Tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng Mác xít chân chính, xuất phát từ bản chất giai cấp công nhân. Thực hiện nghiêm túc nguyên tắc này là điều kiện bảo đảm cho Đảng phát huy tính tích cực, sáng tạo của mọi tổ chức Đảng và đảng viên trong việc tham gia xây dựng và thực hiện đường lối, chính sách của Đảng; đồng thời bảo đảm sự thống nhất ý chí và hành động của toàn Đảng. Nguyên tắc này chính là sự kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa hai mặt tập trung và dân chủ trong mối quan hệ hữu cơ, biện chúng, chứ không phải chỉ là tập trung hoặc chỉ là dân chủ. Hai mặt đó tuy đối lập nhau nhưng là hai mặt đối lập thống nhất trong một nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng, nó bổ sung cho nhau, thống nhất với nhau thành một nguyên tắc hoàn chỉnh: dân chủ là điều kiện, là tiền đề của tập trung; cũng như tập trung là cơ sở, là cái bảo đảm cho dân chủ. Tuyệt đối hóa một mặt nào đều có thể dẫn đến những sai lầm nguy hiểm có hại cho sự lãnh đạo của Đảng và sức mạnh lãnh đạo của Đảng, làm cho Đảng suy yếu. Phải thừa nhận rằng có một thời gian dài nhiều nước XHCN, trong đó có cả nước ta, nguyên tắc tập trung dân chủ được hiểu và thực hiện có phần thiên lệch về tập trung, dẫn đến tập trung quan liêu, thống nhất cứng nhắc, nên đã xuất hiện hàng loạt những sai lầm gia trưởng, độc đoán, sùng bái cá nhân, cá nhân trùm lên tập thể. Trong kinh tế thì nhấn mạnh một chiều tập trung thống nhất, coi nhẹ dân chủ, nhấn mạnh một chiều kế hoạch, coi nhẹ kinh tế thị trường, do đó không phát huy được tính đa dạng, tính phong phú, tính sáng tạo của các thành phần kinh tế, các quan hệ kinh tế, các cơ sở kinh tế.