Cần Thơ là thành phố trực thuộc Trung ương có diện tích tự nhiên gần 1.389,6 km2, số dân hơn 1.141.000 người. Đánh giá vị trí, vai trò của thành phố Cần Thơ, Nghị quyết số 45-NQ/TƯ, ngày 17-2-2005 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đã chỉ rõ: “Cần Thơ là thành phố giầu tiềm năng, có lịch sử hình thành khá lâu đời, giữ vai trò rất quan trọng cả về kinh tế- xã hội và quốc phòng- an ninh, là động lực phát triển của vùng đồng bằng sông Cửu Long”. Sau ba năm chia tách, thành phố Cần Thơ đã có những bứt phá đi lên, đạt nhiều thành tựu quan trọng trong phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh. Trong đó đáng quan tâm là Đảng uỷ, Bộ Chỉ huy Quân sự (BCHQS) Thành phố đã có nhiều nỗ lực, quyết tâm vượt qua khó khăn, thử thách, làm tốt vai trò tham mưu giúp Thành uỷ, ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố lãnh đạo, chỉ đạo công tác quốc phòng, quân sự; đồng thời trực tiếp tổ chức triển khai thực hiện, tập trung vào nhiệm vụ xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân (QPTD), xây dựng thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn Thành phố. Quốc phòng- an ninh được củng cố và tăng cường, tạo điều kiện thuận lợi cho nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội, xây dựng Thành phố có diện mạo mới, “xứng đáng là thành phố cửa ngõ của cả vùng hạ lưu sông Mê Kông”.

Trước yêu cầu cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới- thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và trong bối cảnh tăng cường hợp tác, hội nhập kinh tế quốc tế, đòi hỏi Thành phố phải phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của các ngành, các cấp và toàn dân, trong đó các lực lượng vũ trang (LLVT) là nòng cốt xây dựng, củng cố nền QPTD ngày càng vững mạnh. Để thực hiện tốt nhiệm vụ quan trọng này, Thành phố xác định trước hết phải quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm về quốc phòng, quân sự của Đảng, nhất là Nghị quyết Đại hội X, Nghị quyết TW 8 (khoá IX) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới và Nghị quyết của Đảng bộ thành phố Cần Thơ lần thứ XI. Trên cơ sở đó nâng cao nhận thức, trách nhiệm, có giải pháp phù hợp thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng nền QPTD trên địa bàn Thành phố.

Trong xây dựng nền QPTD, Cần Thơ đặc biệt chú trọng công tác giáo dục chính trị- tư tưởng; giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho các đối tượng, trước hết là đội ngũ cán bộ chủ chốt, nhằm tạo sự thống nhất về quan điểm, nhận thức, trách nhiệm của cán bộ các cấp và các tầng lớp nhân dân đối với nhiệm vụ quốc phòng, công tác quân sự địa phương. Đây là vấn đề hết sức quan trọng của cấp uỷ đảng, chính quyền các cấp, của các cơ quan, ban ngành tham mưu, là một nhiệm vụ vừa mang tính thường xuyên, vừa cơ bản lâu dài. Đặc biệt đối với Cần Thơ càng quan trọng hơn, bởi lẽ trên địa bàn Thành phố các thế lực phản động thù địch đang gia tăng các hoạt động chống phá trên các lĩnh vực, tập trung vào lĩnh vực chính trị, tư tưởng. Chúng đẩy mạnh các hoạt động truyên truyên, tán phát tài liệu xuyên tạc, nói xấu chế độ; ra sức lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, truyền đạo trái pháp luật... nhằm chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc,  làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền. Mặt khác, tốc độ đô thị hoá nhanh, bên cạnh mặt tích cực, cũng đang nảy sinh những phức tạp mới, như tình hình khiếu kiện đất đai ở các nông trường Sông Hậu, Cờ Đỏ... là ví dụ điển hình. Cùng với đó là sự tác động của mặt trái cơ chế thị trường và lo lắng về những thách thức, khó khăn khi nước ta gia nhập WTO. Do đó, tăng cường giáo dục chính trị- tư tưởng, giáo dục quốc phòng cho toàn dân, nhất là thế hệ trẻ là yêu cầu hết sức bức thiết hiện nay, qua đó để mọi người nhận thức đúng đắn tình hình nhiệm vụ của địa phương, của đất nước; nâng cao cảnh giác trước âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch.

Trong chương trình giáo dục, Cần Thơ coi trọng giáo dục cho cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì các cấp, các ngành từ Thành phố đến cơ sở nắm vững các quan điểm, đường lối quốc phòng, quân sự của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết TW 8 (khoá IX) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Chỉ thị 12 của Bộ Chính trị và đề án của Ban cán sự đảng Chính phủ “Về tăng cường bảo đảm an ninh quốc phòng vùng Tây Nam Bộ”. Thông qua đó làm chuyển biến về nhận thức, quan điểm, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và xây dựng nền QPTD, xây dựng thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân trong từng khu vực phòng thủ, sẵn sàng đối phó với các tình huống xảy ra. BCHQS thường xuyên phối hợp với các ban, ngành chức năng của Thành phố tổ chức cho cán bộ chủ chốt cấp thành phố, quận, huyện đi học các lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng ở Bộ và Quân khu. Các lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho cán bộ chủ chốt các xã, phường, thị trấn và ban, ngành của các quận, huyện được tổ chức học tập trung tại Trường Quân sự và Trường Chính trị Thành phố. Riêng LLVT Thành phố được cấp uỷ, chỉ huy các cơ quan, đơn vị thường xuyên quan tâm, làm tốt công tác giáo dục chính trị, định hướng tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ, nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, chủ động phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả trước âm mưu “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, lập trường kiên định và tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, bảo đảm giữ vững trận địa chính trị- tư tưởng. Bên cạnh đó, LLVT của Thành phố còn phối hợp với các ngành chức năng, như Sở Văn hoá-Thông tin, Sở Giáo dục-Đào tạo, Đài phát thanh, truyền hình... tổ chức tốt các hoạt động tuyên truyền, giáo dục nhân các ngày lễ, Tết, các sự kiện chính trị của quốc gia, của địa phương và ngày truyền thống của quân đội, của LLVT Thành phố và làm tốt công tác vận động quần chúng, tham gia xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh, giáo dục quốc phòng cho hơn 160 ngàn học sinh, sinh viên trên địa bàn Thành phố. Chỉ tính riêng năm 2006, Thành phố đã mở lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho 159 đối tượng là cán bộ quản lý ngành giáo dục, nhiều lớp dành cho 520 chức sắc, nhà tu hành và chức việc trong các tôn giáo; 276 chủ doanh nghiệp tư nhân... Thông qua đó làm chuyển biến về nhận thức, quan điểm, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và xây dựng nền QPTD, xây dựng thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ, sẵn sàng đối phó với các tình huống xảy ra. Đồng thời, tạo được niềm tin vững chắc của các tầng lớp nhân dân đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; nâng cao khả năng tự bảo vệ của các tổ chức, cá nhân, không để địch mua chuộc, lợi dụng. Mặt khác, qua đó còn giúp cho cán bộ các cấp và nhân dân nhận rõ đối tượng, đối tác để có đối sách phù hợp trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế.

Nét nổi bật trong xây dựng nền QPTD của thành phố Cần Thơ là kết hợp chặt chẽ xây dựng kinh tế- xã hội với tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, bảo đảm cho sự phát triển kinh tế- xã hội trên địa bàn luôn ổn định và bền vững. Vấn đề này có ý nghĩa hết sức quan trọng, vừa phù hợp với yêu cầu của nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Thành phố, vừa quán triệt đầy đủ và thực hiện nghiêm túc hai nhiệm vụ chiến lược của Đảng ở địa phương. Được xác định là trung tâm kinh tế, tài chính, khoa học kỹ thuật và văn hóa của đồng bằng sông Cửu Long, thành phố Cần Thơ đang đẩy mạnh tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, vươn tầm để trở thành đô thị loại I, tiếp tục mở hướng, thu hút đầu tư trong nước và nước ngoài. Xuất phát từ vị trí, tiềm năng và kinh nghiệm của những năm đổi mới, Thành phố đang tập trung phát triển kinh tế- xã hội, kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng, an ninh với kinh tế, xây dựng nền QPTD, an ninh nhân dân vững chắc, xứng tầm với thành phố lớn nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long và vươn tầm trở thành trung tâm động lực phát triển của khu vực Tây Nam Bộ.

Với chức năng, nhiệm vụ của mình, nhiều năm qua, đặc biệt là từ khi chia tách, trở thành Thành phố trực thuộc Trung ương, BCHQS Thành phố luôn chủ động phối hợp với các ngành chức năng tham mưu cho Thành uỷ, UBND Thành phố chỉ đạo phát triển kinh tế, nhất là các khu công nghiệp, công trình giao thông vận tải, bến cảng, sân bay, xây dựng cơ bản, bưu chính - viễn thông, đầu tư phát triển du lịch... phải tính đến nhiệm vụ bảo đảm quốc phòng, an ninh ngay từ khâu quy hoạch. Mọi quy hoạch xây dựng đô thị, phát triển sản xuất, kể cả kinh doanh, dịch vụ đều gắn chặt với xây dựng, củng cố, phát triển, không ngừng nâng cao tiềm lực quốc phòng. Các dự án lớn như hệ thống giao thông, bến cảng, sân bay, tầng hầm của các nhà cao tầng, quy hoạch tĩnh không và những khu công nghiệp tập trung đều được gắn với quốc phòng, an ninh, bảo đảm có thể chuyển từ sản xuất thời bình sang thời chiến và sẵn sàng động viên phục vụ nhiệm vụ chiến đấu theo yêu cầu đặt ra. Nhiều nhà máy, xí nghiệp của Thành phố đã được đưa vào quy hoạch trước mắt và lâu dài, sản xuất theo kế hoạch phát triển kinh tế ngành và đồng thời cũng là cơ sở tiềm lực quốc phòng, có kế hoạch huy động lực lượng, phương tiện theo chỉ tiêu được giao phục vụ nhu cầu quốc phòng, trực tiếp là hoạt động tác chiến của khu vực phòng thủ khi có tình huống chiến tranh. Không những thế, BCHQS Thành phố đang khảo sát và chỉ đạo các cơ sở sản xuất, công ty, xí nghiệp, doanh nghiệp tư nhân từng bước xây dựng, phát triển lực lượng tự vệ, lực lượng dự bị động viên, góp phần giữ gìn an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội địa phương.

Đi đôi với những nội dung trên, Thành phố luôn chú trọng nâng cao chất lượng các LLVT, thực hiện tốt vai trò nòng cốt trong quá trình xây dựng nền QPTD trên địa bàn. Việc tổ chức, xây dựng, nâng cao chất lượng tổng hợp, trước hết là chất lượng chính trị, trình độ chính quy, khả năng sẵn sàng chiến đấu của các LLVT là một vấn đề hết sức quan trọng đối với Cần Thơ, vì sau khi chia tách, Thành phố có thêm các quận mới, trong khi đó 2/3 số đầu mối cơ quan, đơn vị cũ được bàn giao cho tỉnh Hậu Giang. Chấp hành chỉ thị của cấp trên và căn cứ vào thực tế của địa phương, BCHQS Thành phố đã làm tham mưu cho Thành uỷ và UBND Thành phố đề ra nhiều biện pháp tập trung chỉ đạo xây dựng, kiện toàn tổ chức biên chế cơ quan quân sự các cấp, đặc biệt là BCHQS Thành phố và các quận, huyện mới thành lập theo hướng tinh, gọn, chất lượng, độ tin cậy cao, bảo đảm sự cân đối, đồng bộ, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ. Thường xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục, huấn luyện cho LLVT. Trong huấn luyện, tập trung nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu sát với thực tế, phương án tác chiến phòng chống chiến tranh công nghệ cao; đồng thời coi trọng huấn luyện nâng cao khả năng phòng chống “diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ, tác chiến bảo vệ trị an, khắc phục thiên tai, cứu hộ, cứu nạn... Cuối năm 2006, BCHQS Thành phố đã tham mưu cho Thành uỷ, UBND Thành phố và cùng các sở, ban ngành, đoàn thể của Thành phố tổ chức tốt cuộc diễn tập khu vực phòng thủ, có thực binh.

Thực hiện tốt công tác tuyển chọn, gọi thanh niên nhập ngũ, bảo đảm 100% chỉ tiêu, có chất lượng cao, tỷ lệ đảng viên chiếm 3-4%, đoàn viên 90% trở lên và trên 75% tốt nghiệp phổ thông trung học; 100% số thanh niên nhập ngũ có đơn tình nguyện phục vụ quân đội lâu dài. Từ năm 2004 đến nay không có quân nhân giao cho các đơn vị đào, bỏ ngũ; số quân nhân hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương được đăng ký quản lý chặt chẽ vào ngạch dự bị. Thành phố và các địa phương luôn phối hợp chặt chẽ với nhau đào tạo nghề và giải quyết việc làm, góp phần ổn định cuộc sống cho các quân nhân sau khi xuất ngũ.

Cùng với việc xây dựng lực lượng thường trực vững mạnh, Thành phố thường xuyên coi trọng xây dựng lực lượng dân quân, tự vệ theo hướng “vững mạnh, rộng khắp”, bảo đảm độ tin cậy chính trị, thực sự là nòng cốt bảo vệ địa phương, cơ sở. Lực lượng dân quân, tự vệ được tổ chức đến tổ nhân dân tự quản và địa bàn dân cư; hằng năm được huy động huấn luyện, bảo đảm 85% quân số đối với dân quân tại chỗ, 100% đối với dân quân cơ động. Mỗi năm Thành phố mở 2 lớp đào tạo chỉ huy trưởng quân sự xã, phường, thị trấn theo Chỉ thị 34 của Bộ Quốc phòng; diễn tập vận hành cơ chế, thực binh từ 20-25% xã, phường, thị trấn. Đối với lực lượng dự bị động viên, thường xuyên thực hiện nghiêm túc các quy định về phúc tra, đăng ký, sắp xếp, quản lý quân dự bị và chi trả phụ cấp trách nhiệm theo đúng tinh thần của Pháp lệnh. Đồng thời, tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập, báo động kiểm tra theo phương án, bảo đảm đạt 95% số quân trở lên, sẵn sàng lên đường khi có lệnh động viên, góp phần cùng các LLVT bảo đảm an ninh chính trị và trật tự địa phương, bảo vệ đường lối, quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Đại tá Huỳnh Thanh Phương

Thành ủy viên, Chính ủy BCHQS Thành phố