Công tác quốc phòng, quân sự (QP,QS) địa phương là một nhiệm vụ có tầm quan trọng chiến lược trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (BVTQ). Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Phú Thọ đã có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, nên đã tạo được sự chuyển biến khá toàn diện, vững chắc trong nhiệm vụ quan trọng này; qua đó, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của Tỉnh.

Từ thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác QP,QS ở địa phương, bước đầu Tỉnh rút ra một số bài học kinh nghiệm để vận dụng thực hiện trong những năm tới.

Một là, đẩy mạnh công tác giáo dục quốc phòng-an ninh (QP-AN), nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho toàn dân đối với nhiệm vụ QP,QS. Là tỉnh nằm ở vị trí tiếp giáp giữa đồng bằng Bắc Bộ với vùng Đông Bắc và Tây Bắc của Tổ quốc, Phú Thọ có vị trí chiến lược quan trọng về KT-XH và QP-AN đối với Quân khu 2 và cả nước. Trong thời gian qua, lợi dụng những khó khăn về KT-XH, trình độ dân trí đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng núi còn thấp, các thế lực thù địch đẩy mạnh các hoạt động "Diễn biến hòa bình", tuyên truyền xuyên tạc đường lối, chính sách của Đảng, kích động chia rẽ khối đại đoàn kết các dân tộc. Cùng với đó, hiện tượng truyền đạo trái pháp luật, tình trạng khiếu kiện về đất đai…, vẫn còn xảy ra, tác động ở những mức độ khác nhau tới công tác QP-AN của địa phương. Trước tình hình đó, Tỉnh xác định phải tập trung đẩy mạnh công tác giáo dục QP-AN cho toàn dân, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, đảng viên và coi đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của sự nghiệp xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD) gắn với nền an ninh nhân dân (ANND), mà trực tiếp là công tác QP-AN ở địa phương. Bởi lẽ, sự nghiệp quốc phòng là của toàn dân, do toàn dân thực hiện; việc thực hiện chỉ có thể đạt được kết quả mong muốn khi nhân dân nhận thức đầy đủ về tình hình, nhiệm vụ, tham gia với tinh thần tự giác và trách nhiệm cao. Vì thế, những năm vừa qua, Tỉnh luôn coi trọng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục QP-AN. Bộ Chỉ huy Quân sự (BCHQS) Tỉnh đã tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND và Hội đồng giáo dục QP-AN Tỉnh tổ chức quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng và Quân khu về công tác giáo dục QP-AN, đặc biệt là Chỉ thị 12-CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục QP-AN trong tình hình mới; Nghị định 116/NĐ-CP của Chính phủ về giáo dục QP-AN. Cùng với đó, Tỉnh đã chỉ đạo nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng giáo dục QP-AN các cấp; trong đó, chú trọng kiện toàn về mặt tổ chức, bổ sung, hoàn chỉnh quy chế hoạt động, xây dựng kế hoạch công tác giáo dục QP-AN cho từng giai đoạn, sát với điều kiện cụ thể của từng địa phương. Với tư cách là cơ quan thường trực của Hội đồng giáo dục QP-AN, BCHQS Tỉnh chỉ đạo Ban CHQS các huyện (thành phố, thị xã) chủ động tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền, đồng thời phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể địa phương tiến hành rà soát, phân loại đối tượng; đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục cho phù hợp với từng đối tượng. Công tác giáo dục QP-AN được Tỉnh chú trọng triển khai tới mọi đối tượng, nhất là đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp và hướng về cơ sở: đội ngũ bí thư, phó bí thư chi bộ, cán bộ phụ trách công tác quân sự xã (phường, thị trấn) và trong các xí nghiệp, doanh nghiệp; các chức sắc, chức việc tôn giáo trên địa bàn. Tính riêng năm 2009, Tỉnh có 68 cán bộ đối tượng 2; 976 cán bộ đối tượng 3 (trong đó có 120 người thuộc các doanh nghiệp); 10.699 cán bộ, đảng viên đối tượng 4 và đối tượng 5; 118 chức việc được bồi dưỡng kiến thức QP-AN.

Giáo dục QP-AN cho học sinh, sinh viên cũng được Tỉnh hết sức coi trọng. BCHQS Tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với Sở Giáo dục-Đào tạo và các nhà trường để tổ chức giáo dục QP-AN cho 70.543 học sinh, sinh viên của 68 trường (cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, trung học phổ thông) theo chương trình quy định, bảo đảm thời gian, nội dung và chất lượng ngày càng cao. Trong quá trình thực hiện, chú trọng kết hợp lồng ghép với các hoạt động ngoại khóa có ý nghĩa tuyên truyền, giáo dục chính trị sâu sắc, như: tham quan, gặp mặt các nhân chứng lịch sử, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, hội thi, hội thao QP,QS; qua đó, giáo dục cho học sinh, sinh viên về truyền thống, lòng yêu nước và những kiến thức, kỹ năng quân sự cơ bản; từ đó, nâng cao trách nhiệm đối với sự nghiệp xây dựng quê hương, BVTQ.

