Giáo dục chính trị (GDCT) giữ vai trò rất quan trọng trong xây dựng lực lượng vũ trang (LLVT) vững mạnh về chính trị; củng cố vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của LLVT. Nhận thức sâu sắc ý nghĩa đó, trong những năm qua, công tác GDCT đã được Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 3 quan tâm lãnh đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc với những chủ trương, giải pháp tích cực, đồng bộ, phù hợp với đặc điểm, tình hình, nhiệm vụ của Quân khu và các địa phương trên địa bàn.

Công tác GDCT trong LLVT Quân khu vừa qua được tiến hành trong sự tác động đan xen giữa thời cơ, thuận lợi và thách thức, khó khăn từ bối cảnh kinh tế, chính trị, xã hội quốc tế, khu vực và trong nước. Bên cạnh thời cơ, thuận lợi, là những khó khăn, thách thức lớn từ tác động mặt trái của quá trình toàn cầu hóa kinh tế và cơ chế kinh tế thị trường; sự khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế quốc tế; sự leo thang về giá cả sinh hoạt; tình trạng thiên tai, dịch bệnh... Thêm vào đó là tác động của việc tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, vùng đặc quyền kinh tế trên Biển Đông; sự phát triển về yêu cầu, nhiệm vụ, biến động về tổ chức biên chế trong LLVT Quân khu... Đặc biệt là, việc ráo riết đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình” với các chiêu bài “tôn giáo”, “dân tộc”, “dân chủ”, “nhân quyền” chống phá Đảng, Nhà nước, quân đội ta của các thế lực thù địch... Những yếu tố trên đã tác động thường xuyên, trực tiếp tới nhận thức, tình cảm của cán bộ, chiến sĩ trong LLVT Quân khu, đòi hỏi công tác GDCT phải nắm bắt kịp thời và có các chủ trương, giải pháp tiến hành phù hợp, thiết thực, hiệu quả.

Trước những yêu cầu mới đặt ra với công tác GDCT, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 3 đã xác định, cần tập trung trước hết vào việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy, chính ủy, chính trị viên các cấp đối với việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác này.

