Ấn phẩm tạp chí in

QPTD -Chủ Nhật, 11/12/2011, 00:15 (GMT+7)
Một số vấn đề về tổ chức xây dựng lực lượng dân quân, tự vệ biển

Nước ta có vùng biển rộng gấp hơn 3 lần diện tích đất liền, có trên 3 ngàn đảo và quần đảo, bờ biển dài trên 3 ngàn ki lô mét, với 29/64 tỉnh (thành phố) có biển và trên 50% dân số đời sống gắn với biển. Biển đã và đang thực sự có đóng góp to lớn vào sự phát triển kinh tế, củng cố quốc phòng - an ninh của đất nước. Sự giàu có về tài nguyên cùng với vai trò quan trọng của vùng biển đã mang lại cho đất nước những lợi thế mà không phải quốc gia nào cũng có. Nhưng hiện đang tồn tại những vấn đề nhạy cảm, phức tạp, tiềm ẩn những nguy cơ khó lường, vì nếu không được giải quyết tốt sẽ dễ trở thành “điểm nóng”. Chính vì vậy, việc khai thác hiệu quả tài nguyên biển đi đôi với quản lí, bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia, bảo vệ môi sinh, môi trường biển, đảo là nhiệm vụ quan trọng của các cấp, các ngành, các địa phương, các lực lượng, trước hết và trực tiếp là các địa phương ven biển, các lực lượng thường xuyên hoạt động trên biển.

Trong những năm gần đây, đi đôi với các chủ trương, chính sách để phát triển kinh tế, Bộ Quốc phòng đã tham mưu cho Đảng và Nhà nước ban hành hệ thống văn bản pháp quy, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho lực lượng vũ trang, trong đó có lực lượng dân quân, tự vệ (DQTV) biển tham gia quản lý và bảo vệ chủ quyền các vùng biển và thềm lục địa của đất nước. Đặc biệt là Pháp lệnh DQTV năm 2004, Quyết định số 56/2005/ QĐ-BQP ngày 17 tháng 5 năm 2005 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ban hành quy định Về hoạt động của lực lượng DQTV, xác định nhiệm vụ của DQTV biển, trong đó nổi bật là gắn sản xuất, khai thác với bảo vệ trật tự, an ninh, bảo vệ chủ quyền các vùng biển; phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với các lực lượng Hải quân, Biên phòng, Cảnh sát biển và các lực lượng khác kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xua đuổi, bắt giữ tàu thuyền của nước ngoài xâm nhập trái phép, các hành vi gây mất trật tự, an ninh, phá hoại môi trường biển và các hoạt động xâm phạm chủ quyền trên không, trên biển thuộc vùng biển nước ta.
DQTV biển là một thành phần quan trọng của lực lượng DQTV, là lực lượng nòng cốt của thế trận quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân trên biển. Trong thời bình, DQTV biển là một trong những lực lượng chuyên chính của chính quyền nhân dân ở cơ sở, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của cấp ủy, sự quản lý, điều hành của chính quyền cơ sở; tham gia tuyền truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, vừa là lực lượng lao động sản xuất, xây dựng và phát triển kinh tế, đồng thời tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, bảo vệ tính mạng, tài sản của Nhà nước và ngư dân trên biển. Khi xảy ra chiến tranh, DQTV biển là lực lượng chiến đấu, phục vụ chiến đấu, như vận tải, tiếp tế, dẫn đường, tham gia chống địch phong tỏa; trinh sát, phát hiện, thông báo, báo cáo kịp thời tình hình địch trên các vùng biển, tham gia tiêu hao, tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch trên biển, đồng thời là một nguồn bổ sung hùng hậu cho quân đội.
Những năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, cơ quan quân sự các cấp, lực lượng DQTV biển đã được tổ chức xây dựng, huấn luyện và hoạt động khá hiệu quả, đặc biệt là lực lượng tự vệ biển thuộc các doanh nghiệp nhà nước đã thực sự phát huy vai trò nòng cốt, chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng tham gia bảo vệ trật tự, trị an và chủ quyền trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc.
Tuy nhiên, nhìn một cách tổng thể, công tác tổ chức xây dựng lực lượng DQTV biển còn có những mặt hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu, trong đó có cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Nhận thức về vai trò, vị trí của lực lượng DQTV biển trong tình hình mới của các cấp, các ngành, các địa phương chưa đầy đủ; số lượng DQTV biển còn ít (khảo sát ở một số địa phương, tỉ lệ DQTV biển chỉ chiếm từ 1,5 đến trên 2% tổng số lao động trên biển), số tàu thuyền có DQTV biển chiếm tỉ lệ thấp; tổ chức lực lượng DQTV biển chưa chặt chẽ, thống nhất, thiếu cân đối giữa các tuyến biển, các ngành nghề, các thành phần kinh tế, nhất là thành phần kinh tế tư nhân; công tác huấn luyện chất lượng chưa cao; hiệu quả hoạt động còn hạn chế, việc tổ chức hiệp đồng giữa các lực lượng chức năng tuần tra, kiểm soát trên biển còn gặp nhiều khó khăn.
Vì vậy, để xây dựng lực lượng DQTV biển chất lượng ngày càng cao, không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng-an ninh trong tình hình mới, hội nhập kinh tế quốc tế, chúng ta cần tập trung vào những vấn đề chủ yếu sau:
Trước hết, vấn đề có ý nghĩa quyết định là cấp ủy, chính quyền các địa phương, cơ quan quân sự các cấp cần tăng cường quán triệt và thực hiện nghiêm túc Pháp lệnh DQTV, Nghị định 184/2004/NĐ-CP của Chính phủ và các văn bản hướng dẫn về công tác DQTV nói chung và về công tác xây dựng lực lượng DQTV biển nói riêng. Kết quả khảo sát nghiên cứu ở một số địa phương vừa qua cho thấy, nơi nào cấp ủy, chính quyền quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo; cơ quan quân sự thực sự "vào cuộc" thì công tác xây dựng lực lượng DQTV biển ở đó được đẩy mạnh, có hiệu quả. Do đó, cần phát huy vai trò, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trước hết là cấp ủy, chính quyền, cơ quan quân sự các cấp, qua đó nâng cao nhận thức tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ DQTV biển về vị trí chiến lược quan trọng của biển, đảo nước ta, thấy rõ vai trò quan trọng của lực lượng DQTV biển. Cần phải tuyên truyền, giáo dục cho mọi người thấy rõ việc xây dựng DQTV biển trước hết là tự bảo vệ tính mạng, tài sản và tổ chức sản xuất khai thác trên biển của chính mình, gia đình và địa phương, đơn vị mình, để từ đó nâng cao trách nhiệm, nghĩa vụ, thường xuyên cảnh giác, kịp thời phát hiện, đối phó hiệu quả với các hoạt động xâm phạm chủ quyền biển, đảo.
Đẩy mạnh công tác lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng kế hoạch tổ chức xây dựng lực lượng DQTV biển, trong từng giai đoạn phải tổ chức sơ kết, đánh giá kết quả thực hiện gắn với trách nhiệm của từng tổ chức và cá nhân.
Hai là, tiếp tục củng cố, nâng cao chất lượng tổng hợp của lực lượng DQTV biển, trước hết là chất lượng chính trị, có tổ chức biên chế hợp lí, có trang bị thích hợp, trình độ kỹ thuật, chiến thuật đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Xây dựng lực lượng DQTV biển vững mạnh, rộng khắp, có trọng điểm, trong đó lấy xây dựng về chất lượng là khâu then chốt, đồng thời phải có số lượng phù hợp, phải luôn đảm bảo nguyên tắc lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng DQTV biển. Trước hết, cần tiếp tục củng cố, duy trì và phát huy hiệu quả những tổ chức DQTV biển đã được xây dựng, nhất là DQTV biển trong các doanh nghiệp nhà nước, đồng thời tăng cường phát triển lực lượng DQTV biển trong các thành phần kinh tế khác. Không phát triển lực lượng tràn lan, khả năng quản lí đến đâu thì tổ chức đến đó; phải căn cứ vào phương tiện tàu thuyền, phương thức hoạt động, nhiệm vụ phối hợp thường xuyên mà tổ chức lực lượng DQTV biển các tuyến khơi, lộng, bờ...
Trên cơ sở Pháp lệnh DQTV, các địa phương, đơn vị cần nghiên cứu kĩ Nghị định 184 của Chính phủ, Thông tư 171 của Bộ Quốc phòng, căn cứ vào sự chỉ đạo của các quân khu, Bộ chỉ huy Quân sự các tỉnh có biển, chủ động làm tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc nghiên cứu lập dự án tổ chức xây dựng lực lượng DQTV biển đến năm 2010 và những năm tiếp theo. Trong đó, cần căn cứ vào nhiệm vụ, khả năng để xác định số lượng, quy mô tổ chức DQTV cụ thể cho từng huyện, xã, bảo đảm sự cân đối trên từng vùng, từng ngành nghề, trên từng tuyến biển. Đối với doanh nghiệp nhà nước, thường tổ chức ở cấp trung đội, hải đội (tương đương với đại đội), hải đoàn (tương đương cấp tiểu đoàn). Các hợp tác xã, các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, những nơi có tổ chức Đảng phải tổ chức lực lượng DQTV biển; những doanh nghiệp chưa có tổ chức Đảng, nhưng người đứng đầu doanh nghiệp đề nghị, Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh xét thấy cần thiết vẫn có thể thành lập lực lượng tự vệ, quy mô thường từ tổ, tiểu đội, nơi có điều kiện mới tổ chức cấp trung đội. Đối với các tổ, đội đoàn kết, dòng họ, hộ gia đình cần được nghiên cứu kỹ, có điều kiện chỉ tổ chức cấp tổ, tiểu đội là chủ yếu.
Cùng với đó, coi trọng chất lượng DQTV biển, trọng tâm là kiện toàn đội ngũ cán bộ DQTV biển cả về số lượng, chất lượng để họ có đủ khả năng hoàn thành chức trách được giao. Đối với chiến sĩ DQTV biển, lựa chọn những người có trình độ văn hóa, có sức khỏe tốt, đặc biệt là đảng viên, đoàn viên, những người đã trải qua quân ngũ, nhất là qua bộ đội Hải quân; những người trong biên chế hoặc lao động hợp đồng dài hạn, là người địa phương, hoặc có địa chỉ ổn định, đã trải qua rèn luyện tốt trong thực tế.
Đổi mới nội dung, hình thức, nâng cao chất lượng công tác huấn luyện lực lượng DQTV biển. Trên cơ sở nội dung, chương trình quy định đã được thống nhất, các địa phương căn cứ từ tình thực tế để nghiên cứu, bổ sung những nội dung cần thiết vào nội dung, chương trình huấn luyện. Trong tình hình hiện nay, cần tăng cường giáo dục cho lực lượng DQTV biển về quan điểm, đường lối của Đảng về quốc phòng, quân sự địa phương, những nội dung cần thiết có liên quan đến bảo đảm chủ quyền và trật tự, an toàn trên biển, đảo, làm cơ sở để cán bộ, chiến sĩ tuyên truyền, vận động ngư dân thực hiện, đồng thời là vũ khí sắc bén để đấu tranh với những hoạt động vi phạm chủ quyền vùng biển Việt Nam. Chú trọng bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ cán bộ DQTV biển theo nền nếp hằng năm; đổi mới hình thức, biện pháp tổ chức huấn luyện cho DQTV biển phải phù hợp với tình hình thực tế của từng địa phương, cơ sở.
Ba là, nâng cao hiệu quả hoạt động và thực hiện tốt công tác đảm bảo, chế độ chính sách đối với lực lượng DQTV biển. Đây vừa là mục đích, vừa là thước đo đánh giá chất lượng công tác tổ chức xây dựng lực lượng DQTV biển. Duy trì lực lượng DQTV biển thực hiện đầy đủ các mặt công tác, đặc biệt là tăng cường quan sát, phát hiện, thông báo các tàu, thuyền lạ xâm phạm trái phép; ngăn chặn, xua đuổi, vây bắt phương tiện đánh bắt trộm hải sản, phá hoại ngư trường, môi trường biển, các hoạt động buôn lậu, vượt biển, cướp biển...; đấu tranh cản phá các hoạt động lấn chiếm, thăm dò, khai thác tài nguyên biển. Các quân khu, tỉnh (thành phố) có biển cần chỉ đạo cơ sở dự kiến các phương án tác chiến, trị an trên biển làm cơ sở để tạo sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ, chu đáo giữa các lực lượng Hải quân, Không quân, Biên phòng, Cảnh sát biển và các lực lượng khác hoạt động trên biển; đồng thời tăng cường luyện tập, diễn tập để chủ động thực hiện nhiệm vụ, xử lí nhanh chóng, chính xác các tình huống diễn ra. Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện chế độ, chính sách góp phần nâng cao hiệu quả tổ chức và hoạt động của lực lượng DQTV biển.
Bốn là, tăng cường sự phối hợp của các cấp, các ngành, các địa phương trong tổ chức xây dựng lực lượng DQTV biển. Cần thấy rằng, việc tổ chức xây dựng và duy trì hoạt động của lực lượng DQTV biển chịu sự tác động sâu sắc của đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định, hướng dẫn của các bộ, ngành, địa phương. Do vậy, cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị, trong đó Nhà nước cần ưu tiên ngân sách và có đầu mục chi cụ thể cho các hoạt động quốc phòng, an ninh của lực lượng DQTV nói chung, DQTV biển nói riêng. Đầu tư xây dựng hệ thống thông tin hiện đại, hiệu quả, các ngành dịch vụ, công tác cứu hộ, cứu nạn...; đầu tư vốn cho các doanh nghiệp quốc doanh, nâng cao năng lực phương tiện, ngư cụ, trang bị thông tin liên lạc, đánh bắt hải sản xa bờ, hoạt động dài ngày trên biển, làm nòng cốt cho hoạt động giữ gìn an ninh, trật tự và bảo vệ chủ quyền các vùng biển, đảo của Tổ quốc...Có chính sách ưu đãi đối với ngư dân tham gia DQTV biển, như giảm hoặc miễn thuế, cho vay vốn dài hạn với lãi xuất thấp.
Đề nghị Bộ Quốc phòng tiếp tục hoàn thiện các văn bản pháp quy đối với hoạt động của các lực lượng trên biển, đảo, đồng thời phối hợp với các bộ, ngành có liên quan xây dựng các quy định, quy chế tạo sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ, nâng cao hiệu quả của các lực lượng hoạt động trên biển, trong đó có lực lượng DQTV biển; chỉ trang bị các loại vũ khí khi huấn luyện, diễn tập và khi có lệnh của cơ quan quân sự có thẩm quyền quyết định; cần có chính sách hỗ trợ một phần kinh phí, nhiên liệu phục vụ việc tổ chức, huấn luyện và các hoạt động giữ gìn an ninh, trật tự, bảo vệ chủ quyền, tìm kiểm cứu hộ, cứu nạn trên biển.
Cơ quan quân sự các cấp phát huy vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong tổ chức thực hiện, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng trên địa bàn để huấn luyện và tổ chức hoạt động của DQTV trên biển. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục cho nhân dân các địa phương ven biển có tàu, thuyền và nhân lực tham gia lực lượng DQTV biển nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong bảo vệ an ninh, trật tự địa phương. Đặc biệt là ý thức giữ gìn, quản lý vũ khí, trang bị tốt, bền, an toàn, sử dụng đúng quy định, phát huy hiệu quả.
 
Đại tá Hồ Xuân Thức
Phó cục trưởng Cục Dân quân tự vệ - BTTM
 

Ý kiến bạn đọc (0)

ENGLISH
中文
Đọc tạp chí in
Giấy phép số 478/GP-BTTTT, Bộ Thông tin và Truyền thông, cấp ngày 27/7/2021.
Tổng Biên tập: Thiếu tướng, ThS. TẠ QUANG CHUYÊN
Phó Tổng Biên tập: Đại tá, ThS. HOÀNG VĂN TRƯỜNG; Đại tá, PGS, TS. NHÂM CAO THÀNH; Đại tá, ThS. NGUYỄN MẠNH TUẤN
© 2013 Bản quyền thuộc về Tạp chí Quốc phòng toàn dân. Bảo lưu mọi quyền
Địa chỉ: 38A - Lý Nam Đế - Hoàn Kiếm - Hà Nội; ĐT: (024)38.457.044; (069)552.364
Fax: (024)37.473.956 - Email: thukytoasoan.qptd@gmail.com
Đại diện phía Nam: 161-163, Trần Quốc Thảo, Quận 3, TP Hồ Chí Minh; Fax: (028) 62.905.671; ĐT: (069) 667.446