Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn tin tưởng, dành cho thanh niên sự quan tâm sâu sắc và tình cảm thiết tha nhất. Người cho rằng: "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên". Người đã sáng lập ra Đoàn Thanh niên Cộng sản (TNCS) Hồ Chí Minh và dưới tình thương yêu bao la, sự dìu dắt của Người, Đoàn đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, có những đóng góp quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tình cảm, lòng thương yêu và tấm gương đạo đức sáng ngời của Bác Hồ là chỗ dựa vững chắc cho các thế hệ thanh niên Việt Nam phấn đấu vươn lên. Những anh, chị: Kim Đồng, Lý Tự Trọng, Nguyễn Văn Thạc, Đặng Thuỳ Trâm... chính là đại diện tiêu biểu của lớp lớp thanh niên đã thấm nhuần lời dạy của Bác, luôn nêu cao tư tưởng, đạo đức cách mạng trong sáng, sống, cống hiến hết mình cho Tổ quốc và nhân dân.

Trong công cuộc đổi mới và xây dựng đất nước hiện nay, tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh là một di sản vô cùng to lớn và quý báu của toàn Đảng, toàn dân. Với thanh niên, đó luôn là động lực và nguồn cảm hứng tươi mới để tuổi trẻ noi gương, học tập, phấn đấu vươn lên, là ngọn lửa thôi thúc, thắp sáng ước mơ và nỗ lực của tuổi trẻ đang ra sức lao động, học tập, rèn luyện, tích lũy tri thức, góp công, góp sức đưa đất nước chiến thắng nghèo nàn, lạc hậu, vươn lên sánh vai cùng các nước trên thế giới. Nhân sinh quan Hồ Chí Minh chính là bài học, kinh nghiệm và định hướng giúp thanh niên suy nghĩ và hành động đúng đắn, đứng vững và trưởng thành trước tác động của cơ chế thị trường. Học tập và làm theo lời Bác chính là vinh dự và trách nhiệm của tuổi trẻ, là điều kiện để phát triển, nhân rộng những gương điển hình tiên tiến trong thanh niên thời kỳ mới.

Nhận thức sâu sắc về giá trị của tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh đối với việc xây dựng, bồi dưỡng thế hệ trẻ, trong nhiều năm qua, nhất là từ khi đất nước bước vào giai đoạn đổi mới, đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế, tổ chức Đoàn các cấp trong cả nước đã hết sức chú trọng việc học tập, rèn luyện, phấn đấu theo tư tưởng, đạo đức của Người; coi đây là một nội dung cơ bản, thường xuyên trong hoạt động. Thực hiện Chỉ thị số 23-CT/TW ngày 27 tháng 3 năm 2003 của Ban Bí thư Trung ưong Đảng về "Đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới", Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã phát động trong toàn Đoàn đợt sinh hoạt chính trị "Tuổi trẻ với tư tưởng Hồ Chí Minh". Đợt sinh hoạt đã được triển khai sâu rộng với nhiều hình thức sinh động, có giá trị giáo dục, bồi dưỡng thiết thực đối với đoàn viên, thanh niên về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống. Đã có 100% cán bộ Đoàn và hơn 80% đoàn viên, thanh niên hưởng ứng tham gia. Hoạt động trên đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng đội ngũ đoàn viên, thanh niên; nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của tổ chức Đoàn các cấp trong thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội, quốc phòng-an ninh của đất nước.

Trước sự tác động phức tạp của tình hình quốc tế, khu vực và trong nước, tuyệt đại đa số đoàn viên, thanh niên đã giải quyết hài hòa các mối quan hệ, các lợi ích; thể hiện đúng ý thức, trách nhiệm của cá nhân đối với tập thể và đất nước; có ý thức và khả năng tiếp thu có chọn lọc những tri thức về kinh tế, khoa học-kỹ thuật và giá trị văn hóa của thế giới. Tuy vẫn còn những hạn chế so với yêu cầu đổi mới và phát triển của đất nước trong thời kỳ mới, song nhìn chung, thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay vẫn tiếp tục phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của các thế hệ cha anh, ngày càng xứng đáng với vai trò đại diện cho tương lai và sự phát triển của đất nước. Thanh niên vẫn là lực lượng chủ yếu, đi đầu trong nhiều lĩnh vực: kinh tế, văn hóa, khoa học-kỹ thuật, quốc phòng-an ninh, đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của đất nước trong thời kỳ đổi mới. Hiện nay, số thanh niên hoạt động kinh tế thường xuyên chiếm 48,2% dân số hoạt động trên lĩnh vực kinh tế; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của thanh niên được tăng lên hằng năm. So với năm học 1995 - 1996, số học sinh phổ thông trung học và số sinh viên cao đẳng, đại học hiện nay tăng gấp 2,3 lần. Với khả năng to lớn về sức khỏe, nhiệt tình, trí tuệ sáng tạo, lực lượng thanh niên cả nước đã tham gia tích cực, có hiệu quả vào chương trình "Thanh niên xung kích, tình nguyện tham gia phát triển kinh tế-xã hội, giữ vững quốc phòng-an ninh". Hiện nay cả nước có 25 tỉnh, thành phố có tổ chức thanh niên xung phong với 90 đơn vị, thu hút 5 vạn lao động tham gia thực hiện các hoạt động kinh tế, xã hội. Lực lượng thanh niên xung phong đã và đang đảm nhận thực hiện 18 dự án phát triển kinh tế-xã hội. Hoạt động xung kích của thanh niên vừa qua đã tập trung vào những mũi nhọn mà công cuộc đổi mới đất nước đang đặt ra như: thi đua học tập, tiến quân vào khoa học-công nghệ; thi đua lập nghiệp, lao động sáng tạo, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động và nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế trong điều kiện mới. Các hoạt động "Thanh niên tình nguyện" đã hướng vào việc giải quyết những vấn đề khó khăn, bức xúc của cộng đồng, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. ở nhiều địa phương trong cả nước, thanh niên đã trở thành lực lượng nòng cốt trong các hoạt động chính trị, xã hội như: các đội tham gia phổ cập tin học, nối mạng tri thức cho thanh niên; đội tình nguyện vì môi trường xanh - sạch - đẹp; thanh niên tình nguyện tuyên truyền, phổ biến, chuyển giao tiến bộ khoa học, kỹ thuật, phổ biến pháp luật; giữ gìn an ninh, trật tự công cộng, an toàn giao thông; tham gia đấu tranh, phòng, chống các tệ nạn xã hội... Trong lĩnh vực quốc phòng-an ninh, nhiều tổ chức Đoàn ở các địa phương, cơ sở đã tham gia thực hiện có hiệu quả công tác vận động thanh niên nhập ngũ, công tác chính sách hậu phương quân đội và người có công với cách mạng. Thanh niên đã tham gia nhiều mô hình tổ chức và hình thức hoạt động quốc phòng-an ninh như "Chi đoàn dân quân, tự vệ", "Đội thanh niên xung kích an ninh", "Đồn biên phòng thanh niên quản lý", "Vọng gác thanh niên", "Đoạn đường thanh niên làm chủ"...

Những đóng góp của tuổi trẻ cả nước vào công cuộc đổi mới, cũng như sự trưởng thành của đội ngũ thanh niên qua hoạt động thực tiễn những năm đổi mới vừa qua đã tạo ra những đảm bảo quan trọng cho quá trình phát triển và ổn định của đất nước trong bối cảnh đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay.

Bước vào thời kỳ mới, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã xác định "Đòi hỏi bức bách của toàn dân tộc lúc này là phải tranh thủ cơ hội, vượt qua thách thức, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện và đồng bộ, phát triển nhanh và bền vững hơn". Vận mệnh của dân tộc trong giai đoạn lịch sử mới một lần nữa lại đặt lên vai thế hệ trẻ Việt Nam trọng trách vinh quang, song cũng hết sức to lớn, nặng nề là phải động viên cao độ tiềm năng, lực lượng, tinh thần, vật chất, sức lực, trí tuệ sáng tạo của mình để xứng đáng là lực lượng đi đầu cùng toàn dân phấn đấu thực hiện thắng lợi mục tiêu: dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Tuổi trẻ Việt Nam luôn luôn được Đảng, Nhà nước chăm lo, bồi dưỡng, tin tưởng giao nhiệm vụ, tạo ra nhiều cơ hội để cống hiến, trưởng thành. Đó là yếu tố đảm bảo cơ bản, hàng đầu để thế hệ trẻ có thể hoàn thành được trọng trách lịch sử. Mặt khác, mỗi đoàn viên thanh niên cần có nhận thức đúng, nỗ lực phấn đấu, rèn luyện tích cực, thường xuyên cả về tư tưởng, phẩm chất đạo đức, năng lực và lối sống mới có thể đóng góp hiệu quả, thiết thực cho sự phát triển và ổn định chung của đất nước. Nhằm tập hợp và phát huy cao nhất những tiềm năng, giá trị tốt đẹp của thanh niên, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng, Ban Chấp hành Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã đề ra những giải pháp tổng thể, đồng bộ nhằm đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của tổ chức Đoàn và giáo dục, bồi dưỡng nâng cao chất lượng toàn diện đội ngũ đoàn viên, thanh niên. Trong tổng thể các giải pháp đã xác định, việc tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đặc biệt là giáo dục để mọi đoàn viên, thanh niên thấm nhuần tư tưởng và đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh; học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Người là một giải pháp có tính chất cơ bản, nền tảng được chú trọng hàng đầu.

Hiện nay, cùng với toàn Đảng, các tổ chức, đoàn thể và nhân dân cả nước, tổ chức Đoàn các cấp đã quán triệt và phát động trong đoàn viên, thanh niên hưởng ứng, thực hiện nghiêm túc cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" theo Chỉ thị số 06 ngày 7 tháng 11 năm 2006 của Bộ Chính trị. Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã xây dựng và triển khai kế hoạch tổ chức cuộc vận động "Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác" trong toàn Đoàn và tuổi trẻ cả nước. Cuộc vận động này nhằm đẩy mạnh công tác giáo dục lý tưởng và đạo đức cách mạng, tạo sự chuyển biến sâu sắc trong nhận thức, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức của tuổi trẻ, làm cho đoàn viên, thanh, thiếu niên thấm nhuần sâu sắc tình cảm cách mạng của Bác, đề cao ý thức trách nhiệm với bản thân mình, với đất nước, có thái độ ứng xử văn minh, lịch sự trong cộng đồng và tập thể, cụ thể hóa bằng hành động, bằng việc làm. Quá trình thực hiện cuộc vận động là quá trình không ngừng rèn luyện, tu dưỡng để hình thành những phẩm chất tốt đẹp của người thanh niên trong thời kỳ đất nước hội nhập kinh tế và phát triển bền vững; không ngừng tự phê bình và phê bình, khắc phục những hạn chế, đấu tranh đẩy lùi, loại bỏ những thói hư tật xấu trong mỗi tập thể, cá nhân.

Thực hiện tốt Cuộc vận động "Tuổi trẻ học tập và làm theo lời Bác" là một phần quan trọng trong công tác đào tạo, bồi dưỡng, mở rộng mặt trận tập hợp đoàn kết thanh niên, tạo động lực và sức bật giúp thanh niên vươn lên hoàn thành tốt những trọng trách mà thời đại và đất nước giao phó. Cùng với việc triển khai các nội dung Cuộc vận động, trong thời gian tới, Đoàn thanh niên sẽ tập trung nâng cao chất lượng các mặt công tác Đoàn và phong trào thanh, thiếu niên, tăng cường vai trò xung kích, tiên phong của thanh niên trên mặt trận xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trước hết, tiếp tục đẩy mạnh công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức cách mạng trong thanh niên. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho đoàn viên, thanh niên về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, về đường lối, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam; bồi dưỡng trong thanh niên lòng yêu nước nồng nàn, sự trân trọng và gắn bó với những giá trị lịch sử, văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Tổ chức các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, tạo điều kiện cho thanh niên rèn luyện, phấn đấu; hình thành trong thanh niên nếp sống văn hóa; vận động thanh niên gương mẫu đi đầu thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Tăng cường công tác bồi dưỡng, xây dựng, hình thành thế hệ thanh niên mới vừa “hồng”, vừa “chuyên”, đại diện cho ý chí và khát vọng vươn lên của tuổi trẻ, có đủ bản lĩnh, phẩm chất chính trị, năng lực trí tuệ tham gia hội nhập kinh tế quốc tế. Thông qua các kênh tuyên truyền đa dạng, các diễn đàn sinh hoạt của Đoàn, các tác phẩm văn học, nghệ thuật,... khái quát hóa, điển hình hóa các gương thanh niên để tuyên truyền, nhân rộng cho thanh, thiếu niên học tập, noi theo. Tuyên truyền giúp thanh niên thấy rõ thách thức, thời cơ của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế để xác định rõ tâm thế và trách nhiệm bản thân trong tu dưỡng, rèn luyện.

