Thị xã Móng Cái – nơi địa đầu Tổ quốc, có 72 km đường biên giới quốc gia (tiếp giáp nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa), 2 cửa khẩu quốc tế (Vạn Gia và Bắc Luân), 3 cửa khẩu tiểu ngạch (Ka Long, Lục Lầm và Pò Hèn); có 50 km bờ biển, với các cảng biển, cảng sông thuận tiện cho giao lưu, phát triển kinh tế đối ngoại. Hiện nay, Đảng bộ và nhân dân Thị xã đang phấn đấu thực hiện các mục tiêu: trở thành một trong hai trung tâm kinh tế lớn nhất của Tỉnh; có cửa khẩu biên giới trên bộ quan trọng nhất của đất nước; là đầu mối quan trọng trong quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc và nằm trong 1 vành đai kinh tế quanh vịnh Bắc Bộ. Để đạt được mục tiêu đó, cùng với thực hiện tốt các chương trình phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH), Thị xã phải quan tâm làm tốt công tác quốc phòng, quân sự (QP,QS) địa phương, bảo đảm mỗi bước tăng trưởng kinh tế, phát triển văn hoá, xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, đồng thời cũng là một bước tăng cường tiềm lực quốc phòng, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn, thiết thực góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc XHCN.

Từ nhận thức đó, trong những năm qua, Thị uỷ, Uỷ ban nhân dân (UBND) thị xã Móng Cái luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, các ngành, triển khai công tác QP,QS địa phương với những nội dung, biện pháp, bước đi phù hợp, có hiệu quả. Ngày 20-01-2006, Ban Thường vụ Thị uỷ đã ra Nghị quyết số 03-NQ/TU “Về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác quốc phòng địa phương giai đoạn 2006-2010”; trong đó nhấn mạnh: phải tập trung xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc và xây dựng lực lượng vũ trang (LLVT) Thị xã vững mạnh toàn diện; tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, hiệu lực quản lý, điều hành của chính quyền địa phương đối với sự nghiệp củng cố quốc phòng, xây dựng LLVT; đề cao cảnh giác, chủ động ngăn ngừa và đẩy lùi mọi nguy cơ, làm thất bại chiến lược "Diễn biến hoà bình", bạo loạn lật đổ do các thế lực thù địch tiến hành;... tạo môi trường hoà bình, ổn định để phát triển KT-XH địa phương và kinh tế đối ngoại. Chấp hành Nghị quyết của Ban Thường vụ Thị uỷ, ngày 08-02-2006, UBND Thị xã đã có Kế hoạch số 27/KH-UB triển khai nhiệm vụ QP,QS địa phương đến các đơn vị, địa phương, cơ quan, công ty, xí nghiệp trong toàn Thị xã; đồng thời, có các biện pháp chỉ đạo, đầu tư kinh phí, kịp thời đáp ứng các yêu cầu thiết yếu của công tác QP,QS trên địa bàn. Ban Chỉ huy Quân sự Thị xã đã tham mưu cho Thị uỷ, UBND Thị xã đề ra nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo công tác QP,QS địa phương một cách kịp thời, phù hợp với yêu cầu của tình hình và trực tiếp tổ chức thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ đã đề ra.

Nổi lên trong hơn hai năm vừa qua, công tác sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ) của Thị xã đã được thực hiện nghiêm túc và đạt kết quả cao. Các nghị quyết của Đảng về công tác QP,QS, nhất là Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị (khoá IX) “Về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ 8, Nghị quyết 02-NQ/TU của Tỉnh uỷ Quảng Ninh và Nghị quyết 03-NQ/TU của Thị uỷ Móng Cái,... đều được quán triệt sâu, rộng tới 100% cán bộ chủ chốt cấp xã, phường, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, đoàn thể quần chúng và mọi cán bộ, chiến sĩ LLVT Thị xã. Công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng-an ninh tập trung vào các nội dung tuyên truyền về Luật Biển, Hiệp định Biên giới quốc gia, nâng cao ý thức bảo vệ chủ quyền quốc gia cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân; trong đó, hết sức chú ý đến các chủ hộ ở địa bàn biên giới – những chủ thể trực tiếp gắn việc bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia với bảo vệ các quyền và lợi ích thiết thân của gia đình và của địa phương mình. Đến nay, Thị xã đã mở được 8 lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng-an ninh cho 1.500 người thuộc đối tượng 5; tổ chức được 07 lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng-an ninh cho các chủ hộ biên giới thuộc 2 xã Bắc Sơn, Hải Sơn, với 397/427 (92,97%) chủ hộ tham gia; tổ chức giáo dục quốc phòng cho 03 trường trung học phổ thông: Trần Phú, Lý Thường Kiệt và Chu Văn An, với 4.279 học sinh tham gia, kết quả các khoa mục cả 03 trường đều đạt loại khá.

LLVT Thị xã đã phát huy vai trò nòng cốt của nền quốc phòng toàn dân trên địa bàn; tổ chức hiệp đồng chặt chẽ với các lực lượng khác để thực hiện nhiệm vụ tuần tra nội địa, kiểm soát biên giới, chốt chặn, trấn áp tội phạm, bảo vệ an toàn trong các dịp diễn ra Đại hội X của Đảng, Hội nghị APEC – 14, Bầu cử Đại biểu Quốc hội khoá XII. Ban Chỉ huy Quân sự Thị xã thường xuyên chỉ đạo các đơn vị điều chỉnh, luyện tập các phương án SSCĐ, kế hoạch chuyển trạng thái SSCĐ; duy trì các chế độ canh trực, tuần tra biên giới, biển, đảo; tổ chức ký kết và thực hiện nghiêm Quy chế phối hợp hoạt động với 6 đồn biên phòng; thực hiện nền nếp giao ban đóng quân canh phòng hằng quý; chú trọng công tác giáo dục chính trị-tư tưởng, nâng cao cảnh giác cách mạng, giáo dục pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội, tăng cường quản lý quân nhân, bảo đảm 100% cán bộ, chiến sĩ trong LLVT Thị xã không vi phạm Quy chế biên giới;... góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường ổn định, phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế có hiệu quả.

Cùng với nhiệm vụ SSCĐ, Thị xã chú trọng xây dựng và nâng cao chất lượng tổng hợp của LLVT, trước hết là vững mạnh về chính trị; thực hiện nghiêm túc các kế hoạch huấn luyện, giáo dục chính trị hằng năm và theo từng giai đoạn đã được Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh phê duyệt. Lực lượng thường trực được rà soát, điều chỉnh, duy trì đúng theo biên chế và thường xuyên tổ chức huấn luyện nâng cao trình độ kỹ, chiến thuật, xây dựng tác phong chính quy, tăng cường khả năng SSCĐ. Lực lượng dự bị động viên được đăng ký, sắp xếp biên chế cho 12 đầu mối đơn vị. Hiện nay, Thị xã đã xây dựng được 1 tiểu đoàn dự bị động viên, theo phương châm: “Gần, gọn, quân đâu cán đó”, nên khi phát lệnh động viên, việc tập trung bảo đảm nhanh cả về quân số và trang bị. Thực hiện Pháp lệnh Dân quân tự vệ, Thị xã chú trọng kiện toàn, xây dựng các ban chỉ huy quân sự xã, phường cả về số lượng và chất lượng. Hơn 2 năm qua, đã cử  08 cán bộ tham gia các khoá đào tạo Chỉ huy trưởng quân sự xã, phường do Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh mở; bổ nhiệm 96 cán bộ thôn, khu đội trưởng. Lực lượng dân quân, tự vệ được duy trì đủ thành phần, đúng biên chế trong thời bình, theo tinh thần của Pháp lệnh, bảo đảm trẻ hoá và có chất lượng cao (hiện nay có 15,1% dân quân là đảng viên, 65% là đoàn viên); các xã, phường đều có trung đội dân quân cơ động; các thôn, bản đều duy trì tiểu đội dân quân chiến đấu tại chỗ; từng cơ quan, xí nghiệp đều có tổ, tiểu đội tự vệ. Các tiểu đội dân quân làm nhiệm vụ chiến đấu trị an tại các thôn, bản, khu phố được tổ chức và duy trì hoạt động theo phương châm “Dân bàn, dân cử, dân chăm lo”, nên lực lượng này không chỉ gần gũi, gắn bó với nhân dân, mà còn hoạt động hiệu quả, thực sự là nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ ngay từ cơ sở, v.v.

