Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. 65 năm đã trôi qua, nhiều bài học đã được rút ra; một trong những bài học quý báu đó là: phát huy vai trò của Quân đội nhân dân (QĐND) trong xây dựng hệ thống chính trị (HTCT) vững mạnh toàn diện.

Tháng Tám năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã nhất tề đứng lên lật đổ xiềng xích thực dân gần 100 năm để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập; đánh đổ chế độ quân chủ, lập nên chế độ dân chủ cộng hòa, thành lập nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Thành quả đó đã đưa nhân dân ta từ thân phận nô lệ lên địa vị người làm chủ đất nước, mở ra kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. Ngày 02 tháng 9 năm 1945, thay mặt quốc dân đồng bào và Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng: "Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do độc lập, và sự thật đã trở thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy"¹. Thực hiện tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã đoàn kết chiến đấu, đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, bảo vệ thành quả Cách mạng Tháng Tám, bảo vệ chính quyền công nông, bảo vệ quyền làm chủ của nhân dân.

QĐND Việt Nam từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu. Quá trình xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của quân đội ta gắn liền với sự lãnh đạo của Đảng, sự tin yêu, đùm bọc, giúp đỡ của nhân dân và chính quyền các cấp. Sức mạnh chiến đấu của quân đội dựa chắc trên nền tảng sức mạnh tổng hợp của toàn dân, của cả HTCT dưới sự lãnh đạo của Đảng; đồng thời, sự vững mạnh của quân đội, nhất là vững mạnh về chính trị lại là cơ sở bảo đảm cho HTCT XHCN - thành quả của Cách mạng Tháng Tám - được củng cố vững chắc. Bởi vậy, việc QĐND tăng cường đoàn kết gắn bó máu thịt với nhân dân, tích cực tham gia xây dựng HTCT vững mạnh vừa là truyền thống và cũng là bản chất của quân đội ta. Thực tiễn 65 năm qua đã khẳng định rằng: quân đội luôn là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân trong đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN.

Những năm qua, trước yêu cầu của đất nước thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế, quân đội ta đã có những đóng góp quan trọng vào việc xây dựng HTCT vững mạnh toàn diện. Do yêu cầu nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, các đơn vị quân đội đã và đang làm nhiệm vụ ở mọi địa bàn của đất nước. Việc tham gia xây dựng HTCT vững mạnh toàn diện là một nội dung cơ bản của công tác dân vận và là nhiệm vụ chính trị quan trọng của các đơn vị, nhất là các đơn vị làm nhiệm vụ ở các địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và vùng đồng bào có đạo. Bởi lẽ, đây là nơi còn nhiều khó khăn, phức tạp; đời sống của nhân dân còn thấp; năng lực quản lý, điều hành của đội ngũ cán bộ trong HTCT ở cơ sở có nơi còn có những hạn chế. Đây cũng là nơi mà các thế lực thù địch đang ra sức lợi dụng những khó khăn, yếu kém của ta để tăng cường hoạt động chống phá... Bởi vậy, các cơ quan quân sự địa phương, các đơn vị đóng quân trên các địa bàn đã quán triệt và thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) "Về củng cố, xây dựng HTCT cơ sở", Chỉ thị 36/2005/CT-TTg của Thủ tướng chính phủ về "Tăng cường xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng - an ninh trong tình hình mới", Nghị quyết 152-NQ/ĐUQSTW của Đảng ủy Quân sự Trung ương "Về tiếp tục đổi mới và tăng cường công tác dân vận của lực lượng vũ trang trong thời kỳ mới"... Các đơn vị cũng đã thường xuyên phối hợp với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể ở địa phương để đẩy mạnh công tác dân vận, góp phần củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng tổ chức và hoạt động của các tổ chức trong HTCT; tập trung xây dựng chính quyền cơ sở và lực lượng vũ trang địa phương vững mạnh toàn diện.

