Công tác công đoàn (CTCĐ) là một mặt hoạt động của công tác đảng, công tác chính trị trong quân đội, góp phần xây dựng đội ngũ công nhân viên chức, lao động quốc phòng (CNVC, LĐQP) vững mạnh, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.

Quán triệt Nghị quyết số 83/NQ-ĐUQSTW của Đảng ủy Quân sự Trung ương “Về xây dựng đội ngũ CNVC, LĐQP và CTCĐ trong quân đội thời kỳ CNH, HĐH đất nước”, những năm qua, CTCĐ trong quân đội đã được triển khai thực hiện tích cực và đạt nhiều tiến bộ. Cấp uỷ, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo CTCĐ, chăm lo kiện toàn, xây dựng đội ngũ CNVC, LĐQP vững mạnh, từng bước phù hợp với ngành, nghề, đồng bộ về tổ chức, biên chế, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội trong tình hình mới; chú trọng giáo dục, bồi dưỡng cho đội ngũ CNVC, LĐQP và đoàn viên công đoàn về lòng yêu nước XHCN, lý tưởng cách mạng, bản chất giai cấp công nhân, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”; bồi dưỡng kiến thức, năng lực toàn diện về chính trị, quân sự, văn hoá, ngoại ngữ, nhất là trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tay nghề, tác phong công nghiệp cho người lao động. Phong trào thi đua yêu nước được duy trì và phát triển sâu rộng ở các công đoàn cơ sở, đã khơi dậy lòng nhiệt tình, say mê, sáng tạo, ý thức trách nhiệm, ý chí tự lực, tự cường của đội ngũ CNVC, LĐQP toàn quân. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, cơ quan chính trị các cấp, Quy chế dân chủ ở cơ sở luôn được phát huy, quyền làm chủ tập thể của CNVC, LĐQP được bảo đảm phù hợp với quy định của luật pháp. Cơ quan Công đoàn Quốc phòng các cấp và Ban chấp hành các công đoàn cơ sở đã tích cực phối hợp với cơ quan chức năng kiểm tra việc thực hiện các chủ trương, chính sách, bảo đảm quyền lợi, chế độ liên quan đến người lao động theo luật định; đã chủ động phát hiện, nghiên cứu, đề xuất, tham mưu xây dựng các văn bản chính sách phù hợp với yêu cầu mới; tham gia thực hiện có hiệu quả việc tổ chức, đổi mới, sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước trong quân đội. Tổ chức Công đoàn cơ sở được kiện toàn, duy trì tốt nền nếp, chế độ sinh hoạt, hiệu quả hoạt động từng bước được nâng lên; công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công đoàn và phát triển đoàn viên công đoàn được chú trọng đúng mức... Đến nay, đội ngũ CNVC, LĐQP đã có sự phát triển nhanh cả về số lượng, cơ cấu và chất lượng; có trình độ học vấn, chuyên môn, tay nghề, tính năng động, sáng tạo và sức khỏe; có khả năng tiếp cận, sử dụng công nghệ tiên tiến và những công việc có yêu cầu chuyên môn kỹ thuật cao; một số thích ứng nhanh với cơ chế thị trường và sẵn sàng tham gia quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Một bộ phận CNVC, LĐQP trẻ đã nỗ lực phấn đấu, khắc phục khó khăn, tự học tập, rèn luyện, nâng cao kiến thức, học nghề mới, nắm công nghệ mới; nhiều người đã có bằng cử nhân, kỹ sư, thạc sĩ, tiến sĩ, bổ sung vào đội ngũ các nhà khoa học quân sự. Tuyệt đại đa số CNVC, LĐQP có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao, tự giác chấp hành đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, kỷ luật quân đội; có tinh thần làm chủ tập thể, tích cực đấu tranh phòng, chống tiêu cực và các tệ nạn xã hội;… xứng đáng là một lực lượng đi đầu trong sự nghiệp xây dựng quân đội và CNH, HĐH đất nước.

Bên cạnh những ưu điểm là cơ bản, cần thấy rằng, trình độ giác ngộ về bản chất giai cấp công nhân, nhiệm vụ quân sự-quốc phòng và về vai trò, vị trí, trách nhiệm chính trị của một bộ phận CNVC, LĐQP còn hạn chế. Hiểu biết của một số CNVC, LĐQP về chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, mối quan hệ giữa dân chủ với kỷ luật, nhất là về tính đặc thù của hoạt động quân sự chưa đầy đủ, dẫn đến thái độ, hành vi chưa phù hợp với bản chất giai cấp công nhân và truyền thống tốt đẹp của quân đội. Tuy trình độ học vấn, chuyên môn, tay nghề,... của đội ngũ CNVC, LĐQP được nâng lên, nhưng so với yêu cầu nhiệm vụ, còn có khoảng cách nhất định. Phong trào học tập, rèn luyện nâng cao trình độ về mọi mặt của đội ngũ CNVC, LĐQP chưa thực sự đều khắp;  nguồn nhân lực, thợ lành nghề, thợ giỏi trong một số ngành mũi nhọn còn thiếu. Nhận thức về kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế, về thời cơ, thách thức, đối tượng, đối tác chưa đầy đủ và còn có biểu hiện mơ hồ... Nguyên nhân của tình hình đó, trước hết là do sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị và cơ quan chức năng các cấp, nhất là ở cấp cơ sở đối với phong trào của CNVC, LĐQP và CTCĐ chưa thật đầy đủ. Việc lãnh đạo, chỉ đạo đối với CTCĐ có nơi, có lúc chưa thường xuyên; năng lực tham mưu của cơ quan chính trị ở một số đơn vị về xây dựng đội ngũ CNVC, LĐQP và CTCĐ chưa tốt; hiệu quả hoạt động của tổ chức Công đoàn có nơi chưa cao; khả năng tập hợp, tổ chức, vận động, thuyết phục và thực hiện chức năng đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của CNVC, LĐQP chưa theo kịp với yêu cầu; hiệu quả công tác giáo dục, tuyên truyền còn hạn chế, nhất là trong điều kiện sản xuất, kinh doanh phải cạnh tranh quyết liệt và trước tác động từ mặt trái của cơ chế thị trường đến tính tích cực của người lao động.

 Hiện nay, việc thực hiện cơ chế thị trường định hướng XHCN và quá trình hội nhập vào nền kinh tế thế giới đang tác động mạnh mẽ đến xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam nói chung và xây dựng đội ngũ CNVC, LĐQP nói riêng. Nhiệm vụ của quân đội có bước phát triển mới, với những yêu cầu cao hơn về tổ chức lực lượng, cải cách hành chính quân sự, xây dựng và phát triển nền công nghiệp quốc phòng... Do đó, cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp đối với CTCĐ trong quân đội; chăm lo xây dựng đội ngũ CNVC, LĐQP có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng,  Tổ quốc, nhân dân, yên tâm, gắn bó xây dựng quân đội; có cơ cấu hợp lý, trình độ chuyên môn, tay nghề giỏi; có đạo đức nghề nghiệp tốt, ý thức dân chủ và kỷ luật cao,... hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được phân công; thực sự là lực lượng quan trọng trong phát triển nền công nghiệp quốc phòng, góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp của quân đội trong tình hình mới.

Vấn đề cần quan tâm hàng đầu là, phải thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục gắn với đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ CNVC, LĐQP có phẩm chất và năng lực toàn diện, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. CNVC, LĐQP là đội ngũ tiêu biểu cho giai cấp công nhân Việt Nam, hoạt động trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng; vì vậy, phải là bộ phận giác ngộ sâu sắc bản chất giai cấp công nhân, nhận thức rõ mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân. Để đáp ứng yêu cầu trên, CTCĐ cần chú trọng đẩy mạnh giáo dục chính trị-tư tưởng, nâng cao nhận thức cho đội ngũ CNVC, LĐQP về chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước, nhiệm vụ của quân đội, của đơn vị và doanh nghiệp trong tình hình mới; trên cơ sở đó, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao, yên tâm công tác, khắc phục khó khăn, vươn lên hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Cần gắn giáo dục truyền thống cách mạng của giai cấp công nhân Việt Nam với bồi dưỡng phẩm chất tốt đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ”, khơi dậy niềm tự hào của mỗi người được lao động, cống hiến trong lĩnh vực hoạt động quân sự; tăng cường giáo dục nâng cao ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội, kỷ luật lao động, tinh thần cảnh giác cách mạng, đặc biệt là nhận thức về chiến lược “Diễn biến hoà bình”, ý thức phòng, chống các tác động tiêu cực từ mặt trái của kinh tế thị trường vào đời sống, hoạt động của đơn vị, doanh nghiệp. Cùng với giáo dục chính trị, các cấp phải có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CNVC, LĐQP một cách toàn diện; chú trọng nâng cao trình độ văn hoá, chuyên môn nghiệp vụ, tay nghề, ngoại ngữ, tin học, trình độ quản lý,... tương xứng với đòi hỏi của khoa học quân sự ngày càng hiện đại và yêu cầu phát triển nền công nghiệp quốc phòng trong thời kỳ mới. Để thực hiện điều đó, một mặt, cần có biện pháp đẩy mạnh phong trào học tập, rèn luyện trong CNVC, LĐQP, tạo điều kiện để người lao động, nhất là lớp công nhân trẻ được học tập, nghiên cứu, sáng tạo và cống hiến; mặt khác, phải thường xuyên nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác huấn luyện, đào tạo nghề ở các trung tâm, nhà trường, đơn vị và doanh nghiệp, bảo đảm công nhân lao động ngày càng có trình độ, tay nghề cao, tiếp cận nhanh và làm chủ các công nghệ hiện đại, phương thức kinh doanh tiên tiến, thích ứng với kinh tế thị trường thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế.

Trong tiến trình đổi mới, sắp xếp các doanh nghiệp quân đội, cải cách hành chính quân sự, áp dụng cơ chế khoán đối với người lao động, cần coi trọng thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với người lao động, nhất là đối với các doanh nghiệp quân đội chuyển sang hình thức công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn, bảo đảm đúng với quy định của Nhà nước và quân đội. Thời gian tới, nhằm thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chế độ, chính sách của Nhà nước, các ngành chức năng tiếp tục phối hợp với các cơ quan trong và ngoài quân đội để nghiên cứu, tham mưu bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện các chế độ, chính sách liên quan đến đời sống vật chất, tinh thần của CNVC, LĐQP, tập trung vào những vấn đề tác động trực tiếp đến người lao động, như: chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chính sách ưu đãi về nhà ở, việc làm, điều kiện làm việc, chế độ an, điều dưỡng, phục hồi sức khoẻ; nghiên cứu xây dựng cơ chế khuyến khích, thu hút lao động làm việc ở những ngành, nghề có yếu tố nguy hiểm, độc hại hoặc trên những địa bàn chiến lược quan trọng của đất nước. Cần có biện pháp đề cao trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, bảo đảm an toàn lao động, vệ sinh công nghiệp, chế độ chăm sóc sức khoẻ đối với người lao động; phát huy tính tự giác của người sử dụng lao động và đội ngũ CNVC, LĐQP trong chấp hành các quy định của luật pháp; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật về lao động.

Nhằm nâng cao hiệu quả CTCĐ, cấp uỷ, chính uỷ, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp cần quan tâm và phát huy đầy đủ vai trò, chức năng của tổ chức Công đoàn, trọng tâm là xây dựng Công đoàn cơ sở thực sự vững mạnh, đúng với Điều lệ Công đoàn Việt Nam, Quy chế công tác công đoàn trong quân đội và phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ của từng đơn vị, doanh nghiệp. Để tổ chức Công đoàn cơ sở trong quân đội hoạt động có nền nếp, hiệu quả, cần chăm lo bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng hoạt động công đoàn, nâng cao trách nhiệm, nhiệt tình, tính chủ động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ công đoàn, trước hết là chủ tịch Công đoàn cơ sở. Cùng với việc kiện toàn về tổ chức các đơn vị, doanh nghiệp, nhất là đối với các doanh nghiệp đã và đang cổ phần hoá (phấn đấu 100% các doanh nghiệp có tổ chức Công đoàn), cần  coi trọng phát huy đầy đủ, đồng bộ các chức năng hoạt động của Công đoàn, bao gồm: giáo dục, tổ chức phong trào thi đua, tham gia quản lý đơn vị, doanh nghiệp và đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Công đoàn cần chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng trong và ngoài quân đội, xây dựng cơ chế làm chủ đối với CNVC, LĐQP, tạo điều kiện để người lao động phát huy đầy đủ quyền làm chủ tập thể, được tham gia quản lý cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp; được kiểm tra, giám sát, tham gia xây dựng đơn vị, doanh nghiệp và thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của người lao động theo quy định của Nhà nước, quân đội.

Trong thời gian tới, hoạt động của tổ chức Công đoàn cần hướng vào việc đẩy mạnh các phong trào hành động cách mạng trong CNVC, LĐQP, thiết thực tạo động lực để đội ngũ CNVC, LĐQP tích cực phấn đấu học tập, rèn luyện, công tác và trưởng thành; qua đó, tạo điều kiện để mỗi tập thể lao động tự phát hiện, tìm ra khâu yếu, mặt yếu và có biện pháp khắc phục, sửa chữa. Cần tiếp tục triển khai sâu, rộng và thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua trong CNVC, LĐQP: “5 nhất, 3 không”, “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”, “Lao động giỏi, lao động sáng tạo”, “Xanh, sạch, đẹp – An toàn vệ sinh lao động và phòng, chống cháy nổ”, “Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí”,... lồng ghép vào phong trào thi đua Quyết thắng và các cuộc vận động lớn do Đảng, Nhà nước, quân đội phát động. Tập trung chỉ đạo thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” phát triển theo chiều sâu, đi vào thực chất, tạo chuyển biến tích cực cả về nhận thức, hành động và đạt hiệu quả thiết thực. Phong trào của tổ chức Công đoàn ở cơ sở cần được chỉ đạo gắn kết chặt chẽ với phong trào của các tổ chức quần chúng khác trong cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, nhất là Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội đồng quân nhân,... cùng góp phần động viên, cổ vũ, khích lệ CNVC, LĐQP hăng say học tập, lao động sáng tạo, phát huy ý chí tự lực, tự cường, tinh thần làm chủ, khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Để nâng cao hiệu quả CTCĐ, xây dựng đội ngũ CNVC, LĐQP vững mạnh, cấp uỷ, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị và cơ quan chức năng các cấp cần nhận thức đầy đủ, sâu sắc hơn về vị trí, chức năng của tổ chức Công đoàn và vai trò của đội ngũ CNVC, LĐQP trên mọi lĩnh vực hoạt động của quân đội, nhất là trên mặt trận khoa học kỹ thuật quân sự và công nghiệp quốc phòng cùng với những yêu cầu mới đặt ra đối với CNVC, LĐQP trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế. Bên cạnh đó, cần quan tâm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của CNVC, LĐQP, bảo đảm ngày càng có cuộc sống ổn định, đầy đủ, luôn phát huy tốt bản chất giai cấp công nhân Việt Nam, truyền thống tốt đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới. Đó là vấn đề lớn đặt ra đối với CTCĐ; là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết mà mỗi cấp uỷ, chính uỷ, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị, cơ quan chức năng các cấp cần quan tâm thực hiện tốt.

Trung tướng Bùi Văn Huấn

Ủy viên BCHTƯ Đảng,

Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị