Nước ta có đường biên giới dài 4660 km, phía Bắc giáp Trung Quốc, phía Tây giáp Lào và phía Tây Nam giáp Cam-pu-chia, hình thành nên các vùng biên giới rộng lớn trải dài từ Bắc xuống Nam. Đây là những vùng chứa đựng nhiều tiềm năng kinh tế, nhất là về đất đai, tài nguyên rừng, thủy điện, khai khoáng và du lịch sinh thái, kinh tế cửa khẩu..., đồng thời là địa bàn chiến lược trọng yếu, “phên dậu” của Tổ quốc, có vị trí quan trọng cả về chính trị, kinh tế-xã hội (KT-XH), quốc phòng, an ninh (QP-AN) và đối ngoại. Tuy nhiên, do điều kiện địa lý tự nhiên đa số là rừng núi hiểm trở, sông, suối chia cắt, lại là nơi cơ sở hạ tầng chậm phát triển; có số đông đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống, nên kinh tế, trình độ dân trí thấp, nạn mù chữ và tái mù chữ còn khá phổ biến; đời sống đồng bào các dân tộc còn nhiều khó khăn, tỷ lệ đói nghèo cao... Lợi dụng những đặc điểm, tình hình đặc thù của vùng biên giới, các thế lực thù địch đã và đang ráo riết đẩy mạnh chống phá ta trên nhiều mặt cả kinh tế, chính trị, QP-AN và đối ngoại. Chúng triệt để lợi dụng địa bàn biên giới xa xôi, hẻo lánh làm điểm xuất phát, tạo ra những điểm “nóng” về an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, nhất là ở địa bàn biên giới các tỉnh Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Tây Bắc. Tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển chất ma túy, vũ khí, chất nổ trái phép qua biên giới thường xuyên diễn ra hết sức phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng tới tình hình an ninh biên giới. Do đó phát triển KT-XH gắn với củng cố QP-AN ở vùng biên giới là một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, vừa cấp bách, vừa cơ bản lâu dài, đòi hỏi phải có những giải pháp đồng bộ, thiết thực, sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, các địa phương. Để việc kết hợp đó đạt được hiệu quả thiết thực, chúng tôi xin nêu mấy vấn đề cần nghiên cứu, quan tâm giải quyết.