Do yêu cầu, nhiệm vụ, trong những năm qua, nhiều cán bộ quân đội đã được chuyển sang đảm nhiệm các cương vị khác nhau của các tổ chức trong HTCT các cấp. Các quân khu, cơ quan quân sự địa phương và Bộ đội Biên phòng đã tích cực triển khai các hình thức tổ (đội) công tác tăng cường cơ sở và cử cán bộ tăng cường cơ sở. Các đơn vị đã chỉ đạo, tổ chức hoạt động có hiệu quả các đội công tác tăng cường cơ sở trên các địa bàn chiến lược, trọng điểm, như: Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Tây Quân khu 4; cử cán bộ biên phòng tăng cường cho các xã biên giới; thực hiện tốt Chương trình quân-dân y kết hợp, v.v. Từ năm 2005 đến nay, toàn quân đã có hàng ngàn đội công tác liên ngành, gần 200 đội công tác theo Chỉ thị 123/2002/CT-BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đến hàng trăm xã, phường làm nhiệm vụ. Thực hiện Nghị định số 44/2009/NĐ-CP ngày 07-5-2009 của Chính phủ về xây dựng khu kinh tế - quốc phòng, Bộ Quốc phòng đã triển khai chỉ đạo các quân khu 1,2,3,4 và 5 xây dựng các đoàn kinh tế - quốc phòng. Các đơn vị đã góp phần tham gia xây dựng bộ máy chính quyền ở gần 25 nghìn xã, phường thuộc vùng đồng bào DTTS, tôn giáo, biên giới, biển đảo và xã, phường có vụ việc phức tạp; tham gia xây dựng hơn 100 nghìn tổ chức đảng và các tổ chức trong HTCT cơ sở vững mạnh toàn diện. Qua đó, các đơn vị quân đội đã trực tiếp góp phần xây dựng, củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động của hàng chục nghìn lượt cơ sở xã, phường, thôn, bản; đưa nhiều cơ sở từ yếu kém vươn lên khá và vững mạnh; xóa tình trạng "trắng đảng viên" ở hàng chục thôn, bản; củng cố hàng trăm tổ chức đảng, đoàn thể quần chúng vững mạnh; đào tạo, bồi dưỡng hàng trăm nghìn cán bộ cho các ban, ngành, đoàn thể địa phương và tăng cường hàng trăm cán bộ cho cơ sở. Nhiều cán bộ tăng cường cho các xã biên giới của Bộ đội Biên phòng đã được phân công đảm nhiệm các chức danh chủ chốt trong cấp ủy, ủy ban nhân dân xã. Các đội công tác tăng cường cơ sở thành lập theo Chỉ thị 123/2002/CT-BQP của Bộ  Quốc phòng đã ngày, đêm bám cơ sở, bám địa bàn, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động ở trên 400 xã, phường (chủ yếu là các xã, phường đặc biệt khó khăn và phức tạp, địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới); trong đó, có hơn 300 xã, phường có chuyển biến tốt.

Các đơn vị trong toàn quân đã tích cực bồi dưỡng tạo nguồn cán bộ, đảng viên là con em đồng bào các DTTS và đồng bào các tôn giáo cho các cơ sở địa phương. Thông qua việc tuyển gọi thanh niên nhập ngũ và bồi dưỡng quân nhân hoàn thành nghĩa vụ quân sự, cử tuyển vào học trong các học viện, nhà trường quân đội, mở các lớp đào tạo tại trường Thiếu sinh quân, trường quân sự quân khu, quân đoàn, tỉnh (thành phố)..., các đơn vị quân đội đã tham gia tích cực, có hiệu quả vào việc bồi dưỡng, tạo nguồn cán bộ cho các địa phương. Từ năm 2003 đến nay, toàn quân đã tuyển hàng chục nghìn tân binh vùng đồng bào DTTS, hàng trăm nghìn tân binh vùng đồng bào có đạo; trong số đó, đã có hàng nghìn chiến sĩ được kết nạp vào Đảng. Quân đội cũng đã tuyển sinh, cử tuyển hàng nghìn quân nhân thuộc vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS, vùng đồng bào có đạo đi đào tạo tại các học viện, nhà trường quân đội và đào tạo hàng nghìn y sĩ, y tá thôn (bản) vùng đồng bào DTTS,... Đây là lực lượng bổ sung cho các tổ chức chính trị - xã hội thuộc HTCT, nhất là HTCT cơ sở. Các đơn vị cũng đã thực hiện có hiệu quả nội dung, chương trình phối hợp tiến hành công tác dân vận giữa QĐND Việt Nam với các tổ chức chính trị - xã hội và đoàn thể quần chúng, như: với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam; qua đó, đã góp phần xây dựng các tổ chức chính trị - xã hội và đoàn thể quần chúng vững mạnh.

Các đơn vị quân đội đã gắn xây dựng HTCT với xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện. Thông qua công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, các đơn vị đã góp phần làm cho đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trở thành hiện thực trong đời sống xã hội. Cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, cơ quan quân sự và người chỉ huy các cấp đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể địa phương vận dụng nhiều hình thức, biện pháp, phương tiện phù hợp với từng đối tượng cụ thể để tuyên truyền, vận động  nhân dân chấp hành tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, nhất là nâng cao ý thức trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc; xây dựng nền quốc phòng toàn dân và thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trong tình hình mới; nâng cao ý thức cảnh giác, tích cực đấu tranh với mọi âm mưu, thủ đoạn phá hoại của các thế lực thù địch.

Các đơn vị đóng quân ở vùng đồng bào DTTS, tôn giáo luôn giữ mối quan hệ gần gũi, gắn bó máu thịt với nhân dân, vận động nhân dân tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Thông qua các hình thức, như: kết nghĩa; xây dựng quy chế phối hợp với cấp ủy, chính quyền và các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội ở địa phương; duy trì nền nếp chế độ trao đổi, nắm tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn để có biện pháp phối hợp giải quyết kịp thời những vấn đề phức tạp nảy sinh. Ở những nơi xảy ra thiên tai, dịch bệnh, cán bộ, chiến sĩ quân đội luôn có mặt kịp thời, bất chấp hiểm nguy, tích cực tham gia tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, giúp nhân dân sơ tán, phòng tránh khỏi nơi nguy hiểm; đồng thời, hỗ trợ tiền, lương thực, thực phẩm, thuốc men, giúp nhân dân nhanh chóng khắc phục hậu quả, ổn định sản xuất và đời sống. Những việc làm nghĩa cử đó không chỉ tô thắm thêm hình ảnh "Bộ đội Cụ Hồ", mà còn góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Chính phủ và chính quyền các cấp.

Trong tham gia xóa đói, giảm nghèo, các đơn vị quân đội đã trực tiếp giúp đỡ nhân dân phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, nhất là trên các địa bàn trọng điểm, như: Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ. Bộ đội Biên phòng, các binh đoàn, các đoàn kinh tế - quốc phòng, cơ quan quân sự các địa phương đã tham gia hàng trăm chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội; trực tiếp giúp các địa phương và nhân dân xóa đói, giảm nghèo, định canh, định cư, hỗ trợ giống vốn sản xuất, khám chữa bệnh, xóa mù chữ và xây dựng các điểm sáng văn hóa vùng cao, biên giới,... Đặc biệt, thực hiện Nghị quyết 30A/2008/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, các quân khu, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng đã thành lập Ban Chỉ đạo 30a để phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các địa phương, Ban Chỉ huy Quân sự các huyện, đồn biên phòng, đội công tác 123 trên địa bàn các huyện nghèo, để trao đổi, thống nhất nhu cầu của huyện, nhằm phối hợp với các doanh nghiệp cùng thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đảng, góp phần giữ vững ổn định chính trị, củng cố HTCT ở địa phương, v.v.

Là một bộ phận hợp thành HTCT, quân đội ta cũng phải được tập trung xây dựng thực sự vững mạnh; trên cơ sở đó mới hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Theo đó, trong những năm qua, toàn quân đã tập trung xây dựng các đơn vị vững mạnh toàn diện. Trong đó, lấy xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị làm cơ sở; không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị; đẩy mạnh công tác thi đua, tuyên truyền, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của mình. Cùng với việc thực hiện tốt các nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, công tác, các đơn vị đã tích cực triển khai thực hiện tốt các chủ trương, giải pháp nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng; xây dựng cấp ủy và tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên. Các cấp đã có nhiều chủ trương, giải pháp nhằm giải quyết số lượng cán bộ, nhất là cán bộ cơ sở, gắn với cải thiện cơ cấu và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Toàn quân cũng đã thực hiện tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, bảo đảm an ninh, an toàn cho các nhiệm vụ, góp phần xây dựng đơn vị an toàn gắn với địa bàn an toàn. Thực hiện Quyết định số 107/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về "Quy chế phối hợp giữa Bộ Công an và Bộ Quốc phòng về  bảo vệ an ninh  quốc gia, trật tự, an toàn xã hội", các đơn vị quân đội đã tích cực, chủ động phối hợp có hiệu quả các nội dung trong Quy chế phối hợp, góp phần bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ XHCN và bảo vệ nhân dân. Thực tiễn hoạt động huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng và công tác đều minh chứng hùng hồn rằng: quân đội ta xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân, luôn thực hiện tốt vai trò nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Nhiệm vụ cách mạng trong thời kỳ mới đặt ra yêu cầu cao đối với việc xây dựng HTCT vững mạnh toàn diện. Để góp phần xây dựng HTCT vững mạnh toàn diện, các đơn vị quân đội cần tiếp tục phấn đấu thực hiện tốt chức năng là đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất trong tình hình mới. Theo đó, cùng với không ngừng nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu các đơn vị cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung sau:

