Công tác quốc phòng ở các bộ, ngành Trung ương có vai trò, vị trí rất quan trọng trong thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta hiện nay. Thực hiện tốt nhiệm vụ này sẽ trực tiếp tăng cường tiềm lực, sức mạnh quốc phòng trong các bộ, ngành, góp phần vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.

Năm 2008, các bộ, ngành Trung ương đã tích cực, chủ động lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, đạt được kết quả quan trọng trên các mặt. Cùng với hoàn thành nhiệm vụ chính trị, nhiều bộ, ngành (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Ngoại giao, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam, Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam, Tập đoàn Cao su Việt Nam) đã nghiên cứu, xây dựng và ban hành đồng bộ các chỉ thị, kế hoạch, hướng dẫn thực hiện công tác quốc phòng, quân sự (QP,QS). Nhiệm vụ bồi dưỡng kiến thức quốc phòng-an ninh (QP-AN) cho các đối tượng 3, 4, 5 được hoàn thành tốt; đã sắp xếp cho  107 cán bộ đối tượng 1, 705 cán bộ đối tượng 2 tham gia bồi dưỡng kiến thức QP-AN tại Học viện Quốc phòng, Học viện Lục quân, Học viện Chính trị, Trường Quân sự các quân khu; hiện có 150/150 trường đại học, 169/169 trường cao đẳng, 446/446 trường trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề và các học viện đã hoàn thành chương trình giáo dục QP-AN (GDQP-AN) năm học 2007-2008 cho học sinh, sinh viên. Đội ngũ cán bộ quân sự, cán bộ chuyên trách, kiêm nhiệm và Ban Chỉ huy Quân sự (CHQS) cơ quan, tổ chức được quan tâm củng cố, kiện toàn, bồi dưỡng nâng cao trình độ, phát huy vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả công tác QP,QS. Việc Tổng kết 5 năm thực hiện Chỉ thị 16-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân, tự vệ (DQTV) và lực lượng dự bị động viên (DBĐV) trong tình hình mới; Tổng kết 12 năm thực hiện Luật Nghĩa vụ Quân sự, Pháp lệnh về lực lượng DBĐV, Pháp lệnh DQTV cũng được tổ chức tốt. Trên cơ sở đó, đã kiến nghị, đề xuất chủ trương, biện pháp xây dựng, củng cố các lực lượng này cho phù hợp với yêu cầu mới. Việc thực hiện chế độ, chính sách cho các đối tượng đã có những tiến bộ tích cực. Lực lượng DQTV, DBĐV được xây dựng theo đúng phương châm chỉ đạo, tích cực tham gia phòng, chống có hiệu quả chiến lược “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn...

Tuy nhiên, trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác quốc phòng ở các bộ, ngành còn những hạn chế, bất cập. Nguyên nhân chủ yếu là do nhận thức của một số cơ quan, tổ chức chưa đầy đủ, nên trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện công tác này chưa cao; hiệu quả hoạt động của Ban CHQS còn hạn chế, chưa phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với cơ quan quân sự địa phương (nơi có các đơn vị thành viên đứng chân),...

Năm 2009, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp. Ở trong nước, cùng với những khó khăn, thách thức do tác động của tình hình suy thoái kinh tế toàn cầu và những vấn đề mới nảy sinh trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình” với những âm mưu, thủ đoạn ngày càng xảo quyệt hơn; thời tiết, khí hậu diễn biến bất thường... cũng tác động đến công tác QP,QS.

Thời gian tới, để nâng cao hiệu quả công tác quốc phòng ở các bộ, ngành, cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ chủ yếu sau:

Trước hết, tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về QP,QS. Năm 2009, các bộ, ngành cần tập trung nghiên cứu, quán triệt và thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 8 (Khóa IX) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc; Nghị quyết Đại hội X của Đảng; Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa X) về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020; Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 22-9-2008 của Bộ Chính trị và Nghị định số 152/2007/NĐ-CP ngày 10-10-2007 của Chính phủ về khu vực phòng thủ (KVPT); Chỉ thị số 88/CT-BQP ngày 31-10-2008 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Chỉ lệnh số 48/CL-TM ngày 20-11-2008 của Tổng Tham mưu trưởng về công tác quốc phòng, công tác DQTV, GDQP-AN, công tác quốc phòng ở các bộ, ngành, địa phương.

Ban CHQS các bộ, ngành cần phát huy vai trò tham mưu cho lãnh đạo, người đứng đầu cơ quan, tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, Chính phủ và Bộ Quốc phòng về công tác quốc phòng; đồng thời, ra các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, tạo cơ sở pháp lý và điều kiện thuận lợi để các cơ quan, đơn vị thuộc quyền thực hiện có hiệu quả công tác này. Yêu cầu đặt ra là phải xác định rõ trách nhiệm của đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ chủ trì đối với công tác QP,QS.

Hai là, tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho các đối tượng. Trên cơ sở Chỉ thị số 12-CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác GDQP-AN trong tình hình mới; Nghị định số 116/2007/NĐ-CP về GDQP-AN, các bộ, ngành cần phối hợp chặt chẽ với các địa phương, trực tiếp là cơ quan quân sự và Hội đồng GDQP-AN các cấp; tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho các đối tượng. Trong đó, chú trọng tạo điều kiện để cán bộ đối tượng 1 và 2 (nhất là cán bộ cấp cục, vụ, viện và tương đương, cán bộ lãnh đạo các doanh nghiệp) được bồi dưỡng kiến thức QP-AN theo kế hoạch. Tiếp tục đổi mới chương trình, giáo trình GDQP-AN cho học sinh, sinh viên. Phối hợp với các bộ, ngành chức năng chỉ đạo thực hiện Đề án đào tạo giáo viên, giảng viên GDQP-AN cho các trường trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học.

Ba là,thường xuyên củng cố, kiện toàn, phát huy vai trò của Ban CHQS cơ quan, tổ chức và đội ngũ cán bộ chuyên trách, kiêm nhiệm công tác QP,QS. Năm 2009, các bộ, ngành tiếp tục củng cố tổ chức, xây dựng, huấn luyện và quản lý chặt chẽ lực lượng tự vệ, bảo đảm có tỷ lệ và số lượng hợp lý; đặc biệt coi trọng nâng cao chất lượng tổng hợp, nhất là chất lượng chính trị. Cần quan tâm nghiên cứu xây dựng lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp cổ phần và doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Chỉ đạo các đơn vị rà soát, bổ sung phương án chiến đấu bảo vệ cơ sở, kế hoạch phòng, chống cháy nổ, bão, lũ, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, thực hiện tốt công tác sẵn sàng chiến đấu, phối hợp chặt chẽ với cơ quan quân sự địa phương và các lực lượng, bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới, biển đảo, tham gia giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội tại địa phương, cơ sở. Thực hiện tốt công tác tuyển quân, công tác đăng ký nghĩa vụ quân sự; công tác xây dựng, quản lý, huấn luyện lực lượng DBĐV và sẵn sàng thực hiện động viên theo kế hoạch, đảm bảo lực lượng này hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi tình huống.

Thường xuyên củng cố, kiện toàn Ban CHQS đi đôi với bố trí, sử dụng cán bộ chuyên trách, kiêm nhiệm công tác quốc phòng ở các bộ, ngành, đủ sức làm tham mưu giúp cấp uỷ, chính quyền về công tác QP,QS. Nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban CHQS bộ, ngành, cơ quan, tổ chức, trọng tâm là xây dựng và hoàn thiện Quy chế hoạt động của Ban CHQS theo Quyết định số 209/2006/QĐ-BQP ngày 18-12-2006 và Quyết định số 189/2006/QĐ-BQP ngày 11-11-2006 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về chức trách, nhiệm vụ, mối quan hệ của Ban CHQS cơ quan, tổ chức, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên. Duy trì nền nếp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ này, nhất là bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ về QP,QS và những vấn đề thực tiễn đặt ra ở cơ sở.

