Do đặc điểm địa lý, dân cư và xã hội, Nghệ An có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH), củng cố quốc phòng-an ninh (QP-AN) của địa bàn Quân khu 4 và cả nước. Tỉnh là một trong số ít các địa phương có diện tích rộng, dân số đông; cấu trúc địa hình và dân cư đa dạng; bao gồm cả vùng rừng núi, biên giới, đồng bằng, ven biển, đô thị. Tỉnh có 419,5 km đường biên giới, tiếp giáp với nước bạn Lào; gần 42 vạn đồng bào các dân tộc thiểu số, 24 vạn giáo dân trong tổng số hơn 3 triệu dân; có 27 xã biên giới, 115 xã thuộc diện đặc biệt khó khăn.

Trước tác động của quá trình hội nhập quốc tế, nhất là hội nhập kinh tế quốc tế, việc tăng cường đoàn kết dân tộc, nâng cao ý thức, trách nhiệm của các tầng lớp nhân dân trong thực hiện các nhiệm vụ KT-XH, QP-AN là hết sức cần thiết. Điều đó đòi hỏi các tổ chức, đoàn thể, các cấp, các ngành trong hệ thống chính trị ở từng địa phương phải thường xuyên chú trọng thực hiện tốt công tác dân vận (CTDV); tham gia xây dựng cơ sở chính trị-xã hội (CT-XH) trên địa bàn vững mạnh. Nhận thức đầy đủ vai trò, trách nhiệm của lực lượng vũ trang (LLVT) đối với yêu cầu đó, trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ, Bộ chỉ huy Quân sự (BCHQS) Nghệ An đã thường xuyên tăng cường đổi mới, nâng cao hiệu quả CTDV.

Trong 5 năm gần đây, thực hiện Nghị quyết 152/NQ-ĐUQSTW của Đảng ủy Quân sự Trung ương "Về tiếp tục đổi mới và tăng cường CTDV của LLVT trong thời kỳ mới", CTDV của LLVT Tỉnh đã có sự phát triển toàn diện, đạt hiệu quả tích cực. Trước hết, LLVT Tỉnh đã thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể các cấp làm tốt công tác tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, nhiệm vụ chính trị của địa phương, động viên nhân dân tham gia các phong trào thi đua, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, hăng hái thi đua lao động sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, cải thiện đời sống; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; tích cực bài trừ các hủ tục lạc hậu và tệ nạn xã hội; khắc phục tình trạng di dịch cư trái pháp luật. Việc vận động nhân dân nâng cao tinh thần cảnh giác trước những âm mưu, thủ đoạn "Diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, kiên quyết đấu tranh với mọi luận điệu tuyên truyền, kích động phá hoại của các phần tử cơ hội, phản động; đặc biệt là đấu tranh với các hoạt động lợi dụng vấn đề "dân tộc", "tôn giáo" để chia rẽ mối đoàn kết giữa các dân tộc được thực hiện tích cực. Trong 5 năm qua, thông qua các hình thức: huấn luyện, hành quân dã ngoại, kết nghĩa, giao lưu văn hóa-văn nghệ và hoạt động của các tổ, đội công tác xây dựng cơ sở (XDCS), LLVT Tỉnh đã tổ chức 4.780 lượt tuyên truyền vận động hàng trăm ngàn lượt đồng bào các dân tộc trên địa bàn.

Các tổ, đội công tác tham gia xây dựng cơ sở và lực lượng dân quân, tự vệ đã tuyên truyền vận động 145 hộ là người dân tộc Mông yên tâm ở lại quê hương làm ăn, sinh sống; phát hiện, ngăn chặn các vụ truyền đạo trái pháp luật, kiên trì vận động, thuyết phục đồng bào trên địa bàn không theo đạo tin lành Vàng Chứ; đấu tranh truy quét tội phạm buôn bán, vận chuyển ma tuý, bài trừ 94 tụ điểm tàng trữ, buôn bán, sử dụng ma tuý; giải quyết 36 vụ xâm canh, xâm cư; tham gia hòa giải 3.126 vụ việc mâu thuẫn nội bộ nhân dân; vận động 19 hộ không tái trồng cây thuốc phiện và phối hợp tổ chức xóa bỏ 5.000m2 cây thuốc phiện... Đối với việc xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở. LLVT Tỉnh đã tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương thành lập mới 38 chi bộ, xóa bỏ tình trạng "trắng" chi bộ ở 27 xóm bản, kiện toàn và đưa vào hoạt động theo nền nếp 83 cấp ủy thuộc 145 thôn bản, 65 ban công tác Mặt trận, 296 tổ chức quần chúng (Đoàn Thanh niên, Phụ nữ, Cựu chiến binh, Hội Nông dân) ở các địa bàn trọng điểm; kiện toàn, củng cố tổ chức lãnh đạo, chỉ huy trong lực lượng bộ đội thường trực và dân quân, tự vệ; đưa tỷ lệ đảng viên trong lực lượng dân quân, tự vệ từ 15% (năm 2003) lên 20,5% (năm 2007). Cũng trong thời gian đó, các đơn vị đã phối hợp với các huyện ủy, Ban chỉ đạo xây dựng cơ sở 6 huyện, cùng BCHQS Tỉnh tổ chức 8 đội công tác trực tiếp, thường xuyên tham gia công tác XDCS ở 6 huyện, 29 xã, trong đó có 25 xã biên giới, 4 xã nội địa. Qua 5 năm thực hiện nhiệm vụ ở cơ sở, các tổ, đội công tác XDCS tích cực bám địa bàn, nắm tình hình; tham mưu kiện toàn, củng cố các tổ chức trong hệ thống chính trị ở cơ sở như: các chi bộ, chi đoàn Thanh niên, chi hội Phụ nữ... đưa chất lượng hoạt động từ yếu và trung bình lên khá và tốt; phát hiện và giới thiệu 735 quần chúng ưu tú đi học đối tượng đảng; giới thiệu cho cấp ủy kết nạp 244 đảng viên mới (7 đảng viên là giáo dân). Đến nay, các tổ chức trong hệ thống chính trị ở các địa phương có đội công tác hoạt động đều duy trì nghiêm nền nếp, chế độ công tác; hiệu quả lãnh đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền được nâng lên; chất lượng hoạt động của các tổ chức, đoàn thể được củng cố; thế trận lòng dân, trận địa tư tưởng của Đảng ở cơ sở vững chắc hơn... Với những việc làm trên, LLVT Tỉnh đã góp phần tích cực vào việc xây dựng cơ sở CT-XH, củng cố QP-AN, tạo nên những yếu tố tinh thần và vật chất quan trọng đảm bảo cho sự ổn định và phát triển của các địa phương trên địa bàn...

Để có những kết quả trên, trước hết, Đảng ủy Quân sự và BCHQS Tỉnh đã thường xuyên chú trọng quán triệt các quan điểm, chủ trương của Đảng, trực tiếp là của Đảng ủy Quân sự Trung ương, Đảng ủy Quân khu 4, Tỉnh ủy Nghệ An về CTDV trong LLVT Tỉnh; đồng thời, tổ chức thực hiện gắn với chức năng, nhiệm vụ, phù hợp với tình hình cụ thể của từng cơ quan, đơn vị.

Sau khi có Nghị quyết 152/NQ-ĐUQSW của Đảng ủy Quân sự Trung ương và Nghị quyết số 138 của Thường vụ Đảng ủy Quân khu 4, Đảng ủy Quân sự Tỉnh đã ra Nghị quyết chuyên đề số 22/NQ-ĐU "Về tăng cường và nâng cao chất lượng CTDV của LLVT trong tình hình mới"; trên cơ sở đó, Đảng ủy Quân sự các huyện, thành, thị và các đơn vị trực thuộc đã xây dựng nghị quyết chuyên đề của cấp mình; tổ chức hội nghị đánh giá kết quả hoạt động CTDV của LLVT các cấp trong Tỉnh những năm qua, xác định các chủ trương, biện pháp tiếp tục đổi mới và tăng cường CTDV nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Các đơn vị trong LLVT Tỉnh đã thực hiện nghiêm túc việc giáo dục, quán triệt Nghị quyết 152 của Đảng ủy Quân sự Trung ương, Nghị quyết Trung ương 8 (khóa IX) "Về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới", Chỉ thị 773 của Bộ Quốc phòng "Về đẩy mạnh CTDV của dân quân, tự vệ trong tình hình mới"; Nghị quyết số 11 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy "Về tăng cường CTDV trước yêu cầu mới"; qua đó làm chuyển biến căn bản về nhận thức, trách nhiệm của lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ, chiến sĩ trong LLVT Tỉnh đối với CTDV đáp ứng sự phát triển của tình hình, nhiệm vụ.

Trong lãnh đạo, chỉ đạo, cấp ủy, chỉ huy và cơ quan chức năng các cấp trong LLVT Tỉnh đã thường xuyên chăm lo kiện toàn đội ngũ cấp ủy viên phụ trách CTDV và hệ thống "Chiến sĩ dân vận". Các tổ, đội làm CTDV và đội ngũ chiến sĩ dân vận ở các đơn vị đã chủ động bám sát tình hình, yêu cầu nhiệm vụ chính trị của địa phương, xây dựng kế hoạch hoạt động, đảm bảo để CTDV đi vào nền nếp, nâng cao chất lượng và hiệu quả. Cấp ủy và chỉ huy các cấp đã chú trọng công tác tập huấn nghiệp vụ, tổ chức hội thi "Dân vận khéo", giao lưu văn hóa, văn nghệ... để bồi dưỡng, nâng cao năng lực, trách nhiệm, phương pháp, tác phong cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ làm CTDV; đồng thời, tập trung bồi dưỡng nâng cao nhận thức về tình hình nhiệm vụ chính trị của địa phương, kiến thức nghiệp vụ, phương pháp, quy trình xử lý tình huống trong CTDV cho cán bộ, chiến sĩ LLVT ở cơ sở. Cấp ủy và chính quyền các cấp đã thường xuyên quan tâm chỉ đạo và thực hiện nghiêm túc kế hoạch công tác kiểm tra, rút kinh nghiệm CTDV gắn với công tác kiểm tra xây dựng cơ sở an toàn làm chủ - sẵn sàng chiến đấu; trên cơ sở đó, đánh giá đúng những ưu điểm, phân tích làm rõ những khuyết điểm, kịp thời đề ra chủ trương, biện pháp nhằm tiếp tục chỉ đạo hoạt động CTDV phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ.

Trong quá trình triển khai thực hiện CTDV, LLVT Tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban ngành, đoàn thể ở địa phương để tổ chức các hoạt động dân vận với các nội dung, cách thức phù hợp với chức năng, nhiệm vụ. Trên cơ sở các chương trình, kế hoạch CTDV được ký kết với các tổ chức, đoàn thể, LLVT Tỉnh đã chủ động phối hợp tuyên truyền, giáo dục cho mọi thành viên nắm vững quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương để vận dụng thực hiện tốt CTDV. Trong 5 năm qua, LLVT Tỉnh đã phối hợp với Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ các cấp tổ chức nhiều hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ; thăm hỏi, động viên, tặng quà thanh niên lên đường nhập ngũ, với số tiền 320 triệu đồng, góp phần hoàn thành chỉ tiêu giao quân hằng năm. Nhiều hoạt động giáo dục truyền thống với các nội dung phong phú đã tạo dấu ấn tốt trong xã hội, như: giáo dục về hình ảnh "Bộ đội Cụ Hồ"; truyền thống Quân đội nhân dân Việt Nam; phong trào thi đua "Tuổi trẻ Nghệ An làm theo lời Bác"; "Tiếp lửa truyền thống, mãi mãi tuổi 20"; thi tìm hiểu "60 năm LLVT Quân khu"; tổ chức các đoàn thăm và động viên cán bộ, chiến sĩ ở biên giới, hải đảo... Đứng trước tình trạng khiếu kiện vượt cấp, tranh chấp đất đai gia tăng... trên một số địa bàn, BCHQS Tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với Công an, Bộ đội Biên phòng và các ban, ngành, đoàn thể tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền; đồng thời, bố trí lực lượng bám địa bàn, nắm tình hình, kiên trì vận động, thuyết phục nhân dân chấp hành đúng quy định của pháp luật. Từ năm 2003 đến năm 2008, BCHQS Tỉnh đã phối hợp với lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng tổ chức thực hiện 7.595 đợt hoạt động tuần tra, canh gác (riêng lực lượng dân quân, tự vệ phối hợp tuần tra bảo vệ biên giới 354 lần, với quân số 2.467 đồng chí), góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn địa bàn. Góp phần thực hiện chương trình "xóa đói, giảm nghèo", phát triển KT-XH trên địa bàn, LLVT Tỉnh đã tích cực tham gia xây dựng các công trình thủy lợi, làm đường giao thông nông thôn; xây dựng, củng cố trường học, trạm xá... Các đội công tác của LLVT Tỉnh thực hiện nhiệm vụ trên các địa bàn biên giới đã phối hợp với các ngành chức năng, có nhiều giải pháp thiết thực hướng dẫn, giúp đỡ nhân dân địa phương phát triển KT-XH; thực hiện khuyến nông, khuyến lâm, trồng lúa nước; đặc biệt là tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương vận động nhân dân thực hiện có hiệu quả dự án di chuyển các hộ dân vùng lòng hồ thủy điện Bản Vẽ (Tương Dương) tới định cư, ổn định cuộc sống ở địa bàn mới...

Cũng trong thời gian qua, Đảng ủy, BCHQS Tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị của Tỉnh phối hợp chặt chẽ với các đơn vị của Bộ Quốc phòng, Quân khu đóng quân trên địa bàn (Đoàn B.24, các lữ đoàn, trung đoàn Công binh, Xe tăng, Phòng không, Pháo binh...) hành quân dã ngoại về các địa phương vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, vùng tôn giáo làm công tác vận động quần chúng. Các đơn vị đã huy động hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ, đóng góp hàng vạn ngày công giúp các địa phương xây dựng, củng cố cơ sở hạ tầng: làm giao thông, cầu đường, trường học, trạm xá; khám và cấp phát thuốc chữa bệnh miễn phí cho hàng nghìn lượt người; tổ chức thăm hỏi, động viên, tặng quà các gia đình chính sách... Đặc biệt, năm 2007 BCHQS Tỉnh đã phối hợp tổ chức 580 lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia giúp đỡ nhân dân xã Nậm Giải (Quế Phong) khắc phục hậu quả lũ lụt; tổ chức 620 lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia cứu hộ, cứu nạn khắc phục vụ sập núi đá ở Cầu Mượu (Nam Giang) và công trình thủy điện Bản Vẽ (Tương Dương); huy động hàng vạn lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia phòng chống cháy rừng, khắc phục hậu quả lũ lụt, góp phần ổn định đời sống của nhân dân.

Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền; phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, ban, ngành, địa phương và các LLVT đóng quân trên địa bàn; đồng thời, chú trọng đổi mới nội dung, hình thức công tác, thường xuyên chăm lo giáo dục, bồi dưỡng, nâng cao ý thức, trách nhiệm, kiến thức, năng lực và phương pháp tiến hành CTDV cho cán bộ, chiến sĩ, là nguyên nhân cơ bản bảo đảm cho CTDV của LLVT Nghệ An đạt được hiệu quả cao. Đây cũng là những bài học quý mà LLVT Nghệ An tiếp tục phát huy trong thời gian tới.

Đại tá Bùi Hoài Thanh

Chính ủy BCHQS Nghệ An