Ấn phẩm tạp chí in

QPTD -Thứ Tư, 30/11/2011, 00:56 (GMT+7)
Một số giải pháp xây dựng, củng cố thế trận quốc phòng toàn dân khi nước ta đã gia nhập WTO
Gia nhập WTO, nước ta đứng trước nhiều thời cơ, vận hội; đồng thời, cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Để bảo vệ vững chắc Tổ quốc XHCN, sức mạnh quốc phòng phải được củng cố, tăng cường theo yêu cầu mới. Trong đó, hết sức chú trọng đến sự phát triển của lực lượng quốc phòng với những nhân tố mới; đồng thời là sự  điều chỉnh, bổ sung thế trận quốc phòng toàn dân (QPTD) trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Bài viết này tập trung đề cập đến một số giải pháp xây dựng, củng cố thế trận QPTD trong bối cảnh hiện nay.

Qua 20 năm đổi mới, thế trận QPTD của ta đã có sự phát triển cả về tư duy, nhận thức và tổ chức xây dựng; trong đó, nổi bật là sự ra đời của các khu vực phòng thủ tỉnh (thành), huyện (quận), có tác dụng phát huy khả năng độc lập, tự lực trong xây dựng và bảo vệ địa phương; sự phát triển các khu kinh tế - quốc phòng ở các địa bàn chiến lược đã tạo ra những mắt xích liên hoàn trong thế trận phòng thủ vững chắc trên từng khu vực, địa phương và chung trên cả nước.

Ngày nay, khi chúng ta đã là thành viên của WTO thì quá trình thực hiện các cam kết với WTO sẽ tác động trực tiếp đến quốc phòng - an ninh (QP-AN)  của đất nước. Cùng với sự mở rộng thị trường, tăng cường cạnh tranh, các rào cản thuế quan bị dỡ bỏ, doanh nghiệp nước ngoài đầu tư ngày càng nhiều vào Việt Nam, nền kinh tế của đất nước sẽ có sự chuyển đổi về cơ cấu, thành phần kinh tế, về quan hệ sản xuất, kinh doanh và môi trường đầu tư phát triển... Những biến động về tổ chức sẽ liên quan đến quy hoạch triển khai bố trí các cơ sở kinh tế trong nước và nước ngoài. Mâu thuẫn lớn nhất cần điều hòa là mối quan hệ giữa lợi ích kinh tế và yêu cầu bảo đảm QP-AN. Các nhà đầu tư sẽ lựa chọn những địa bàn có lợi, hội đủ các yếu tố bảo đảm cho sản xuất, kinh doanh như nguồn cung cấp vật tư, nguyên liệu, huy động nhân công, cơ sở hạ tầng cho lưu thông hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu... Do vậy, quy hoạch bố trí thế trận hiện nay sẽ có những chỗ không còn phù hợp với yêu cầu tăng cường QP-AN. Việc điều chỉnh, bổ sung quy hoạch bố trí, sắp xếp các doanh nghiệp sẽ gặp nhiều khó khăn.
Trong tình hình mới, thế trận QPTD trên từng địa phương và chung cả nước sẽ có những mâu thuẫn trong bố trí triển khai lực lượng quốc phòng. Thế trận của các khu vực phòng thủ địa phương sẽ chịu tác động bởi sự xuất hiện của các khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghiệp tập trung, khu kinh tế mở... Quy hoạch các cơ sở kinh tế, nhất là doanh nghiệp có 100% vốn nước ngoài, sẽ có những khó khăn giữa bố trí lực lượng kinh tế và lực lượng quốc phòng; giữa cơ sở trong nước với nước ngoài; giữa quốc doanh và dân doanh. Tổ chức xây dựng thế trận kết hợp KT -XH với QP - AN sẽ có nhiều khó khăn hơn. Trong điều kiện các đối tác kinh tế được quyền cạnh tranh bình đẳng để đạt mục tiêu lợi nhuận thì họ khó có thể chấp nhận sự “hy sinh” quyền lợi để phục vụ cho mục tiêu QP-AN. Trong khi luật pháp quốc tế lại không buộc các nhà đầu tư phải có trách nhiệm, nghĩa vụ bảo đảm QP-AN cho nước sở tại. Do vậy, việc bố trí các cơ sở kinh tế, nhất là các doanh nghiệp nước ngoài theo ý định thống nhất của thế trận QPTD sẽ không dễ dàng.
