Là một trong những trung tâm đào tạo cán bộ quân sự hàng đầu của quân đội, 64 năm qua, Học viện Lục quân đã đào tạo hàng vạn cán bộ chỉ huy-tham mưu (CH-TM) và chuyên ngành binh chủng cấp chiến thuật, chiến dịch, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc. Trước yêu cầu  mới, Học viện đã và đang tập trung nâng cao chất lượng giáo dục-đào tạo (GD-ĐT) ngang tầm đòi hỏi.

Quán triệt sâu sắc Nghị quyết số 86-NQ/ĐUQSTW ngày 29-3-2007 của Đảng ủy Quân sự Trung ương về công tác GD-ĐT trong tình hình mới, Chỉ thị số 68/CT-BQP của Bộ Quốc phòng về việc xây dựng Đề án “Đổi mới quy trình, chương trình đào tạo cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật các cấp trong quân đội” (Đề án 63) và các chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn có liên quan, Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo “Đổi mới toàn diện công tác GD-ĐT và xây dựng Học viện theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, tạo sự chuyển biến vững chắc về chất lượng, hiệu quả công tác GD-ĐT”.

Theo đó, Học viện xác định đổi mới quy trình, chương trình đào tạo là khâu trọng tâm, có ý nghĩa quyết định chất lượng đào tạo. Bám sát tinh thần Đề án 63 của Bộ Quốc phòng, Học viện tập trung nghiên cứu, xây dựng Đề án “Đổi mới quy trình, chương trình đào tạo cán bộ chỉ huy cấp trung, sư đoàn và chuyên ngành binh chủng”. Với Đề án này, thời gian đào tạo rút ngắn 50% so với trước đây; thực hiện đào tạo theo chức vụ, tập trung cho chức vụ ban đầu, sát với nhiệm vụ, chức trách của người cán bộ ở từng chuyên ngành và mỗi cấp trong quân đội. Đến nay, Học viện đã xây dựng tương đối hoàn chỉnh và triển khai thực hiện chương trình đào tạo cho các đối tượng (CH-TM cao cấp binh chủng hợp thành cấp sư đoàn, cấp tỉnh (thành phố); CH-TM binh chủng hợp thành cấp trung đoàn; CH-TM cấp trung đoàn, lữ đoàn các chuyên ngành binh chủng,...); chương trình bồi dưỡng cán bộ tham mưu tác chiến chiến dịch; chương trình đào tạo học viên các nước bạn... Cùng với đó, Học viện chỉ đạo các khoa giảng viên xây dựng nội dung chương trình mới của môn học, bảo đảm sự cân đối giữa lý luận và thực hành, tránh trùng lắp, bảo đảm tính kế thừa, liên thông giữa các cấp học, bậc học theo quy trình đào tạo mới; chú trọng đổi mới nội dung chương trình của các đối tượng sau đại học, tổ chức tốt bảo vệ luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ theo đúng quy chế. Đối với các môn khoa học xã hội và nhân văn quân sự, trước đây huấn luyện theo bài giảng, nay chuyển sang huấn luyện theo chủ đề, từ nguyên lý, lý luận cơ bản, đi sâu vào việc vận dụng thực hiện theo chức trách người chỉ huy trong hoạt động thực tiễn. Thực tế giảng dạy thời gian qua cho thấy, mặc dù thời gian dành cho chương trình mới giảm, nhưng vẫn bảo đảm chất lượng cho cán bộ khi ra trường có đủ khả năng hoàn thành tốt nhiệm vụ theo chức vụ đào  tạo.

Đội ngũ nhà giáo là người trực tiếp trang bị kiến thức, bồi dưỡng phát triển tư duy sáng tạo, rèn luyện tác phong và phương pháp công tác, phẩm chất đạo đức cho người học, có vai trò rất quan trọng đối với chất lượng GD-ĐT. Nhận thức rõ điều đó, Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đội ngũ nhà giáo vững mạnh toàn diện. Đặc biệt, Học viện đã quán triệt và triển khai thực hiện Đề án “Kiện toàn, phát triển đội ngũ nhà giáo quân đội đến năm 2010” phù hợp với điều kiện cụ thể của Nhà trường, bảo đảm đủ số lượng, cơ cấu hợp lý, từng bước nâng cao chất lượng; chú trọng phát triển đội ngũ nhà giáo có chức danh khoa học, học vị... Trên cơ sở rà soát, bổ sung hoàn chỉnh quy hoạch xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo đến năm 2010 và những năm tiếp theo, Học viện xây dựng kế hoạch thực hiện cụ thể hằng năm. Cùng với việc thực hiện nghiêm quy chế tuyển chọn, nâng cao chất lượng đầu vào, Học viện chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ cho đội ngũ giảng viên cả trước và trong quá trình giảng dạy với nhiều hình thức phù hợp, như: cử đi đào tạo ở các nhà trường trong và ngoài quân đội, đi thực tế ở các đơn vị; tổ chức bồi dưỡng tại chức, tập huấn chuyên ngành; khuyến khích giảng viên tự nghiên cứu, học tập; đẩy mạnh các hoạt động phương pháp ở khoa và tổ chức thông qua bài giảng cho giảng viên theo phân cấp... Thông qua đó, nâng cao trình độ học vấn, năng lực chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn, kỹ năng sư phạm và các tiêu chí quy định theo chức danh nhà giáo... Đến nay, (vào năm học 2010-2011), Học viện đã có đủ giảng viên theo biên chế mới và có dự trữ theo quy định; trên 90% giảng viên đạt chuẩn quốc gia về trình độ học vấn (trên 50% giảng viên có trình độ sau đại học, trong đó có 15% tiến sĩ) và trên 70% giảng viên đã giữ chức vụ theo quy định, đáp ứng yêu cầu GD-ĐT cả trước mắt và lâu dài. Bên cạnh đó, Học viện tăng cường các biện pháp quản lý, rèn luyện, nâng cao tinh thần trách nhiệm, phẩm chất đạo đức, tác phong công tác của đội ngũ giảng viên; đồng thời, từng bước bổ sung hoàn thiện các chế độ, chính sách đãi ngộ, khen thưởng, tôn vinh nhà giáo, tạo điều kiện thuận lợi cả về vật chất và tinh thần cho đội ngũ nhà giáo làm việc, sinh hoạt, tiếp tục phấn đấu cống hiến cho sự nghiệp GD-ĐT của Nhà trường và Quân đội.

Xác định phương pháp dạy của giảng viên và học tập của học viên là một trong những yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng GD-ĐT, Học viện đã tập trung đổi mới phương pháp dạy-học theo hướng: tăng cường vận dụng phương pháp dạy-học hiện đại, sát thực tế, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học để bồi dưỡng, nâng cao năng lực tư duy và năng lực hoạt động thực tiễn của họ. Các khoa giảng viên tích cực nghiên cứu, đổi mới phương pháp giảng dạy phù hợp với từng bộ môn; bố trí thời gian lên lớp, tập bài, luyện tập, diễn tập và tự nghiên cứu, thi, kiểm tra phù hợp với từng đối tượng học viên; vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy-học, kết hợp giữa truyền đạt lý luận cơ bản với truyền thụ kinh nghiệm chiến đấu và cập nhật những thông tin mới vào giảng dạy. Giảng viên khi lên lớp lý luận đã tăng cường đối thoại trực tiếp với người học để kiểm tra nhận thức của học viên; vận dụng linh hoạt các phương tiện hiện đại, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin kết hợp với các phương tiện truyền thống (sơ đồ, bảng kẻ...) trong quá trình giảng dạy. Trong tổ chức tập bài, luyện tập, diễn tập, giảng viên chú trọng làm mẫu, bám sát khung tập, kịp thời uốn nắn những sai sót để nâng cao năng lực, trình độ cho học viên... Việc đổi mới phương pháp học của học viên (nhất là đối tượng đào tạo CH-TM cấp trung đoàn, sư đoàn, chuyên ngành binh chủng và sau đại học) được hướng vào vận dụng phương pháp học tích cực khi nghe lên lớp và tự học, nhằm “biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo”; bố trí tăng thời gian tự học của học viên để tự nghiên cứu bổ sung kiến thức, phát huy tính độc lập, sáng tạo, vận dụng kinh nghiệm, tổng hợp kiến thức vào việc giải quyết các bài tập cụ thể, làm luận văn tốt nghiệp và những vấn đề thực tiễn đặt ra; kết hợp chặt chẽ giữa quản lý học viên bằng nội dung với quản lý hành chính, góp phần nâng cao kết quả tự học tập, nghiên cứu của học viên. Cùng với đó, Học viện tích cực đổi mới cả hình thức, nội dung, phương pháp thi, kiểm tra, đánh giá thực chất kết quả học tập của người học; xây dựng ngân hàng đề thi cho các môn thi viết; tổ chức nhiều hình thức thi (thực hành, vấn đáp, tự luận...), bảo đảm nghiêm túc, khách quan, đánh giá thực chất mức độ tích lũy của người học về kiến thức chuyên môn theo trình độ học vấn và chức vụ đào tạo.

Tăng cường công tác quản lý và  thanh tra, kiểm tra đào tạo được Học viện xác định là một giải pháp thiết thực góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo. Bám sát chủ trương của Bộ GD-ĐT và Bộ Quốc phòng về kiểm định chất lượng giáo dục trong các nhà trường quân đội, Học viện triển khai xây dựng nội dung chương trình, tài liệu và tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về công tác đánh giá và kiểm định chất lượng GD-ĐT; thực hiện tự đánh giá chất lượng theo kiểm định; định kỳ đăng ký kiểm định chất lượng. Bên cạnh đó, Học viện tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đào tạo một cách toàn diện, tập trung vào công tác chuẩn bị và thực hành huấn luyện của các khoa giảng viên, công tác quản lý, điều hành của cơ quan chức năng, các khoa, hệ và kết quả học tập, rèn luyện của học viên, nhất là trong các kỳ thi, tuyển sinh, thi tốt nghiệp; kịp thời phát hiện, có giải pháp khắc phục những sai sót về nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, chất lượng dạy-học; ngăn chặn và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm quy chế, góp phần nâng cao chất lượng GD-ĐT.

Bên cạnh GD-ĐT, Học viện đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học (NCKH) với sự tham gia đông đảo của cán bộ, giảng viên, học viên. Hoạt động NCKH của Học viện hướng trọng tâm vào nghiên cứu đề tài khoa học các cấp (Bộ, Học viện, khoa), nhiều đề tài  đã bảo vệ thành công và được đưa vào ứng dụng trong giảng dạy, nghiên cứu ở Học viện và các nhà trường quân đội (gần nhất là đề tài cấp Bộ “Phát triển lý luận chiến thuật cấp sư đoàn bộ binh trong chiến tranh địch sử dụng vũ khí công nghệ cao” và đề tài cấp Tổng cục Chính trị: “Nâng cao chất lượng dạy-học các môn khoa học xã hội và nhân văn trong đào tạo cán bộ quân sự địa phương ở các nhà trường quân đội”); tổ chức hội thảo khoa học; biên soạn giáo trình, tài liệu giảng dạy; tổng kết chiến thuật, chiến dịch, kinh nghiệm chiến đấu theo nhiệm vụ Bộ giao; tổ chức bồi dưỡng (mời giảng) về phương pháp NCKH, kinh nghiệm chiến đấu, kinh nghiệm xây dựng khu vực phòng thủ,... cho cán bộ, giảng viên, học viên để vận dụng vào trong giảng dạy, học tập; tổ chức tập huấn tin học cho cán bộ, giảng viên,... đáp ứng yêu cầu GD-ĐT và NCKH của Nhà trường. 

Tập trung đầu tư xây dựng cơ sở vật chất phục vụ GD-ĐT, NCKH được Học viện thường xuyên quan tâm. Học viện tiếp tục đầu tư các nguồn lực để xây dựng, nâng cấp và khai thác, sử dụng có hiệu quả hệ thống giảng đường, phòng học chuyên dùng, phòng học tin học, ngoại ngữ, phòng phương pháp của các khoa giáo viên; sa bàn, sở chỉ huy diễn tập; bổ sung các loại trang thiết bị dạy-học hiện đại, giáo trình, tài liệu giảng dạy và tài liệu tham khảo (nhất là những phát triển mới thuộc lĩnh vực khoa học quân sự, khoa học công nghệ quân sự, đối tượng tác chiến...), đáp ứng yêu cầu GD-ĐT cả trước mắt và lâu dài. Các cơ quan, khoa, hệ quản lý học viên thường xuyên phối hợp chặt chẽ với nhau để bảo đảm đầy đủ, kịp thời về vật chất, xe máy, vũ khí, trang bị kỹ thuật phục vụ cho giảng dạy, tập bài, luyện tập, diễn tập và thi tuyển sinh, thi tốt nghiệp,... góp phần nâng cao chất lượng GD-ĐT, đáp ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ và nhiệm vụ quân đội trong tình hình mới, thiết thực lập thành tích chào mừng kỷ niệm 65 năm Ngày truyền thống Học viện Lục quân (7-7-1946 - 7-7-2011).

Trung tướng, PGS, TS. NGUYỄN ĐỨC XÊ

Giám đốc Học viện