Xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD), thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ (KVPT) tỉnh (thành phố), cũng như tiến hành chiến tranh nhân dân khi đất nước xảy ra chiến tranh là những nội dung cơ bản của quan điểm, đường lối bảo vệ Tổ quốc của Đảng ta. Trong đó, việc chuyển đất nước nói chung, chuyển địa phương nói riêng, từ thời bình sang thời chiến (TTBSTC) là một nội dung đặc biệt quan trọng, nhằm bảo đảm cho địa phương chủ động trong mọi hoạt động và phát huy tiềm lực tổng hợp trên địa bàn, phục vụ chiến đấu và chiến đấu thắng lợi, bảo vệ và giữ vững địa phương trong mọi tình huống, góp phần cùng cả nước đánh bại chiến tranh xâm lược của địch. Trong các cuộc chiến tranh giải phóng trước đây, nhất là trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, việc chuyển địa phương TTBSTC chưa trở thành giai đoạn của chiến tranh, nhưng đã được Đảng ta vận dụng thường xuyên, đan xen, linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với điều kiện cụ thể của từng chiến trường, từng địa phương trong suốt quá trình chiến tranh. Qua đó, đã động viên nhân dân trên từng khu vực, địa bàn vừa tích cực lao động sản xuất, vừa chủ động tham gia chiến đấu; huy động sức người, sức của cho chiến tranh, thực hiện càng đánh càng mạnh, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của toàn dân tộc. Ngày nay, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc (nếu xảy ra), việc chuyển địa phương TTBSTC có sự phát triển mới cả về nội dung, thời gian và phương thức tiến hành; diễn ra trong điều kiện khẩn trương, phức tạp, với khối lượng công việc lớn; chịu sự tác động, ảnh hưởng của nhiều yếu tố, nhất là sự tác động của xu thế toàn cầu hóa kinh tế, của mặt trái kinh tế thị trường, mà trực tiếp nhất là từ phương thức, thủ đoạn tiến hành chiến tranh xâm lược kiểu mới, sử dụng phổ biến vũ khí công nghệ cao (VKCNC) của địch. Vì vậy, ngay từ thời bình, cùng với nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH), củng cố quốc phòng-an ninh (QP-AN), việc chuyển địa phương TTBSTC cần được chuẩn bị chu đáo, toàn diện cả về nội dung và phương pháp, lực lượng và thế trận, tư tưởng và tổ chức..., nhằm đáp ứng kịp thời các tình huống có thể xảy ra. Trong đó, hoạt động lãnh đạo của Đảng nói chung, của tỉnh (thành) ủy nói riêng là một trong những nội dung quan trọng hàng đầu, cần được tập trung nghiên cứu, vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào thực tiễn, bảo đảm lãnh đạo toàn diện, đúng thời cơ, có trọng tâm, trọng điểm, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ địa phương, bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới. Dưới đây, chúng tôi xin nêu mấy vấn đề để cùng nghiên cứu, trao đổi.

1. Lãnh đạo làm tốt công tác chính trị, tư tưởng, xây dựng ý chí quyết tâm cho toàn Đảng bộ, nhân dân và lực lượng vũ trang (LLVT) địa phương. Chuyển địa phương TTBSTC là giai đoạn đầu tiên, trực tiếp phục vụ cho chiến tranh; là thời điểm đất nước, địa phương chuẩn bị đương đầu với cuộc chiến tranh xâm lược quy mô lớn, hiện đại, sử dụng phổ biến VKCNC, kết hợp các thủ đoạn “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch..., nên diễn biến tình hình rất khẩn trương, phức tạp. Hơn nữa, do nhiều năm sống trong hòa bình, khi chuyển sang hoàn cảnh chiến tranh sẽ nảy sinh nhiều luồng tư tưởng, tâm trạng trong nhân dân, thậm chí có thời điểm có thể gây hoang mang, căng thẳng trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân, nhất là dư luận về tính chất ác liệt của chiến tranh cũng như sức mạnh VKCNC của địch. Vì vậy, công tác lãnh đạo của tỉnh (thành) ủy trong giai đoạn này cần tập trung làm tốt công tác chính trị, tư tưởng, xây dựng ý chí quyết tâm, động viên sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, của Đảng bộ, nhân dân các dân tộc và LLVT tỉnh (thành phố), thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ trong chuyển địa phương TTBSTC. Để làm được điều đó, trước hết cần quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Bộ Chính trị; Lệnh tổng động viên của Chủ tịch nước; Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ; nghị quyết và lời kêu gọi của tỉnh (thành) ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh (thành phố) về chuyển hoạt động của địa phương sang thời chiến cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh (thành phố). Qua đó, làm cho mọi người hiểu rõ âm mưu, thủ đoạn thâm độc, nguy hiểm của kẻ thù; thấy được những khó khăn, thách thức khi phải đương đầu với chiến tranh kiểu mới của địch; nâng cao tinh thần cảnh giác, xây dựng niềm tin, lòng yêu quê hương, đất nước; phát huy truyền thống bất khuất chống giặc ngoại xâm của dân tộc, khắc phục mọi khó khăn, đoàn kết, quyết tâm chuyển địa phương sang trạng thái thời chiến một cách khẩn trương, đúng chủ trương, kế hoạch đã xác định. Cùng với đó, cần tập trung lãnh đạo chuyển nhận thức, tư tưởng của toàn Đảng bộ, nhân dân và LLVT sang thời chiến với tinh thần, tâm lý vững vàng, bình tĩnh chuẩn bị cho chiến tranh; trong đó, đặc biệt coi trọng giữ vững tâm lý, bản lĩnh đối với LLVT và nhân dân địa phương. Đồng thời, có biện pháp thích hợp, chủ động đấu tranh có hiệu quả với chiến tranh tâm lý của địch, làm thất bại các luận điệu vu cáo, xuyên tạc chia rẽ nội bộ của kẻ thù; khắc phục tư tưởng mơ hồ, ảo tưởng, sợ hy sinh, gian khổ; giữ vững ý chí quyết tâm tiến hành chiến tranh. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, biểu dương các hành động cách mạng, thi đua giết giặc lập công, thi đua lao động, sản xuất giỏi; làm tốt công tác thông tin, thông báo tình hình, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, nhằm định hướng hành động và cổ vũ khí thế chiến đấu của nhân dân và LLVT địa phương, góp phần đánh bại chiến tranh xâm lược của địch, bảo vệ địa phương, đất nước trong mọi tình huống.

2. Tập trung lãnh đạo chuyển các hoạt động KT-XH sang thời chiến nhằm nhanh chóng ổn định sản xuất, bảo đảm đời sống nhân dân và hoạt động của LLVT trong KVPT. Đây là nội dung trọng tâm, xuyên suốt trong toàn bộ hoạt động lãnh đạo của tỉnh (thành) ủy khi chuyển địa phương TTBSTC, nhằm duy trì sản xuất ở địa phương trong điều kiện thời chiến, bảo đảm hoạt động của nền kinh tế trong chiến tranh, phục vụ chiến tranh và bảo đảm đời sống của nhân dân. Vì vậy, nội dung lãnh đạo chuyển các hoạt động KT-XH sang thời chiến phải toàn diện, song trước hết cần tập trung vào lãnh đạo, chỉ đạo thay đổi cơ cấu kinh tế; xây dựng và điều chỉnh các kế hoạch phát triển KT-XH; xác định nhiệm vụ và các chỉ tiêu của các ngành kinh tế cho phù hợp với điều kiện chiến tranh. Trong đó, việc ưu tiên xác định nhiệm vụ, bố trí lại sản xuất của các ngành kinh tế (nhất là các ngành kinh tế trọng điểm) giữ vai trò rất quan trọng. Đối với ngành công nghiệp, cần bố trí lại sản xuất, chuyển phần lớn các nhà máy sản xuất hàng hóa phục vụ dân sinh sang sản xuất, sửa chữa các mặt hàng phục vụ nhu cầu chiến tranh; bổ sung, lắp đặt các thiết bị công nghệ mới; ưu tiên phân phối vật tư, nhiên liệu; điều chuyển cán bộ, công nhân kỹ thuật của các ngành, các nhà máy quốc doanh, tư doanh, liên doanh để phục vụ cho nhu cầu quốc phòng. Đối với ngành nông nghiệp, cần tập trung lãnh đạo đẩy mạnh sản xuất, chú trọng sản xuất tại chỗ, phục vụ hậu cần tại chỗ gắn với bảo đảm dự trữ lương thực, thực phẩm trên các khu vực, địa bàn, nhất là ở căn cứ hậu phương, vùng rừng núi. Đồng thời, có cơ chế chính sách trợ giá, bao tiêu sản phẩm, hợp đồng hai chiều; thực hiện trưng mua, trưng dụng sản phẩm nông nghiệp trong các cơ sở kinh tế tư nhân và trong nhân dân; kết hợp chặt chẽ giữa sản xuất, bảo vệ sản xuất chống địch họa, thiên tai. Đối với ngành giao thông-vận tải, bưu điện, cần triển khai cải tạo, nâng cấp và phân bố lại mạng đường sá, hệ thống thông tin liên lạc phù hợp với ý định tác chiến của KVPT địa phương. Coi trọng việc tổ chức lại mọi lực lượng giao thông-vận tải, bưu điện theo hướng kết hợp thô sơ với cơ giới, truyền thống với hiện đại, cơ động với tại chỗ, bảo đảm vừa thống nhất chỉ huy, điều hành, vừa có thể tập trung lực lượng, phương tiện thực hiện các nhiệm vụ, nhất là nhiệm vụ cơ động, triển khai bố trí LLVT và chuyển hoạt động KT-XH của địa phương sang thời chiến. Đối với ngành y tế, cần lãnh đạo chuyển một số bệnh viện khu vực và các cơ sở sản xuất dược phẩm, trang thiết bị y tế từ ngành y tế nhân dân sang phục vụ cho quân đội, hình thành hệ thống bệnh viện dã chiến; đồng thời, khuyến khích, động viên lực lượng y tế tư nhân tham gia phòng thủ dân sự, cứu chữa nhân dân và hướng dẫn nhân dân tự cấp cứu, cứu chữa cho cộng đồng. Ngoài ra, cần tập trung lãnh đạo triển khai các kế hoạch sơ tán nhân dân và các cơ sở sản xuất ở các khu vực trọng điểm đánh phá của địch; kế hoạch bám trụ tại chỗ, vừa tiếp tục sản xuất, vừa sẵn sàng phục vụ chiến đấu và chiến đấu, với tinh thần “Đảng bám dân, dân bám đất, LLVT bám địa bàn”, quyết tâm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của địa phương trong chiến tranh.