Bốn là,kết hợp phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) với tăng cường QP-AN, xây dựng KVPT vững chắc. Đây là trách nhiệm chính trị của các bộ, ngành; nhất là việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch của bộ, ngành và công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối với các đơn vị thành viên. Trong đó, chú trọng đầu tư­phát triển cơ sở hạ tầng các xã vùng sâu, vùng xa thuộc địa bàn trọng điểm khu vực Tây Bắc, Tây Nam, Tây Nguyên và trên các tuyến biên giới, biển đảo. Trong quá trình thực hiện, các bộ, ngành cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng nắm chắc tình hình, nhiệm vụ để tham mưu, đề xuất việc chỉ đạo thực hiện các đề án, dự án phát triển KT-XH của bộ, ngành mình liên quan đến QP,QS; gắn việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của bộ, ngành với xây dựng KVPT vững chắc. Các cơ quan, đơn vị thuộc bộ, ngành Trung ương có trụ sở và lực lượng hoạt động tại các địa phương cần tích cực tham gia xây dựng KVPT, kết hợp chặt chẽ phát triển KT-XH với củng cố QP-AN, xây dựng tiềm lực của KVPT. Kịp thời rà soát, điều chỉnh, bổ sung quyết tâm chiến đấu, kế hoạch tác chiến sát với tình hình, nhiệm vụ; bổ sung, hoàn chỉnh kế hoạch xây dựng, huy động và tiếp nhận lực lượng DBĐV; kế hoạch động viên công nghiệp và kế hoạch dự trữ vật tư, trang thiết bị trong các tình huống.

Năm là, thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về quốc phòng. Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của mình, các bộ, ngành cần tích cực, chủ động triển khai xây dựng Kế hoạch bảo đảm nhu cầu năm đầu chiến tranh theo Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 26-3-2008 của Thủ tướng Chính phủ và Nghị định số 116/2007/NĐ-CP ngày 10-7-2007 của Chính phủ về động viên quốc phòng, đáp ứng kịp thời, đầy đủ yêu cầu, nhiệm vụ trong thời bình và khi có chiến tranh. Mặt khác, giúp Chính phủ chuẩn bị kế hoạch tổ chức rút kinh nghiệm 5 năm thực hiện Nghị định số 119/2004/NĐ-CP ngày 11-5-2004 của Chính phủ về công tác quốc phòng ở các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các địa phương; Chỉ thị số 36/2005/CT-TTg ngày 17-10-2005 của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục chỉ đạo xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ QP-AN trong tình hình mới và Quyết định số 107/2003/QĐ-TTg ngày 02-6-2003 của Thủ tướng Chính phủ Về Quy chế phối hợp giữa Bộ Công an và Bộ Quốc phòng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới. Trên cơ sở đó, đề xuất những chủ trương, biện pháp sửa đổi cơ chế, chính sách cho phù hợp với thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác QP,QS; đồng thời, tích cực tham gia xây dựng Đề án Pháp lệnh về công tác quốc phòng ở các bộ, ngành, địa phương. Tiếp tục nghiên cứu tham gia xây dựng dự án Luật DQTV, Luật Nghĩa vụ Quân sự và Luật DBĐV đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ QP-AN trong tình hình mới.

Ban CHQS tham mưu và giúp lãnh đạo bộ, ngành, cơ quan, tổ chức chỉ đạo thực hiện tốt công tác chuẩn bị, bảo đảm cho Bộ Quốc phòng kiểm tra công tác QP,QS của các bộ, ngành đạt kết quả cao, an toàn tuyệt đối; xây dựng kế hoạch và tổ chức kiểm tra công tác QP,QS từ 2 đến 3 đơn vị thuộc quyền; tổ chức sơ kết, rút kinh nghiệm về xây dựng điểm Ban CHQS để nhân rộng trong toàn quốc. Từng bộ, ngành chỉ đạo tổ chức xây dựng điểm từ 2 đến 3 Ban CHQS của các đơn vị thành viên. Thực hiện nghiêm túc chế độ giao ban, báo cáo, kiểm tra, sơ kết, tổng kết công tác QP,QS, công tác DQTV và GDQP-AN theo quy định; đồng thời, tổ chức thanh tra, kiểm tra công tác quốc phòng ở một số bộ, ngành. Xây dựng nền nếp việc lập, chấp hành và quyết toán ngân sách, bảo đảm ngân sách kịp thời cho công tác QP,QS theo kế hoạch đã được phê duyệt. Kiểm tra việc thực hiện tiêu chuẩn, chế độ, chính sách đối với các lực lượng tham gia công tác quốc phòng; tích cực tham gia thực hiện chính sách hậu phương quân đội và các chế độ chính sách xã hội có liên quan đến QP-AN.   

Trung tướng HOÀNG CHÂU SƠN

Cục trưởng Cục Dân quân, tự vệ