Hai là, phát triển sâu rộng các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ, các loại hình hỗ trợ thanh niên lập thân, lập nghiệp, thi đua thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế-xã hội của đất nước hằng năm và đến năm 2010. Tập trung cổ vũ, vận động, hỗ trợ thanh niên lao động sáng tạo, làm chủ khoa học - công nghệ, đẩy mạnh các phong trào "Sáng tạo trẻ", phong trào "Bốn mới"... thực hiện chương trình phổ cập tin học, xây dựng chương trình kết nối mạng máy tính, tăng cường đào tạo, dạy nghề và giới thiệu việc làm cho thanh niên. Khơi dậy trong thanh niên ý chí phấn đấu vươn lên làm giàu, lập thân, lập nghiệp; hình thành đội ngũ thanh niên tiên tiến, có tay nghề cao, nghiệp vụ giỏi, nhất là trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ mũi nhọn mà đất nước đang cần. Gắn các phong trào của Đoàn với nhu cầu thực tiễn lập thân, lập nghiệp của thanh niên, giúp cho thanh niên tự tạo ra giá trị và lợi thế cạnh tranh cho bản thân bằng việc không ngừng học tập, lao động, rèn luyện để vượt qua chính mình, dám đối mặt với thách thức, khó khăn, biết nhận trách nhiệm để sửa mình, để vượt lên phía trước.

Phát triển mạnh phong trào thanh niên tình nguyện tham gia phát triển kinh tế-xã hội. Khai thác các dự án trí thức trẻ tham gia phát triển giáo dục, y tế, văn hóa-xã hội ở nông thôn, miền núi, tập trung cho vùng sâu, vùng xa, vùng Tây Nguyên, Tây Bắc, Tây Nam bộ. Tham gia giải quyết các vấn đề bức xúc của cộng đồng như: phòng, chống tệ nạn xã hội, đảm bảo an toàn giao thông... Tích cực tham mưu với Chính phủ tạo điều kiện về cơ chế, chính sách nhằm giải phóng, phát huy sức sáng tạo và tiềm năng to lớn về trí tuệ và sức lao động cho thanh niên. Xây dựng, hỗ trợ thanh niên thực hiện các chương trình dự án, khai thác lợi thế địa phương, cộng đồng trong phát triển kinh tế và nâng cao sức cạnh tranh và năng lực hội nhập kinh tế.

Ba là, thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao trình độ, khả năng của đội ngũ cán bộ Đoàn, nâng cao chất lượng đoàn viên, củng cố và xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh. Xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn các cấp đủ về số lượng, có phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu của công tác thanh niên trong điều kiện mới. Tăng cường công tác quản lý và chế độ đãi ngộ cán bộ. Xây dựng đội ngũ cộng tác viên, tình nguyện viên. Chuẩn bị tốt nhân sự cho Đại hội Đoàn các cấp và Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX theo hướng lựa chọn những cán bộ đảm bảo yêu cầu về tiêu chuẩn chính trị, dám nghĩ, biết làm, biết xây dựng mô hình hoạt động, nghiêm túc trong lao động, có khả năng làm việc tập thể, gương mẫu trong lao động, học tập và lối sống, hướng về cơ sở, không ngại đến với thanh niên.

Nâng cao chất lượng đoàn viên, đặc biệt là chất lượng chính trị, tính tiên phong, gương mẫu và sức quy tụ của đoàn viên đối với quần chúng thanh niên và xã hội. Đổi mới, hoàn thiện hệ thống tổ chức và cơ chế hoạt động của Đoàn TNCS Cộng sản Hồ Chí Minh, đảm bảo sự gắn kết giữa Đoàn với đoàn viên, thanh niên; nâng cao tính chiến đấu và đoàn kết của Ban Chấp hành Đoàn các cấp, chú trọng phát triển tổ chức Đoàn tại các khu vực khó khăn, trong các doanh nghiệp tư nhân, các tập đoàn kinh tế, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Võ Văn Thưởng

Ủy viên dự khuyết BCHTƯ Đảng

Bí thư thứ nhất TƯ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh