Thành phố biển Đà Nẵng có vị trí chiến lược rất quan trọng đối với địa bàn Quân khu 5 và cả nước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (BVTQ). Hơn 12 năm qua, kể từ ngày tái lập (01-01-1997) và trực thuộc Trung ương, đặc biệt từ khi là đô thị loại I (năm 2003), Đảng bộ, chính quyền, nhân dân và lực lượng vũ trang (LLVT) Thành phố đã chủ động khắc phục khó khăn, khai thác có hiệu quả  tiềm năng, lợi thế, giành được những kết quả rất quan trọng, toàn diện  cả về kinh tế- xã hội (KT-XH) và quốc phòng- an ninh (QP-AN).

Quán triệt sâu sắc và vận dụng sáng tạo đường lối, chủ trương của Đảng về hai nhiệm vụ chiến lược (xây dựng và BVTQ), Thành phố đẩy mạnh thực hiện kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường tiềm lực và thế trận QP-AN trên địa bàn. Kinh tế tăng trưởng ở mức cao qua từng năm; tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng bình quân từ 12- 13%/năm. Tiến trình đô thị hóa phát triển với tốc độ cao; diện mạo của một thành phố hiện đại ven biển ngày càng khởi sắc. Hệ thống cơ sở hạ tầng được xây dựng tương đối đồng bộ; nhiều công trình trọng điểm có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp, chất lượng cao (trọng tâm là đường sá, cầu, cảng biển, sân bay, các khu công nghiệp, du lịch, dịch vụ,...) được đầu tư xây dựng, đưa vào sử dụng đã tạo động lực cho quá trình phát triển bền vững của Thành phố. Các lĩnh vực: văn hóa, y tế, xã hội được phát triển cả bề rộng và chiều sâu. Điều kiện sinh sống của nhân dân được nâng cao, “thế trận lòng dân” được củng cố...  

Đi đôi với phát triển KT-XH, Thành phố thường xuyên quan tâm nhiệm vụ QP-AN, coi đó là một bảo đảm chắc chắn để bảo vệ vững chắc địa bàn, giữ vững ổn định chính trị, an ninh trật tự xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình phát triển KT-XH của địa phương. Thành ủy, Uỷ ban nhân dân Thành phố đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, đề án, kế hoạch, các chương trình hành động lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ QP-AN. Vừa qua, Thành phố đã tổ chức sơ kết, tổng kết thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên về một số mặt công tác QP-AN, như: xây dựng khu vực phòng thủ (KVPT); thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự, Pháp lệnh Dân quân tự vệ (DQTV), Pháp lệnh Dự bị động viên (DBDV); diễn tập tác chiến phòng thủ và xây dựng công trình phòng thủ; tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với lực lượng DQTV và DBDV trong tình hình mới; công tác giáo dục QP-AN; thực hiện đề án "Xây dựng lực lượng DQTV biển gắn với hoạt động tàu thuyền trên biển"; hoạt động phối hợp của các lực lượng trong tuần tra, canh gác bảo vệ địa bàn...Qua đó, Thành phố và cấp ủy, chính quyền các cấp, các ngành đã thấy rõ kết quả cũng như những hạn chế trong thực hiện nhiệm vụ QP-AN.

Điểm nổi bật của Thành phố Đà Nẵng là thực hiện có hiệu quả kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN, xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD) vững mạnh, xây dựng KVPT vững chắc, tạo cơ sở để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ QP-AN. Chỉ sau 1 năm tái lập, Thành phố đã xây dựng hoàn chỉnh “Quy hoạch tổng thể về KT-XH và QP-AN đến năm 2020” (được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt), làm cơ sở để thống nhất nhận thức, phương thức, mục tiêu phát triển KT-XH, củng cố QP-AN giữa Thành phố, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 và Bộ Quốc phòng. Trên cơ sở quy hoạch tổng thể của Thành phố, các ngành, các quận (huyện) đã xây dựng quy hoạch và triển khai thực hiện có hiệu quả. Một số ngành kinh tế trọng điểm có liên quan đến nhu cầu QP-AN đã thực hiện tốt việc kết hợp phát triển KT-XH với QP-AN, xây dựng nền QPTD mà nòng cốt là KVPT đi vào chiều sâu. Lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn đã hoàn thành dự án trồng rừng, phủ xanh đất trống, đồi trọc, gắn với công tác định canh, định cư, xây dựng cơ sở chính trị, phát triển hạ tầng nông thôn của các xã miền núi. Trong quy hoạch, phát triển cơ sở hạ tầng, Thành phố đã nâng cấp, xây dựng tương đối đồng bộ hệ thống giao thông, tạo thành mạng lưới khá hoàn chỉnh ở các tuyến, nối liền đô thị với các xã miền núi, các KVPT, các khu trọng yếu như: bán đảo Sơn Trà, Hải Vân, Phước Tường...Ngành Công nghiệp đã xây dựng được kế hoạch phát triển công nghiệp kết hợp với quốc phòng; một số doanh nghiệp đã được giao nhiệm vụ sản xuất các mặt hàng "lưỡng dụng" phục vụ QP-AN và sẵn sàng động viên dây chuyền công nghệ cho thời chiến. Mạng lưới viễn thông phát triển rộng khắp, đủ khả năng phục vụ cho lãnh đạo, chỉ đạo, nhu cầu dân sinh và nhiệm vụ QP-AN trong thời bình; sẵn sàng mở rộng để phục vụ tác chiến phòng thủ khi có chiến tranh xảy ra. Hệ thống y tế được tổ chức tốt cả 3 tuyến: thành phố- quận, huyện - phường, xã; 100% phường, xã có trạm y tế, được đầu tư cơ sở vật chất tương đối đồng bộ, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân, phục vụ nhiệm vụ QP-AN và khắc phục hậu quả thiên tai, bão lụt, thảm họa bất thường xảy ra. Ngoài ra, các ngành kinh tế khác cũng đạt được một số kết quả nhất định trong kết hợp với QP-AN...Bên cạnh đó, Thành phố chú trọng chăm lo xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần cho nền QPTD và các KVPT; thường xuyên chỉ đạo phối hợp giữa Mặt trận, các đoàn thể và LLVT trên địa bàn tổ chức các đợt hành quân dã ngoại làm công tác dân vận đến hầu hết các xã miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có đông đồng bào các tôn giáo, các địa bàn trọng điểm về QP-AN để giúp các địa phương xây dựng, củng cố thực lực chính trị, xây dựng các công trình phục vụ dân sinh, xóa đói, giảm nghèo; đồng thời,  tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật Nhà nước, góp phần tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, củng cố vững chắc “thế trận lòng dân” ở cơ sở...

Cùng với việc triển khai thực hiện kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN, Thành phố thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng, quân sự (QP,QS) địa phương. Công tác giáo dục QP-AN từng bước được xã hội hóa, trước hết là bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho đội ngũ cán bộ, đảng viên; đến nay, gần 2 vạn cán bộ, đảng viên và cán bộ lãnh đạo các doanh nghiệp được bồi dưỡng kiến thức QP-AN; 1259 phóng viên, thuyền trưởng, máy trưởng các tàu thuyền đánh cá, chức sắc, chức việc các tôn giáo và trên 20 vạn học sinh, sinh viên được giáo dục QP-AN theo chương trình quy định...Nhờ đó, nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân  dân về nhiệm vụ BVTQ được nâng lên; người dân đã có ý thức đề cao cảnh giác cách mạng, chủ động đối phó  với mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, tích cực tham gia xây dựng nền QPTD và thực hiện nhiệm vụ QP-AN ở địa phương, cơ sở. Công tác tuyển chọn gọi công dân nhập ngũ hằng năm đạt 100% chỉ tiêu, đúng nguyên tắc, quy trình, bảo đảm chất lượng và công bằng xã hội; đồng thời, Thành phố luôn quan tâm đến công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho bộ đội xuất ngũ và thực hiện tốt chính sách  hậu phương quân đội. Các LLVT thường trực (quân sự, công an, biên phòng) được xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và được huấn luyện chu đáo, có trình độ sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ) cao, đã phát huy tốt vai trò nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ QP-AN; các LLVT đã phối hợp thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn theo Quyết định 107/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Lực lượng DBĐV được đăng ký, quản lý chặt chẽ, sắp xếp vào biên chế trên 80%, quân số huấn luyện hằng năm đạt trên 93%, tạo nguồn từ dự bị hạng 2 lên dự bị hạng 1 đạt 100% chỉ tiêu được giao. Lực lượng DQTV được xây dựng “vững mạnh, rộng khắp” ở 56/56 phường, xã và gần 150 cơ quan, tổ chức trên địa bàn, với tổng số DQTV đạt 1,67% so với số dân; lực lượng DQTV biển được xây dựng ở cả 3 tuyến: bờ- lộng- khơi, đạt 3,92% so với tổng lao động trên biển, hoạt động có hiệu quả. Lực lượng bảo vệ chuyên trách được xây dựng ở hầu hết các cơ quan, tổ chức trên địa bàn. Ban Bảo vệ dân phố và lực lượng Dân phòng được xây dựng rộng khắp ở các khu dân cư.Cơ quan quân sự các cấp thực hiện nghiêm chỉ lệnh SSCĐ; chủ động nắm, dự báo và đánh giá chính xác tình hình, làm tham mưu cho cấp ủy, chính quyền kịp thời xử lý các vấn đề phức tạp nảy sinh, không để xảy ra “điểm nóng”; xây dựng và thực hiện tốt các phương án, kế hoạch giáo dục, huấn luyện, diễn tập. Đến nay, 100% phường (xã), quận (huyện) đã tổ chức diễn tập cơ chế ít nhất từ 1-2 lần trở lên. Đặc biệt, năm 2008, tổ chức diễn tập tác chiến phòng thủ cấp thành phố đã huy động hàng nghìn quân nhân dự bị, DQTV tham gia thực binh và thực hành động viên nhân lực, vật lực của một số ngành, như: Điện lực, Cấp nước, Viễn thông, Giao thông- vận tải, Y tế, Công thương,...Qua đó, nâng cao một bước về nhận thức và trách nhiệm của hệ thống chính trị trong lãnh đạo, điều hành thực hiện nhiệm vụ chuyển địa phương từ thời bình sang thời chiến, giải quyết một số tình huống phức tạp ở cơ sở; trong thực hiện phòng thủ dân sự,...góp phần nâng cao khả năng độc lập, tự lực của cơ sở trong bảo vệ địa phương, địa bàn. Những kết quả quan trọng về thực hiện kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN trong những năm qua đã góp phần giữ vững ổn định chính trị, an ninh, trật tự, tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của Thành phố. Kết quả đó được minh chứng bằng thực tiễn qua việc di dời, giải tỏa hàng vạn hộ dân để quy hoạch, chỉnh trang đô thị nhưng vẫn bảo đảm an sinh xã hội, giữ vững an ninh, trật tự, tạo được sự đồng thuận trong nhân dân; đó còn là việc tổ chức sơ tán hàng ngàn hộ dân ra khỏi vùng ảnh hưởng của cơn bão số 6 (năm 2006) một cách trật tự, an toàn...

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN trên địa bàn Thành phố vẫn còn những hạn chế. Nhận thức, trách nhiệm và kiến thức về QP-AN của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là cán bộ ở các ngành kinh tế chưa cao; một số ngành kinh tế chưa thật sự chú trọng đúng mức đến việc gắn hiệu quả kinh tế với khả năng tự bảo vệ và được bảo vệ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. Triển khai thực hiện quy hoạch tổng thể, quy hoạch của các ngành, các địa phương về kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN chưa thật chặt chẽ, thiếu đồng bộ. Các chính sách chưa thu hút được đông đảo dân cư đến định canh, định cư ở các xã miền núi và vùng nông thôn, nên mật độ dân cư ở những vùng này còn mỏng, chưa bảo đảm khai thác có hiệu quả tiềm năng, thế mạnh về đất đai, tài nguyên và hình thành các cụm làng, xã chiến đấu, các khu phòng thủ vững chắc. Quá trình kết hợp việc xây dựng cơ cấu ngành kinh tế chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu động viên kinh tế, động viên công nghiệp khi chuyển địa phương từ thời bình sang thời chiến, nhất là đối với một số ngành quan trọng (cơ khí chế tạo, hóa chất, luyện kim, vận tải,...). Trong phát triển hạ tầng đô thị, hạ tầng nông thôn, chưa chú trọng đúng mức đến việc tạo thế trận phòng thủ và công trình phòng thủ dân sự. Thực hiện kết hợp phát triển kinh tế biển với bảo vệ chủ quyền biển, đảo còn những bất cập; chưa nâng cao được năng lực, hiệu quả của các lực lượng: đánh bắt thủy sản xa bờ, vận tải biển, phát triển kinh tế biển với bảo vệ chủ quyền trên biển; xây dựng lực lượng DQTV biển gắn với hoạt động của tàu thuyền trên biển còn nhiều hạn chế...

Để nâng cao hiệu quả thực hiện kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN, thời gian tới, Thành phố tập trung vào những giải pháp chủ yếu sau.

Tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai thực hiện nghiêm túc chủ trương, đường lối QP,QS của Đảng, trọng tâm là Chiến lược BVTQ trong tình hình mới và  Nghị quyết 28-NQ/TW (ngày 22-9-2008) về “Tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành KVPT vững chắc trong tình hình mới” của Bộ Chính trị, Nghị định 152/2007/NĐ-CP của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 28-NQ/TW cùng các chỉ thị, nghị quyết, văn bản có liên quan của cấp trên về nhiệm vụ QP-AN và Chương trình hành động số 35-CTHĐ/TU của Thành ủy về thực hiện Nghị quyết số 28 nói trên. Trên cơ sở đó, Thành phố tăng cường chỉ đạo các cấp, các ngành rà soát, đánh giá kết quả thực hiện kết hợp KT-XH với QP-AN, xác định chủ trương, phương hướng, kế hoạch thực hiện phù hợp với quy hoạch tổng thể, đáp ứng yêu cầu về QP-AN cả thời bình và thời chiến, làm tiền đề cho quá trình triển khai thực hiện trong thời gian tới. Những khu vực quan trọng được xác định trong kế hoạch phòng thủ BVTQ phải ưu tiên cho quốc phòng. Những khu vực có tầm quan trọng về QP-AN như tuyến ven biển, bán đảo Sơn Trà, Hải Vân, Bà Nà, Phước Tường,...khi được cấp trên cho phép phát triển KT-XH kết hợp với quốc phòng, các cơ quan chức năng cần phải lựa chọn đối tác và có những chế tài cụ thể trước khi cấp phép đầu tư.

Vấn đề có tính nguyên tắc, xuyên suốt là tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, năng lực quản lý, điều hành của chính quyền các cấp, các ngành, nhằm bảo đảm việc thực hiện kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN đúng định hướng, quan điểm của Đảng. Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển KT-XH gắn với tăng cường QP-AN trên địa bàn. Thường xuyên chú trọng phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, các lực lượng và toàn dân trong triển khai thực hiện kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN, nhất là trong các chương trình, dự án trọng điểm, các dự án đầu tư có vốn nước ngoài,...

Tập trung xây dựng LLVT và thế trận KVPT vững chắc. Bên cạnh việc nâng cao chất lượng tổng hợp, trước hết là chất lượng chính trị, trình độ SSCĐ của lực lượng thường trực, Thành phố quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng DQTV, DBĐV theo đúng pháp lệnh; phấn đấu hoàn thành 100% chỉ tiêu gọi thanh niên nhập ngũ hằng năm. Bám sát quy hoạch công trình quốc phòng của thế trận phòng thủ, tiếp tục khảo sát, xây dựng kế hoạch, đề xuất chính quyền các cấp phê duyệt, phân kỳ đầu tư ngân sách, tổ chức xây dựng các công trình quốc phòng kiên cố, lâu bền. Thực hiện tốt Pháp lệnh Bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự. Tiến hành thường xuyên việc soát xét và bổ sung các kế hoạch SSCĐ. Tiếp tục diễn tập tác chiến phòng thủ cấp thành phố; diễn tập các sở, ngành, quận, huyện, phường, xã theo kế hoạch.

Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả điều hành, tổ chức thực hiện kết hợp KT-XH với QP-AN. Theo đó, cần kiện toàn và nâng cao chất lượng hoạt động của các hội đồng, ban, cán bộ kiêm nhiệm và chuyên trách các mặt công tác QP-AN; nâng cao năng lực của cơ quan thường trực công tác QP,QS địa phương, đủ khả năng làm tham mưu, tổ chức thực hiện các mặt công tác QP-AN và thẩm định các kế hoạch kết hợp KT-XH với QP-AN. Nghiên cứu, xây dựng chính sách đầu tư hợp lý cho phát triển cơ sở hạ tầng, kết hợp tạo ra các công trình phòng thủ dân sự và hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo được dây chuyền công nghệ, mặt hàng "lưỡng dụng" sẵn sàng huy động phục vụ nhiệm vụ QP-AN khi có nhu cầu.

Phát huy kết quả, kinh nghiệm những năm qua, Thành phố Đà Nẵng tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả thực hiện kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN, xây dựng nền QPTD vững mạnh toàn diện, xây dựng KVPT cơ bản, liên hoàn, vững chắc, tạo điều kiện thuận lợi để bảo vệ vững chắc địa bàn, giữ vững ổn định chính trị, an ninh, trật tự xã hội, đẩy mạnh phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của Thành phố, góp phần cùng cả nước xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH, hội nhập kinh tế quốc tế.

TRẦN VĂN MINH

Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND Thành phố