Tăng cường công tác dân vận (CTDV), củng cố mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng với quần chúng nhân dân là vấn đề được Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức chú trọng. Đối với Hồ Chí Minh, mục đích cuối cùng của sự nghiệp cách mạng là vì dân và lực lượng tiến hành sự nghiệp cách mạng cũng chính là quần chúng nhân dân. Theo Người: "Nước lấy dân làm gốc. Trong công cuộc kháng chiến kiến quốc, lực lượng chính là ở dân"¹. Từ đó, Người chỉ rõ: "Cách mệnh trước hết phải làm cho dân giác ngộ"², "phải làm thức tỉnh sự đồng tình hưởng ứng của quần chúng"³; do vậy: "Việc dân vận rất quan trọng. Dân vận kém thì việc gì cũng kém. Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công"⁴. Không những xác định rõ mục đích, ý nghĩa của CTDV, Người còn chỉ ra những yêu cầu thiết yếu để thực hiện có hiệu quả công tác này. Những vấn đề đó có ý nghĩa vừa cơ bản, vừa thiết thực đối với việc tập hợp, tổ chức, giáo dục quần chúng của các tổ chức, đoàn thể cách mạng và phương pháp, tác phong công tác của cán bộ, đảng viên cũng như mọi thành viên khác trong hệ thống chính trị.

Trong gần 65 năm qua, lực lượng vũ trang (LLVT) nhân dân đã quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc các quan điểm, tư tưởng về CTDV của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong mọi hoạt động của mình. CTDV đã trở thành một nội dung thuộc chức năng, nhiệm vụ cơ bản; trực tiếp góp phần củng cố, tăng cường mối quan hệ máu thịt quân dân; tạo ra những nhân tố quyết định tới sức mạnh, sự trưởng thành và chiến thắng của LLVT.

Quán triệt và phát triển các quan điểm và tư tưởng Hồ Chí Minh về CTDV, Nghị quyết Trung ương 8b (khóa VI) của Đảng đã xác định những vấn đề có ý nghĩa chiến lược về "Đổi mới công tác quần chúng của Đảng, tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân" trong thời kỳ mới. Nghị quyết là cơ sở quan trọng để các cấp, các ngành tiếp tục tăng cường, đổi mới CTDV, đáp ứng yêu cầu phát triển của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước trong thời kỳ mới. Từ kinh nghiệm và thực tiễn tiến hành CTDV của LLVT, nhất là trong những năm đầu đổi mới, ngày 1 tháng 8 năm 2003, Đảng ủy Quân sự Trung ương (ĐUQSTƯ) đã ra Nghị quyết số 152/NQ-ĐUQSTW về "Tiếp tục đổi mới và tăng cường CTDV của LLVT trong thời kỳ mới". Nghị quyết đã được cấp ủy, chỉ huy các cấp, các ngành, các đơn vị trong toàn quân quán triệt và tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện nghiêm túc, thống nhất, đồng bộ, có hiệu quả. Sinh thời, trong bài báo Dân vận (Đăng trên báo Sự thật, số 120, ngày15-10-1949), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra: "Dân vận không thể chỉ dùng báo chương, sách vở, mít tinh, khẩu hiệu, truyền đơn, chỉ thị mà đủ. Trước nhất là phải tìm mọi cách giải thích cho mỗi một người dân hiểu rõ ràng: Việc đó là lợi ích cho họ và nhiệm vụ của họ, họ phải hăng hái làm cho kỳ được. Điểm thứ hai là bất cứ việc gì đều phải bàn bạc với dân, hỏi ý kiến và kinh nghiệm của dân, cùng với dân đặt kế hoạch cho thiết thực với hoàn cảnh địa phương, rồi động viên và tổ chức toàn dân ra thi hành. Trong lúc thi hành phải theo dõi, giúp đỡ, đôn đốc, khuyến khích dân. Khi thi hành xong phải cùng với dân kiểm thảo lại công việc, rút kinh nghiệm, phê bình, khen thưởng"⁵. Tư tưởng đó của Người là phương thức cơ bản của CTDV "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra" của Đảng ta trong thời kỳ đổi mới; đồng thời cũng là tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt trong thực hiện CTDV của LLVT. Thực tiễn tiến hành CTDV hơn 5 năm qua đã đánh dấu sự phát triển tích cực, toàn diện về CTDV của LLVT. Sự phát triển đó trước hết thể hiện ở việc: CTDV trong LLVT đã có sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, thống nhất, đồng bộ của cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp; tăng cường sự kết hợp giữa tư tưởng, tổ chức, điều kiện đảm bảo để thực hiện. Sau khi có Nghị quyết 152/NQ-ĐUQSTW, Tổng cục Chính trị đã có Hướng dẫn chỉ đạo tổ chức quán triệt, thực hiện; Bộ Tổng Tham mưu xác định thời gian cụ thể về tiến hành CTDV trong Chỉ lệnh Huấn luyện hằng năm; cấp ủy các cấp đã ra nghị quyết chuyên đề lãnh đạo các cơ quan, đơn vị xây dựng kế hoạch giáo dục, phổ biến và thực hiện CTDV. Trong từng đơn vị và ở từng địa bàn, CTDV luôn được đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của cấp ủy, chỉ huy và chính ủy (chính trị viên); sự lãnh đạo, điều hành thống nhất của cấp ủy và chính quyền địa phương. Cơ quan chính trị các đơn vị, cơ quan quân sự địa phương và Bộ đội Biên phòng các cấp đã làm tốt công tác tham mưu và phối hợp hiệp đồng giữa các lực lượng, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể quần chúng trong tiến hành CTDV.

Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị đã mở rộng ký kết các nghị quyết liên tịch, chương trình phối hợp hoạt động với Ban Dân vận Trung ương, Bộ Công an, Bộ Y tế, Bộ Công thương, Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Trung ương Hội Nông dân, Trung ương Hội Chữ thập đỏ, Ủy ban Dân tộc. Ban Dân vận Trung ương đã thường xuyên chỉ đạo Ban Dân vận cấp ủy các địa phương phối hợp chặt chẽ với các đơn vị quân đội trong chỉ đạo và triển khai các hoạt động CTDV. Các đơn vị quân đội đã ký kết chương trình phối hợp hoạt động với các ban, ngành, đoàn thể cùng cấp. Cấp ủy, chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp đã thường xuyên chú trọng công tác giáo dục nhận thức, nâng cao ý thức trách nhiệm và năng lực tiến hành CTDV cho mọi cán bộ, chiến sĩ. Việc làm này đã tạo được bước chuyển biến mới trong nhận thức về vai trò, vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của CTDV trong tình hình mới. Cán bộ, chiến sĩ ngày càng nhận thức sâu sắc CTDV của LLVT là một bộ phận quan trọng trong công tác vận động quần chúng của Đảng và Nhà nước, một mặt hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, là nội dung chủ yếu thực hiện chức năng "đội quân công tác", "đội quân lao động sản xuất" của quân đội và là nhiệm vụ chính trị vừa cơ bản lâu dài, vừa cấp bách của các cấp, các ngành, của mọi cơ quan đơn vị, của mọi cán bộ, chiến sĩ, của cả ba thứ quân, góp phần trực tiếp xây dựng LLVT nhân dân, xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, góp phần tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc; tăng cường tiềm lực chính trị, tinh thần, củng cố nền quốc phòng toàn dân. Trên cơ sở nâng cao ý thức, trách nhiệm; thực hiện lời dạy của Bác: "Những người phụ trách dân vận cần phải óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm", cán bộ, chiến sĩ LLVT đã tích cực tiến hành CTDV với nhiều nội dung, cách làm mới phù hợp với tính chất đặc điểm đơn vị, địa bàn; trực tiếp tham gia vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, mọi tầng lớp nhân dân. CTDV của các đơn vị đã tham gia thiết thực vào việc xây dựng cơ sở chính trị-xã hội trên các địa bàn công tác, như: phối hợp, tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương củng cố và nâng cao hiệu lực hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở; cử cán bộ tăng cường cho cơ sở có nhiều khó khăn; góp phần tháo gỡ những vấn đề phức tạp, bức xúc; tham gia đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đảng viên cho cơ sở... Từ 2003 đến 2008, các đơn vị trong toàn quân đã tham gia góp phần xây dựng, củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động ở 23.307 lượt cơ sở xã, phường, thôn bản. Nhiều cơ sở từ yếu kém đã vươn lên khá và vững mạnh, xóa tình trạng hàng chục bản chưa có đảng viên, củng cố hàng trăm tổ chức đảng, đoàn thể quần chúng, đào tạo, bồi dưỡng được hàng ngàn cán bộ, đảng viên cho các cơ sở. Nhiều cán bộ tăng cường xã biên giới của Bộ đội Biên phòng đã được phân công đảm nhiệm các chức danh chủ chốt trong cấp ủy, ủy ban nhân dân, quân sự, công an xã. Các đội công tác tăng cường cơ sở (thành lập theo Chỉ thị 123 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng) ngày đêm bám cơ sở, bám địa bàn, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động trên 316 xã, phường, chủ yếu là các xã đặc biệt khó khăn và phức tạp, địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, trong đó 295 xã yếu kém đã có nhiều chuyển biến tốt. CTDV của LLVT đã hướng mạnh về cơ sở, giúp dân phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, nhất là trên các địa bàn trọng điểm Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ; trực tiếp giúp địa phương và nhân dân xóa đói, giảm nghèo, định canh, định cư, hỗ trợ giống vốn sản xuất, kết hợp quân dân y, xóa mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học, xây dựng các điểm sáng văn hóa vùng cao biên giới, hải đảo... Trong 5 năm (2003 - 2008), toàn quân đã xây dựng 7.000 nhà đại đoàn kết, nhà tình nghĩa, nhà đồng đội cho người nghèo và đối tượng chính sách, phụng dưỡng hơn 1.000 mẹ Việt Nam anh hùng, đỡ đầu chăm sóc hơn 1.000 con thương binh, liệt sĩ; giúp định canh, định cư, tiếp nhận và tạo việc làm cho hơn 73.000 hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ và số đồng bào di dịch cư tự do; đào tạo, bồi dưỡng hàng ngàn y tá, bác sĩ cho cơ sở, củng cố 1.326 trạm y tế vùng sâu, vùng xa. Ở các đoàn kinh tế-quốc phòng, CTDV đã được triển khai toàn diện, thiết thực tạo lập địa bàn dân cư, xây dựng cơ sở hạ tầng, giúp đỡ nhân dân xóa đói, giảm nghèo, từng bước ổn định cuộc sống. Đặc biệt, trong những năm qua, LLVT đã thường xuyên nêu cao phẩm chất, truyền thống "Bộ đội Cụ Hồ", thể hiện xuất sắc vai trò nòng cốt, xung kích trong phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, bảo vệ tính mạng, tài sản và cuộc sống yên bình của nhân dân.

Thông qua CTDV, các đơn vị trong toàn quân đã góp phần quan trọng cùng cấp ủy, chính quyền và các ban, ngành, đoàn thể địa phương tuyên truyền, phổ biến và vận động mọi tầng lớp nhân dân tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và sự nghiệp đổi mới; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH; thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. LLVT đã làm tốt vai trò nòng cốt trong tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, quán triệt nội dung yêu cầu xây dựng nền quốc phòng toàn dân và thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân; nâng cao nhận thức và thực hiện tốt cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với công tác quân sự, quốc phòng; tổ chức giáo dục quốc phòng-an ninh cho các đối tượng; tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức cảnh giác, nhận rõ và tích cực tham gia đấu tranh với âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.

Thực tiễn những năm qua còn cho thấy: CTDV không những là một nhiệm vụ chính trị mà còn là một giải pháp quan trọng để giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất cách mạng "tận trung với nước, tận hiếu với dân" của cán bộ, chiến sĩ LLVT.

Tăng cường, nâng cao hiệu quả CTDV là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng của LLVT ta hiện nay. Yêu cầu đó trước hết đòi hỏi cấp ủy và chỉ huy các cấp trong toàn quân phải luôn luôn nêu cao ý thức, trách nhiệm chính trị trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ này. Việc học tập, quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng ta về CTDV cần được thực hiện nghiêm túc, thiết thực, gắn với việc xây dựng, tổ chức thực hiện các chương trình, kế hoạch hành động cụ thể, phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ của từng đơn vị, từng địa bàn công tác. Trong tổ chức, chỉ đạo thực hiện CTDV, các đơn vị cần kết hợp chặt chẽ với đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" và phong trào thi đua "Dân vận khéo"; xây dựng "Đơn vị dân vận tốt", "Đơn vị vững mạnh toàn diện"...

Từ những bài học kinh nghiệm về tiến hành CTDV trong những năm đổi mới vừa qua; trên cơ sở chú trọng toàn diện các yếu tố chính trị, tư tưởng, tổ chức đảm bảo, CTDV trong LLVT hiện nay cần tập trung vào một số vấn đề cơ bản sau:

- Thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền và các ban, ngành, đoàn thể địa phương đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, nhằm đưa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với người dân một cách đầy đủ và kịp thời nhất, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân với Đảng, tăng cường sự đoàn kết nhất trí, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, nhất là thủ đoạn lợi dụng vấn đề "dân tộc", "tôn giáo", "dân chủ", "nhân quyền" để lôi kéo, kích động quần chúng.

- Thực hiện có hiệu quả chức năng làm tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền địa phương nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở, nhất là vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và có đạo; nâng cao khả năng tập hợp quần chúng, công tác vận động quần chúng của các tổ chức chính trị-xã hội.

- Nâng cao hiệu quả tham gia các chương trình phát triển kinh tế-xã hội, giúp dân xóa đói, giảm nghèo, đẩy mạnh cuộc vận động "Ngày vì người nghèo", phong trào xây dựng nông thôn mới và các cuộc vận động do Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và địa phương phát động. Thực hiện tốt vai trò làm nòng cốt trong phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, cứu hộ, cứu nạn; cùng với các lực lượng tham gia giúp đỡ nhân dân nhanh chóng ổn định đời sống và sản xuất.

- Tăng cường giáo dục, rèn luyện cán bộ, chiến sĩ về bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, phương pháp, tác phong CTDV, giữ vững và phát huy truyền thống, phẩm chất "Bộ đội Cụ Hồ"; tăng cường đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân, giữ nghiêm kỷ luật quan hệ quân dân, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện.

Quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về CTDV, tổ chức thực hiện tốt những nội dung cơ bản trên đây, LLVT sẽ góp phần quan trọng vào việc tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, tham gia xây dựng cơ sở địa phương vững mạnh, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thượng tướng BÙI VĂN HUẤN

Ủy viên BCHTƯ Đảng

Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị

_________

1- Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 1995, tr. 409.

2- Hồ Chí Minh - Sđd, Tập 2, tr. 267.

3- Hồ Chí Minh - Sđd, Tập 1, tr. 278.

4- Hồ Chí Minh - Sđd, Tập 5, tr. 700.

5- Hồ Chí Minh - Sđd, Tập 5, tr. 698 - 699.