cao uy tín, vị thế của quân đội, của đất nước trên trường quốc tế; đồng thời tận dụng nguồn lực bên ngoài từ các quan hệ hợp tác với các nước và quốc tế để phục vụ cho công cuộc xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ đất nước. Đây thực chất là giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa nghĩa vụ và lợi ích quốc gia với nghĩa vụ và lợi ích quốc tế, là kết hợp sức mạnh thời đại với sức mạnh dân tộc cho sự nghiệp cách mạng chính nghĩa của chúng ta. Do đó, hoạt động ĐNQS cần kết hợp chặt chẽ giữa vận dụng tư tưởng, nghệ thuật ngoại giao truyền thống với nền ngoại giao Việt Nam hiện đại, trên cơ sở thế và lực mới của đất nước. Kết hợp chặt chẽ giữa ĐNQS với đối ngoại của Đảng, ngoại giao của Nhà nước, đối ngoại nhân dân, tạo thành sức mạnh đối ngoại tổng hợp, củng cố vững chắc thế trận kết hợp đối ngoại-quốc phòng-an ninh của đất nước. Trong tình hình mới, ĐNQS  cùng với các lực lượng đối ngoại của Đảng và Nhà nước cần gắn bó chặt chẽ, hỗ trợ, bổ sung cho nhau, nhân lên gấp bội sức mạnh đối ngoại; tăng cường các kênh trao đổi thông tin, phối hợp trong nghiên cứu cơ bản nhằm tạo sự thống nhất trong đánh giá tình hình, trong xác định thời cơ, thách thức, nguy cơ, đối tượng, đối tác, xu hướng vận động của các mối quan hệ quốc tế..., làm cơ sở cho công tác tham mưu chiến lược và triển khai thực hiện nhiệm vụ; phối hợp xử lý các vấn đề nảy sinh liên quan tới quốc phòng, an ninh, đối ngoại, không để bị động, bất ngờ về chiến lược.

Trước những thời cơ, thuận lợi và những thách thức không nhỏ khi đất nước gia nhập WTO, ngành ĐNQS phải tích cực đổi mới, tạo sự chuyển biến về chất cả về nhận thức và trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ. Trước hết, tập trung nâng cao vai trò lãnh đạo, sự quản lý công tác ĐNQS của Đảng và Nhà nước, mà trực tiếp là của Đảng ủy Quân sự Trung ương và Bộ Quốc phòng; rà soát, bổ sung, sửa đổi các quy chế, quy định, các thủ tục hành chính, đảm bảo khoa học, gọn nhẹ, thông thoáng nhưng chặt chẽ, đúng đường lối, nguyên tắc, phù hợp với sự phát triển của tình hình. Đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, dự báo chiến lược, phát huy tốt vai trò và chức năng tham mưu, đề xuất các phương án xử lý các vấn đề trong quan hệ ĐNQS. Tích cực phát huy thế mạnh của Ngành, đóng góp tích cực trong công tác tuyên truyền, giáo dục những kiến thức, hiểu biết cần thiết về WTO, làm cơ sở giúp các đơn vị quán triệt, triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ ĐNQS được giao. Đối với các doanh nghiệp quân đội, phải thường xuyên được cung cấp  các thông tin kinh tế đối ngoại cần thiết, nhất là hệ thống luật pháp, các thể chế quy định, đặc thù văn hóa, các phong tục, tập quán, tình hình thị trường thế giới và của các đối tác..., để họ có thể chủ động trong sản xuất, kinh doanh, góp phần làm ra nhiều sản phẩm có ích cho quân đội và cho xã hội. Chủ động, kiên quyết đấu tranh trên mặt trận ngoại giao  chống các luận điệu xuyên tạc, phản động, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của chiến lược “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, phản động. Phối hợp các lực lượng ĐNQS với các lực lượng đối ngoại khác, tranh thủ sự hợp tác quốc tế để ngăn chặn mọi âm mưu gây rối, phá hoại hòa bình, ổn định của đất nước ta ngay từ bên ngoài lãnh thổ.

Từ những yêu cầu mới, một nhiệm vụ hết sức quan trọng là phải xây dựng ngành ĐNQS cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại ngang tầm yêu cầu nhiệm vụ. Trên cơ sở các quy định của Bộ Quốc phòng, tíếp tục kiện toàn tổ chức, biên chế; tăng cường bổ sung trang thiết bị hiện đại; đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, rút kinh nghiệm; từ đó đúc kết thành lý luận, rút ra những bài học bổ ích để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác ĐNQS. Tiếp tục đổi mới công tác giáo dục - đào tạo, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn làm công tác ĐNQS có bản lĩnh chính trị vững vàng, nhạy bén chính trị, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với chế độ, có phẩm chất đạo đức trong sáng, có năng lực, trình độ chuyên môn và ngoại ngữ giỏi, đủ khả năng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xứng đáng vừa là những sĩ quan quân đội mẫu mực vừa là những nhà ngoại giao có năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới.

Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu

Ủy viên BCH TƯ Đảng