Nằm ở khu vực duyên hải Bắc Trung Bộ, với diện tích tự nhiên trên 8.000 km², có bờ biển dài 116 km về phía Đông và 201 km đường biên giới quốc gia, tiếp giáp với nước bạn Lào về phía Tây, Quảng Bình có vị trí quan trọng về nhiều mặt, đặc biệt là quốc phòng, trong thế trận phòng thủ đất nước, mà trực tiếp là Quân khu 4. Xuất phát từ đặc điểm trên và trên cơ sở thấu suốt hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (BVTQ), Đảng bộ, chính quyền; nhân dân và lực lượng vũ trang (LLVT) Quảng Bình luôn nhận thức rằng, cùng với việc tập trung vào nhiệm vụ trọng tâm là phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH), phải chăm lo củng cố phòng-an ninh (QP-AN); gắn chặt xây dựng với bảo vệ, kết hợp chặt chẽ phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN trong mọi hoạt động. Với nhận thức và chủ trương trên, trong những năm đổi mới vừa qua, Quảng Bình đã phát huy sức mạnh tổng hợp, khai thác tốt tiềm năng, thế mạnh, đạt được thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực; trong đó, sự kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN ngày càng chặt chẽ, hiệu quả.

Về KT-XH, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, chịu hậu quả nặng nề của thiên tai (lụt lớn, rét đậm, rét hại kéo dài), nhưng do nỗ lực của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong Tỉnh, kinh tế tiếp tục phát triển, tạo cơ sở cho Tỉnh giải quyết tốt các vấn đề xã hội. Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân của Tỉnh trong 5 năm (2003-2008) đạt trên 1l%; chất lượng tăng trưởng và hiệu quả kinh tế từng bước được nâng lên; cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng; cơ sở vật chất kỹ thuật, hạ tầng KT-XH phát triển tương đối đồng bộ; các khu công nghiệp, khu du lịch, các chương trình, dự án trọng điểm từng bước được hoàn thành và đi vào hoạt động, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế của địa phương.

Lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội tiếp tục được duy trì và phát triển Khá. Đến nay, đã có 159/159 xã (phường, thị trấn) đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học, 717 huyện (thành phô) với 155 xã (phường, thị trấn) đạt chuẩn phổ cập giáo dục trung học cơ sở. Mạng lưới đào tạo có bước phát triển mới; Tỉnh có 1 trường đại học đa ngành, 3 trường trung cấp chuyên nghiệp, 5 trường trung cấp dạy nghề, từng bước khắc phục được khó khăn về nguồn nhân lực của địa phương. Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân tiếp tục được tăng cường, các  chương trình y tế, chăm sóc sức khỏe sinh sản, phòng chống .bệnh xã hội..., thường xuyên được quan tâm. Các chính sách xã hội được thực hiện công khai, dân chủ, tạo sự phấn khởi và đồng thuận của nhân dân, củng cố niềm tin của nhân dân đối với cấp uỷ, chính quyền, góp phần tăng cường "thế trận lòng dân" ngày càng vững chắc. Năm 2008, toàn Tỉnh có 72,33% xã (phường, thị trấn) đạt tiêu chuẩn vững mạnh toàn diện; 90,47% cụm dân cư hoạt động khá. Đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được cải thiện đáng kể...

Điều đáng mừng là, trong quá trình phát triển toàn diện, sự kết hợp giữa các ngành, lĩnh vực, trọng tâm là kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN được thể hiện ngày càng rõ hơn, hiệu quả hơn. Sự kết hợp đó được thể hiện từ trong chủ trương, quy hoạch, kế hoạch, các chương trình, dự án. Đặc biệt, Tỉnh hết sức quan tâm đầu tư cho những ngành, lĩnh vực quan trọng, có tính lưỡng dụng, nhằm mục đích vừa phục vụ cho phát triển kinh tế, vừa tăng cường tiềm lực quốc phòng. Những năm gần đây, Tỉnh tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng, điều chỉnh dân cư, triển khai các dự án định canh, định cư ở một số địa bàn trên tuyến biên giới, vận động nhân dân xây dựng các làng, bản sát biên giới, vừa để sử dụng hợp lý và hiệu quả lao động, đất đai, phát triển KT-XH miền núi, vừa tạo lập thế trận phòng thủ bảo vệ địa bàn. Tuyến ven biển cũng có sự điều chỉnh dân cư theo kế hoạch xây dựng các khu kinh tế gắn với tăng cường tuyến phòng thủ ven biển; trong đó, đáng chú ý là dự án phát triển KT-XH bền vững của 32 xã vùng biển bãi ngang và các khu đô thị mới Bảo Ninh, Nam Trần Hưng Đạo đang được triển khai...

Quán triệt các nghị quyết, chỉ thị về nhiệm vụ QP-AN của Đảng, Tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị LLVT duy trì nghiêm túc chế độ thường trực sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ địa bàn, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; nâng cấp mạng lưới thông tin liên lạc; củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của mạng lưới quân báo nhân dân và an ninh cơ sở; chủ động nắm bắt tình hình và xử trí kịp thời các tình huống, nhất là trên hai tuyến biên giới và các địa bàn trọng yếu; chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành của tỉnh, huyện (thành phố) bổ sung các kế hoạch bảo đảm nhu cầu quốc phòng cho năm đầu chiến tranh, kế hoạch tác chiến phòng thủ, xây dựng kế hoạch phòng, chống bão lụt, tìm kiếm, cứu nạn, khắc phục thảm họa thiên tai sát với yêu cầu nhiệm vụ và khả năng của từng ngành, từng địa phương. Chỉ đạo 2 huyện Minh Hóa và Tuyên Hóa hoàn thành tốt diễn tập khu vực phòng thủ (KVPT) và diễn tập phòng, chống bão lụt, tìm kiếm, cứu nạn đạt hiệu quả thiết thực, bảo đảm an toàn tuyệt đối, tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ QP-AN ở địa phương, cơ sở.

Các lực lượng quân sự, công an, biên phòng đã phối hợp thực hiện tốt các biện pháp quản lý địa bàn, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát theo các tuyến, địa bàn trọng điểm. LLVT (bao gồm bộ đội địa phương, dân quân, tự vệ (DQTV), bộ đội biên phòng và công an nhân dân) thường xuyên được củng cố, xây dựng vững mạnh toàn diện, trước hết là về chính trị, trình độ sẵn sàng chiến đấu phát huy tốt vai trò nòng cốt trong công tác QP-AN. Toàn Tỉnh hiện có 414 đầu mối DQTV, đạt tỷ lệ 1,97% so với số dân, tiếp tục được củng cố theo phương châm "vững mạnh, rộng khắp"; lực lượng công an cơ sở, dân quân cơ động được trang bị các loại quân trang chuyên dụng và công cụ hỗ trợ để thực hiện nhiệm vụ. Đến nay, 100% Ban Chỉ huy Quân sự ở cơ sở và trong các doanh nghiệp, cơ quan cấp tỉnh, huyện (thành phố), ban công an xã, ban bảo vệ dân phố hội đồng bảo vệ an ninh, tiểu đội dân quân thôn, tổ dân phòng,... được củng cố kiện toàn, phát huy tốt vai trò nòng cốt trong sản xuất, bảo vệ, giữ gìn an ninh trật tự ở từng địa bàn, cơ sở. Lực lượng quân sự, công an, bộ đội biên phòng luôn chủ động phối hợp thực hiện tốt Quyết định 107 của Thủ tướng Chính phủ về bảo vệ an ninh, quốc phòng, trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới; phối hợp chặt chẽ với lực lượng DQTV, lực lượng công an thôn, bản, tổ chức tuần tra đường biên, khu vực biên giới, trên biển, kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hoạt  động vi phạm chủ quyền an ninh biên giới, ngăn chặn, xua đuổi tàu thuyền nước ngoài xâm phạm lãnh hải, đánh bắt hải sản trái phép..., góp phần bảo vệ vững chắc địa bàn, giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo tiền đề vững chắc cho Tỉnh đẩy nhanh tốc độ phát triển KT-XH.

Tuy nhiên, nhìn tổng thể, Quảng Bình vẫn là tỉnh nghèo; thu nhập bình quân đầu người so với mặt bằng chung của cả nước còn thấp, nhất là ở khu vực miền núi, biên giới, vùng sâu, vùng xa. Một số mặt thuộc lĩnh vực văn hóa, xã hội chậm phát triển, kết hợp giữa phát triển KT-XH với củng cố QP-AN có nơi chưa chặt chẽ, trên địa bàn còn tiềm ẩn yếu tố phức tạp; nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân về hai nhiệm vụ chiến lược, về âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch trong chiến lược "Diễn biến hòa bình",... còn hạn chế. Đó là những thách thức không nhỏ, đòi hỏi Quảng Bình phải nhanh chóng có các giải pháp cụ thể để sớm khắc phục.

Thời gian tới, để hoàn thành những mục tiêu mà Đại hội Đảng bộ Tỉnh lần thứ 14 đề ra, trước hết, Tỉnh cần tập trung quán triệt nâng cao nhận thức, trách nhiệm đối với hai nhiệm vụ chiến lược, sự kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN cho các đối tượng, nhất là các cấp ủy, chính quyền, đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành, nhằm tạo sự thống nhất cả trong nhận thức và hành động từ Tỉnh đến cơ sở; đồng thời, khắc phục nhận thức lệch lạc, chỉ coi trọng lợi ích kinh tế, coi nhẹ QP-AN, dẫn tới thiếu sự quan tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN. Thường xuyên củng cố, kiện toàn tồ chức, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của Hội đồng giáo dục QP-AN các cấp. Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục QP-AN cho các đối tượng, trước hết là bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành và giáo dục QP-AN cho học sinh, sinh viên. Công tác giáo dục QP-AN cho toàn dân cần có sự đổi mới cả về nội dung, phương pháp, phát huy hiệu quả của công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và vai trò của đội ngũ cán bộ cơ sở, báo cáo viên, tuyên truyền viên .

Trong lãnh đạo, chỉ đạo kết hợp kinh tế với quốc phòng trên địa bàn Tỉnh, cần coi trọng hơn nữa việc gắn kết, tạo sự hỗ trợ của kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế. Trước mắt, tập trung chỉ đạo hoàn thành các chương trình kinh tế trọng điểm, như: tiếp tục nâng cấp Cảng biển Hòn La giai đoạn 2, để có thể tiếp nhận được tàu từ 30.000 - 40.000 tấn; mở rộng, nâng cấp sân bay Đồng Hới, để vừa tạo sự gắn kết các đường bay trong nước, khu vực, vừa đóng vai trò bảo đảm nhu cầu quốc phòng khi có chiến tranh, tham gia cứu hộ, cứu nạn khi có tình huống. Tận dụng lợi thế khi triển khai dự án khu kinh tế Hòn La và khu kinh tế cửa khẩu Chalo, đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế của Tỉnh trong tương lai. Tập trung lãnh đạo xây dựng và tổ chức thực hiện có hiệu quả các chương trình kinh tế trọng điểm của Tỉnh (phát triển thủy sản, chăn nuôi, du lịch, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề nông thôn và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh); đồng thời, phải tính toán, nghiên cứu việc kết hợp bảo đảm nhu cầu QP-AN trong điều kiện thời bình và thời chiến. Trong công tác quy hoạch, chú trọng lãnh đạo triển khai quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH của Tỉnh đến năm 2020; trong đó, tập trung việc quy hoạch thành phố Đồng Hới, khu kinh tế Hòn La, các ngành, lĩnh vực trọng điểm để làm vai trò động lực cho sự phát triển ở các ngành, lĩnh vực khác. Thực hiện tốt Nghị quyết 39-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX) về phát triển KT-XH, bảo đảm QP-AN vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ đến năm 2010 ở các địa bàn, nhất là địa bàn ven biển, vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, có đạo. Mọi quy hoạch, kế hoạch phát triển KT-XH đều phải có sự gắn kết với xây dựng, củng cố, nâng cao tiềm lực quốc phòng. Hệ thống giao thông, sân bay, cảng biển, khu công nghiệp phải được coi trọng từ khâu quy hoạch đến triển khai, khai thác và đều phải gắn với QP-AN, bảo đảm có thể nhanh chóng chuyển từ phục vụ thời bình sang bảo đảm thời chiến khi có nhu cầu.

Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án, tập trung ưu tiên các dự án phát triển công nghiệp, thủy lợi, tiểu thủ công nghiệp, qua đó gắn tổ chức lực lượng sản xuất với tổ chức lực lượng quốc phòng. Khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng và hệ thống dịch vụ, có chính sách ưu tiên cho các dự án đầu tư ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa. Phát triển quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại, văn hóa, xã hội với 2 tỉnh Khăm Muộn, Savanakhet (Lào) và các tỉnh vùng Đông Bắc Thái Lan, nhằm đẩy mạnh các hoạt động kinh tế đối ngoại theo hướng tích cực, chủ động. Tiếp tục chỉ đạo thực hiện có hiệu quả chương trình phát triển du lịch theo tinh thần "đưa du lịch thực sự trở thành một ngành kinh tế quan trọng có tính đột phá" của Tỉnh; tập trung đẩy nhanh các dự án ở các khu du lịch trọng điểm: Phong Nha-Kẻ Bàng, Nhật Lệ-Quang Phú, Mỹ Cảnh-Bảo Ninh, Đá Nhảy, Vũng Chùa-Đảo Yến, suối Bang.

Tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng và căn cứ vào tình hình cụ thể của địa phương, Tỉnh tập trung đẩy mạnh xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD), thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng KVPT tỉnh, huyện ngày càng vững chắc, tạo cơ sở thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, huy động sức mạnh toàn dân thực hiện nhiệm vụ củng cố quốc phòng; xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy yếu tố sức mạnh chính trị, tinh thần của nhân dân trong xây dựng và hoạt động của KVPT. Không ngừng củng cố và tăng cường tiềm lực và thế trận quốc phòng trong KVPT. Triển khai Chương trình hành động của Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X) "Về tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành KVPT vững chắc trong tình hình mới"; trong đó, chú trọng tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, quản lý, điều hành của chính quyền, nâng cao năng lực tham mưu của cơ quan quân sự, công an và các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể địa phương, đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoạt động của KVPT trong thời bình và thời chiến; tập trung xây dựng tiềm lực về chính trị- tinh thần, kinh tế, quân sự,... của KVPT. Bảo đảm ngân sách để đầu tư xây dựng, sửa chữa, nâng cấp, quản lý hệ thống công trình quốc phòng, căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu cần-kỹ thuật của KVPT tỉnh, huyện (thành phố); bảo đảm cơ sở vật chất cho các lực lượng làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, bảo đảm an ninh nội địa, biên giới và lực lượng dân quân cơ động, công an viên xã (phường, thị trấn). Hoàn chỉnh, bổ sung các phương án, kế hoạch tác chiến từ Tỉnh đến cơ sở; trong đó, chú trọng việc tổ chức luyện tập thành thục các phương án chiến đấu, sẵn sàng xử trí tốt các tình huống xảy ra, nhất là kế hoạch phòng không nhân dân, phòng tránh, đánh trả địch tập kích đường không, bảo vệ các mục tiêu trọng yếu; tiến tới thành lập các trung đội dân quân trên biển, trước mắt để giúp nhau trong khai thác hải sản, đánh bắt xa bờ, khi cần thiết thì động viên làm lực lượng giữ gìn an ninh trên biển, đảo.

Phát huy truyền thống anh hùng của quê hương "hai giỏi" (chiến đấu giỏi, sản xuất giỏi) trong kháng chiến, tiến tới kỷ niệm 20 năm tái lập Tỉnh (1989-2009), Đảng bộ, chính quyền, nhân dân và LLVT Quảng Bình nêu cao tinh thần đoàn kết, khắc phục khó khăn, xây dựng Tỉnh mạnh về kinh tế, vững chắc về QP-AN, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp chung của cả nước, vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh".

PGS, TS.  LƯƠNG NGỌC BÍNH

Quyền Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND Tỉnh