Từ những đặc điểm của kinh tế hội nhập và dự báo tác động của nó, có thể thấy việc xây dựng thế trận QPTD ngày nay sẽ có nhiều khó khăn, phức tạp. Để tiếp tục xây dựng, củng cố thế trận QPTD vững chắc, cần có những giải pháp phù hợp với tình hình mới.
Trước hết, cần tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức, tiếp tục đổi mới  tư duy về xây dựng thế trận QPTD trong thời kỳ hội nhập. Gia nhập WTO, nền kinh tế nước ta đang có những biến đổi mau lẹ, nhiều vấn đề mới đặt ra cần được thống nhất cả về lý luận và thực tiễn. Ngày nay, khi quan hệ đối ngoại mở rộng, quan niệm về lực lượng quốc phòng không chỉ là lực lượng vũ trang, cơ sở vật chất kỹ thuật của nhà nước, của kinh tế tập thể mà còn bao gồm cả lực lượng thuộc các thành phần kinh tế. Việc triển khai, bố trí các cơ sở sản xuất, kinh doanh với nhiều thành phần kinh tế là điều rất mới mẻ trong xây dựng thế trận QPTD. Do vậy, giáo dục nâng cao nhận thức, thống nhất quan điểm, phương châm, tư tưởng chỉ đạo xây dựng thế trận QPTD trong tình hình mới là yêu cầu cấp bách hiện nay.
Nội dung giáo dục quan trọng hàng đầu là làm cho các đối tượng nhận rõ đặc điểm của thời kỳ hội nhập, tác động của toàn cầu hóa kinh tế đối với QP -AN của đất nước. Từ đó, chủ động dự báo những diễn biến tình hình và có chủ trương, biện pháp thích hợp trong tổ chức xây dựng thế trận QPTD. Đó là thế trận có sự phát triển mới, đan xen các lực lượng của nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh thuộc các thành phần kinh tế. Đối tượng giáo dục cần toàn diện, bao gồm cán bộ lãnh đạo, chỉ đạo ở các cấp, các tổ chức chính trị - xã hội, các doanh nghiệp, doanh nhân trong các thành phần kinh tế và quần chúng nhân dân. Tùy theo chức năng, nhiệm vụ, yêu cầu công tác, hoạt động của mỗi đối tượng để xác định nội dung, phương pháp giáo dục, bồi dưỡng cho phù hợp, thiết thực. Mục tiêu giáo dục là nhằm làm cho các đối tượng nhận rõ những đặc điểm, yêu cầu mới. Trên cơ sở tiếp tục đổi mới tư duy để xử lý đúng đắn các mối quan hệ, giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa lợi ích cá nhân, bộ phận với lợi ích của tập thể và quốc gia. Thông qua giáo dục để nâng cao trách nhiệm của các doanh nhân, doanh nghiệp trong tham gia xây dựng các quy hoạch, kế hoạch triển khai bố trí thế trận QPTD. Đồng thời tích cực đấu tranh với những nhận thức lệch lạc, chỉ chú trọng đến lợi ích kinh tế, thiếu quan tâm đến lợi ích QP-AN nhằm giữ vững ổn định xã hội, phát triển kinh tế, tăng cường sức mạnh quốc phòng.
