Việt Nam là một quốc gia đa tín ngưỡng, tôn giáo. Hiện nay cả nước có 12 tôn giáo, với số lượng tín đồ chiếm trên 20% dân số cả nước. Đồng bào theo các tôn giáo chủ yếu là nhân dân lao động, có tinh thần yêu nước, gắn bó với dân tộc và chế độ XHCN, sống "tốt đời đẹp đạo". Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhất quán quan điểm thực hiện chính sách tôn trọng tự do tín ngưỡng, tôn giáo, chăm lo xây dựng mối quan hệ đoàn kết giữa người theo tôn giáo và người không theo tôn giáo; tập hợp mọi tầng lớp nhân dân trong mặt trận chung, tạo thành lực lượng cách mạng to lớn, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng do Đảng lãnh đạo.

Quán triệt sâu sắc quan điểm, chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước, các Chỉ thị, Nghị định của Chính phủ về công tác tôn giáo, ngày 23-2-1999, Đảng ủy Quân sự Trung ương (ĐUQSTƯ) đã ra Chỉ thị 36/ĐUQSTƯ "Về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo quân đội thực hiện công tác tôn giáo trong tình hình mới". Nội dung Chỉ thị tập trung vào những vấn đề chủ yếu sau: Tiếp tục quán triệt sâu sắc các quan điểm, nhiệm vụ, nguyên tắc, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tôn giáo và công tác tôn giáo; làm cho cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân thống nhất nhận thức và trách nhiệm về công tác tôn giáo, coi đó là nhiệm vụ chính trị của quân đội. Các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng nghiên cứu cụ thể hóa chủ trương, chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước cho phù hợp với nhiệm vụ của quân đội, với sự phát triển của tình hình mới. Đẩy mạnh các hoạt động công tác dân vận, tham gia xây dựng cơ sở địa phương vùng có đông đồng bào tôn giáo vững mạnh toàn diện. Những tồn tại về đất đai, cơ sở vật chất của tôn giáo liên quan đến quốc phòng-an ninh (QP-AN) phải được giải quyết trên nguyên tắc: đúng pháp luật của Nhà nước; từng trường hợp cụ thể, phải đảm bảo yêu cầu nhiệm vụ quân sự, nhiệm vụ QP-AN và sự ổn định tình hình chính trị-xã hội phù hợp với chủ trương, chính sách tôn giáo của Đảng, Nhà nước.

Quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các quan điểm, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, các chỉ thị, hướng dẫn của Trung ương, ĐUQSTƯ, Tổng cục Chính trị, công tác tôn giáo trong quân đội những năm qua đã đạt được những kết quả quan trọng. Nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác tôn giáo trong tình hình mới của cán bộ, chiến sĩ, nhất là cán bộ lãnh đạo, chủ trì các cấp ngày càng nâng lên. Các đơn vị trong toàn quân đã có nhiều việc làm thiết thực, cụ thể, như: tích cực giúp đỡ đồng bào các tôn giáo phát triển kinh tế,  tham gia xóa đói, giảm nghèo, nâng cao dân trí, phòng chống dịch bệnh, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, gia đình văn hóa, giúp đồng bào phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai, lũ lụt… Ở vùng đồng bào các dân tộc thiểu số, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, khu vực biên giới, các đoàn kinh tế-quốc phòng, lực lượng Bộ đội Biên phòng, các đội công tác tăng cường cơ sở theo Chỉ thị 123/CT-BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng… đã thực hiện tốt chủ trương, chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước. Cùng với đó, công tác tuyển quân, tuyển sinh quân sự, quản lý, giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện, bố trí công tác đối với quân nhân có đạo, gốc đạo được cấp ủy, chỉ huy các cấp quan tâm đúng mức; công tác vận động tín đồ, nhất là chức sắc, chức việc, người có uy tín trong các tôn giáo thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, củng cố QP-AN được thực hiện tốt. Công tác dân vận ở vùng đồng bào tôn giáo được tiến hành với nhiều nội dung, hình thức phong phú, mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở vùng đồng bào có đạo; tăng cường sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Những vấn đề về đất đai, cơ sở vật chất của các tôn giáo có liên quan đến QP-AN được cấp ủy, chỉ huy các đơn vị phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền và các cơ quan chức năng ở địa phương giải quyết đúng pháp luật,… đã góp phần giữ vững ổn định chính trị ở cơ sở; đồng thời, làm cho quần chúng nhân dân hiểu rõ và nâng cao tinh thần cảnh giác, chủ động đấu tranh, ngăn ngừa, làm thất bại mọi âm mưu lợi dụng tôn giáo của các thế lực thù địch để thực hiện chiến lược "Diễn biến hòa bình", gây bạo loạn lật đổ chống phá cách mạng nước ta.

Trong những năm tới, tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Đối với nước ta, công cuộc đổi mới, đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước tiếp tục đạt được nhiều thành tựu quan trọng, vị thế nước ta trên trường quốc tế không ngừng được nâng lên. Tuy nhiên, trong thời kỳ hội nhập kinh tế thế giới, đất nước ta vẫn còn đứng trước những khó khăn, thách thức mới; các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chiến lược "Diễn biến hòa bình" với âm mưu, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt, phức tạp hơn, trong đó, việc lợi dụng tự do tôn giáo để xuyên tạc, chống phá cách mạng nước ta là một trong những nội dung trọng tâm của chúng. Đối với hoạt động tôn giáo, bên cạnh xu thế hành đạo gắn bó với dân tộc, trong khuôn khổ pháp luật là chủ yếu, vẫn còn tiềm ẩn những yếu tố khó lường, ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở địa phương, cơ sở. Trong khi đó, bên cạnh những kết quả tích cực, nhận thức và năng lực, phương pháp tiến hành công tác tôn giáo của một bộ phận cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang vẫn còn những hạn chế, bất cập cần phải khắc phục kịp thời.

Phát huy kết quả đạt được trong thực hiện công tác tôn giáo những năm qua, để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác này trong thời gian tới, các đơn vị cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc các quan điểm, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác tôn giáo; triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 25/NQ-TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX), Chỉ thị 01/2005/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ; Chỉ thị 36/CT- ĐUQSTƯ của ĐUQSTƯ, Hướng dẫn 456/HD-CT của Tổng cục Chính trị về quân đội thực hiện công tác tôn giáo trong tình hình mới; nhất là, Kết luận của Bộ Chính trị ngày 03-11-2009 về "Tiếp tục thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh; về công tác dân tộc; về công tác tôn giáo".

Hai là, trong quá trình tổ chức thực hiện, các đơn vị cần nắm vững nguyên tắc: mọi hoạt động về công tác tôn giáo phải đặt dưới sự lãnh đạo, quản lý, điều hành của cấp ủy, chỉ huy đơn vị và sự lãnh đạo, quản lý, điều hành của cấp ủy, chính quyền địa phương; đồng thời, phát huy tốt vai trò, chức năng tham mưu của cơ quan chính trị, cán bộ chính trị các cấp trong việc quán triệt, tổ chức thực hiện, bảo đảm phù hợp với từng đối tượng, trên từng địa bàn cụ thể.

 Ba là, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, nhất là vùng đồng bào tôn giáo trong công tác tuyển quân theo Luật Nghĩa vụ quân sự. Phát huy dân chủ, xây dựng mối quan hệ đoàn kết, bình đẳng về mọi mặt giữa quân nhân có đạo và không có đạo; quan tâm hơn nữa tới công tác giáo dục, bồi dưỡng, phát triển đảng viên, đào tạo, cử tuyển, dạy nghề… tạo mọi điều kiện để quân nhân có đạo, gốc đạo tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện.

Bốn là, tích cực đổi mới nội dung, hình thức công tác dân vận ở các địa phương vùng đồng bào tôn giáo. Chú trọng cơ sở địa bàn tôn giáo vùng sâu, vùng xa, nơi biên giới, hải đảo phù hợp với nhiệm vụ của đơn vị, địa phương và đặc điểm từng địa bàn, từng tôn giáo. Thực hiện có hiệu quả chương trình bồi dưỡng kiến thức QP-AN gắn với phát huy vai trò các chức sắc, chức việc, người có uy tín trong các tôn giáo, tạo sự đồng thuận trong thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, nhiệm vụ của địa phương. Tích cực giúp đỡ đồng bào các tôn giáo phát triển kinh tế-xã hội, phát triển ngành, nghề sản xuất, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao dân trí, phòng chống thiên tai, dịch bệnh; xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư.

Năm là, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đối với tín đồ, chức sắc các tôn giáo; chủ động tham mưu giúp các địa phương vùng đồng bào tôn giáo xây dựng cơ sở chính trị, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức đảng, chính quyền, các đoàn thể chính trị-xã hội; xây dựng lực lượng dân quân, tự vệ và dự bị động viên vững mạnh. Các đơn vị quản lý đất có liên quan đến tôn giáo, khi sử dụng vào mục đích quốc phòng phải phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, cấp ủy, chính quyền địa phương để giải quyết theo đúng quy định của pháp luật.

Sáu là, các lực lượng khi tham gia cùng với địa phương giải quyết các sự việc phát sinh ở vùng đồng bào tôn giáo, phải luôn tuân thủ sự lãnh đạo của cấp ủy, sự quản lý của chính quyền địa phương; thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ được giao, nắm vững phương châm: dựa vào quần chúng tín đồ để giải quyết vấn đề tôn giáo; đồng thời, tích cực tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của chức sắc, chức việc các tôn giáo để giải quyết dứt điểm, không để sự việc lây lan, kéo dài, tạo sơ hở để các thế lực thù địch, những phần tử xấu lôi kéo, kích động. Đấu tranh kiên quyết với mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch lợi dụng tôn giáo để thực hiện "Diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ dưới các chiêu bài "dân chủ", "nhân quyền",… nhằm phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, gây mất ổn định chính trị-xã hội, "phi chính trị hóa" quân đội, chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ XHCN.

Bảy là, các cơ quan, đơn vị tiếp tục củng cố, kiện toàn và tích cực bồi dưỡng nâng cao trình độ năng lực, kiến thức nghiệp vụ công tác tôn giáo cho đội ngũ cán bộ làm công tác dân vận, nhất là những hiểu biết cần thiết về giáo lý, giáo luật, lễ nghi, cơ cấu tổ chức những ngày lễ của tôn giáo, phong tục, tập quán của các dân tộc thiểu số. Xây dựng cơ quan và cán bộ dân vận các cấp vững mạnh, phát huy tốt khả năng tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy trong tổ chức thực hiện công tác tôn giáo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Đồng bào các tôn giáo là một bộ phận của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Thực hiện tốt công tác tôn giáo là một nhiệm vụ chính trị của toàn quân, nhằm góp phần thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, giữ vững ổn định chính trị, tạo sự đồng thuận trong xã hội, tăng cường sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đẩy mạnh sự nghiệp CNH, HĐH, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phấn đấu vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội, công bằng, dân chủ, văn minh".

Đại tá ĐÀO HUY THUẤN

Cục trưởng Cục Dân vận