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ QP,QS địa phương, Thị uỷ, UBND thị xã Móng cái luôn quan tâm đầu tư, xây dựng cơ quan quân sự các cấp vững mạnh toàn diện. Cùng với các biện pháp kiện toàn biên chế lực lượng, Thị xã hết sức coi trọng công tác đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ, sĩ quan có phẩm chất, năng lực toàn diện, đủ khả năng làm tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền về công tác QP,QS địa phương và tổ chức thực hiện có hiệu quả cao từng mặt công tác. Từ Thị xã đến các xã, phường đều coi trọng việc đào tạo tại chức, tại chỗ; tham gia các lớp tập huấn do Tỉnh và Thị xã mở; thực hiện tốt việc cấp trên bồi dưỡng cho cấp dưới; vừa đào tạo cho cơ quan, vừa đào tạo cho xã, phường, góp phần nâng cao chất lượng của hệ thống chính trị ở cơ sở, nhất là năng lực quản lý nhà nước đối với công tác QP,QS địa phương. Công tác đảng, công tác chính trị và các mặt công tác khác được các cấp chú ý lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, tập trung xây dựng các tổ chức đảng trong sạch vững mạnh; thường xuyên đẩy mạnh phong trào thi đua Quyết thắng trong từng cơ quan, đơn vị và địa phương; triển khai thực hiện có hiệu quả công tác chính sách hậu phương quân đội và phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”; xây dựng môi trường cơ quan quân sự theo tiêu chí “Xanh, sạch, đẹp”; bảo đảm đời sống của cán bộ, chiến sĩ ổn định, đơn vị an toàn về người và vũ khí, trang bị, không để xảy ra vi phạm pháp luật, vi phạm kỷ luật quân đội nghiêm trọng. 

 Với những cố gắng đó, nền quốc phòng toàn dân và khu vực phòng thủ trên địa bàn luôn được củng cố vững chắc; tình hình an ninh biên giới được giữ vững; an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội được củng cố, tăng cường, tạo môi trường tốt cho Thị xã và tỉnh Quảng Ninh thực hiện có hiệu quả các mục tiêu phát triển KT-XH và tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế. Liên tục trong nhiều năm (từ 1996 đến nay), Đảng bộ Quân sự Thị xã luôn đạt trong sạch vững mạnh, LLVT Thị xã đạt vững mạnh toàn diện và là lá cờ đầu của LLVT Tỉnh, vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba.

Từ những kết quả trên đây, LLVT Thị xã bước đầu rút ra được một số kinh nghiệm để tiếp tục tổ chức, thực hiện tốt hơn công tác QP,QS trên địa bàn trong thời gian tới.

Trước hết, phải thường xuyên quán triệt cho mọi cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận thức sâu sắc mối quan hệ khăng khít giữa hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, nhất là trong bối cảnh cả nước nói chung, tỉnh Quảng Ninh và thị xã Móng Cái nói riêng, đang đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế. Các cấp cần chú trọng làm tốt công tác giáo dục chính trị-tư tưởng và giáo dục quốc phòng-an ninh, làm cho các đối tượng hiểu rõ bản chất phản động, âm mưu, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt của chiến lược “Diễn biến hoà bình” do các thế lực thù địch tiến hành chống phá sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta.

Hai là, để thực hiện tốt công tác QP,QS địa phương, các cấp phải tạo được sự đồng thuận rộng rãi của cả hệ thống chính trị. Các cấp uỷ, chính quyền, nhất là cấp cơ sở, cần đề cao trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với công tác QP,QS địa phương; chú trọng gắn kết chiến lược phát triển KT-XH với củng cố quốc phòng-an ninh và mở rộng quan hệ đối ngoại.

Ba là, phát huy vai trò làm tham mưu của cơ quan quân sự đối với cấp uỷ, chính quyền địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Đề cao vai trò, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ LLVT trong thực hiện nhiệm vụ; thường xuyên giữ mối liên hệ chặt chẽ với lãnh đạo, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân địa phương; đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Bộ đội Biên phòng, Công an để thực hiện có hiệu quả các mặt công tác.

Bốn là, phải tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các mặt công tác, đồng thời, đẩy mạnh phong trào thi đua Quyết thắng trong LLVT Thị xã; hưởng ứng các cuộc vận động lớn do Đảng, Nhà nước phát động, đặc biệt là Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, xây dựng đội ngũ cấp uỷ, cán bộ chủ trì, đảng viên, đoàn viên gương mẫu, tận tuỵ với công việc, nêu gương sáng về bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và tác phong công tác, luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Thượng tá Hoàng Văn Long

Ủy viên Ban Thường vụ Thị ủy,

Chỉ huy trưởng BCHQS Thị xã