Việt Nam là đất nước có lợi thế lớn về biển. Với diện tích rộng gấp ba lần đất liền, vùng biển và thềm lục địa thuộc chủ quyền và quyền tài phán quốc gia của nước ta chứa đựng nhiều tài nguyên và tiềm năng phong phú để phát triển kinh tế tổng hợp. Nằm ở vòng cung phía tây Thái Bình Dương, một vùng phát triển kinh tế năng động, vùng biển cùng các đảo, quần đảo và hơn 3.200 km bờ biển của nước ta có nhiều cửa ngõ thông thương và vị trí thuận lợi trên các tuyến giao thông quốc tế, tạo lợi thế lớn cho sự phát triển hệ thống kinh tế mở và các loại hình vận tải, dịch vụ hàng hải, du lịch. Biển Đông cùng các hải đảo là nơi đã và đang diễn ra những tranh chấp phức tạp và quyết liệt về chủ quyền giữa các quốc gia; nơi tiềm ẩn những bất trắc khó lường, thách thức, đe dọa đến sự toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, biển đảo, sự an ninh của nước ta trên biển và từ hướng biển. Vị trí và đặc điểm của nước ta cùng với bối cảnh tranh chấp phức tạp về chủ quyền trên Biển Đông đòi hỏi chúng ta phải phát huy thế mạnh về biển, đảo để đẩy mạnh phát triển kinh tế biển đi đôi với tăng cường khả năng bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia, bảo vệ tài nguyên và môi trường sinh thái biển, phấn đấu trở thành một nước mạnh về biển.