Sau đại thắng mùa Xuân năm 1975, đất nước hoàn toàn độc lập, thống nhất. Đảng ta tiếp tục vai trò lãnh đạo toàn dân tộc đi lên CNXH. Đây là một quá trình mới, đầy gian nan, thách thức trong điều kiện nước ta là một nước nông nghiệp lạc hậu, phải trải qua trên 30 năm chiến tranh; sau đó là gần 20 năm bị các thế lực thù địch bao vây, cấm vận... Tuy Đảng ta có kinh nghiệm dạn dày trong đấu tranh giải phóng dân tộc; đội ngũ đảng viên kiên định, vững vàng; song đứng trước tình hình và yêu cầu mới, không tránh khỏi có sự hụt hẫng, bất cập về năng lực, kinh nghiệm lãnh đạo, tổ chức thực hiện, nhất là về các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội...

Phát huy bản chất cách mạng và khoa học, nghiêm khắc nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, tìm ra những sai lầm, khuyết điểm, Đảng đã kịp thời có những biện pháp khắc phục, sớm nhận thức rằng: phải tự đổi mới, tự chỉnh đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng cho ngang tầm vai trò lãnh đạo giai cấp, lãnh đạo dân tộc trong thời kỳ mới. Đại hội VI của Đảng (1986) đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện trên tất cả các lĩnh vực; đổi mới tư duy lý luận, trước hết là đổi mới tư duy kinh tế và coi đổi mới kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt. Sự đổi mới từ Đại hội VI tiếp tục được các đại hội tiếp theo bổ sung, hoàn thiện, phát triển, đã tạo ra đảm bảo quan trọng để giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công cuộc đổi mới đất nước...

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng sắp tới có ý nghĩa trọng đại, định hướng cho toàn Đảng, toàn dân ta tiếp tục đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới. Đây còn là dịp để Đảng ta đánh giá toàn diện về sự lãnh đạo đối với đất nước qua 25 năm đổi mới, 20 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH.

Những thành tựu đạt được trong khoảng thời gian đó là to lớn và có ý nghĩa lịch sử. Đất nước đã ra khỏi tình trạng kém phát triển; đời sống của đa số nhân dân được cải thiện; sức mạnh mọi mặt của đất nước được tăng cường, độc lập chủ quyền và chế độ XNCH được giữ vững; vị thế và uy tín của dân tộc trên trường quốc tế được nâng cao; cơ sở vật chất kỹ thuật được phát triển. Thực tế trên đã khẳng định: đường lối đổi mới do Đảng đề ra là đúng đắn.

Bên cạnh thành tựu, Đảng ta đã thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, yếu kém để nghiêm túc tự phê bình và sửa chữa. Trong đó, công tác xây dựng đảng chưa đáp ứng được yêu cầu nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; chưa thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, còn biểu hiện quan liêu, dân chủ hình thức, kỷ luật lỏng lẻo, chấp hành không nghiêm chỉ thị, nghị quyết của Đảng, tự phê bình và phê bình trong Đảng còn yếu; một số nơi vẫn còn tình trạng phe cánh, mất đoàn kết nội bộ. Trong lúc đó, bộ máy nhà nước còn cồng kềnh, chồng chéo; công tác tư tưởng còn nhiều hạn chế, tính định hướng chưa rõ, tính chiến đấu và tính thuyết phục chưa cao, thiếu chủ động và sắc bén trong đấu tranh chống âm mưu “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch. Công tác nghiên cứu lý luận còn yếu, chưa có dự báo kịp thời về những khó khăn, thách thức, những vấn đề phức tạp, mới xuất hiện trong quá trình thực hiện công cuộc đổi mới. Cùng với đó, chất lượng, hiệu quả công tác bảo vệ chính trị, công tác kiểm tra trong Đảng chưa cao; một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống...

Trước yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong thời kỳ mới, để nâng cao chất lượng, hiệu quả lãnh đạo của Đảng đối với tiến trình đổi mới đất nước, các cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ đảng viên cần tiếp tục thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; trong đó, cần tập trung vào một số vấn đề chủ yếu sau đây:

1. Tăng cường xây dựng Đảng về chính trị; phát triển, hoàn thiện đường lối đổi mới và nâng cao năng lực tổ chức thực tiễn. Đảng lãnh đạo bằng chủ trương, đường lối chính trị thể hiện trong Cương lĩnh, nghị quyết của Đảng. Đường lối đúng đắn là nhân tố quan trọng quyết định thắng lợi nhiệm vụ cách mạng; củng cố uy tín và vai trò lãnh đạo của Đảng. Bởi vậy, Trung ương Đảng và các cấp ủy, tổ chức đảng cần luôn quan tâm xây dựng đường lối chính trị đúng đắn, sáng tạo, khoa học phù hợp với tình hình, đặc điểm của đất nước, của mỗi địa phương, đơn vị. Để xây dựng đường lối đúng đắn, Đảng phải nắm vững, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc; tiếp thu tinh hoa văn hoá của nhân loại, tri thức mới của thời đại, nâng cao năng lực trí tuệ; phải xuất phát từ thực tiễn của đất nước; tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy lý luận, kiên định về nguyên tắc, chiến lược, linh hoạt, sáng tạo về sách lược, phương pháp; chống giáo điều, bảo thủ, trì trệ hoặc đổi mới vô nguyên tắc, chủ quan, nóng vội. Các cấp ủy, tổ chức đảng phải phát huy quyền làm chủ của nhân dân và các tổ chức để thực sự phát huy được trí tuệ của toàn dân tộc vào xây dựng đường lối, chủ trương, quyết sách quan trọng của Đảng, Nhà nước.

Các cấp ủy, tổ chức đảng cần đặc biệt coi trọng việc đưa chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng vào cuộc sống. Cần đổi mới việc học tập, quán triệt nghị quyết, xây dựng các chương trình, kế hoạch hành động cụ thể, thiết thực, đẩy mạnh phong trào hành động cách mạng của quần chúng, tăng cường kiểm tra, giám sát; thường xuyên bám sát và kịp thời tổng kết thực tiễn, phát hiện, ủng hộ và nhân rộng những nhân tố mới, qua đó, kịp thời bổ sung, hoàn thiện và phát triển đường lối của Đảng.

2. Nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận của Đảng. Yêu cầu này đòi hỏi Đảng phải tăng cường công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn để kịp thời làm sáng tỏ hơn những vấn đề về CNXH và con đường đi lên CNXH; về công tác xây dựng đảng; xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân và vì dân; về tổ chức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể quần chúng trong hệ thống chính trị và những vấn đề về dân tộc, tôn giáo, nhân quyền. Đảng cần chú trọng nâng cao tính khoa học, sáng tạo, tính thực tiễn trong công tác nghiên cứu lý luận, công tác tư tưởng để chủ động giải quyết thắng lợi mọi vấn đề đặt ra trước những biến cố phức tạp trên thế giới, trong nước và những băn khoăn, vướng mắc của cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân, nhằm thống nhất tư tưởng, củng cố niềm tin và khối đoàn kết thống nhất trong Đảng, giữa Đảng với nhân dân. Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính thuyết phục, hiệu quả của công tác tư tưởng. Chủ động phòng ngừa, kiên quyết đấu tranh, phê phán những biểu hiện “tự diễn biến” trong nội bộ; khắc phục sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên; kiên quyết phê phán những quan điểm sai trái, phản động, làm thất bại âm mưu “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch.

Thực hiện tốt việc tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, cổ vũ động viên các nhân tố mới, điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt trên mọi lĩnh vực. Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục lý luận chính trị, giáo dục công dân trong hệ thống các trường chính trị, các trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Mỗi cán bộ, đảng viên đều phải học tập, nâng cao trình độ lý luận chính trị và có trách nhiệm trực tiếp làm công tác tư tưởng. Cán bộ chủ chốt, các cấp uỷ đảng phải thường xuyên tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với nhân dân, chủ động nắm bắt, dự báo diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng viên và có biện pháp giải quyết kịp thời.

3. Rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ, đảng viên và hiệu quả cuộc đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong bộ máy Đảng, Nhà nước hiện nay là thước đo sự trong sạch, vững mạnh của Đảng. Các cấp ủy, tổ chức đảng và đảng viên cần đưa hoạt động “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" thành công việc thường xuyên, không ngừng tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, thực sự là tấm gương về phẩm chất đạo đức, lối sống; cán bộ cấp trên phải gương mẫu trước cán bộ cấp dưới; mọi cán bộ, đảng viên phải gương mẫu trước quần chúng và nhân dân. Cần đẩy mạnh tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng; đồng thời, đẩy mạnh cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm của công tác xây dựng Đảng, là nhiệm vụ cấp thiết, trực tiếp và thường xuyên của các cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên trong cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.

4. Tiếp tục đổi mới, kiện toàn tổ chức, bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Theo đó, các cấp ủy đảng và các cơ quan tham mưu về công tác tổ chức của Đảng, Nhà nước cần tiếp tục xác định rõ chức năng, nhiệm vụ và mô hình tổ chức của các tổ chức trong hệ thống chính trị; kiện toàn, nâng cao chất lượng các cơ quan tham mưu, đội ngũ cán bộ làm công tác tham mưu, nhất là ở cấp chiến lược. Đồng thời, tổng kết, đánh giá đúng thực trạng, đề ra các giải pháp củng cố và đổi mới mô hình tổ chức, phương thức hoạt động của các tổ chức đảng. Trên cơ sở đó, tập trung chỉ đạo, củng cố những tổ chức đảng yếu kém, kịp thời kiện toàn cấp uỷ và tăng cường cán bộ ở nơi có nhiều khó khăn; coi trọng đổi mới và nâng cao chất lượng sinh hoạt cấp uỷ, tổ chức đảng, chất lượng tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng. Thật sự phát huy dân chủ trong sinh hoạt đảng, thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, chống quan liêu, bè phái, cục bộ, địa phương, độc đoán, vi phạm dân chủ, dân chủ hình thức.

Nhiệm vụ quan trọng nhất trong công tác cán bộ hiện nay là xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, trước hết là cán bộ lãnh đạo cấp chiến lược và người đứng đầu tổ chức các cấp, các ngành của hệ thống chính trị; đồng thời, quan tâm xây dựng cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ dân tộc thiểu số, cán bộ xuất thân từ công nhân, con em gia đình có công với cách mạng. Trong xây dựng đội ngũ cán bộ phải chú ý tính kế thừa và phát triển, có số lượng và cơ cấu hợp lý. Cần quán triệt và thực hiện đúng nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, đề cao trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị và người đứng đầu tổ chức. Các cấp cần mở rộng, phát huy dân chủ, thực hiện công khai, minh bạch công tác cán bộ; thực hiện tốt các khâu: đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử dụng và thực hiện chính sách cán bộ, trong đó cần quan tâm xây dựng và thực hiện tốt chính sách phát triển, trọng dụng nhân tài, thu hút nhân tài vào những lĩnh vực quan trọng, không phân biệt người trong hay ngoài Đảng. Cần có cơ chế, chính sách phát hiện sớm nhân tài, bồi dưỡng, đào tạo nhân tài ở trong nước hoặc ở nước ngoài.

Các nội dung, giải pháp trên cần được kết hợp chặt chẽ, đồng bộ với các nội dung, giải pháp quan trọng khác như: kiện toàn tổ chức cơ sở Đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên; tăng cường củng cố mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng với nhân dân, phát huy vai trò, tiềm năng sáng tạo của nhân dân; đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng; đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát.

Thực tiễn cách mạng Việt Nam hơn 80 năm qua đã khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi. Trong thời kỳ mới, để giữ vững vai trò lãnh đạo, đưa công cuộc đổi mới đến thắng lợi, cùng với sự kiên định lấy chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động; lấy dân làm gốc; không ngừng làm giàu trí tuệ, bản lĩnh chính trị và năng lực tổ chức thực tiễn, phải chú trọng phòng và chống nguy cơ từ sự sai lầm về đường lối và bệnh quan liêu, thoái hóa, biến chất của cán bộ, đảng viên.

PGS,TS. TRƯƠNG THỊ THÔNG

Phó Giám đốc Học viện CT-HCQG Hồ Chí Minh