Trong Quân đội nhân dân Việt Nam, thanh niên là lực lượng chủ yếu, trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ. Ở các đơn vị huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), thanh niên chiếm trên 80% quân số; cấp đại đội, hầu hết cán bộ, chiến sĩ ở độ tuổi thanh niên (21,45% sĩ quan, 32,49% đảng viên, 30% công nhân viên chức, lao động quốc phòng ở lứa tuổi thanh niên). Điều đó nói lên rằng, sức mạnh tổng hợp, trình độ SSCĐ, khả năng hoàn thành nhiệm vụ của quân đội liên quan mật thiết đến chất lượng của thanh niên quân đội (TNQĐ) và khả năng tập hợp, phát huy vai trò xung kích của TNQĐ trong thực hiện nhiệm vụ.

Trong những năm qua, công tác thanh niên trong quân đội được cấp uỷ, chính uỷ, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ và đạt nhiều kết quả tích cực. Hiện nay, thanh niên được tuyển chọn vào phục vụ quân đội theo các tiêu chuẩn về sức khoẻ, độ tuổi, trình độ học vấn,... rất chặt chẽ, nên chất lượng đầu vào, khả năng nhận thức, tiếp thu các kiến thức, kỹ năng hoạt động quân sự, nhất là khoa học công nghệ quân sự hiện đại cao hơn. Trong quá trình công tác tại các đơn vị, TNQĐ được giáo dục, rèn luyện về quân sự, chính trị, đạo đức, tính tổ chức, tính kỷ luật, nếp sống chính quy,... nên có điều kiện để cống hiến, trưởng thành một cách toàn diện. Tuyệt đại đa số TNQĐ hiện nay có tinh thần yêu nước, lòng tự hào về truyền thống của dân tộc và quân đội, giác ngộ sâu sắc mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH; có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với Đảng, chế độ XHCN và gắn bó máu thịt với nhân dân; có đạo đức cách mạng trong sáng, ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội nghiêm minh, tinh thần cảnh giác cách mạng cao, tự giác học tập, rèn luyện, phấn đấu, khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Đa số TNQĐ có nguyện vọng phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam; có hoài bão, nguyện vọng được học tập, rèn luyện trở thành sĩ quan, nhân viên chuyên môn kỹ thuật phục vụ lâu dài trong quân đội. TNQĐ đã và đang chứng tỏ là lực lượng xung kích, đi đầu, sáng tạo, có những đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc XHCN.

Tuy nhiên, so với yêu cầu nhiệm vụ, TNQĐ hiện nay còn bộc lộ một số hạn chế, yếu kém, cần phải tiếp tục khắc phục và hoàn thiện. Ngoài những hạn chế chung của thanh niên Việt Nam mà Hội nghị Trung ương lần thứ 7 (khoá X) đã chỉ ra, TNQĐ còn có những hạn chế riêng: một bộ phận TNQĐ nhận thức về nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới chưa sâu sắc; nhận diện về đối tượng, đối tác còn giản đơn; phẩm chất đạo đức, nếp sống văn hoá còn hạn chế; cá biệt, còn có biểu hiện chạy theo lối sống thực dụng. Tình hình chấp hành kỷ luật của TNQĐ chuyển biến chưa vững chắc; còn có vụ việc vi phạm nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến bản chất, truyền thống tốt đẹp của quân đội.

Hiện nay, nhiệm vụ xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại đang diễn ra trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế. TNQĐ đang đứng trước những cơ hội, thuận lợi lớn để phát triển và cống hiến, nhưng cũng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn. Thách thức lớn nhất là tác động từ mặt trái của cơ chế thị trường và sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch thông qua chiến lược “Diễn biến hòa bình”. Do đó, nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực trí tuệ và hành động, phát huy vai trò xung kích của TNQĐ trong điều kiện hiện nay là một yêu cầu vừa cơ bản, lâu dài, vừa là đòi hỏi cấp bách, trước mắt của sự nghiệp xây dựng quân đội trong tình hình mới.

Trên cơ sở nắm vững quan điểm chỉ đạo, mục tiêu chung và những nhiệm vụ, giải pháp tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước mà Hội nghị Trung ương lần thứ 7 (khoá X) vừa qua đã đề ra, để phát huy vai trò xung kích của TNQĐ trong thời kỳ mới, các đơn vị cần chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt một số nội dung, yêu cầu sau:

Trước hết, cần đổi mới, nâng cao nhận thức của cấp uỷ, chính uỷ, chính trị viên, người chủ trì cơ quan, đơn vị và đội ngũ cán bộ, đảng viên các cấp về vị trí, vai trò của thanh niên và công tác vận động TNQĐ. Lâu nay, trong các văn kiện, nghị quyết lãnh đạo của cấp uỷ và báo cáo của người chỉ huy các cấp, vẫn thường khẳng định sự coi trọng vấn đề này. Tuy nhiên, trên thực tế, một số cấp uỷ, chính uỷ, chính trị viên, người chỉ huy và chủ trì cơ quan, đơn vị chưa thực sự quan tâm đầy đủ tới công tác thanh niên và phong trào thanh niên; chậm đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo, chỉ đạo; một bộ phận cán bộ, đảng viên thiếu gương mẫu trước quần chúng; một số cán bộ Đoàn, cán bộ chuyên trách công tác thanh niên còn hạn chế về năng lực, trình độ nghiệp vụ, thiếu tâm huyết với công tác Đoàn,... Về vai trò của thanh niên hiện nay, Nghị quyết Trung ương lần thứ 7 (khoá X) đã khẳng định: "Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định đến sự thành bại của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng CNXH"¹. Nghị quyết cũng chỉ rõ: "Chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục thanh niên thành lớp người "vừa hồng, vừa chuyên" theo tư tưởng Hồ Chí Minh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quan trọng của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, gia đình, nhà trường và xã hội"². Đối với quân đội ta, thanh niên là lực lượng chủ yếu tạo nên sức mạnh tổng hợp trong SSCĐ và chiến đấu; xung kích, sáng tạo trong tiếp thu, làm chủ khoa học kỹ thuật quân sự tiên tiến và trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Vì vậy, trách nhiệm của cấp uỷ, chính uỷ, chính trị viên, người chỉ huy và người chủ trì các cấp là phải thường xuyên quan tâm, chăm lo lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh niên trong cơ quan, đơn vị; phát huy tốt vai trò của cơ quan chính trị, cán bộ Đoàn làm tham mưu về công tác thanh niên và xây dựng phong trào thanh niên trong các đơn vị; lãnh đạo xây dựng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thực sự trở thành trường học lớn giáo dục, rèn luyện TNQĐ, làm tốt chức năng đội hậu bị tin cậy, góp phần bồi dưỡng thanh niên ưu tú làm nguồn kế cận cho Đảng; tuyệt đối tránh khoán trắng công việc cho tổ chức Đoàn.

Hai là, tăng cường công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện thanh niên; xây dựng TNQĐ thực sự kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với CNXH; có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức cách mạng trong sáng; có tinh thần cảnh giác cách mạng cao, ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội tự giác, nghiêm minh; có chí tiến thủ, khắc phục khó khăn, vươn lên trong học tập, rèn luyện và công tác; luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi điều kiện, hoàn cảnh. Để thực hiện điều đó, cần đổi mới toàn diện công tác giáo dục chính trị-tư tưởng trong TNQĐ; kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục, bồi dưỡng chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính trị, quân sự của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước với việc định hướng về lập trường, tư tưởng; đấu tranh, phê phán có sức thuyết phục các luận điệu sai trái, thù địch đang tìm cách xuyên tạc, lôi kéo thế hệ trẻ xa rời mục tiêu, lý tưởng cách mạng. Trong giáo dục, cần thường xuyên cung cấp cho thanh niên những thông tin mới, có tính định hướng; kịp thời phát hiện, “sàng, lọc” những nguồn thông tin không chính thống, thiếu căn cứ; bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng trong quân đội. Cần trang bị cho TNQĐ những kiến thức có tính hệ thống về hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN; về sự nghiệp đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế; về chiến lược “Diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch. Việc bồi dưỡng, rèn luyện TNQĐ cần coi trọng động viên tinh thần tự giác học tập, rèn luyện của mỗi người; hình thành phong trào “Tự giác, tự quản, tự rèn”; khai thác và phát huy có hiệu quả các thiết chế văn hoá ở cơ sở, các phương tiện thông tin đại chúng, nhằm tuyên truyền, cổ vũ các điển hình tiên tiến, gương “người tốt, việc tốt” trong phong trào thanh niên. Cấp uỷ, chính uỷ, chính trị viên, người chỉ huy các cấp cần quan tâm giải quyết thoả đáng những nguyện vọng chính đáng của TNQĐ; kịp thời phát hiện và có chính sách hỗ trợ, phát triển tài năng trẻ, tạo điều kiện để những thanh niên giàu ý chí, nghị lực được học tập, rèn luyện, trưởng thành trong quân đội hoặc tiếp tục lao động, cống hiến sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự.

Ba là, đẩy mạnh phong trào "Thanh niên quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ". Có thể nói, thanh niên là lứa tuổi sôi nổi, ham hiểu biết, sáng tạo, khám phá cái mới. Do đó, công tác thanh niên trong quân đội phải mang tính phong trào; thông qua tổ chức các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ làm “bà đỡ” cho trí tuệ, tiềm năng, sáng tạo của TNQĐ được phát huy. Vấn đề quan trọng hiện nay là phải đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của phong trào thanh niên theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào nhiệm vụ chủ yếu, việc mới, việc khó. Bác Hồ đã dạy: “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó, có thanh niên”. TNQĐ phải xung kích vào những nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, những việc mà lãnh đạo, chỉ huy đang quan tâm và trăn trở, tìm cách tháo gỡ; những khâu yếu, mặt yếu đang cản trở quá trình thực hiện nhiệm vụ của đơn vị. Phong trào TNQĐ cần xung kích, sáng tạo vào việc góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp, khả năng SSCĐ, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Trọng tâm đi sâu vào xây dựng nền nếp chính quy, ý thức chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội, tinh thần trách nhiệm cao trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, tinh thần tự giác học tập, cầu tiến bộ, phấn đấu vươn lên làm chủ khoa học kỹ thuật quân sự tiên tiến; bồi dưỡng đạo đức cách mạng, phẩm chất của Bộ đội Cụ Hồ trong thời kỳ mới, nếp sống có văn hoá, lối sống lành mạnh; nêu cao cảnh giác cách mạng, ý thức tự phòng, chống các tác động xấu từ mặt trái của kinh tế thị trường và âm mưu, thủ đoạn trong chiến lược “Diễn biến hoà bình” do các thế lực thù địch tiến hành chống phá cách mạng nước ta. Phong trào hành động cách mạng của TNQĐ cần hưởng ứng mạnh mẽ hơn nữa Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, tạo sự chuyển biến về hành động, việc làm, nêu cao tính tiền phong, gương mẫu của những đảng viên, đoàn viên, cán bộ trẻ giữ cương vị lãnh đạo, chỉ huy, chủ trì đơn vị về đạo đức cách mạng “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”.

Bốn là, phát huy vai trò của TNQĐ trong thực hiện chức năng "đội quân công tác", góp phần xây dựng cơ sở chính trị, củng cố quốc phòng-an ninh, phát triển kinh tế-xã hội trên các địa bàn. Tiếp tục thực hiện nghị quyết liên tịch giữa Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam với Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh về “Phát huy vai trò xung kích tình nguyện của tuổi trẻ tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN trong tình hình mới”, thời gian tới, tổ chức Đoàn các cơ quan, đơn vị cần chủ động phối hợp với Đoàn Thanh niên, Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ,... các địa phương, đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong nhân dân và trong thanh, thiếu niên về nhiệm vụ quốc phòng-an ninh, phòng chống “Diễn biến hoà bình”, xây dựng, củng cố niềm tin của thế hệ trẻ vào sự lãnh đạo của Đảng, phát huy truyền thống dân tộc, truyền thống quê hương, làm tốt nghĩa vụ công dân, sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc. Các đơn vị cần chú ý nâng cao hiệu quả các hoạt động kết nghĩa; mở rộng quy mô phối hợp hoạt động theo cụm, địa bàn đóng quân, huy động đông đảo thanh niên trong và ngoài quân đội tham gia, hướng vào các hoạt động mang ý nghĩa chính trị-xã hội sâu sắc, điển hình là các chương trình “xoá đói, giảm nghèo”, xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư, tham gia quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, giúp đỡ nhân dân các địa phương phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai,... Phấn đấu đến năm 2010, 100% đoàn cơ sở, 80% liên chi đoàn và chi đoàn kết nghĩa với tổ chức Đoàn địa phương; các Cục Chính trị quân khu đều ký kết chương trình phối hợp hoạt động với các tỉnh (thành) Đoàn trên địa bàn. 

Năm là, chăm lo xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh vững mạnh, thực sự là trường học XHCN trong quân đội, đội dự bị tin cậy của Đảng. Có thể nói, phong trào TNQĐ phụ thuộc rất lớn vào vai trò nòng cốt, hạt nhân chính trị của tổ chức Đoàn Thanh niên. Do đó, thời gian tới, cần tập trung thực hiện tốt Cuộc vận động “Xây dựng tổ chức cơ sở Đoàn vững mạnh”; đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, phát huy tính chủ động, sáng tạo, độc lập tự quản của tổ chức Đoàn, khắc phục tình trạng hành chính hoá; bảo đảm để tổ chức Đoàn trong các đơn vị quân đội thực sự là nơi tập hợp, giáo dục, rèn luyện thanh niên; là tổ chức vì thanh niên và là người bạn, người đồng chí, đồng hành với thanh niên. Tổ chức Đoàn phải luôn tuân thủ sự lãnh đạo của cấp uỷ, sự chỉ đạo của chính uỷ, phó chính uỷ, chính trị viên, chính trị viên phó và người chỉ huy cùng cấp; đồng thời, chủ động tham gia giải quyết các vấn đề mới, vấn đề bức xúc trong đơn vị; quan tâm, chăm lo đến nhu cầu, nguyện vọng và lợi ích chính đáng của thanh niên. Cần đề cao trách nhiệm của tổ chức Đoàn và đoàn viên, thanh niên tham gia xây dựng Đảng; phát huy hiệu quả hoạt động của Đoàn trong “Ngày Văn hoá chính trị tinh thần” hằng tháng ở cơ sở, tạo điều kiện để TNQĐ được tham gia ý kiến phê bình, góp ý với cán bộ, đảng viên và các chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đơn vị. Tổ chức Đoàn phải tích cực, chủ động trong việc phát hiện, bồi dưỡng đoàn viên ưu tú, tạo nguồn phát triển đảng viên trẻ, cán bộ trẻ. Để thực hiện tốt các yêu cầu đó, thời gian tới, cần coi trọng kiện toàn hệ thống cơ quan chuyên trách, cán bộ chuyên trách công tác thanh niên ở các cơ quan, đơn vị; chăm lo bồi dưỡng kiến thức, tập huấn nghiệp vụ công tác thanh niên cho đội ngũ trợ lý thanh niên các cấp; phấn đấu 100% các cơ quan, đơn vị có cán bộ Đoàn chuyên trách hoặc kiêm nhiệm, không có cán bộ Đoàn yếu kém.

Đại tá Lê Anh Tuấn

Trưởng ban Thanh niên Quân đội

__________

1,2- Báo Nhân dân, số ra ngày 15-8-2008. tr.3.