Công tác giáo dục QP-AN cho toàn dân được thực hiện bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng; trong đó, Tỉnh chú trọng tuyên truyền giáo dục qua các phương tiện truyền thông (Báo, Đài phát thanh-Truyền hình của Tỉnh) và tuyên truyền trực tiếp thông qua các tổ chức, đoàn thể ở cơ sở. Để thực hiện tốt, Tỉnh coi trọng mở các lớp bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ báo cáo viên các cấp, nhất là ở cơ sở.

Nhờ có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, đầu tư đúng mức và thực hiện đồng bộ, công tác giáo dục QP-AN của Tỉnh từng bước đi vào nền nếp, đạt hiệu quả thiết thực, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong thực hiện nhiệm vụ QP,QS địa phương.

Hai là, coi trọng kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN, xây dựng khu vực phòng thủ (KVPT) vững chắc. Những năm gần đây, kinh tế của tỉnh Phú Thọ có sự phát triển mạnh mẽ theo hướng CNH, HĐH; các cụm, khu công nghiệp, các vùng kinh tế chuyên sâu quy mô lớn, hệ thống hạ tầng cơ sở KT-XH không ngừng được mở rộng, phát triển đã và đang trực tiếp tác động đến việc xây dựng nền QPTD. Bên cạnh mặt thuận lợi là cơ bản, cũng có nhiều vấn đề đặt ra, đòi hỏi các cấp, các ngành của Tỉnh phải tính tới trong quá trình xây dựng nền QPTD, nhằm đảm bảo cân đối cả lợi ích KT-XH và QP-AN. Với chức năng, nhiệm vụ của mình, BCHQS Tỉnh đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND Tỉnh tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt việc gắn kết giữa phát triển KT-XH với củng cố QP-AN, xây dựng thế trận KVPT ngay trong kế hoạch, quy hoạch phát triển tổng thể của Tỉnh và của từng địa phương, đơn vị. Nổi bật là trong chiến lược phát triển KT-XH tới năm 2020 và những năm tiếp theo, Tỉnh đã tập trung đầu tư xây dựng các cụm công nghiệp, như cụm công nghiệp trọng điểm Thụy Vân, khu công nghiệp thành phố Việt Trì, các dự án nâng cấp cơ sở hạ tầng, mở rộng hệ thống đường giao thông liên thôn, liên xã, liên huyện, đặc biệt là đường nối dài Nguyễn Tất Thành; kiên cố hóa hệ thống kênh, mương; nâng cấp hệ thống bưu điện, bệnh xá, bệnh viện và trường học… Các công trình này được cơ quan chức năng thẩm định kỹ trước khi triển khai xây dựng, nhằm bảo đảm cho phát triển KT-XH của địa phương; đồng thời, góp phần củng cố thế trận KVPT liên hoàn, vững chắc trên địa bàn, sẵn sàng phục vụ nhiệm vụ QP,QS khi chiến tranh BVTQ xảy ra. Cùng với đó, BCHQS Tỉnh đã chủ động, thường xuyên phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể địa phương kịp thời bổ sung, điều chỉnh các kế hoạch, phương án tác chiến phòng thủ, tổ chức luyện tập, diễn tập nâng cao trình độ hiệp đồng tác chiến giữa các lực lượng trong KVPT. Năm 2009, Tỉnh đã chỉ đạo huyện Phù Ninh và thị xã Phú Thọ diễn tập KVPT có vận hành cơ chế theo Nghị quyết 28 của Bộ Chính trị; diễn tập phòng chống cháy rừng đạt kết quả tốt. BCHQS Tỉnh đã tham mưu cho Tỉnh sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách của trên với khai thác nguồn vốn của địa phương để xây dựng các công trình chiến đấu, như: sở chỉ huy, căn cứ hậu phương, các cụm làng, xã chiến đấu, các trận địa pháo binh, phòng không; thực hiện công tác quản lý nhà nước về quốc phòng, nhất là quản lý đất quốc phòng, các công trình quốc phòng, các điểm cao, hang động, các bến, bãi có giá trị kinh tế và QP-AN. BCHQS Tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị thuộc quyền quán triệt và thực hiện nghiêm Quyết định 107 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định 1861 của UBND Tỉnh về quy chế phối hợp giữa Công an và Quân đội bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh ngăn chặn và đẩy lùi các hoạt động tội phạm; đẩy mạnh công tác dân vận, xây dựng cơ sở xã (phường, thị trấn) vững mạnh toàn diện; phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn, xóa đói giảm nghèo, thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội, tăng cường "thế trận lòng dân", góp phần phát triển KT-XH, củng cố QP-AN, xây dựng địa phương vững mạnh.

Ba là, chăm lo xây dựng LLVT địa phương vững mạnh toàn diện, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong điều kiện mới. Thực tiễn của Phú Thọ cho thấy: để phát huy tốt vai trò nòng cốt trong xây dựng nền QPTD thì LLVT phải được xây dựng vững mạnh toàn diện, có chất lượng tổng hợp cao. Do đó, Tỉnh đã thường xuyên coi trọng xây dựng lực lượng thường trực, lực lượng dự bị động viên (DBĐV) và dân quân, tự vệ (DQ,TV) vững mạnh về mọi mặt. Đối với lực lượng thường trực, trực tiếp là Cơ quan Quân sự cấp tỉnh, huyện, Tỉnh tập trung xây dựng cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức; nâng cao tinh thần trách nhiệm và năng lực công tác cho đội ngũ trợ lý, trưởng (phó) các ban, ngành thuộc Cơ quan BCHQS Tỉnh, Ban CHQS các huyện (thành phố, thị xã, nhà trường) để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Quán triệt Nghị quyết của Tỉnh ủy, BCHQS Tỉnh mở các lớp bồi dưỡng cho cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật các cấp; đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi khuyến khích họ tự học, tự nghiên cứu để nâng cao trình độ. Trong quá trình xây dựng, chú trọng gắn giáo dục chính trị, huấn luyện quân sự với xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật, duy trì và chấp hành nghiêm các chế độ quy định về sẵn sàng chiến đấu, chú trọng xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện và xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì; đẩy mạnh Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", hướng mạnh vào "làm theo", tạo chuyển biến toàn diện. Nhờ đó, phẩm chất chính trị, trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật trong LLVT Tỉnh đã có sự chuyển biến tích cực, đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ theo cương vị, chức trách. Đối với lực lượng DQ,TV, Tỉnh thực hiện xây dựng theo phương châm "vững mạnh, rộng khắp", coi trọng nâng cao chất lượng tổng hợp, nhất là chất lượng chính trị, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ gắn với bảo đảm số lượng và cơ cấu theo quy định của Pháp lệnh DQ,TV. Thời gian qua, BCHQS Tỉnh tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND Tỉnh ban hành các chỉ thị, nghị quyết lãnh đạo, chỉ đạo các huyện (thị, thành) tập trung nâng cao chất lượng lực lượng DQ,TV trong tình hình mới. BCHQS Tỉnh đã phối hợp với các huyện (thành phố, thị xã) và các xã (phường, thị trấn) mở lớp bồi dưỡng và phát triển đảng cho lực lượng DQ,TV; tiếp tục triển khai xây dựng đơn vị tự vệ trong các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, doanh nghiệp có 100% vốn nước ngoài. Tỉnh đã xây dựng lực lượng tự vệ của Công ty trách nhiệm hữu hạn Dệt Phú Thọ làm điểm, để các doanh nghiệp học tập, rút kinh nghiệm, vận dụng vào xây dựng lực lượng tự vệ của đơn vị mình.

Công tác xây dựng lực lượng DBĐV được thực hiện ngày càng nền nếp, hiệu quả. Tỉnh đã chỉ đạo các địa phương thực hiện tốt công tác đăng ký, quản lý, huấn luyện, diễn tập lực lượng DBĐV theo quy định. Trong đó, Tỉnh chú trọng sắp xếp, bố trí lực lượng DBĐV theo hướng gọn địa bàn, tiện cơ động để bảo đảm xử lý kịp thời các tình huống. Tỉnh đã phối hợp chặt chẽ và tạo điều kiện để các đơn vị nhận nguồn tổ chức thâm nhập, phúc tra, huấn luyện quân DBĐV; đảm bảo tốt các tiêu chuẩn, chế độ cho quân nhân DBĐV để họ yên tâm công tác, thực hiện tốt nhiệm vụ.

Do thực hiện kiên quyết, thống nhất và đồng bộ các giải pháp trên, nên nhiều năm qua, công tác QP,QS của tỉnh Phú Thọ luôn đạt hiệu quả tốt, được Quân khu 2 và Bộ Quốc phòng tặng cờ thi đua xuất sắc.

Đại tá LÊ QUANG ĐẠI

Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy,

Chỉ huy trưởng BCHQS Tỉnh