Trong điều kiện khó khăn chung của nền kinh tế, tài chính đất nước, năm 2009, Đảng và Nhà nước vẫn ưu tiên ngân sách quốc phòng (NSQP) tăng hơn năm trước. Cùng với  nguồn ngân sách đó, quân đội đã tích cực huy động các nguồn lực tài chính từ nội bộ đưa vào cân đối bảo đảm, nhưng cũng chưa đáp ứng được nhu cầu cấp thiết. Trong khi đó, tình hình quốc tế và khu vực dự báo vẫn diễn biến phức tạp, nhất là khu vực biển Đông luôn tiềm ẩn những yếu tố khó lường. Nước ta đang trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, chịu sự tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng tài chính, kinh tế thế giới, chỉ số giá cả một số mặt hàng biến động phức tạp. Nhu cầu chi cho nhiệm vụ quân sự, quốc phòng (QS, QP), xây dựng quân đội tăng cao, nhất là bảo đảm cho nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ) và nhiệm vụ đột xuất; nhiều chế độ, chính sách mới ban hành phải triển khai thực hiện; chi thường xuyên bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội vẫn chiếm tỷ trọng cao. Đó là chưa kể thời tiết diễn biến phức tạp, thiên tai có thể xảy ra gây hậu quả khó lường...

 Để giải quyết sự mất cân đối giữa nhu cầu chi ngân sách cao, nhưng khả năng bảo đảm có hạn, đáp ứng yêu cầu tài chính cho toàn quân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ QS, QP, công tác tài chính và ngành Tài chính Quân đội cần chủ động khắc phục khó khăn, phát huy nội lực, thực hiện đồng bộ các giải pháp, hướng về đơn vị cơ sở, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng các nguồn lực tài chính, đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống thất thoát, tiêu cực, lãng phí trong sử dụng tài chính, tài sản; trong đó, tập trung vào những vấn đề trọng tâm sau.       

Trước hết và có ý nghĩa xuyên suốt là, các cấp, các ngành phải quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm chỉ tiêu ngân sách năm 2009 được Bộ Quốc phòng (BQP) giao. Theo đó, cần xác định rõ: dự toán thu chi NSQP được Bộ giao là chỉ tiêu pháp lệnh; đây cũng là khả năng cân đối tối đa để bảo đảm cho các nhiệm vụ theo các chỉ lệnh, kế hoạch đã được phê duyệt (không có bổ sung). Căn cứ vào chỉ tiêu ngân sách được giao, thủ trưởng (chủ tài khoản), cấp ủy các cấp, các ngành phải chịu trách nhiệm trước Đảng ủy Quân sự Trung ương, BQP về quản lý, sử dụng ngân sách; thực hiện nghiêm Quy chế lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với công tác tài chính quân đội. Kịp thời phân bổ ngân sách bảo đảm cho các nhiệm vụ: thường xuyên, SSCĐ và đột xuất; bảo đảm toàn diện cho các nhiệm vụ, nhưng có trọng tâm, trọng điểm, theo đúng quân số được giao, chế độ, tiêu chuẩn, định mức hiện hành. Ưu tiên cho các nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ, xây dựng chính quy, giữ vững đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội; đẩy nhanh tiến độ xây dựng doanh trại; tập trung ngân sách để tăng cường tiềm lực quốc phòng; duy trì, bảo quản, sửa chữa, tăng hạn và bổ sung các loại vũ khí, khí tài cần thiết; đầu tư ngân sách để triển khai thực hiện Chiến lược biển theo Nghị quyết Trung ương 4, khóa X; đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án trọng điểm, các chương trình, mục tiêu quốc gia và đường tuần tra biên giới, đường Trường Sơn Đông. Tiếp tục đầu tư thực hiện các chương trình, mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội của Nhà nước; chương trình quản lý biên giới; xây dựng các khu kinh tế-quốc phòng; phòng chống dịch, bệnh và các vấn đề xã hội bức xúc như: tai nạn giao thông, tội phạm, ma túy...

Trong phân bổ ngân sách phải tính toán đến sự biến động về giá; thực hiện phân cấp triệt để, hướng về đơn vị cơ sở, đến tận tay các đối tượng trực tiếp sử dụng; kết hợp phân cấp với tăng cường chỉ đạo, giám sát, kiểm tra của cấp trên đối với cấp dưới trong quá trình thực hiện, trọng tâm là mua sắm, tạo nguồn, bảo đảm các tiêu chuẩn, chất lượng quy định, thanh toán, quyết toán...

 Hai là, tích cực khai thác, huy động các nguồn thu tại đơn vị và các loại hàng hoá, vật tư tồn kho để đưa vào cân đối bảo đảm cho các nhiệm vụ. Trong điều kiện khả năng bảo đảm NSQP còn hạn hẹp như hiện nay thì việc khai thác, huy động nguồn thu đưa vào cân đối bảo đảm là rất quan trọng; là một trong những khâu trọng tâm của công tác tài chính trong thời gian tới. Các ngành, đơn vị cần tính toán chặt chẽ, khoa học, toàn diện, bao quát hết các chính sách, chế độ thu đã ban hành; nắm và dự kiến các yếu tố khách quan, chủ quan tác động đến nguồn thu ngân sách. Trên cơ sở đó, phấn đấu thu đạt và vượt dự toán được giao, định kỳ thu nộp kịp thời theo chế độ về Bộ. Cơ quan tài chính các cấp cần phát huy vai trò nòng cốt trong việc quản lý, giám sát, kiểm tra chặt chẽ các khoản thu và sử dụng nguồn thu ở đơn vị qua hệ thống tài chính, không được để ngoài sổ kế toán. Nghiêm cấm để lại nguồn thu, hình thành các quỹ không đúng chế độ, đặt ra các khoản thu trái quy định. Cùng với đó, tăng cường quản lý, kiểm tra chặt chẽ việc sử dụng tài chính, tài sản trong các hoạt động có thu; khoản được phép sử dụng phải chấp hành đúng các quy định, quản lý chặt chẽ như NSQP được cấp. Các doanh nghiệp quân đội phấn đấu nâng cao khả năng đóng góp để Bộ đưa vào cân đối bảo đảm cho công tác chính sách, hỗ trợ các đơn vị khó khăn, các đơn vị ở biên giới, hải đảo...

Đối với nguồn thu từ khai thác sử dụng đất quốc phòng vào mục đích kinh tế và  nguồn thu từ đấu giá quyền sử dụng đất, các đơn vị phải nộp về tài khoản của BQP (qua cục Tài chính), không được để lại ở đơn vị; khi có nhu cầu chi phải báo cáo danh mục, nội dung sử dụng để Bộ nghiên cứu, phê duyệt cấp lại và phải tuân thủ quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán như  NSQP.

Ba là, triệt để chấp hành chế độ, quy định về quản lý và sử dụng ngân sách. Các cấp, các ngành phải tăng cường quản lý các nội dung chi, chỉ được phép chi trong phạm vị ngân sách và đúng nội dung chi. Đặc biệt, các khoản chi bảo đảm cho đời sống, chính sách chiếm tỷ trọng lớn, các ngành, đơn vị cần quản lý chặt chẽ các nội dung chi, chi đúng, chi đủ theo chế độ, tiêu chuẩn, đến tận tay các đối tượng; tránh thất thoát, chi sai mục đích, tiêu cực. Thường xuyên quản lý chặt chẽ kế hoạch quân số, không để tăng quân số nuôi dưỡng; rà soát, duy trì thực hiện đúng thời gian nghỉ chế độ của các đối tượng theo quy định.

Các ngành có liên quan đến bảo đảm chế độ, tiêu chuẩn của bộ đội cần phối hợp chặt chẽ với cục Tài chính tiến hành rà soát lại các loại định mức, tiêu chuẩn để bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với thực tế hiện nay (chẳng hạn, điều chỉnh tiêu chuẩn các loại quân trang dã ngoại như: ba lô, tăng, võng... đối với cán bộ cơ quan cấp chiến lược, chiến dịch, nhà trường...chỉ cấp 1 lần, không xác định niên hạn); một số chế độ không còn phù hợp thì bãi bỏ (như nước uống của đối tượng hưởng lương...). Từng bước thực hiện tiêu chuẩn vật chất hậu cần, chính trị tinh thần của bộ đội theo Nghị định 123/2003/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung năm 2007), theo khả năng ngân sách, vừa tiết kiệm, vừa cân đối cơ cấu chi ngân sách.

Bốn là,tiếp tục đổi mới phương thức quản lý, sử dụng ngân sách phù hợp với tình hình thực tế hiện nay. Các cấp, các ngành cần nâng cao trách nhiệm trong việc sử dụng ngân sách, thực hiện phân cấp triệt để các loại kinh phí, vật chất đến các đối tượng trực tiếp chi tiêu, sử dụng, thông báo ngân sách đến tận đầu mối đơn vị cơ sở, giảm khâu trung gian. Trên cơ sở rút kinh nghiệm từ hiệu quả phân cấp xăng, dầu, tiếp tục chỉ đạo thực hiện phân cấp đối với các loại kinh phí chính trị, hậu cần, kỹ thuật và các ngành khác tới đơn vị cơ sở. Ngoài những loại vật phẩm quy định đồng bộ cao phải tổ chức sản xuất tập trung ở cấp chiến lược, hạn chế tối đa việc mua sắm hiện vật để cấp phát cho đơn vị, gây tốn kém, lãng phí; cấp trên chỉ đưa ra mẫu thống nhất, tiêu chuẩn chất lượng, khung giá để các đơn vị tự khai thác, mua sắm, sản xuất tại chỗ để bảo đảm cho đơn vị.  

Triển khai áp dụng Quy chế của Nhà nước về tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công phù hợp với đặc thù quân đội. Nghiên cứu, khoán chi ở một số nội dung, như: công tác phí, xăng xe đi lại theo tiêu chuẩn, chi văn phòng phẩm; rà soát lại nội dung chi nghiệp vụ ở các ngành...bảo đảm chi đúng, chi đủ, đạt hiệu quả cao. Tiếp tục nghiên cứu, bổ sung nguồn vốn bảo đảm yêu cầu dự trữ SSCĐ theo yêu cầu mới; trước mắt, bổ sung lượng gối đầu xăng, dầu, vật tư sản xuất quốc phòng, kinh phí thường xuyên, lương thực, thực phẩm cho các ngành, đơn vị; giảm thiểu tác động bất lợi của diễn biến giá cả, thị trường.

Thường xuyên bám sát sự phát triển về chế độ, chính sách kinh tế, tài chính của Nhà nước để kịp thời triển khai áp dụng trong quân đội. Nghiên cứu, bổ sung hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính, ngân sách phù hợp yêu cầu của Nhà nước, đáp ứng yêu cầu quốc phòng. Hoàn thiện các quy định về quản lý, sử dụng tài chính trong sản xuất kinh tế và quản lý nguồn thu trong lĩnh vực này; cơ chế tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập trong quốc phòng. Tập trung xây dựng, hoàn chỉnh Bảng lương Quân đội cũng như các loại chế độ, chính sách, phụ cấp đặc thù cho quốc phòng, thi hành Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam (sửa đổi)...

Năm là, tạo bước chuyển biến tích cực trong quá trình thực hiện ngân sách. Các ngành, đơn vị cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện ngân sách. Đối với các công trình, dự án đã được phê duyệt, cục Tài chính cần chủ động nghiên cứu, vận dụng các nguồn vốn, kiến nghị Nhà nước ứng kinh phí để bảo đảm yêu cầu tiến độ, tránh ảnh hưởng xấu của biến động giá cả, phát huy hiệu quả đầu tư; đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn theo quy định. Đối với những nội dung, dự án, công trình khó, hoặc không có khả năng thực hiện, cần kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền điều chuyển cho các nội dung được phê duyệt, có khả năng thực hiện, nhưng còn thiếu vốn. Bộ chỉ cho phép chuyển sang năm sau những nội dung chi, các dự án theo đúng quy định.

Cơ quan tài chính các cấp phải tham mưu cho người chỉ huy trong việc đôn đốc thanh toán, quyết toán kịp thời và bảo đảm chất lượng công tác thanh toán, quyết toán ngân sách. Đối với những nội dung chi, công trình, hạng mục dự án đủ điều kiện quyết toán phải báo cáo quyết toán với trên, không chờ đến khi hoàn thành mới quyết toán. Các đơn vị được giao sử dụng ngân sách đặc biệt phải giảm tối đa số tồn đọng chưa quyết toán. Đẩy nhanh thời gian quyết toán vốn đầu tư công trình hoàn thành; thủ trưởng các ngành, đơn vị phải chịu trách nhiệm chỉ đạo tổng hợp báo cáo quyết toán vốn đầu tư, các cơ quan chức năng của Bộ phải khẩn trương thực hiện theo chức trách được giao để quyết toán công trình dự án hoàn thành khi các đơn vị báo cáo; phấn đấu trong năm 2009 quyết toán xong các dự án đầu tư công trình hoàn thành đã đưa vào sử dụng...  