 Hai là,  tổ chức bố trí  thế trận QPTD theo yêu cầu mới. Do có những biến đổi về lực lượng, thế trận QPTD cần được điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu mới. Đó là một thế trận đan xen hợp lý, bí mật, bất ngờ; vừa bảo đảm cơ động, linh hoạt, vừa an toàn, vững chắc cả thời bình, thời chiến. Xây dựng thế trận QPTD phải chú trọng kế thừa, phát triển, bảo đảm ổn định lâu dài và ngày càng bền vững. Trên cơ sở thế trận đã được quy hoạch và triển khai xây dựng, cần bổ sung, điều chỉnh phù hợp với sự phát triển của lực lượng quốc phòng. Thế trận QPTD của ta đã được quy hoạch, triển khai phù hợp với ý định chiến lược bảo vệ Tổ quốc, nhưng khi tham gia vào WTO, quan hệ kinh tế đối ngoại mở rộng, các đối tác và phương thức làm ăn thay đổi sẽ tác động đến lực lượng quốc phòng và có sự chuyển hóa về thế trận. Các khu vực phòng thủ tỉnh (thành), nhất là ở các vùng kinh tế trọng điểm sẽ là nơi tập trung nhiều doanh nghiệp tư nhân, công ty nước ngoài... Nếu để tự lựa chọn, họ sẽ đầu tư vào những nơi thuận lợi cho phát triển kinh tế và tránh các địa bàn khó khăn, nhạy cảm về QP - AN.  Do vậy, các cơ quan quản lý nhà nước cần làm “trọng tài” để điều tiết việc triển khai bố trí, gắn quyền lợi với trách nhiệm và nghĩa vụ của các lực lượng. Vùng biên giới đất liền, biển đảo sẽ là nơi các nhà đầu tư chú trọng mở rộng thị trường; các cửa khẩu sẽ hình thành các trung tâm dịch vụ lớn; nhiều doanh nghiệp, công ty nước ngoài sẽ tập trung đầu tư khai thác dầu khí, vận tải biển, đánh bắt hải sản...Sự đầu tư mạnh về kinh tế sẽ phát triển lực lượng quốc phòng với nhiều thành phần, đối tượng. Do vậy, xây dựng thế trận QPTD trên biên giới đất liền, biển đảo cần có quy hoạch, kế hoạch bố trí đan xen giữa các cơ sở kinh tế quốc doanh và tư doanh, công ty doanh nghiệp lớn với  vừa và nhỏ, giữa các cơ sở kinh tế trong nước và nước ngoài.
Ba là, bổ sung, điều chỉnh quy hoạch tổng thể xây dựng thế trận QPTD.  Các doanh nghiệp dù trong nước hay nước ngoài, khi  đã đầu tư vào sản xuất, kinh doanh ở Việt Nam, đều phải tính toán, cân nhắc đến lợi nhuận và hiệu quả cạnh tranh để phát triển. Họ không dễ dàng chấp nhận sự phân công vị trí theo yêu cầu của QP -AN nếu như ở đó không bảo đảm những điều kiện cần thiết cho sản xuất, kinh doanh hoặc tiềm ẩn những nguy cơ mất ổn định. Trước đây, quy hoạch tổng thể xây dựng thế trận QPTD chủ yếu liên quan đến thế bố trí của các cơ sở kinh tế quốc doanh, tập thể. Ngày nay, với sự đầu tư phát triển của nhiều thành phần kinh tế, nhất là các doanh nghiệp nước ngoài, sẽ tác động trực tiếp đến quy hoạch tổng thể thế trận QPTD. Trước những phát triển mới về lực lượng quốc phòng, tư duy về xây dựng thế trận QPTD cần tiếp tục đổi mới. Việc xây dựng quy hoạch tổ chức thế trận phải trên cơ sở nắm chắc xu thế của thời đại, có nhãn quan chiến lược trong phân tích, dự báo tình hình. Phải thực sự khách quan, chống quan điểm hội nhập bằng mọi giá, coi nhẹ quốc phòng hoặc quá nhấn mạnh đến quốc phòng mà bỏ lỡ cơ hội phát triển kinh tế. Quy hoạch tổng thể xây dựng thế trận QPTD cần được bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu mới. Trong xây dựng quy hoạch, khó khăn cần giải quyết là việc tổ chức bố trí các cơ sở sản xuất, kinh doanh của các thành phần kinh tế sao cho hài hòa lợi ích chung và riêng. Bên cạnh những quyền lợi được hưởng, các nhà đầu tư phải có nghĩa vụ điều chỉnh lợi ích vì sự nghiệp chung. Giải quyết tốt quan hệ đó, chính là cơ sở để điều chỉnh, bố trí thế trận trong trường hợp có mâu thuẫn về lợi ích kinh tế với QP-AN.
Quy hoạch tổng thể về thế trận QPTD cần đi trước một bước làm cơ sở  để bổ sung, điều chỉnh quy hoạch phát triển KT - XH qua từng thời kỳ. Thế trận QPTD sẽ khó ổn định nếu thiếu một quy hoạch cơ bản, lâu dài và đón trước thời cơ. Do vậy, quy hoạch thế trận QPTD trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế cần theo “tư duy mở”, nghĩa là có nhiều phương án cơ động, linh hoạt, sẵn sàng tiếp nhận,  sắp xếp, bố trí một cách hợp lý tất cả các cơ sở kinh tế trong và ngoài nước khi  tham gia đầu tư. Quy hoạch tổng thể phải đảm bảo đồng bộ theo từng lĩnh vực, ngành, trên từng vùng miền, từng hướng chiến lược.
Việc bổ sung, điều chỉnh quy hoạch thế trận QPTD ở các khu vực phòng thủ tỉnh (thành) cần chú ý xem xét kỹ các dự án đầu tư, nhất là dự án 100% vốn nước ngoài. Vị trí bố trí các dự án phải bảo đảm phát triển kinh tế mà không ảnh hưởng đến thế trận phòng thủ lâu dài của địa phương và cả nước. Do vậy, cần phát huy vai trò quản lý của Nhà nước trong việc phối hợp kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc phê chuẩn của các cơ quan chức năng thuộc các bộ, ngành, trực tiếp là quân khu và Bộ Quốc phòng.
Bốn là, bổ sung xây dựng các chính sách và pháp luật liên quan đến xây dựng thế trận QPTD. Trong xây dựng thế trận QPTD, việc sắp xếp, triển khai bố trí các cơ sở kinh tế của các nhà đầu tư trong và ngoài nước là rất phức tạp. Việc tổ chức phân công, xếp sắp các lực lượng quốc phòng, không chỉ nhấn mạnh ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ đối với  quốc gia, dân tộc và cũng không thể đòi hỏi các nhà đầu tư phải luôn luôn hy sinh lợi ích riêng vì quyền lợi chung mà cần phải có sự điều hòa hợp lý. Để làm được điều đó, cần có những chế tài để động viên, khuyến khích cũng như điều chỉnh hành vi của mọi thành viên trong xã hội. Trên cơ sở hệ thống chính sách và pháp luật hiện hành, chúng ta cần bổ sung, điều chỉnh, ban hành mới những chính sách và pháp luật để đồng bộ với các giải pháp trong quá trình xây dựng thế trận QPTD.
Các chính sách cần phải thiết thực, hợp lý, tạo sự hấp dẫn đối với các doanh nghiệp. Tùy theo điều kiện cụ thể, mỗi địa bàn với mức độ khó khăn khác nhau cần có sự ưu tiên, như :cho thuê đất đai, cơ sở hạ tầng với giá rẻ; cho vay vốn với lãi suất thấp, được trả nợ trong thời hạn dài; được xem xét để miễn giảm thuế kinh doanh; cung cấp vật tư, nguyên liệu và hỗ trợ lưu thông phân phối, bao tiêu sản phẩm... Đó là những yếu tố quan trọng để điều chỉnh thế trận QPTD.
Đối với pháp luật, mọi phạm vi điều chỉnh phải bảo đảm giữ vững độc lập, tự chủ, bản sắc văn hóa dân tộc; đồng thời, phải tôn trọng pháp luật và các thông lệ quốc tế. Các văn bản pháp luật cần sát thực tiễn, giúp cho các nhà đầu tư bảo vệ quyền lợi trong sản xuất, kinh doanh và xác định trách nhiệm, nghĩa vụ của họ đối với bảo vệ đất nước.Tuy nhiên, luật pháp cần quy định cụ thể trường hợp các đối tác không chấp nhận bố trí theo quy hoạch thế trận QPTD. Đó chính là những phát triển mới về pháp luật trong thời kỳ chúng ta là thành viên của WTO.
Đại tá, PGS,TS. Hoàng Xuân Lâm
 

Ý kiến bạn đọc (0)

ENGLISH
中文
Đọc tạp chí in
Giấy phép số 478/GP-BTTTT, Bộ Thông tin và Truyền thông, cấp ngày 27/7/2021.
Tổng Biên tập: Thiếu tướng, ThS. TẠ QUANG CHUYÊN
Phó Tổng Biên tập: Đại tá, ThS. HOÀNG VĂN TRƯỜNG; Đại tá, PGS, TS. NHÂM CAO THÀNH; Đại tá, ThS. NGUYỄN MẠNH TUẤN
© 2013 Bản quyền thuộc về Tạp chí Quốc phòng toàn dân. Bảo lưu mọi quyền
Địa chỉ: 38A - Lý Nam Đế - Hoàn Kiếm - Hà Nội; ĐT: (024)38.457.044; (069)552.364
Fax: (024)37.473.956 - Email: thukytoasoan.qptd@gmail.com
Đại diện phía Nam: 161-163, Trần Quốc Thảo, Quận 3, TP Hồ Chí Minh; Fax: (028) 62.905.671; ĐT: (069) 667.446