3. Lãnh đạo chuyển LLVT sang thời chiến, sẵn sàng đối phó có hiệu quả với các tình huống chiến tranh. Trong chiến tranh, hoạt động lãnh đạo trọng yếu, khó khăn, phức tạp và mang tính quyết định nhất là lãnh đạo nhân dân và LLVT tác chiến thắng lợi; trong đó, lãnh đạo LLVT đánh bại các biện pháp tác chiến của địch, bảo vệ vững chắc địa bàn, địa phương giữ vai trò chủ đạo. Công tác lãnh đạo chuyển hoạt động của LLVT địa phương sang thời chiến cần tiến hành kịp thời, chặt chẽ, toàn diện cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, bảo đảm cho LLVT vững mạnh về chính trị, luôn nắm và giữ vững quyền chủ động, bảo toàn được lực lượng, sẵn sàng đối phó có hiệu quả với các tình huống chiến tranh, nhất là tình huống địch tiến công bất ngờ bằng VKCNC. Để đáp ứng yêu cầu đó, trước hết, cần lãnh đạo thực hiện tốt việc triển khai lực lượng thường trực vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), hình thành thế trận liên hoàn, vững chắc, có chiều sâu trong KVPT. Tùy tình hình cụ thể về địch, khả năng của ta và điều kiện cụ thể của địa phương hoặc theo mệnh lệnh của cấp trên, có thể chuyển LLVT địa phương vào các trạng thái SSCĐ theo trình tự từ thấp lên cao, hoặc vượt cấp lên trạng thái SSCĐ toàn bộ. Quá trình triển khai phải toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm vừa có lực lượng đủ sức đảm nhiệm trên hướng phòng thủ chủ yếu, vừa có lực lượng cơ động dập tắt bạo loạn trên các địa bàn trọng điểm; coi trọng việc triển khai lực lượng các binh chủng, nhất là triển khai hệ thống phòng không nhân dân ở các cấp, kịp thời đánh trả địch. Bên cạnh đó, cần tập trung lãnh đạo triển khai thế trận KVPT địa phương, trọng tâm là bổ sung, hoàn chỉnh thế trận làng, xã chiến đấu, cụm chiến đấu liên hoàn; liên kết chặt chẽ các điểm tựa, cụm điểm tựa trong KVPT và sự phối hợp của LLVT địa phương với bộ đội chủ lực tham gia tác chiến trên địa bàn, thực hiện phương châm “làng giữ làng, xã giữ xã, huyện giữ huyện, tỉnh giữ tỉnh”. Đồng thời, lãnh đạo thực hiện tốt lệnh động viên thời chiến, bảo đảm đủ số lượng, chất lượng (cả lực lượng và phương tiện kỹ thuật) cho các đơn vị bộ đội địa phương, các đơn vị của quân khu, của Bộ; mở rộng lực lượng dân quân, tự vệ theo quy định động viên thời chiến. Song song với nhiệm vụ SSCĐ, phải hết sức coi trọng lãnh đạo củng cố các tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy, đội ngũ sĩ quan trong LLVT địa phương và bảo đảm hậu cần-kỹ thuật, đáp ứng nhu cầu bổ sung, phát triển lực lượng. Chú trọng lãnh đạo LLVT địa phương hoàn chỉnh kế hoạch phòng thủ, huy động lực lượng, phương tiện; tổ chức cơ quan  lãnh đạo, điều hành, chỉ huy thống nhất, chặt chẽ tạo sức mạnh tổng hợp đánh thắng chiến tranh xâm lược của địch, bảo vệ vững chắc Tổ quốc XHCN.

HỒ XUÂN MÃN

Ủy viên BCHTƯ Đảng

Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế