Trung tâm Giáo dục quốc phòng Hà Nội I trực thuộc Trường Đại học Sư phạm Thể dục-Thể thao Hà Nội, được thành lập tháng 10 năm 1994; có nhiệm vụ tổ chức giáo dục quốc phòng-an ninh (GDQP-AN) cho học sinh, sinh viên (HS,SV) các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề, trung học phổ thông trong khu vực và đào tạo sĩ quan dự bị, tổ chức nghiên cứu khoa học sư phạm quân sự. Năm 2005, Trung tâm được giao thêm nhiệm vụ đào tạo giáo viên GDQP-AN cho các trường trung học phổ thông và trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn. Trung tâm thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện có nhiều khó khăn: đội ngũ cán bộ, giảng viên thiếu, kinh nghiệm giảng dạy còn ít, nội dung chương trình chưa ổn định, cơ sở vật chất đảm bảo còn nhiều hạn chế; trong khi đó, lưu lượng HS,SV ngày càng tăng (từ 13.000 - 14.000/năm).

Nhận thức sâu sắc vị trí, tầm quan trọng của công tác GDQP-AN cho thế hệ trẻ, nắm vững nhiệm vụ được giao, Trung tâm đã tích cực, chủ động, kết hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng của Nhà trường, sử dụng tối đa quỹ thời gian, cơ sở vật chất, giảng đường, ký túc xá; đồng thời, không ngừng đổi mới nội dung, phương pháp để nâng cao chất lượng giảng dạy. Đến nay, Trung tâm đã tổ chức GDQP-AN được 142 khóa với tổng số 150.000 HS,SV, công nhân kỹ thuật của 27 trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề ở Thủ đô Hà Nội và các tỉnh phía Bắc, chất lượng ngày càng được nâng cao. Qua kiểm tra, đánh giá có trên 98,8% HS,SV đạt yêu cầu, trong đó có 20,8% giỏi, 38% khá. Từ năm 2005 đến nay, Trung tâm đã tuyển sinh, đào tạo được 2 khoá với 130 giáo viên GDQP-AN; hiện đang đào tạo 5 khóa với 473 giáo viên GDQP-AN ngắn hạn (nguồn từ sinh viên) cho các trường trung học phổ thông, trung học chuyên nghiệp và đào tạo dài hạn giáo viên ghép môn GDQP-AN và giáo dục thể chất, góp phần giải quyết tình trạng thiếu giáo viên, từng bước chuẩn hóa đội ngũ giáo viên GDQP-AN cho các trường trung học phổ thông các tỉnh phía Bắc. 100% giáo viên tốt nghiệp (trong đó có 65% đạt khá, giỏi), được các trường trong địa bàn tiếp nhận. Với những thành tích đạt được, Trung tâm GDQP Hà Nội I đã được Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba, Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội tặng nhiều phần thưởng.

Có được những kết quả đó, trước hết là do Trung tâm luôn nắm vững nhiệm vụ, bám sát chủ trương, đường lối quân sự, quốc phòng và mục tiêu GD-ĐT của Đảng, quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết về GDQP-AN, nhất là Chỉ thị 12-CT/TW của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác GDQP-AN trong tình hình mới”, Nghị định 116/ 2007/NĐ-CP của Chính phủ về GDQP-AN, kịp thời đề ra các chủ trương, biện pháp sát, đúng để nâng cao chất lượng GDQP-AN. Trung tâm xác định: ngoài những yêu cầu chung đối với người cán bộ, đảng viên trong quân đội, mỗi cán bộ, giáo viên, công nhân viên phải thực sự là người thầy, người chỉ huy, người đồng chí gương mẫu, là tấm gương sáng của “Bộ đội Cụ Hồ” cho HS,SV noi theo; phải bằng chất lượng GD-ĐT để Trung tâm thực sự là địa chỉ tin cậy của các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp-dạy nghề của Hà Nội và khu vực phía Bắc.

Thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, trên cơ sở chương trình, nội dung của Bộ, Trung tâm đã chủ động nghiên cứu, đổi mới nội dung, chương trình GDQP-AN cho phù hợp với nhiệm vụ QP-AN của địa bàn Thủ đô và khu vực phía Bắc; cập nhật những vấn đề mới của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc (chủ quyền biển đảo; quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia; chiến tranh dùng vũ khí công nghệ cao,...). Bám sát chương trình của Bộ ban hành tháng 12/2007, Trung tâm đã tổ chức nghiên cứu, biên soạn 4 tập giáo trình, 1 tập tài liệu tham khảo, in 4.000 cuốn sách, đảm bảo đủ cho công tác giảng dạy và học tập môn học GDQP-AN của Nhà trường.

Xuất phát từ tính đặc thù của môn GDQP-AN, Trung tâm đã xây dựng được quy trình và môi trường giáo dục phù hợp với tính chất, đặc điểm môn học và tâm lý của HS,SV; chấp hành nghiêm túc quy chế đào tạo, thi, kiểm tra và cấp chứng chỉ theo quy định của Bộ GD-ĐT. Để đảm bảo chất lượng dạy-học, Trung tâm luôn coi trọng đổi mới tổ chức và phương pháp giảng dạy, kết hợp chặt chẽ giữa giảng dạy và rèn luyện, giữa học tập chính khoá với hoạt động ngoại khoá. Qua học tập, ý thức quốc phòng, tri thức, kỹ năng quân sự của sinh viên được nâng lên; sinh viên được rèn luyện về kỷ luật, lễ tiết tác phong, hình thành phẩm chất tốt đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ”, xác định rõ trách nhiệm của công dân đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, biết vận dụng những kiến thức đã lĩnh hội được vào cuộc sống học tập, rèn luyện tại trường và công tác sau này.

Cùng với các hoạt động giảng dạy, Trung tâm còn làm tốt công tác quản lý, rèn luyện sinh viên, trên cơ sở nghiên cứu, ban hành và duy trì nghiêm các quy chế: quản lý, rèn luyện sinh viên, quy chế giảng dạy của giáo viên…để HS,SV được sinh hoạt, học tập và rèn luyện, trưởng thành trong môi trường quân sự.  Trung tâm thường xuyên duy trì có hiệu quả các hoạt động thi đua, đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần phong phú, kịp thời biểu dương những tổ chức, cá nhân có thành tích trong học tập, rèn luyện; tổ chức tập hát các bài hát truyền thống, đọc báo, nghe đài, sinh hoạt văn hóa-văn nghệ, hoạt động thể dục-thể thao,... tạo không khí phấn khởi, đoàn kết, thi đua giữa các cá nhân và đơn vị. Ngoài việc thực hiện nghiêm túc chương trình chính khóa theo quy định, Trung tâm còn tổ chức nhiều hoạt động ngọai khóa để bổ trợ kiến thức QP-AN cho sinh viên, như nghe thời sự, xem băng tư liệu, thông tin khoa học quân sự, tham quan bảo tàng, luyện tập báo động...Trong quá trình dạy-học, Trung tâm đã khen thưởng 450 trung đội và 6.295 cá nhân xuất sắc của các khóa học.

Cùng với hoạt động giảng dạy, Trung tâm thường xuyên coi trọng công tác nghiên cứu khoa học, coi đây là mũi nhọn để nâng cao chất lượng GD-ĐT. Các đề tài nghiên cứu khoa học của Trung tâm đều nhằm giải quyết những vấn đề do thực tiễn đặt ra và trực tiếp phục vụ cho công tác giảng dạy, góp phần thiết thực nâng cao trình độ (nhất là trình độ sư phạm) cho các giảng viên. 15 năm qua, Trung tâm đã có 12 đề tài, 16 sáng kiến đổi mới phương pháp giảng dạy, cải tiến mô hình học cụ, quản lý sinh viên, cơ sở vật chất... Năm 2009, Trung tâm đã hoàn thành Đề cương nghiên cứu khoa học cấp Bộ về “Xây dựng chương trình hoạt động ngoại khóa cho sinh viên” và đang triển khai thực hiện đề tài này. Cán bộ, giáo viên Trung tâm đã tích cực học tập nâng cao trình độ mọi mặt, ứng dụng phần mềm tin học vào biên soạn giáo án điện tử, làm bộ đề thi trắc nghiệm, quản lý sinh viên, quản lý điểm, hồ sơ, chứng chỉ... đạt hiệu quả cao. Đến nay, trên 80% các bài giảng của Trung tâm được soạn theo phương pháp giáo án điện tử.

Là đơn vị đi đầu tổ chức hội thảo khoa học cấp khu vực và toàn quốc, tháng 12/2007, Trung tâm đã tổ chức thành công Hội thảo khoa học "Những giải pháp nâng cao chất lượng môn học GDQP-AN", có sự tham gia của 15 trường liên kết đào tạo và các Trung tâm GDQP phía Bắc; hiện nay, đang chuẩn bị cho cuộc hội thảo "Trung tâm GDQP Hà Nội I học tập, rèn luyện đạo đức cách mạng theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" (tổ chức vào tháng 10/2009), với sự tham gia của các trung tâm, khoa, bộ môn GDQP-AN trong cả nước, các nhà trường, đơn vị quân đội đứng chân trên địa bàn và các nhà trường liên kết đào tạo. Các hoạt động này đã góp phần đáng kể vào việc nâng cao trình độ giảng viên và chất lượng đào tạo của Trung tâm.

Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao, không ngừng nâng cao chất lượng GD-ĐT, Trung tâm thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, giáo viên, công nhân viên đảm bảo đủ số lượng, có chất lượng; trong đó, đặc biệt coi trọng xây dựng đội ngũ giảng viên có phẩm chất chính trị vững vàng, có trình độ kiến thức và năng lực giảng dạy tốt, có trình độ nghiệp vụ chuyên môn giỏi, vừa đáp ứng yêu cầu giảng dạy, vừa thực sự là tấm gương mẫu mực của “Bộ đội Cụ Hồ” cho HS,SV noi theo. Theo đó, Trung tâm luôn quan tâm, tạo điều kiện cho cán bộ, giáo viên đi học tại các học viện, nhà trường trong và ngoài quân đội; khuyến khích cán bộ, giảng viên học ngoại ngữ, tin học phục vụ cho công tác quản lý và giảng dạy; đồng thời, duy trì nền nếp tổ chức tập huấn cho cán bộ, giáo viên hằng năm và tham gia các lớp tập huấn do cấp trên tổ chức. Qua đó, giúp giáo viên cập nhật kiến thức mới, thống nhất về tổ chức phương pháp huấn luyện, biên soạn giáo trình, xây dựng đề cương chi tiết cho môn học... đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của Trung tâm. Đến nay, 100% giảng viên của Trung tâm có trình độ đại học, trong đó 20% có bằng đại học thứ hai của các trường dân sự, 2 đồng chí đang học cao học. Một trong những việc làm có ý nghĩa thiết thực, góp phần nâng cao trình độ cho đội ngũ giảng viên là, duy trì và tổ chức cho giảng viên tham gia các hội thi giáo viên dạy giỏi của Bộ và tại Trường. Nhờ đó, hiện nay Trung tâm có 4 đồng chí đạt danh hiệu giảng viên dạy giỏi cấp Bộ, 9 đồng chí đạt danh hiệu giảng viên dạy giỏi cấp Trường, 100% giảng viên đảm nhiệm giảng dạy từ 2-3 chuyên đề, khắc phục được tình trạng thiếu giáo viên của Trung tâm.

Trong quá trình xây dựng, trưởng thành, Trung tâm đặc biệt quan tâm xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, tổ chức quần chúng vững mạnh toàn diện. Chi bộ Trung tâm thực sự là hạt nhân đoàn kết, đảng viên, cán bộ phát huy trí tuệ, sức sáng tạo vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Từ năm 1999 đến nay, chi bộ Trung tâm liên tục được công nhận là tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, 95% đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ. Công đoàn bộ phận Trung tâm GDQP Hà Nội I cũng là một trong ba công đoàn bộ phận của Nhà trường, đã phát huy tốt vai trò của mình, luôn bám sát chủ trương, kế hoạch công tác của công đoàn Nhà trường, nghị quyết của chi bộ, động viên đoàn viên thực hiện nhiệm vụ đạt hiệu quả cao. Với kết quả đạt được, công đoàn bộ phận Trung tâm luôn đạt danh hiệu "Công đoàn bộ phận vững mạnh", được công đoàn ngành GD-ĐT tặng Bằng khen.

Phát huy kết quả, kinh nghiệm 15 năm qua, để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động trong thời gian tới, cán bộ, giáo viên, công nhân viên Trung tâm GDQP Hà Nội I đang tập trung thực hiện tốt những nội dung chủ yếu sau: Một là, tiếp tục học tập, nghiên cứu, nâng cao nhận thức và tổ chức thực hiện tốt đường lối, quan điểm GD-ĐT của Đảng, nghị quyết, chỉ thị của cấp trên về GDQP-AN cho HS,SV. Hai là, củng cố, kiện toàn tổ chức, bổ sung biên chế, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giảng viên, đi đôi với xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng Trung tâm và các tổ chức vững mạnh toàn diện. Ba là, đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, phát huy sáng kiến, kinh nghiệm; tập trung xây dựng, nâng cấp hệ thống giảng đường, phòng học, thao trường, bãi tập, biên soạn giáo trình, tài liệu, bổ sung phương tiện dạy học, đảm bảo chuẩn để nâng cao chất lượng đào tạo. Bốn là, phối hợp chặt chẽ với các trường liên kết đào tạo, các cơ quan, đơn vị đứng chân trên địa bàn, tạo sức mạnh tổng hợp, xây dựng môi trường giáo dục thân thiện, đạt hiệu quả cao.

15 năm qua, Trung tâm GDQP Hà Nội I đã có bước trưởng thành, phát triển toàn diện. Bước sang giai đoạn mới, trước những yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cán bộ, giáo viên, công nhân viên của Trung tâm tiếp tục đoàn kết, phấn đấu xây dựng Trung tâm ngày càng vững mạnh, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN trong thời kỳ mới.

Đại tá NGUYỄN NGỌC HIỆP

Phó Giám đốc Trung tâm