QPTD -Thứ Bảy, 10/12/2011, 23:12 (GMT+7)
Nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục lý luận chính trị trong các nhà trường quân đội
Giáo dục lý luận chính trị (GDLLCT) - cốt lõi là giáo dục chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước là một nội dung quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng; một lĩnh vực hoạt động của công tác Đảng, công tác chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam, nhằm nâng cao giác ngộ chính trị, năng lực hoạt động thực tiễn, phẩm chất đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên, chiến sĩ trong toàn quân. Bên cạnh việc tổ chức giáo dục cho các đối tượng theo chương trình bồi dưỡng tại chức chung của Tổng cục Chính trị (TCCT), hoạt động GDLLCT trong các nhà trường quân đội được thực hiện chủ yếu qua công tác giảng dạy, nghiên cứu, học tập các môn lý luận Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Lịch sử Đảng và công tác Đảng, công tác chính trị trong chương trình đào tạo chính khóa; đồng thời qua các đợt sinh hoạt nghiên cứu, quán triệt đường lối, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước và Quân đội.

Quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VIII), các nghị quyết số 93, 94 của Đảng ủy Quân sự Trung ương về công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật trong Quân đội, những năm qua, các học viện, nhà trường quân đội đã triển khai thực hiện một cách tích cực, chủ động và có hiệu quả công tác GDLLCT, đáp ứng tốt mục tiêu, yêu cầu đào tạo của từng nhà trường. Trước yêu cầu của sự nghiệp đổi mới đất nước, đổi mới công tác giáo dục-đào tạo, trực tiếp là yêu cầu xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở để nâng cao sức mạnh tổng hợp, từng trường đã tích cực đổi mới nội dung, chương trình, hình thức, phương pháp dạy-học và nghiên cứu khoa học, bám sát quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân đội, trực tiếp là đường lối quân sự-quốc phòng, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, Quân đội nhân dân, nền quốc phòng toàn dân trong thời kỳ mới. Nội dung, chương trình GDLLCT có sự phát triển cả về bề rộng và chiều sâu, một mặt bổ sung thêm các kiến thức về lịch sử, truyền thống dân tộc, lịch sử văn hóa dân tộc, tôn giáo học, dân tộc học...; mặt khác, tiếp tục làm sâu sắc thêm tính khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đường lối đổi mới của Đảng, tư duy mới về bảo vệ Tổ quốc XHCN,v.v. Các nghị quyết, chỉ thị, quan điểm, tư tưởng mới của Đảng; các chính sách mới được ban hành của Nhà nước; các bộ luật của Nhà nước mới ra đời được tổ chức học tập nghiêm túc và cập nhật kịp thời vào nội dung giảng dạy, học tập, nghiên cứu. Nhằm nâng cao khả năng tiếp thu kiến thức, các nhà trường đều chủ động đổi mới hình thức, phương pháp, phương tiện kỹ thuật dạy-học các môn lý luận chính trị, chú trọng kết hợp giữa các phương pháp dạy-học truyền thống với phương pháp dạy-học hiện đại, tăng cường tính gợi mở, nêu vấn đề, phát huy tính độc lập, sáng tạo của người học, khắc phục dần kiểu truyền thụ kiến thức một chiều, thụ động. Nhiều trường đã mạnh dạn ứng dụng một số phần mềm tin học vào giảng dạy các môn khoa học xã hội và nhân văn, góp phần nâng cao hiệu quả tiếp thu bài giảng của học viên. Việc kết hợp chặt chẽ giữa giảng dạy với nghiên cứu khoa học cũng được chú trọng đúng mức, góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của sự nghiệp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới; tham gia tích cực vào cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nhất là lý luận về quân sự-quốc phòng; chống lại chiến lược “diễn biến hòa bình”, âm mưu “phi chính trị hóa” quân đội của các thế lực thù địch, góp phần làm sáng tỏ tính khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ đường