5 năm qua, tổ chức đảng các cấp và cơ quan, đơn vị trong LLVT Quân khu đã tổ chức chặt chẽ, nghiêm túc các đợt sinh hoạt chính trị, quán triệt Nghị quyết, chỉ thị, thông báo của trên; trong đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức việc quán triệt, học tập chương trình GDCT hằng năm; Nghị quyết Đại hội X của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị của Ban Bí thư, Bộ Chính trị và nghị quyết các hội nghị Trung ương khóa X, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ VIII, Nghị quyết Đại hội và các hội nghị Đảng ủy Quân khu khóa VI, nghị quyết Đại hội và hội nghị cấp ủy các địa phương; trong đó có Nghị quyết Trung ương 5 (khóa X) "Về công tác tư tưởng, lý luận, báo chí trước yêu cầu mới" cùng các chỉ thị, hướng dẫn của các cơ quan chức năng cấp trên về công tác chính trị, tư tưởng... Những nội dung trên là định hướng cơ bản cho việc lãnh đạo, tổ chức thực hiện công tác GDCT trong LLVT Quân khu. Việc nâng cao nhận thức về tình hình, nhiệm vụ, kịp thời nắm bắt những định hướng chính trị, tư tưởng của Đảng là cơ sở để đội ngũ cấp ủy, cán bộ chủ trì thấy rõ hơn yêu cầu vừa cơ bản, vừa thiết thực của công tác GDCT; qua đó, vận dụng vào thực tế tình hình, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị để đề ra nghị quyết lãnh đạo, kế hoạch tổ chức thực hiện sát đúng, có hiệu quả; đồng thời, chủ động làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy địa phương lãnh đạo nhiệm vụ quốc phòng-quân sự địa phương (QP-QSĐP), trong đó có nhiệm vụ GDCT của LLVT địa phương. Điểm nổi bật trong tiến hành công tác GDCT của LLVT Quân khu vừa qua là: tổ chức đảng, cán bộ chủ trì các cấp đã chú trọng gắn công tác này với nhiệm vụ chính trị từng đơn vị và cương vị, chức trách của mọi cán bộ, chiến sĩ; đồng thời, tăng cường các biện pháp tổ chức thực hiện. Công tác GDCT đã đi vào nền nếp, có kế hoạch thống nhất trong tổng thể kế hoạch chung của đơn vị. Vai trò của cấp ủy viên, cán bộ chủ trì, cán bộ chính trị đã được phát huy thường xuyên trong tổ chức, quản lý và tham gia GDCT; bước đầu đã tạo ra sự gắn kết giữa giáo dục tập trung với giáo dục thường xuyên; giáo dục quân nhân với giáo dục các đoàn viên, hội viên trong các tổ chức, đoàn thể quần chúng. Thực tiễn quá trình tổ chức thực hiện công tác GDCT ở Quân khu cho thấy: cơ quan chính trị các cấp đã phát huy tốt vai trò, chức năng làm tham mưu cho cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy đơn vị về công tác GDCT; chủ động phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng kế hoạch, hướng dẫn, triển khai tổ chức thực hiện cho các đối tượng đồng bộ, đúng, đủ nội dung, chương trình, thời gian quy định. Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu đã quan tâm chỉ đạo thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị cả về số lượng và chất lượng; lấy đó là, một yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDCT. Quá trình tổ chức thực hiện đã chú trọng thường xuyên kiểm tra đôn đốc, kịp thời khắc phục những khâu yếu, mặt yếu; lấy kết quả công tác GDCT và chấp hành kỷ luật làm một tiêu chí trong đánh giá, nhận xét, bình xét khen thưởng cán bộ, đảng viên, chiến sĩ và đơn vị.

Công tác GDCT trong LLVT Quân khu 3 vừa qua đã được tiến hành tích cực theo phương hướng: Quán triệt sâu sắc những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm tư tưởng của Đảng, bám sát thực tiễn tình hình, nhiệm vụ, hướng mạnh về cơ sở, làm cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức rõ nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới, có ý chí quyết tâm khắc phục khó khăn, gian khổ, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ; tăng cường bồi dưỡng và phát triển phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”; kiên quyết đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch, âm mưu, thủ đoạn “Diễn biến hòa bình”, “Phi chính trị hóa" quân đội của các thế lực thù địch. Những vấn đề trên đồng thời cũng là tiêu chí cơ bản cho việc đổi mới nội dung, hình thức GDCT và kiểm nghiệm chất lượng, hiệu quả công tác GDCT. Quân khu đã chú trọng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện đúng, đủ nội dung, thời gian GDCT cơ bản theo quy định; đồng thời, tổ chức tốt nội dung GDCT tự xác định, đúng tỷ lệ 20% thời gian, nội dung sát hợp với yêu cầu thực tiễn đang đặt ra. Việc nghiên cứu, quán triệt nghị quyết đi liền với xây dựng, thực hiện chương trình hành động ở cấp mình. Việc tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, các cơ quan khối pháp chế; vừa bảo đảm các nội dung cơ bản, vừa có ý nghĩa thiết thực đối với việc xây dựng ý thức pháp luật của cán bộ, chiến sĩ... Trong chuẩn bị nội dung GDCT tự xác định, từ 2006 tới nay, các cơ quan, đơn vị trong LLVT Quân khu đã biên soạn 260 chuyên đề có giá trị cao đối với yêu cầu xây dựng chính trị, tư tưởng. Tiêu biểu là các chuyên đề: Xây dựng bản lĩnh chính trị trong LLVT Quân khu; Nâng cao chất lượng quản lý, rèn luyện kỷ luật ở đơn vị cơ sở; Nâng cao cảnh giác, đấu tranh phòng chống âm mưu “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa; Công tác bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới, biển, đảo trong tình hình mới; Những nội dung cơ bản về công tác vận động quần chúng, giữ vững an ninh chính trị, xã hội; nâng cao y đức cho đội ngũ cán bộ y, bác sĩ;  ý thức trách nhiệm trong thực hiện các dự án kinh tế-quốc phòng...

Cùng với giáo dục tập trung, các cơ quan, đơn vị LLVT Quân khu đã thường xuyên duy trì nghiêm các chế độ thông báo chính trị, thời sự; đọc báo, nghe đài, xem truyền hình; ngày sinh hoạt chính trị, văn hóa tinh thần ở cơ sở... Các hình thức trên được duy trì có nền nếp; được vận dụng linh hoạt, phù hợp với đặc thù của các loại hình đơn vị chủ lực, địa phương, đơn vị phân tán, làm kinh tế. Trong Quân khu đã thực hiện thống nhất chế độ thông báo chính trị-thời sự hàng tuần đối với các đơn vị cấp phân đội, hàng tháng đối với các đơn vị cơ sở, đến cơ quan Quân khu. Nội dung thông báo chính trị-thời sự đã kịp thời cập nhật các nội dung thiết yếu liên quan tới nhiệm vụ và địa bàn, đồng thời định hướng nhận thức cụ thể đối với mọi đối tượng. Vào ngày sinh hoạt chính trị, văn hóa tinh thần hàng tháng ở cấp trung đoàn, các đơn vị đã phân công các đảng ủy viên, chỉ huy xuống các phân đội trực tiếp đối thoại, giải đáp thắc mắc của cán bộ, chiến sĩ. Hằng năm, Thủ trưởng Bộ Tư lệnh và các cơ quan Quân khu đều dành thời gian trực tiếp đối thoại với chiến sĩ ở các đơn vị cơ sở để nắm bắt tình hình tư tưởng, tâm tư nguyện vọng của cán bộ, chiến sĩ và những vấn đề nổi cộm, từ đó có biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, bảo đảm phát huy dân chủ, hạn chế tình trạng đơn thư khiếu kiện vượt cấp, động viên cán bộ, chiến sĩ yên tâm gắn bó xây dựng đơn vị, tăng cường đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân-dân.

Trong tổ chức GDCT cho lực lượng dân quân, tự vệ (DQTV), dự bị động viên (DBĐV), cơ quan quân sự địa phương đã phối hợp xây dựng chương trình, biên soạn tài liệu sát với tình hình thực tế của từng địa phương, tổ chức triển khai học tập phù hợp với từng đối tượng. Công tác giáo dục quốc phòng-an ninh (QP-AN), tuyên truyền về nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương đã được triển khai thực hiện thường xuyên tới nhiều đối tượng, trong đó có già làng, trưởng bản, chức sắc, chức việc tôn giáo, chủ tàu, thuyền,... với sự phối hợp của nhiều lực lượng, phương tiện truyền thông... Công tác giáo dục QP-AN của Quân khu đã được Hội đồng giáo dục QP-AN Trung ương đánh giá cao.

Cùng với đổi mới nội dung, công tác GDCT ở Quân khu vừa qua đã tích cực đổi mới hình thức, phương pháp tiến hành. Trong giáo dục tập trung, các cơ quan, đơn vị đã kết hợp phê duyệt giáo án với tổ chức giảng mẫu và bình giảng ở tổ giáo viên; luân phiên cán bộ giảng dạy chính trị giữa các đơn vị; kết hợp truyền đạt kiến thức với sử dụng sơ đồ, hình ảnh minh họa; có đơn vị đã áp dụng phương pháp trình chiếu; tổ chức thảo luận ở lớp, tổ bằng hình thức vấn đáp lẫn nhau. Các đơn vị đóng quân phân tán, làm nhiệm vụ đặc thù đã vận dụng các hình thức tổ chức học theo ca, kíp, tự nghiên cứu, học luân phiên. Đối với lực lượng DQTV, DBĐV, công tác GDCT tập trung vào các đợt huấn luyện, theo từng cụm đơn vị. Công tác GDCT còn được gắn liền với việc tổ chức thực hiện các cuộc vận động lớn của Đảng, Nhà nước, quân đội, địa phương và đơn vị; nhất là với Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong gần 4 năm qua. Kết hợp GDCT với các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao; giao lưu tìm hiểu pháp luật... đã góp phần tăng cường chất lượng, hiệu quả của công tác này trên thực tế. Nhằm tăng cường các yếu tố đảm bảo, quyết định trực tiếp tới chất lượng, hiệu quả công tác GDCT, cấp ủy, chỉ huy các cấp trong LLVT Quân khu đã quan tâm đúng mức tới việc nâng cao năng lực, chất lượng giảng dạy của đội ngũ cán bộ, giáo viên và bảo đảm tài liệu, cơ sở vật chất để tiến hành công tác này.

Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai đồng bộ, toàn diện của lãnh đạo, chỉ huy các cấp, chất lượng, hiệu quả tổng hợp của công tác GDCT tại đơn vị trong LLVT Quân khu 3 vừa qua đã có sự phát triển tích cực. Công tác GDCT đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ LLVT Quân khu có bản lĩnh chính trị vững vàng, nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, sẵn sàng chiến đấu cao; xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, hoàn thành tốt các nhiệm vụ cả thường xuyên và đột xuất. Trước những diễn biến phức tạp của tình hình, đảng viên, cán bộ, chiến sĩ luôn kiên định chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, vào thắng lợi của công cuộc đổi mới, sự nghiệp CNH, HĐH đất nước; nhận thức đúng tình hình nhiệm vụ của quân đội, Quân khu, đơn vị; nhận rõ âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, phân biệt rõ đối tượng, đối tác theo quan điểm của Đảng; ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội được nâng lên; tình hình vi phạm pháp luật, kỷ luật nghiêm trọng giảm rõ rệt, tỷ lệ vi phạm kỷ luật thông thường giảm xuống dưới 0,2%; quan hệ quân-dân được củng cố vững chắc, phẩm chất "Bộ đội Cụ Hồ" được giữ vững và phát huy trong thời kỳ mới.

Bên cạnh những chuyển biến tích cực, công tác GDCT trong LLVT Quân khu vẫn còn những hạn chế, bất cập. Chất lượng công tác GDCT có nội dung còn hạn chế, thiếu chiều sâu; việc gắn GDCT với phổ biến, giáo dục pháp luật và quản lý kỷ luật còn chưa chặt chẽ, thường xuyên. Công tác nắm bắt, định hướng quản lý tư tưởng bộ đội ở một số đơn vị còn có biểu hiện chủ quan. Nội dung GDCT đối với DQTV, DBĐV còn đơn điệu, hạn chế về tổ chức và chất lượng giáo dục... Những hạn chế, bất cập trên có nguyên nhân về nhận thức, điều kiện đảm bảo và cả trình độ cán bộ, giáo viên...

Quán triệt quan điểm, nguyên tắc, phương hướng công tác chính trị, tư tưởng nói chung, công tác GDCT nói riêng trong giai đoạn mới của Đảng, quân đội và từ thực tiễn tiến hành công tác GDCT vừa qua, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu đã xác định các chủ trương, giải pháp để tăng cường, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác này. Trên cơ sở chú trọng đồng bộ các yếu tố về nhận thức, trách nhiệm, tổ chức, đảm bảo, vấn đề được quan tâm trước hết là phát huy đầy đủ, thường xuyên vai trò, trách nhiệm và nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện của cấp ủy, chỉ huy, chính ủy, chính trị viên và cơ quan chức năng các cấp đối với công tác GDCT, đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển của tình hình, nhiệm vụ.

Trung tướng LƯƠNG CƯỜNG

Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu