Thành phố Đà Lạt là trung tâm du lịch, nghỉ dưỡng của Lâm Đồng và cả nước, có vị trí quan trọng cả về kinh tế-xã hội (KT-XH) và quốc phòng-an ninh (QP-AN) đối với Tỉnh và vùng Nam Tây Nguyên. Ý thức được tầm quan trọng của địa phương, trên cơ sở nắm vững hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, những năm qua, cùng với đẩy mạnh phát triển KT-XH, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, Đảng bộ, chính quyền các cấp của Đà Lạt đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả nhiệm vụ quân sự, quốc phòng (QS, QP) địa phương, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn, tạo thuận lợi cho Thành phố thực hiện thắng lợi các mục tiêu KT-XH đã đề ra. Từ thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ QS, QP địa phương và kết quả đạt được trong thời gian qua, Đà Lạt đã rút ra một số bài học kinh nghiệm, cũng là những biện pháp quan trọng đang được các cấp, các ngành tập trung thực hiện.

1. Đẩy mạnh phát triển KT-XH, tạo điều kiện thuận lợi xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD), xây dựng khu vực phòng thủ (KVPT) địa phương ngày càng vững chắc. Từ thực tiễn xây dựng và bảo vệ địa phương trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa cho thấy, một trong những nguyên nhân dễ gây mất ổn định chính trị, xã hội từ bên trong chính là sự trì trệ và chậm phát triển về kinh tế, dẫn đến đời sống của đại bộ phận nhân dân lao động gặp khó khăn, công bằng xã hội không được bảo đảm, lòng tin của nhân dân vào Đảng và chính quyền bị suy giảm. Đó lại là cơ hội để các thế lực thù địch lợi dụng thực hiện “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, gây mất an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn. Từ nhận thức đó, Thành ủy, Uỷ ban nhân dân (UBND) Thành phố đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phát huy mọi nguồn lực, khai thác tốt tiềm năng, lợi thế, chú trọng đầu tư cho các ngành kinh tế mũi nhọn, lĩnh vực trọng điểm, đẩy nhanh tốc độ phát triển KT-XH, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; đồng thời, tạo sức mạnh vật chất, tinh thần để thực hiện có hiệu quả công tác QS, QP địa phương, củng cố KVPT ngày càng vững chắc. Từ chủ trương đúng đắn, chỉ đạo thực hiện kiên quyết, hiệu quả, những năm qua, kinh tế của Thành phố có sự chuyển biến tích cực, tốc độ tăng trưởng cao, bình quân hằng năm đạt 16%; thu nhập bình quân đầu người năm 2009 đạt 21 triệu đồng, tăng hơn 2 lần so với năm 2006. Sự nghiệp văn hóa, giáo dục, y tế được quan tâm đầu tư và có bước phát triển mới. Đến nay, 100% số xã, phường có trạm y tế; 100% trường, lớp học được xây dựng kiên cố, trong đó có 36% số trường đạt chuẩn quốc gia, 99,52% cán bộ giáo dục và giáo viên được chuẩn hóa; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng lên, tỷ lệ đói nghèo giảm còn 1,7% (theo chuẩn mới).

Phát huy kết quả đã đạt được, từ nay đến năm 2015, Đà Lạt xác định mục tiêu phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hằng năm 17%; thu nhập đầu người đạt 48 triệu đồng; giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 1% (theo tiêu chí mới). Để thực hiện những mục tiêu đề ra, Thành phố chủ trương thực hiện cơ cấu kinh tế: dịch vụ-du lịch; công nghiệp-xây dựng và nông nghiệp, trong đó xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn; đồng thời, chú trọng giải quyết những vấn đề xã hội và môi trường để phát triển nhanh, bền vững. Trong phát triển du lịch-dịch vụ, tiếp tục theo hướng chất lượng cao và bền vững; kết hợp khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế với đầu tư xây dựng và hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật, phát triển đa dạng các loại hình du lịch có lợi thế, các dịch vụ du lịch chất lượng cao; đồng thời, mở rộng không gian du lịch ở các xã, các làng nghề, tạo sự liên kết giữa trung tâm Thành phố và vùng ven. Đối với công nghiệp-xây dựng, đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến gắn với phát triển nông nghiệp và bảo vệ môi trường sinh thái; khuyến khích phát triển các ngành, nghề tiểu thủ công nghiệp; tập trung đầu tư và đưa vào hoạt động điểm công nghiệp Phát Chi-Trạm Hành để thu hút vốn và công nghệ mới, hình thành các cơ sở sản xuất hiện đại trên địa bàn. Đối với nông nghiệp, phát triển mô hình đa cây, đa con theo hướng ứng dụng công nghệ cao, nhất là công nghệ sinh học, công nghệ sau thu hoạch; đồng thời, tập trung đầu tư phát triển những loại sản phẩm có lợi thế như: rau an toàn, hoa cắt cành, a-ti-sô..., để tăng khả năng cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Trên cơ sở quy hoạch tổng thể, Thành phố chú trọng kết hợp phát triển kinh tế với củng cố QP-AN, xây dựng thế trận QPTD bảo đảm tính liên hoàn, vững chắc; gắn quy hoạch phát triển KT-XH với xây dựng các căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu phương, KVPT then chốt, căn cứ hậu cần-kỹ thuật; củng cố các công trình quốc phòng, nhất là các công trình phòng thủ trọng yếu, các công trình mang tính lưỡng dụng, như mạng đường giao thông, thông tin liên lạc, trạm y tế... Chú trọng phát triển hệ thống các trường phổ thông, trường đào tạo nghề và trung tâm giáo dục thường xuyên, góp phần nâng cao dân trí và đào tạo thợ kỹ thuật cho thanh niên đến tuổi lao động, phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và yêu cầu về QP-AN. Duy trì và nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; đẩy mạnh phong trào toàn dân tham gia bảo vệ an ninh ở địa bàn, khu phố, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở cơ sở. Với nền tảng phát triển KT-XH được tạo lập bền vững, Đà Lạt có điều kiện thuận lợi để thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ QS, QP địa phương, xây dựng nền QPTD, thế trận QPTD vững chắc trên địa bàn.

2. Chú trọng công tác giáo dục QP-AN cho toàn dân, trọng tâm là đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành. Là trung tâm du lịch-nghỉ dưỡng của cả nước, mỗi năm, Thành phố đón hàng triệu lượt du khách đến tham quan, nghỉ dưỡng và làm việc, trong đó du khách là người nước ngoài chiếm tỷ lệ đáng kể. Bên cạnh tăng nguồn thu cho ngân sách, thúc đẩy KT-XH phát triển, thì việc quản lý địa bàn, nhất là quản lý các hoạt động lưu trú du lịch là vấn đề rất phức tạp. Trong khi đó, nhận thức của một bộ phận cán bộ địa phương, cơ sở, cơ quan, đơn vị mới chỉ chú trọng đến lợi ích kinh tế, chưa coi trọng đúng mức nhiệm vụ QP-AN. Vì vậy, trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện công tác QP-AN, Thành phố hết sức coi trọng công tác giáo dục QP-AN cho toàn dân, trước hết là đội ngũ cán bộ các cấp, các ngành. Những năm qua, quán triệt Chỉ thị 12-CT/TW của Bộ Chính trị, Nghị định 116-NĐ/CP của Chính phủ, cùng các chỉ thị, hướng dẫn của Tỉnh ủy Lâm Đồng và Quân khu 7 về công tác giáo dục QP-AN, Thành ủy, UBND Thành phố đã lãnh đạo, chỉ đạo kiện toàn Hội đồng giáo dục QP-AN các cấp; thường xuyên rà soát đội ngũ cán bộ trong nhiệm kỳ, lập kế hoạch và tổ chức bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho cán bộ.

Với đội ngũ cán bộ, Thành phố tập trung quán triệt sâu sắc những quan điểm, tư tưởng đổi mới về QS, QP, xây dựng nền QPTD, thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân, nhất là xây dựng “thế trận lòng dân” được xác định trong Nghị quyết Trung ương 8 (Khóa IX) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, nhằm tạo sự thống nhất nhận thức về đối tượng, đối tác, ý thức cảnh giác trước âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch. Từ năm 2005 đến nay, toàn Thành phố có gần 3.000 lượt cán bộ các cấp được bồi dưỡng kiến thức QP-AN; qua đó, góp phần nâng cao trách nhiệm, quyết tâm của đội ngũ cán bộ trong thực hiện nhiệm vụ QS, QP bảo vệ địa phương, bảo vệ Tổ quốc.

Cùng với đó, công tác giáo dục quốc phòng (GDQP) cho học sinh, sinh viên và toàn dân được tổ chức thực hiện với nhiều hình thức, phương pháp phong phú, phù hợp với thực tế địa bàn. Trong quá trình triển khai, Thành phố coi trọng trước hết là bảo đảm chất lượng và để đạt được yêu cầu đó, Thành phố đã chỉ đạo các ban, ngành chức năng phối hợp chặt chẽ với Sở Giáo dục và Đào tạo, Trường Quân sự Tỉnh..., tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên bộ môn GDQP ở các nhà trường, bảo đảm cho các trường có thể tổ chức học rải môn GDQP như các môn học khác. Trong 5 năm (2005-2009), đã tập huấn được hàng trăm giáo viên kiêm nhiệm môn GDQP; 100% các trường (trung học phổ thông, đại học, cao đẳng và dạy nghề) với hơn 80.600 học sinh, sinh viên đã hoàn thành chương trình GDQP theo quy định. Đối với công tác giáo dục QP-AN cho toàn dân, Thành phố tập trung bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên; đồng thời, phát huy có hiệu quả các phương tiện thông tin đại chúng, các hoạt động văn hóa, thể dục thể thao để tuyên truyền, vận động nhân dân nắm vững và thực hiện nghiêm túc các chủ trương, chính sách phát triển KT-XH, củng cố QP-AN của Thành phố. Với nhiều giải pháp tích cực, đồng bộ trong giáo dục, tuyên truyền, vận động nhân dân, những năm qua, tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội của Thành phố luôn ổn định, không xảy ra các “điểm nóng” trên địa bàn.

3. Thường xuyên chăm lo xây dựng LLVT địa phương vững mạnh, đủ sức làm nòng cốt thực hiện tốt nhiệm vụ QS, QP ở địa phương. Với quan điểm, LLVT là nòng cốt của nền QPTD, đồng thời là lực lượng chủ yếu, trực tiếp thực hiện nhiệm vụ QS, QP địa phương, Thành phố đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng LLVT địa phương vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Trước hết, tập trung xây dựng cơ quan quân sự Thành phố và các xã (phường) vững mạnh toàn diện, đủ sức làm tham mưu cho cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ QS, QP địa phương. Xuất phát từ đặc điểm địa bàn và nhiệm vụ cấp trên giao, Thành phố đã chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp phối hợp với Công an và các lực lượng trên địa bàn nắm chắc tình hình, kịp thời xây dựng, bổ sung, điều chỉnh các phương án (tác chiến phòng thủ, tác chiến trị an, phòng chống khủng bố...), phù hợp với đặc điểm địa bàn. Đồng thời, tổ chức luyện tập, diễn tập theo các phương án đã được phê duyệt; gắn diễn tập KVPT với công tác phòng, chống thiên tai bão, lũ, cháy nổ, cháy rừng; gắn diễn tập chiến đấu trị an xã (phường) với sẵn sàng xử  lý các tình huống có thể xảy ra ở cơ sở. Hằng năm, Thành phố chỉ đạo 20% số xã (phường) tổ chức diễn tập vận hành Cơ chế 02 của Bộ Chính trị đạt kết quả tốt. Riêng năm 2009, Thành phố tổ chức diễn tập KVPT cùng với Tỉnh, kết quả đạt loại giỏi.

Trong xây dựng lực lượng dự bị động viên (DBĐV), cơ quan quân sự các cấp của Thành phố thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nhận nguồn, thực hiện tốt công tác đăng ký, quản lý và huấn luyện quân nhân dự bị theo quy định của Pháp lệnh. Đồng thời, tập trung xây dựng, nâng cao chất lượng chính trị, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị DBĐV, nhất là đơn vị “cơ động nhanh”, bảo đảm động viên kịp thời, sẵn sàng giải quyết các tình huống xảy ra. Đối với dân quân, tự vệ (DQTV), Thành phố chú trọng xây dựng cả về số lượng và chất lượng theo hướng “vững mạnh, rộng khắp”, có lực lượng thường trực, lực lượng tại chỗ và lực lượng cơ động, bảo đảm độ tin cậy về chính trị, cân đối, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ. Hiện nay, tỷ lệ DQTV toàn Thành phố đạt 1,4% so với số dân; trong đó, đảng viên đạt 17,5%, đoàn viên đạt 58%. Thời gian tới, Thành phố tập trung rà soát, xây dựng lực lượng DQTV với số lượng hợp lý, chất lượng cao, bảo đảm gọn, tinh, chú ý nâng cao tỷ lệ đảng viên, nhất là đối với các xã (phường) nằm trên hướng phòng thủ chủ yếu và địa bàn trọng điểm, góp phần xây dựng thế trận QPTD vững chắc, tạo thuận lợi cho phát triển KT-XH ở địa phương.

VŨ CÔNG TIẾN

Phó Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng

kiêm Bí thư Thành ủy Thành phố Đà Lạt