1. Trên cơ sở nâng cao nhận thức, trách nhiệm của mình trong tham gia xây dựng HTCT, các đơn vị cần phải thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền và các ban, ngành, đoàn thể địa phương đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, đưa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với người dân một cách đầy đủ và kịp thời nhất. Qua đó, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước; tăng cường sự đoàn kết, nhất trí; đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn trong chiến lược "Diễn biến hòa bình" và mọi mưu toan lợi dụng các vấn đề "dân tộc", "tôn giáo", "dân chủ", "nhân quyền" của các thế lực thù địch hòng lôi kéo, kích động quần chúng chống đối Đảng, Nhà nước, làm mất ổn định về an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở mỗi địa phương và cả nước.

2. Các học viện, nhà trường, đơn vị quân đội, cần chú trọng nâng cao chất lượng đào tạo, huấn luyện bảo đảm cho đội ngũ cán bộ quân đội có kiến thức toàn diện đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Trước mắt, các quân khu, quân đoàn, Bộ đội Biên phòng... cần tăng cường tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về kinh tế, về quản lý nhà nước cho đội ngũ cán bộ được tăng cường cho cơ sở. Cùng với đó, các cơ quan chức năng của Tổng cục Chính trị (nhất là các cục Tổ chức, Cán bộ) cần phối hợp chặt chẽ với Ban Tổ chức Trung ương, xây dựng cơ chế thống nhất về cán bộ tăng cường cho cơ sở; tham mưu cho Đảng ủy Quân sự Trung ương, Bộ Quốc phòng có chế độ, chính sách phù hợp để động viên đội ngũ cán bộ tăng cường cho cơ sở.

3. Cơ quan Quân sự của các địa phương, các đoàn kinh tế - quốc phòng, Bộ đội Biên phòng tiếp tục thực hiện có hiệu quả chức năng làm tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương nâng cao chất lượng hoạt động của HTCT cơ sở, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào DTTS, tôn giáo.

4. Các đơn vị quân đội phải nâng cao hơn nữa hiệu quả tham gia các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, giúp dân "xóa đói, giảm nghèo" nói chung và thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ nói riêng; đẩy mạnh phong trào xây dựng nông thôn mới và các cuộc vận động do Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các địa phương phát động.

5. Các đơn vị cần đẩy mạnh xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện; đồng thời, thực hiện tốt Kết luận 65 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW ngày 18-02-1998 của Bộ Chính trị "Về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở". Cùng với đó, tiếp tục củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của các đội công tác tăng cường cơ sở theo Chỉ thị 123/2002/CT-BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và lực lượng cán bộ quân đội tăng cường cơ sở các xã biên giới. Thông qua đó, góp phần làm cho HTCT cơ sở, nhất là ở biên giới, hải đảo vững mạnh toàn diện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới.

Tham gia xây dựng HTCT vững mạnh toàn diện là một trong những nhiệm vụ cơ bản của quân đội ta hiện nay. Thực hiện tốt vấn đề đó là yêu cầu cơ bản của cách mạng nước ta; đồng thời, là hành động thiết thực hướng tới kỷ niệm 65 năm ngày Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 02-9.

Đại tướng LÊ VĂN DŨNG

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam

__________ 

 1 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, NXb CTQG, H.1995, Tập 3, tr. 557.