Sáu là, tiếp tục nâng cao hiệu quả sử dụng tài chính, tài sản, triệt để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, thất thoát, tiêu cực. Trong quản lý, sử dụng các nguồn lực tài chính phải quán triệt các Chương trình hành động thực hiện Luật Thực hành tiết kiệm chống lãng phí, Luật Phòng chống tham nhũng của Chính phủ, BQP và của từng đơn vị. Thủ trưởng đơn vị và chỉ huy cơ quan tài chính cùng cấp phải chịu trách nhiệm trước cấp trên trong sử dụng, quản lý, điều hành ngân sách, về chất lượng sản phẩm, công trình đầu tư xây dựng cơ bản, tiến độ thực hiện; kiên quyết không để xảy ra lãng phí, thất thoát, tiêu cực, sử dụng sai nội dung, chế độ, chính sách quy định. Theo đó, kiểm soát chặt chẽ các nội dung thu, chi từ mọi nguồn vốn, trong tất cả các khâu, từ xây dựng dự toán, phân bổ chỉ tiêu, đến quản lý về: chi tiêu, quân số, giá cả, định mức, chế độ, tiêu chuẩn, thanh toán, quyết toán...Phối hợp đồng bộ và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm toán, thanh tra, kiểm tra tài chính, quản lý giá, kiểm soát chi, nhằm chủ động ngăn ngừa vi phạm; thực hiện công khai kết quả thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và kết quả xử lý theo quy định của pháp luật Nhà nước, kỷ luật của quân đội đến các đơn vị có cá nhân, tập thể vi phạm kỷ luật tài chính.    

Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác quản lý tài chính, tài sản công, đất quốc phòng, phù hợp với quy định của Nhà nước; chú trọng quản lý, kiểm tra, giám sát tài chính, tài sản trong quá trình hình thành, chuyển giao, thanh lý tài sản công, đất quốc phòng. Mở rộng, hoàn thiện bộ máy, cơ chế phân cấp quản lý tài sản công tại các cơ quan, đơn vị trong toàn quân. Thực hiện đồng bộ các biện pháp, nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư mua sắm tài sản quốc phòng, phù hợp với cơ chế quản lý của  Nhà nước và yêu cầu của quân đội...

Bảy là, đẩy mạnh xây dựng ngành Tài chính Quân đội vững mạnh toàn diện, trước hết là phẩm chất chính trị, trình độ chuyên môn nghiệp vụ tài chính, đủ khả năng làm tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy các cấp lãnh đạo, chỉ đạo công tác tài chính và nâng cao năng lực chỉ đạo, tổ chức thực hiện theo chức trách, nhiệm vụ của Ngành. Tiếp tục đưa nền nếp chính quy công tác tài chính đi vào chiều sâu, hiệu quả. Cơ quan tài chính các cấp phát huy vai trò tham mưu cho lãnh đạo, chỉ huy thực hiện Quy chế lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng đối với công tác tài chính, Điều lệ Công tác tài chính Quân đội nhân dân Việt Nam; Nghị quyết chuyên đề về lãnh đạo công tác tài chính của Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương; phát huy dân chủ, quyền làm chủ và giám sát của mọi cán bộ, chiến sĩ trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công ở các cơ quan, đơn vị. Lồng ghép các nội dung phong trào thi đua xây dựng “đơn vị quản lý tài chính tốt” và hoạt động của công tác tài chính vào mục tiêu, chỉ tiêu của phong trào thi đua quyết thắng, Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và các phong trào thi đua, các cuộc vận động khác, tạo khí thế thi đua sôi nổi trong toàn Ngành, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng các nguồn lực tài chính, đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, thất thoát, tiêu cực, đáp ứng tốt hơn nhu cầu tài chính cho toàn quân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ QS,QP năm 2009 và tạo tiền đề cho những năm tiếp theo, thiết thực lập thành tích chào mừng 65 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-2009) và 64 năm Ngày truyền thống ngành Tài chính Quân đội (25-3-2010).

Thượng tướng NGUYỄN VĂN ĐƯỢC

Ủy viên BCHTƯ Đảng,

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng