Sau khi Việt Nam thống nhất đất nước (4-1975) và nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào được thành lập (12-1975), hai nước cùng tập trung xây dựng CNXH, bảo vệ Tổ quốc XHCN và cùng chăm lo, củng cố vun đắp quan hệ đặc biệt Việt Nam-Lào, coi đó là quy luật phát triển và là nhân tố bảo đảm thắng lợi cho sự nghiệp cách mạng mỗi nước. Ngày 18-7-1977, hai nước đã ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong quan hệ Việt Nam-Lào trong giai đoạn mới của cách mạng hai nước, là cơ sở pháp lý vững chắc để hai nước tiếp tục tăng cường, củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống. Ba mươi năm qua, mặc dù điều kiện còn nhiều khó khăn, nhưng hai nước tiếp tục dành cho nhau sự ủng hộ và giúp đỡ chí tình, to lớn, quý báu và có hiệu quả. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ hai nước thường xuyên tổ chức các cuộc thăm viếng, hội đàm về tình hình của cách mạng mỗi nước, tình hình khu vực, quốc tế cùng quan tâm; trao đổi, bàn bạc về phương hướng, biện pháp nhằm tiếp tục cải thiện, nâng cao hiệu quả hợp tác. Trong khuôn khổ các chuyến thăm, các nhà lãnh đạo Việt Nam và Lào đã ký nhiều hiệp định, hiệp ước, thỏa thuận quan trọng; điển hình là các Hiệp ước về hoạch định biên giới (1977); Hiệp định vận tải đường bộ (1996); Hiệp định về hợp tác chống ma túy (1998); Thỏa thuận về quy chế sử dụng cảng Vũng áng (2001); Nghị định thư về hợp tác đào tạo cán bộ (2002); Hiệp định hợp tác kinh tế, văn hóa, khoa học-kỹ thuật từng năm và 5 năm; Thỏa thuận về chiến lược hợp tác kinh tế, văn hóa, khoa học-kỹ thuật giai đoạn 2001-2010... Các hiệp ước, hiệp định, thỏa thuận mà Đảng, Nhà nước và Chính phủ hai nước ký kết là những văn kiện chính trị, khẳng định mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt Việt Nam-Lào, tạo cơ sở để hai nước tiếp tục thúc đẩy hợp tác toàn diện cả bề rộng và chiều sâu. Những năm gần đây, quan hệ kinh tế-thương mại giữa hai nước không ngừng được cải thiện, kim ngạch thương mại hai chiều đã tăng từ 137 triệu USD/năm trong nửa đầu thập kỷ này lên 240 triệu USD năm 2006. Hoạt động đầu tư cũng phát triển mạnh mẽ, Việt Nam hiện là nước đứng thứ hai trong số 30 nước và vùng lãnh thổ có vốn đầu tư vào Lào; đáng chú ý là các dự án đầu tư có quy mô lớn ngày càng tăng, tập trung vào các lĩnh vực quan trọng như: thủy điện, khai khoáng, giao thông-vận tải, lâm nghiệp. Chỉ tính riêng giai đoạn 2001-2005 đã có 34 doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào Lào, với tổng số vốn lên đến hàng tỷ USD, tiêu biểu là dự án thủy điện Xê-ka-mản 3 với số vốn ban đầu là hơn 300 triệu USD. Việt Nam cũng viện trợ không hoàn lại cho Lào hơn 560 tỷ đồng (tương đương 37 triệu USD), giúp Lào hoàn thành 8 dự án đầu tư, 19 chương trình quy hoạch chuẩn bị đầu tư và 15 chương trình hỗ trợ cho các ngành, địa phương. Lào cũng đã có 7 dự án đầu tư vào Việt Nam với số vốn gần 17 triệu USD.