Tỉnh Bắc Kạn được tái lập ngày 1-1-1997, trên cơ sở chia tách từ tỉnh Bắc Thái và sát nhập thêm 2 huyện của tỉnh Cao Bằng; diện tích tự nhiên gần 5 ngàn km2; số dân gần 30 vạn người, với 7 dân tộc, trong đó dân tộc Tày chiếm 55,3%. Cơ cấu hành chính của Tỉnh gồm 7 huyện, 1 thị xã, trong đó có 7 huyện vùng cao và 103/122 xã đặc biệt khó khăn. Là tỉnh vùng cao, miền núi, hệ thống cơ sở hạ tầng của Bắc Kạn còn nhiều khó khăn; kinh tế chậm phát triển; mặt bằng dân trí thấp, các hủ tục lạc hậu vẫn còn tồn tại; hệ thống chính trị cơ sở, nhất là ở vùng đồng bào các dân tộc thiểu số chưa thật ổn định, vững chắc. Những năm gần đây, tình hình dân tộc, tôn giáo trên địa bàn Bắc Kạn và một số tỉnh vùng Đông Bắc có những diễn biến phức tạp, tình hình di cư tự do, truyền đạo trái pháp luật... trong đồng bào các dân tộc thiểu số có chiều hướng gia tăng. Bên cạnh đó còn có những khó khăn khách quan như cơ sở vật chất và kinh nghiệm chỉ đạo, điều hành của đội ngũ cán bộ còn nhiều hạn chế, còn ít những chính sách phù hợp để thu hút đầu tư và nhân tài... Đó là những thách thức không nhỏ và trực tiếp tác động tới quá trình đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) và tăng cường quốc phòng-an ninh (QP-AN) trên địa bàn Tỉnh.