lối, quan điểm của Đảng; khắc phục những nhận thức mơ hồ, lệch lạc, củng cố lòng tin của cán bộ, chiến sĩ quân đội vào Đảng, Nhà nước và chế độ. Thời gian gần đây, các bộ môn GDLLCT của các nhà trường đã đóng góp tích cực, có hiệu quả vào việc nghiên cứu, làm rõ cơ sở khoa học của việc tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong quân đội,v.v. Có thể khẳng định rằng, công tác GDLLCT trong các nhà trường quân đội những năm qua đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của quân đội, trước hết là sự vững mạnh về chính trị, bảo đảm để quân đội ta luôn hoàn thành tốt vai trò là lực lượng nòng cốt của nền quốc phòng toàn dân trong thời kỳ mới, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác GDLLCT trong các nhà trường quân đội còn bộc lộ một số hạn chế, bất cập cần khắc phục. Chương trình, nội dung một số chuyên ngành chưa sâu, cập nhật kiến thức mới còn hạn chế, có mặt chưa sát với thực tiễn và chức trách người học; chưa bảo đảm tính liên thông giữa các cấp học, bậc học; chưa kết hợp hài hòa giữa chính khóa và ngoại khóa. Việc quán triệt, vận dụng các quan điểm, chính sách mới của Đảng, Nhà nước, các quyết định của Bộ Quốc phòng, chỉ thị của TCCT còn có khoảng cách so với yêu cầu. Vận dụng các nội dung nghị quyết của Đảng vào giảng dạy từng bộ môn lý luận chính trị còn chậm và chưa cụ thể với từng loại đối tượng. Phương pháp dạy-học chưa có sự đổi mới căn bản; vận dụng lý luận vào giải quyết những vấn đề đặt ra của thực tiễn còn lúng túng, tính thuyết phục chưa cao; tính chiến đấu còn hạn chế. Đội ngũ giáo viên một số môn học mới như: Cơ sở văn hóa Việt Nam, Xã hội học, Nhà nước và Pháp luật,... ở một số trường còn thiếu, vẫn phải kiêm nhiệm. Việc đầu tư cơ sở vật chất cho GDLLCT chưa tương xứng với yêu cầu đổi mới nội dung, chương trình và phương pháp dạy-học bộ môn,v.v.
Những năm tới, sự nghiệp đổi mới đất nước tiếp tục diễn ra trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực và trong nước diễn biến phức tạp, thuận lợi và thách thức đan xen. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, chống phá cách mạng nước ta trên tất cả các lĩnh vực, hòng phủ nhận những thành tựu đổi mới, xóa bỏ hệ tư tưởng và vai trò lãnh đạo của Đảng, xóa bỏ chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc XHCN trong thời kỳ mới đòi hỏi phải không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp của quân đội, trước hết là chất lượng chính trị, bảo đảm để quân đội luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, khả năng sẵn sàng chiến đấu cao, luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi tình huống. Do đó, để thiết thực góp phần đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật có phẩm chất, năng lực đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn xây dựng quân đội trong thời kỳ mới, các nhà trường quân đội cần tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác GDLLCT; đổi mới quy trình, chương trình đào tạo cán bộ các cấp. Mục tiêu đổi mới quy trình, chương trình đào tạo cán bộ các cấp trong quân đội nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quân đội lần thứ VIII và Nghị quyết 51-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX). Những thay đổi trong quy trình, chương trình tập trung hướng vào khắc phục những hạn chế, bất cập của quy trình, chương trình đào tạo hiện hành. Bảo đảm được sự gắn kết đào tạo và sử dụng cán bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển lâu dài và liên tục cho từng sĩ quan, giải quyết tốt yêu cầu giữa đào tạo cơ bản và đào tạo về chức vụ và học vấn ở cấp phân đội với đào tạo chức vụ ở các lần đào tạo kế tiếp, đáp ứng yêu cầu đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ và thực hiện liên thông kiến thức giữa các ngành, các cấp đào tạo.
Thực hiện điều đó, trước hết từng trường cần rà soát lại quy trình đào tạo với từng đối tượng để sớm hoàn thiện chương trình đào tạo các bộ môn GDLLCT phù hợp với từng cấp học, bậc học, ngành học và tương xứng với yêu cầu mới của công tác đào tạo cán bộ quân đội. Trước mắt, cần chấp hành nghiêm Quyết định 712/ QĐ-BQP ngày 21-4-2005 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về đổi mới quy trình, chương trình đào tạo cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật các cấp trong quân đội, kịp thời điều chỉnh tỉ lệ thời gian dành cho GDLLCT theo hướng tăng quĩ thời gian học các bộ môn lý luận Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và công tác Đảng, công tác chính trị. Phấn đấu đến năm 2007, tất cả các trường trong toàn quân đều điều chỉnh xong và thực hiện thành nền nếp. Trên cơ sở nắm vững tinh thần đổi mới công tác giáo dục - đào tạo theo hướng “chuẩn hóa”, “hiện đại hóa”, đào tạo theo chức vụ có trình độ học vấn tương ứng, từng bộ môn GDLLCT cần cắt bỏ những kiến thức trùng lặp, đồng thời bổ sung những kiến thức mới, sát với mục tiêu đào tạo của cấp học, bậc học và ngành học. Song song với đổi mới chương trình môn học, phải kịp thời đổi mới hệ thống giáo trình, tài liệu phục vụ giảng dạy, nghiên cứu của giáo viên và học viên. Từng bộ môn GDLLCT cần bám sát các hướng dẫn của TCCT về xây dựng chương trình chuẩn, bám sát giáo trình chuẩn quốc gia của Hội đồng lý luận Trung ương và sự phát triển mới của thực tiễn thế giới, đất nước, quân đội, nhất là thực tiễn xây dựng quân đội về chính trị; thực tiễn cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, đấu tranh chống “diễn biến hòa bình”, âm mưu “phi chính trị hóa” quân đội của các thế lực thù địch,... Trên cơ sở đó, tiến hành biên soạn lại hệ thống giáo trình, tài liệu môn học, bảo đảm tính kế thừa và phát triển, liên thông giữa các cấp học, bậc học; đồng thời khắc phục những hạn chế (xơ cứng, giáo điều) của hệ thống giáo trình, tài liệu cũ.
Trong thời gian trước mắt, việc đổi mới nội dung GDLLCT trong các nhà trường cần kết hợp chặt chẽ với việc nghiên cứu, quán triệt, đưa tinh thần Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ VIII, Nghị quyết 51 – NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX về việc tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong quân đội vào nội dung dạy-học và nghiên cứu khoa học. Các bộ môn lý luận Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh cần tập trung làm sáng tỏ những luận điểm trước đây và hiện nay vẫn đúng; những luận điểm đến nay vẫn đúng nhưng bị hiểu sai; những luận điểm trước đây đúng nhưng nay thực tiễn đã vượt qua, cần bổ sung, phát triển cho phù hợp với tình hình mới; đồng thời tiếp tục làm rõ những quan điểm mới của Đảng về phát triển kinh tế-xã hội, củng cố quốc phòng-an ninh, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, Quân đội nhân dân trong thời kỳ mới; chú trọng giải đáp có sức thuyết phục những vướng mắc về nhận thức, tư tưởng, quan điểm, lập trường; phê phán, đấu tranh kiên quyết, có cơ sở khoa học với những luận điệu của chủ nghĩa cơ hội, hữu khuynh, góp phần bảo vệ hệ tư tưởng, quan điểm, đường lối của Đảng, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong quân đội. Cùng với đó, cần tăng cường giáo dục, bồi dưỡng lòng yêu nước XHCN, kiên định chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng; truyền thống của “Bộ đội Cụ Hồ”; đẩy mạnh giáo dục về truyền thống đoàn kết máu thịt quân- dân và những yêu cầu thực hiện chức năng “đội quân chiến đấu”, “đội quân công tác” và “đội quân lao động sản xuất” của quân đội trong thời kỳ mới. Ngoài ra, nội dung GDLLCT cũng cần gắn liền với giáo dục đạo đức, giáo dục pháp luật, coi sự giác ngộ về đạo đức, pháp luật và kỷ luật quân đội là một mặt của giác ngộ chính trị; thông qua tuyên truyền, giáo dục, góp phần xây dựng đạo đức cách mạng, lối sống có văn hóa, có kỷ cương cho học viên; đồng thời phê phán, đẩy lùi chủ nghĩa cá nhân, thói quen vô tổ chức, vô kỷ luật, khắc phục mặt trái của kinh tế thị trường ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sư phạm của các nhà trường. 
Để thực hiện tốt những điều đó, cần tích cực đổi mới cách dạy và cách học các bộ môn GDLLCT, khắc phục những biểu hiện xơ cứng, sáo mòn, dập khuôn máy móc trong giảng dạy các nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đồng thời phải tránh mọi biểu hiện đơn giản hóa một cách thô thiển, dẫn đến làm mất đi tính khoa học, cách mạng của các nguyên lý cơ bản đó. Giảng dạy lý luận chính trị như thế nào để có hiệu quả thuộc về nghệ thuật sư phạm của từng người, nhưng có một nguyên tắc chung mà mọi giáo viên đều phải nắm vững, đó là phương pháp biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác – Lê-nin. Phương pháp đó đòi hỏi khi phân tích, xem xét mọi sự vật, hiện tượng luôn phải bảo đảm tính khách quan, toàn diện, chân thực, lịch sử, cụ thể, đi từ hiện tượng đến bản chất, từ cụ thể đến trừu tượng và ngược lại, tránh áp đặt chủ quan, phiến diện. Chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng ta đều là sản phẩm của trí tuệ khoa học, nhưng được đúc kết, khái quát chính từ thực tiễn sinh động, và đến lượt nó lại đóng vai trò chỉ đạo hành động trong thực tiễn. Điều đó nói lên rằng, trong GDLLCT, bảo đảm mối liên hệ chặt chẽ giữa lý luận khoa học với thực tiễn là phương pháp tối ưu giúp người học nắm vững thực chất, cốt lõi của tư tưởng, lý luận. Cũng chính vì lẽ đó, giáo viên các bộ môn GDLLCT cần kết hợp tốt hơn nữa các phương pháp truyền thụ kiến thức mang tính truyền thống với gợi mở, nêu vấn đề, phát huy tính tích cực của người học; kết hợp chặt chẽ các hình thức lên lớp, nghiên cứu tài liệu với các hoạt động ngoại khóa, tạo điều kiện cho học viên bám sát thực tiễn. Cần tăng tính trực quan của các hình thức giảng dạy lý thuyết; tích cực vận dụng công nghệ thông tin vào quá trình dạy-học để nâng cao hiệu quả giảng dạy lý luận chính trị; tăng cường dẫn chứng, minh họa trong từng luận điểm, từng nguyên lý lý luận. Để đáp ứng những yêu cầu này, lẽ đương nhiên phải quan tâm hơn đến việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy-học cho các bộ môn GDLLCT.
Hiệu quả GDLLCT sẽ được nâng lên khi những nội dung lý luận được cắt nghĩa, lập luận một cách có cơ sở khoa học. Do đó, các nhà trường cần đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học của cả giáo viên và học viên. Cùng với việc tham gia thực hiện các đề tài cấp Nhà nước, cấp Bộ và Tổng cục, từng trường cần chủ động mở ra các đề tài nghiên cứu cấp nhà trường, cấp khoa, bộ môn, tạo điều kiện để học viên cùng tham gia, một mặt hướng vào việc nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy-học các môn học, trong đó có các bộ môn GDLLCT; mặt khác, góp phần tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, giải đáp những vấn đề đặt ra của lý luận và thực tiễn xây dựng đất nước, xây dựng quân đội trong thời kỳ mới. Kết quả nghiên cứu khoa học của giáo viên và học viên cần được đưa vào vận dụng trong giảng dạy và học tập. Trong thời gian trước mắt, công tác nghiên cứu khoa học của các nhà trường cần nghiên cứu, vận dụng Nghị quyết Đại hội X vào giảng dạy các bộ môn Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và những nội dung xung quanh việc tổ chức, triển khai thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên và công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chính ủy, chính trị viên trong quân đội theo tinh thần Nghị quyết 51- NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX.
 Để nâng cao chất lượng công tác GDLLCT, cần quan tâm chăm lo hơn nữa đến chất lượng đội ngũ giáo viên, từng bước đáp ứng những quy định của Nhà nước về học vấn và chức danh khoa học. Phấn đấu nâng dần tỉ lệ giáo viên, cán bộ nghiên cứu lý luận chính trị có học hàm, học vị theo tinh thần Nghị quyết 94 của Đảng ủy Quân sự Trung ương đã xác định. Việc bồi dưỡng giáo viên GDLLCT phải bảo đảm toàn diện, nhưng cần chú trọng nhiều hơn đến trình độ lý luận, bản lĩnh chính trị, bản lĩnh nghề nghiệp, khả năng nghiên cứu, năng lực và phương pháp sư phạm; đồng thời coi trọng bồi dưỡng phẩm chất cách mạng, phương pháp và tác phong công tác, tính mẫu mực, mô phạm của những nhà sư phạm quân sự.
 
Trung tướng Phạm Hồng Thanh
Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị
 

Ý kiến bạn đọc (0)