Hội nhập kinh tế quốc tế (HNKTQT) là một xu thế khách quan của thế giới hiện nay. Đến nay, Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) có 150 thành viên, chiếm khoảng 90% dân số thế giới, 95% GDP và 95% giá trị thương mại toàn cầu. Nắm bắt xu thế của thời đại, xuất phát từ lợi ích quốc gia - dân tộc, Đảng và Nhà nước ta đã chủ trương thực hiện đường lối đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ quốc tế, chủ động hội nhập, tham gia các tổ chức kinh tế quốc tế, sớm đưa Việt Nam phát triển bình đẳng với các nước trên thế giới, thoát ra khỏi tình trạng bị phân biệt đối xử trong quan hệ thị trường về hàng hóa, dịch vụ và đầu tư. Điều dễ nhận thấy là khi tham gia vào WTO, tuy cơ hội là rất lớn, nhưng thách thức cũng không nhỏ. Tham gia vào quá trình đó sẽ tạo ra cơ hội cho nước ta có thể tận dụng các yếu tố về vốn, khoa học và công nghệ hiện đại, kinh nghiệm quản lý đất nước, quản lý, điều hành nền kinh tế của các nước tiên tiến để đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, nâng cao vị thế của nước ta trên trường quốc tế.

Thông qua quá trình HNKTQT, quân đội ta có điều kiện để tăng cường hợp tác với các nước trên nhiều mặt, như hợp tác nghiên cứu phát triển khoa học quân sự, phát triển vũ khí kỹ thuật; trao đổi, tiếp nhận những thành tựu khoa học và công nghệ quân sự hiện đại; sản xuất, cải tiến vũ khí, trang bị kỹ thuật cho quân đội; nghiên cứu, hiểu rõ hơn ưu thế và những hạn chế về vũ khí, trang bị kỹ thuật, nhất là các vũ khí công nghệ cao; nghiên cứu kinh nghiệm về xây dựng quân đội trong thời bình; về phương thức tác chiến hiện đại, qua đó để có những vận dụng nhất định vào quá trình xây dựng quân đội cách mạng, chính qui, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Tuy nhiên cần thấy rằng, tham gia vào quá trình  HNKTQT, nhiều hệ lụy nảy sinh từ mặt trái của quá trình này sẽ tác động tiêu cực đến mặt chính trị của quân đội. Hệ lụy đó, đồng thời đi liền với sự chống phá của các thế lực thù địch chi phối không nhỏ đến yêu cầu xây dựng quân đội về chính trị; đến vai trò lãnh đạo của Đảng đối với quân đội. Nằm trong chiến lược “diễn biến hòa bình”, các thế lực thù địch coi quân đội ta là một trọng điểm chống phá, thông qua các thủ đoạn “phi chính trị hóa” quân đội hòng làm cho quân đội mất phương hướng chính trị, phai nhạt mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, xa rời bản chất giai cấp công nhân, giảm sút ý chí và sức mạnh chiến đấu; nhận thức không đầy đủ về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, ý thức, trách nhiệm, nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc; làm xói mòn các giá trị truyền thống tốt đẹp về đạo đức, lối sống, tình cảm đồng chí, đồng đội. Đáng chú ý là trong bối cảnh hội nhập, đa phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ quốc tế hiện nay, cần hết sức đề phòng biểu hiện chủ quan, giản đơn, mơ hồ, ảo tưởng trong đánh giá tình hình địch, ta; giữa đối tượng và đối tác; giữa mở cửa, hội nhập đầu tư phát triển kinh tế với vấn đề bảo đảm an ninh, quốc phòng, dẫn tới lơ là, thiếu cảnh giác, mất phương hướng hành động, sa vào bẫy “phi chính trị hoá” của các thế lực thù địch trong cán bộ, chiến sĩ. Vì vậy, xây dựng quân đội nhân dân vững mạnh về chính trị là một nội dung cơ bản, xuyên suốt của quá trình xây dựng quân đội, nhất là trong điều kiện đất nước gia nhập WTO. Thực hiện tốt việc xây dựng quân đội nhân dân vững mạnh về chính trị hiện nay, chính là nền tảng để quân đội ta tiếp tục củng cố lập trường quan điểm, tư tưởng, xác định rõ hơn nữa mục tiêu, lý tưởng chiến đấu; phân biệt rõ đối tượng, đối tác trong điều kiện lịch sử cụ thể để có hình thức, phương pháp đấu tranh cho phù hợp, nhằm ngăn chặn, đánh bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch  chống phá ta trên mặt trận lý luận, chính trị, tư tưởng, văn hóa, lối sống; bảo vệ chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước

Việc tăng cường xây dựng quân đội về chính trị trong quá trình HNKTQT phải làm cho toàn quân là một khối thống nhất về ý chí và hành động, trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân; luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, nhận rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch đối với cách mạng nước ta; xây dựng ý chí chiến đấu cao, không dao động trước những khó khăn, thử thách; có niềm tin vững chắc vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý điều hành của Nhà nước. Kết hợp tốt nội lực và ngoại lực để tạo thành sức mạnh tổng hợp xây dựng đất nước. Muốn phát huy tốt ngoại lực, phải có một chiến lược phù hợp và môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh, trước hết là có một hệ thống thể chế, chính sách đồng bộ, một nền hành chính minh bạch, hiệu lực, hiệu quả. Trong tiến trình mở cửa HNKTQT cần phát huy lợi thế so sánh, tạo môi trường cạnh tranh để phát triển. Đồng thời để phát triển bền vững, bảo đảm ổn định, tăng khả năng độc lập, tự chủ của đất nước, nhất thiết phải tăng cường tiềm lực và bảo đảm an ninh kinh tế, đi đôi với củng cố quốc phòng, an ninh. Đây cũng là một vấn đề đặt ra đối với việc xây dựng Quân đội nhân dân hiện nay.     

Thông qua giáo dục làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ luôn kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nắm vững bản chất, truyền thống của quân đội, lòng yêu nước, yêu CNXH, nghĩa vụ, trách nhiệm của người quân nhân. Quán triệt và thực hiện đúng đắn đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động HNKTQT của Đảng và Nhà nước ta. Chú trọng giáo dục để mọi cán bộ, chiến sĩ thống nhất nhận thức về thời cơ, thách thức, khi nước ta tham gia vào quá trình HNKTQT, cũng như yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc của quân đội trong bối cảnh hiện nay. Làm cho cán bộ, chiến sĩ hiểu rằng, thời cơ, thách thức không phải là “bất biến” mà luôn đan xen nhau, vận động và chuyển hóa lẫn nhau; biết tranh thủ thời cơ, khắc phục nguy cơ, thách thức sẽ tạo ra cơ hội lớn hơn để chúng ta phát triển trong môi trường hội nhập. Chú trọng trang bị cho cán bộ, chiến sĩ những tri thức cần thiết, có định hướng đúng đắn trước những tác động tiêu cực của quá trình HNKTQT. Củng cố lòng tin của bộ đội vào sự lãnh đạo của Đảng, vào sự nghiệp đổi mới, vào thắng lợi của nước ta khi tham gia quá trình toàn cầu hóa quốc tế; luôn nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, ý thức giác ngộ giai cấp, giác ngộ dân tộc, quyết tâm bảo vệ chế độ, bảo vệ Đảng, bảo vệ công cuộc đổi mới. Đồng thời cũng phải thấy rằng, tuy chúng ta đã gia nhập WTO nhưng cũng mới chỉ là bước đầu. Tình hình kinh tế, chính trị thế giới luôn có sự vận động, phát triển, diễn biến phức tạp, khó lường, vì vậy phải thường xuyên nghiên cứu, dự báo sự phát triển, diễn biến của tình hình để có chủ trương, biện pháp xử lý một cách chủ động, chính xác, kịp thời. Cần đấu tranh khắc phục những biểu hiện, tuyệt đối hoá yếu tố vũ khí, kỹ thuật, xem nhẹ nhân tố chính trị - tinh thần, xem nhẹ xây dựng quân đội về chính trị.

Trước sự tác động mạnh mẽ của quá trình HNKTQT đòi hỏi phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, lấy xây dựng quân đội về chính trị làm cơ sở xây dựng quân đội vững mạnh về mọi mặt. Trước hết cần thực hiện tốt quan điểm, chủ trương xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại theo tinh thần Đại hội X của Đảng, bảo đảm cho quân đội ta luôn luôn xứng đáng là lực lượng nòng cốt của nền quốc phòng toàn dân, lực lượng chính trị trung thành, lực lượng chiến đấu tin cậy của Đảng, của Nhà nước và của nhân dân. Để làm được điều đó phải thực hiện tốt Nghị quyết số 51- NQ / TW của Bộ Chính trị (khoá IX) “ Về việc tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính uỷ, chính trị viên trong quân đội nhân dân Việt Nam”, đảm bảo cho sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội trong mọi tình huống, mọi hoàn cảnh. Cần tập trung xây dựng các cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp từ chi bộ đến Đảng uỷ Quân sự Trung ương trong sạch, vững mạnh, có năng lực, trí tuệ, trình độ đáp ứng với yêu cầu lãnh đạo xây dựng quân đội trong tình hình mới. Đồng thời quán triệt và thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 3 (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí trong quân đội; xây dựng lối sống trong sạch, lành mạnh, kỷ luật nghiêm minh, tình cảm tốt đẹp giữa cán bộ với chiến sĩ, cấp trên với cấp dưới. Giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Không ngừng nâng cao chất lượng CTĐ,CTCT trong quân đội, bảo đảm cho CTĐ,CTCT luôn luôn giữ vai trò nòng cốt trong định hướng chính trị, tư tưởng cho bộ đội; làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, kịp thời phát hiện và ngăn chặn có hiệu quả những âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, đồng thời chấn chỉnh những nhận thức lệch lạc, những biểu hiện không đúng với bản chất của quân đội trước những diễn biến phức tạp của quá trình HNKTQT. Cùng với đó, phải xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ hiểu biết sâu rộng  các vấn đề về quốc tế, tình hình đất nước; có phương pháp, tác phong công tác khoa học, mẫu mực trong lời nói và hành động, có uy tín trước bộ đội, đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ trong bối cảnh HNKTQT.

Nói đến HNKTQT không thể không nói đến sự ảnh hưởng của lối sống, văn hoá phương Tây cả về mặt tích cực cũng như những ảnh hưởng tiêu cực, chi phối đến đời sống, tình cảm của cán bộ, chiến sĩ. Vì lẽ đó, cần phải chú trọng xây dựng môi trường văn hoá trong quân đội thực sự lành mạnh, có sự kết hợp giữa truyền thống với hiện đại, tạo điều kiện cho cán bộ, chiến sĩ vừa giữ vững và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc, vừa tiếp thu tinh hoa văn hoá của thời đại trong tiến trình hội nhập, để văn hóa quân sự không mất bản sắc dân tộc mà trái lại càng được nâng lên tầm cao mới, trở thành nơi nuôi dưỡng, hun đúc tình cảm tốt đẹp của bộ đội, khắc phục những ảnh hưởng không lành mạnh của văn hoá, lối sống phương Tây, cùng sự xuống cấp về đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên hiện nay. Để xây dựng môi trường văn hoá có hiệu quả, điều quan trọng là lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị cần thường xuyên quan tâm tới đời sống văn hóa, tinh thần của cán bộ, chiến sĩ; phải có cách nhìn nhận mới về hoạt động văn hoá của bộ đội hiện nay và có khả năng thẩm định các hoạt động văn hóa của bộ đội để động viên, khuyến khích phong trào, đồng thời phát hiện, ngăn chặn những loại hình văn hóa xấu, độc; chủ động ngăn ngừa tâm lý, lối sống “hướng ngoại”, “chuộng ngoại” thiếu chọn lọc; xây dựng và phát huy đầy đủ các thiết chế văn hoá theo qui định, tổ chức tốt các hoạt động văn hoá, nhất là trong giờ nghỉ, ngày nghỉ phù hợp với thị hiếu của tuổi trẻ, có sức cảm hoá cao và là “màng lọc” để ngăn ngừa ảnh hưởng văn hoá xấu độc. Trên cơ sở đó xây dựng tình cảm đồng chí, đồng đội, quan hệ trên, dưới lành mạnh, chân thành, yêu thương, đùm bọc giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.

Một yêu cầu rất quan trọng trong xây dựng quân đội về chính trị hiện nay là phải tích cực đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch chống phá cách mạng nước ta và "phi chính trị hoá" quân đội. Trước đây trong thời kỳ chiến tranh lạnh, cuộc đấu tranh về ý thức hệ có sự phân tuyến rất rõ ràng, còn hiện nay thông qua các hình thức hợp tác về kinh tế, văn hoá, xã hội, du lịch, các hoạt động cứu trợ, nhân đạo, từ thiện… các thế lực thù địch lợi dụng tấn công ngay trên đất nước ta, chống phá cách mạng Việt Nam, chống phá quân đội ta từ bên trong thông qua chiến lược “diễn biến hoà bình”, để tác động trực tiếp đến mọi người dân, mọi cán bộ, chiến sĩ trong quân đội. Vì vậy, cần phải thường xuyên giáo dục, tuyên truyền để mọi cán bộ, chiến sĩ nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, không mơ hồ, ảo tưởng, không chủ quan, đơn giản, không dao động, ngả nghiêng trước những diễn biến phức tạp của tình hình. Phát huy vai trò của báo chí, các phương tiện thông tin, tuyên truyền trong định hướng dư luận và tham gia vào cuộc đấu tranh chống lại những quan điểm thù đich, sai trái; những biểu hiện cơ hội, thực dụng, cá nhân chủ nghĩa, tha hóa về đạo đức, lối sống; tôn vinh giá trị truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, phẩm chất, đạo đức trong sáng của con người mới Việt Nam XHCN.

Đại tá, TS. Tô Xuân Sinh

Viện KH XHNVQS - BQP