Ấn phẩm tạp chí in

QPTD -Thứ Năm, 08/12/2011, 00:01 (GMT+7)
Lực lượng, thế trận quốc phòng - biểu hiện tập trung sức mạnh của nền quốc phòng toàn dân trong thời kì mới

Trong tiến trình hội nhập, phát triển, mọi quốc gia trên thế giới đều phải quan tâm, chú trọng đến quốc phòng nhằm bảo vệ vững chắc Tổ quốc, bảo vệ chủ quyền, độc lập dân tộc - lợi ích tối cao của mỗi quốc gia, dân tộc. Đặc biệt, trước diễn biến phức tạp, khó lường, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát xung đột vũ trang, sắc tộc, tôn giáo, hoạt động khủng bố... của tình hình thế giới, khu vực như hiện nay, thì đi đôi với đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội, đồng thời cần coi trọng việc tăng cường củng cố, xây dựng sức mạnh của nền quốc phòng toàn dân (QPTD) càng trở nên cấp thiết, có ý nghĩa sống còn đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN ngày nay.

Xây dựng nền QPTD trong bối cảnh hội nhập, phát triển, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) vừa có những thuận lợi rất cơ bản, vừa có những thách thức, khó khăn, nên đòi hỏi phải triển khai đồng bộ, toàn diện các nội dung, trong đó xây dựng lực lượng, thế trận quốc phòng toàn dân là những nội dung cơ bản, biểu hiện tập trung nhất sức mạnh của nền QPTD, của tiềm lực quốc phòng, qua đó thể hiện rõ nhất khả năng, sức mạnh bảo vệ Tổ quốc. Theo quan điểm của Đảng ta, sức mạnh quốc phòng bảo vệ Tổ quốc là sức mạnh tổng hợp, được cấu thành bởi nhiều nhân tố, đương nhiên lực lượng, thế trận quốc phòng là những nhân tố trực tiếp, quan trọng. Đánh giá nền QPTD vững mạnh hay không vững mạnh, hoặc vững mạnh đến mức độ nào được biểu hiện thông qua thực lực quốc phòng và rõ nhất, tập trung nhất là qua lực lượng, thế trận quốc phòng. Có lực lượng quốc phòng hùng hậu, thế trận QPTD vững chắc ở các cấp và ngay từ cơ sở là nhân tố trực tiếp, quyết định thắng lợi trong cuộc đấu tranh chống "diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch (đấu tranh quốc phòng) cũng như bảo đảm đánh thắng mọi loại hình chiến tranh xâm lược.
Lực lượng của nền QPTD bao gồm con người, phương tiện vật chất và các khả năng khác được xây dựng để sử dụng vào việc ngăn chặn đập tan mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, kể cả khi chúng liều lĩnh gây chiến tranh xâm lược dưới mọi quy mô, hình thức. Lực lượng đó thể hiện ở hai bộ phận, bộ phận thường trực, thường xuyên trực tiếp làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chế độ, lực lượng này gọi là thực lực quốc phòng. Một bộ phận khác cũng rất quan trọng, biểu hiện ở khả năng tiềm tàng trong lực lượng mọi mặt của đất nước. Đó là lực lượng chính trị, tinh thần, lực lượng kinh tế, lực lượng khoa học - công nghệ... sẵn sàng huy động cho nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chế độ. Lực lượng này được gọi là tiềm lực quốc phòng. Vì vậy, xây dựng mọi mặt của đất nước với xây dựng tiềm lực của nền QPTD là thống nhất. Lực lượng mọi mặt của đất nước là cơ sở nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân và cũng là cơ sở tiềm lực của nền QPTD. Tuy nhiên lực lượng đó cần được bố trí một cách phù hợp với cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chế độ trong thời bình và sẵn sàng cho chiến tranh. Cho nên nội dung chủ yếu của xây dựng nền QPTD là xây dựng lực lượng và xây dựng thế trận QPTD; gắn xây dựng nền QPTD, thế trận QPTD với xây dựng nền an ninh nhân dân và thế trận an ninh nhân dân.
Trong điều kiện mới của đất nước, xây dựng lực lượng quốc phòng hùng hậu, vững mạnh, chất lượng ngày càng cao là yêu cầu hoàn toàn khách quan. Thế nhưng trong quá trình xây dựng lực lượng QPTD, cần giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa xây dựng tiềm lực quân sự với xây dựng thực lực quân sự, giữa xây dựng lực lượng vũ trang làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong thời bình với xây dựng khả năng tiềm tàng của đất nước về mọi mặt, sẵn sàng huy động, kết hợp chặt chẽ giữa yêu cầu thời bình và yêu cầu thời chiến. Đó là đòi hỏi của nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và đó cũng là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương, các bộ, ban, ngành và toàn dân. Trong quá trình xây dựng lực lượng quốc phòng, vấn đề cốt yếu là phải quán triệt quan điểm, tư tưởng, đường lối quân sự-quốc phòng của Đảng, chiến lược bảo vệ Tổ quốc, bối cảnh tình hình đất nước, đồng thời phải căn cứ vào tính chất, đặc điểm, vai trò, yêu cầu, nhiệm vụ của từng thành phần lực lượng quốc phòng để xác định phương hướng, kế hoạch, giải pháp xây dựng cho phù hợp. Đối với các tầng lớp nhân dân, thế hệ trẻ học sinh, sinh viên - lực lượng đông đảo của nền quốc phòng, chủ nhân tương lai của đất nước - cần tăng cường hơn nữa công tác giáo dục quốc phòng, nâng cao ý thức quốc phòng, lòng tự tôn dân tộc, lòng yêu Tổ quốc, yêu chế độ, qua đó để họ thấy rõ và thực hiện tốt trách nhiệm, nghĩa vụ công dân đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, mà trực tiếp là tự giác, tích cực tham gia vào các hoạt động xây dựng và đấu tranh quốc phòng, phòng chống hiệu quả âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, phản động ngay từ địa phương, cơ sở. Đặc biệt, phải tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng-an ninh cho đội ngũ cán bộ của Đảng, Nhà nước từ Trung ương đến cơ sở theo tinh thần Chỉ thị 62-CT/TƯ của Bộ Chính trị và Nghị định 15/2001/NĐ-CP của Chính phủ, nhằm trang bị những kiến thức cơ bản, cần thiết về quốc phòng- an ninh cho đội ngũ cán bộ để họ hoàn thành tốt việc lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai công tác quốc phòng- an ninh, kết hợp phát triển kinh tế- xã hội với củng cố quốc phòng- an ninh... theo cương vị, chức trách.
Đi đôi với việc đẩy mạnh thực hiện công tác giáo dục quốc phòng cho toàn dân, cần coi trọng công tác xây dựng kế hoạch, diễn tập động viên nguồn nhân lực, vật lực bảo đảm cho quốc phòng. Đây là mặt công tác hết sức quan trọng trong thời bình, nhằm chuẩn bị tiềm lực mọi mặt của đất nước để ngăn ngừa, đẩy lùi nguy cơ chiến tranh xâm lược cũng như giành thắng lợi trong chiến tranh khi buộc phải tiến hành chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc. Kế hoạch động viên nguồn nhân lực phải được xây dựng đồng bộ, hệ thống từ Trung ương đến địa phương và các ngành, nhất là những ngành kinh tế mang tính lưỡng dụng, liên quan nhiều đến quốc phòng. Nhằm bảo đảm tốt nhất nhu cầu quốc phòng, các kế hoạch trên phải được chuẩn bị rất chu đáo, cơ bản, đầy đủ nội dung, nhưng khi triển khai không nhất thiết phải toàn diện, có nội dung triển khai ngay trong thời bình, có nội dung chỉ xác định trong kế hoạch và chuẩn bị những yếu tố cần thiết để khi có điều kiện hoặc trước và trong quá trình chiến tranh mới triển khai. Nói cách khác, việc thực hiện kế hoạch, nhất là lựa chọn nội dung phải rất linh hoạt, sao cho vừa đáp ứng được yêu cầu phục vụ quốc phòng, vừa phù hợp với tiến trình CNH, HĐH, phù hợp với khả năng, điều kiện của nền kinh tế đất nước, bảo đảm cho nền kinh tế vẫn phát triển theo đúng định hướng xác định, không bị mất cân đối, hoặc tác động ảnh hưởng tiêu cực bởi sự đầu tư cho quốc phòng. Đó là bản chất của quan điểm kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế của Đảng ta trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước.
Lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND) là nòng cốt trong việc xây dựng nền QPTD. Thông qua nâng cao chất lượng LLVTND, nhất là chất lượng tổng hợp, tổ chức biên chế, trang bị vũ khí kỹ thuật, trình độ, khả năng tác chiến ứng phó với các tình huống chiến lược, mà người ta có thể đánh giá được sức mạnh của nền quốc phòng đến mức độ nào. Do đó, tiếp tục tập trung xây dựng LLVTND, Quân đội nhân dân (QĐND) "cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại" như Nghị quyết Đại hội X của Đảng đã xác định là vấn đề hết sức quan trọng, cấp thiết. Nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc XHCN hiện nay có sự phát triển mới về nội hàm, không đơn thuần chỉ nhằm đối phó thắng lợi với các loại hình chiến tranh xâm lược, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, mà còn phải thường xuyên đấu tranh làm thất bại chiến lược "diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, bảo vệ chế độ XHCN, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân, công cuộc đổi mới, nên yêu cầu xây dựng LLVTND, QĐND theo đó cũng ngày càng cao hơn. Trong quá trình xây dựng, phải coi trọng cả QĐND, Công an nhân dân và dân quân, tự vệ bảo đảm sự vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Bởi mỗi lực lượng tuy có chức năng, nhiệm vụ riêng nhưng đều là nòng cốt của nền quốc phòng, có vai trò quan trọng trong bảo vệ Tổ quốc XHCN. Đặc biệt trong tình hình hiện nay, đối với QĐND phải chú trọng nâng cao chất lượng tổng hợp, tăng cường bản chất giai cấp công nhân, bản chất cách mạng, nâng cao trình độ chính quy, tinh nhuệ, trước hết là tinh nhuệ về chính trị và khả năng, trình độ tác chiến; đồng thời gắn chặt với tiến trình CNH, HĐH đất nước phải coi trọng xây dựng quân đội từng bước hiện đại, nhất là hiện đại hóa trang bị, vũ khí, phương tiện kỹ thuật và hệ thống chỉ huy, điều hành. Trong đó phải tập trung cho những đơn vị sẵn sàng chiến đấu, những đơn vị làm nhiệm vụ đặc biệt, ứng phó nhanh với những tình huống phức tạp ở các địa bàn trọng điểm chiến lược trong nội địa, trên tuyến biên giới, biển đảo. Phải coi trọng xây dựng cả lực lượng thường trực và lực lượng dự bị động viên, phấn đấu từng bước rút ngắn khoảng cách về chất lượng, trình độ, khả năng tác chiến giữa lực lượng dự bị động viên với lực lượng thường trực.
Đi đôi với xây dựng lực lượng quốc phòng phải thường xuyên chú trọng xây dựng thế trận QPTD. Bởi, như chúng ta biết, thế, lực, thời, mưu là những yếu tố cốt lõi của nghệ thuật quân sự ở cả cấp độ chiến lược và chiến dịch; mà nghệ thuật quân sự lại là một trong những nội dung cơ bản, chủ yếu của đường lối quân sự - nhân tố quyết định thắng lợi trong chiến tranh, cả chiến tranh giải phóng và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Xây dựng thế trận QPTD là việc tổ chức bố trí, triển khai lực lượng, phương tiện toàn diện và tiềm lực mọi mặt của đất nước trên toàn lãnh thổ theo kế hoạch thống nhất, phù hợp với ý định chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Trong thời bình, thế trận QPTD nhằm chống lại có hiệu quả mọi âm mưu, hành động "diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ, can thiệp vũ trang của các thế lực thù địch, đồng thời sẵn sàng chuyển thành thế trận chiến tranh nhân dân, đánh bại chiến tranh xâm lược, bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chế độ XHCN. Vì vậy, thế trận QPTD ở từng cấp (cả nước, địa bàn chiến lược và địa phương) nhất thiết phải được triển khai xây dựng từ thời bình, để khi chiến tranh xảy ra, thế trận đó kịp thời được chuyển hóa thành thế trận chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc... Địa hình nước ta dài và hẹp, khi chiến tranh xảy ra dễ bị chia cắt chiến lược, do đó xây dựng thế trận, ngoài yêu cầu bảo đảm được sự liên hoàn, vững chắc thì việc bảo đảm tính độc lập cao là rất quan trọng. Thế trận khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố), nhất thiết phải có khả năng độc lập tác chiến cao, đồng thời lại phải bảo đảm được mối liên hoàn, liên kết chặt chẽ với các khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) trên địa bàn quân khu và các quân khu cũng phải làm được yêu cầu tương tự trong thế phòng thủ chung của cả nước.
Trong tình hình phức tạp hiện nay, xây dựng thế trận QPTD cần phải gắn kết chặt chẽ với thế trận an ninh nhân dân (ANND). Đó là cơ sở để tăng cường tiềm lực, thực lực quân sự mạnh và hiện đại. Do đó Nghị quyết Trung ương 8 (khóa IX) của Đảng đã nhấn mạnh: phải củng cố và hoàn thiện nền QPTD, ANND và thế trận QPTD gắn với thế trận ANND trên từng địa bàn tỉnh, thành phố, đặc biệt là trên các địa bàn chiến lược, xây dựng các khu vực phòng thủ vững chắc, nhằm bảo đảm tốt cho việc thực hiện đấu tranh quốc phòng-an ninh, làm thất bại chiến lược "diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch. Việc kết hợp đó được thể hiện thông qua sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng, nòng cốt là quân đội và công an ở tất cả các cấp theo Quyết định 107/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Để xây dựng thế trận QPTD vững chắc, đáp ứng yêu cầu cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc XHCN, đòi hỏi phải phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của các lực lượng và toàn dân, có hệ thống giải pháp đồng bộ, phù hợp, trong đó cần tập trung vào những vấn đề mang tính chiến lược sau.
Một là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cho toàn dân, nhất là đội ngũ cán bộ, đảng viên về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; nắm vững quan điểm, đường lối quốc phòng của Đảng, nhận thức đúng tầm quan trọng và ý nghĩa của sự nghiệp xây dựng nền QPTD, thế trận QPTD trong thời kỳ mới; nhận rõ âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng nước ta của các thế lực thù địch, phản động từ đó tích cực tham gia vào các hoạt động quốc phòng-an ninh, bảo vệ Tổ quốc. Hai là, cần phải có kế hoạch xây dựng thế trận QPTD ở tất cả các cấp, được triển khai trên phạm vi cả nước, các địa bàn chiến lược và các địa phương. Muốn thế, phải thực hiện tốt việc kết hợp phân vùng chiến lược quốc phòng-an ninh với phân vùng kinh tế, trên cơ sở quy hoạch phát triển kinh tế, quy hoạch các vùng dân cư theo nguyên tắc xây dựng đi đôi với bảo vệ, bảo vệ gắn chặt với xây dựng. Ba là, tiếp tục đẩy mạnh xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) về chiều sâu, tạo nền tảng vững chắc cho thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân trên các địa bàn chiến lược (nhất là địa bàn trọng điểm về quốc phòng-an ninh) cũng như trên phạm vi cả nước. Bốn là, coi trọng xây dựng hậu phương cấp chiến lược, chiến dịch, tạo chỗ dựa cho các hoạt động đấu tranh quốc phòng-an ninh trong thời bình, đặc biệt là các hoạt động tác chiến chiến lược, chiến dịch trong chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc. Năm là, trên cơ sở nắm vững quan điểm QPTD, chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, triển khai lực lượng quốc phòng, nòng cốt là LLVTND, QĐND trên các địa bàn chiến lược phù hợp với ý định tác chiến phòng thủ đất nước. Đồng thời tích cực xây dựng cơ sở hạ tầng, cải tạo địa hình kết hợp với xây dựng các công trình quốc phòng như: quân cảng, sân bay quân sự, trung tâm thông tin, kho tàng quân sự... Đây là vấn đề cơ bản, cốt lõi của thế trận QPTD. Sáu là, tổ chức và có biện pháp thực hiện tốt công tác phòng thủ dân sự. Đây là vấn đề rất quan trọng, nhất là trong điều kiện chống chiến tranh hiện đại, địch sử dụng vũ khí công nghệ cao. Mục đích của phòng thủ dân sự đương nhiên không chỉ giới hạn đáp ứng yêu cầu chiến tranh, nhưng chắc chắn đó là điều căn bản nhất, nhằm bảo vệ nhân dân và nền kinh tế, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người và của, qua đó góp phần bảo đảm duy trì sức mạnh của các lực lượng trong suốt quá trình chiến tranh. Do đó công tác phòng thủ dân sự cần phải được chuẩn bị kế hoạch và triển khai chặt chẽ, từng bước ngay từ thời bình.
 
Đại tá, ThS. Nguyễn Mạnh Hùng
 

Ý kiến bạn đọc (0)

ENGLISH
中文
Đọc tạp chí in
Giấy phép số 478/GP-BTTTT, Bộ Thông tin và Truyền thông, cấp ngày 27/7/2021.
Tổng Biên tập: Thiếu tướng, ThS. TẠ QUANG CHUYÊN
Phó Tổng Biên tập: Đại tá, ThS. HOÀNG VĂN TRƯỜNG; Đại tá, PGS, TS. NHÂM CAO THÀNH; Đại tá, ThS. NGUYỄN MẠNH TUẤN
© 2013 Bản quyền thuộc về Tạp chí Quốc phòng toàn dân. Bảo lưu mọi quyền
Địa chỉ: 38A - Lý Nam Đế - Hoàn Kiếm - Hà Nội; ĐT: (024)38.457.044; (069)552.364
Fax: (024)37.473.956 - Email: thukytoasoan.qptd@gmail.com
Đại diện phía Nam: 161-163, Trần Quốc Thảo, Quận 3, TP Hồ Chí Minh; Fax: (028) 62.905.671; ĐT: (069) 667.446