Là một trường đại học trọng điểm quốc gia, trung tâm nghiên cứu khoa học (NCKH) quan trọng của quân đội và đất nước, Học viện Kỹ thuật Quân sự đã đào tạo hàng vạn cán bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ chất lượng cao phục vụ sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (BVTQ). Trước yêu cầu xây dựng và BVTQ trong tình hình mới, Học viện tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp để nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục-đào tạo (GD-ĐT), NCKH.

 Quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ và công tác GD-ĐT; trực tiếp là Nghị quyết số 86-NQ/ĐUQSTW của Đảng ủy Quân sự Trung ương về công tác GD-ĐT trong tình hình mới, Chỉ thị 68/CT-BQP của Bộ Quốc phòng về xây dựng Đề án Đổi mới quy trình, chương trình đào tạo cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật các cấp trong quân đội (Đề án 63), Chỉ thị số 296/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Đổi mới quản lý giáo dục đại học giai đoạn 2010-2012 và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới, nâng cao chất lượng GD-ĐT, tăng cường xây dựng tiềm lực đào tạo và NCKH, xây dựng Học viện chính quy, tiên tiến, mẫu mực,... tạo tiền đề cơ bản cho quá trình phát triển của Học viện cả trước mắt và lâu dài.

Để tiếp tục nâng cao chất lượng GD-ĐT và NCKH lên một bước mới, Học viện đã và đang tích cực triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:

1. Xây dựng, ban hành và tổ chức triển khai thực hiện “Chiến lược phát triển Học viện đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030”, nhằm xây dựng Học viện thành một trường đại học trọng điểm, trung tâm nghiên cứu tầm cỡ quốc gia và khu vực. Đây là định hướng cơ bản để Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ trong từng giai đoạn, cũng như lâu dài; tránh được những sai sót, lệch hướng mục tiêu trong quá trình phát triển.

2. Thường xuyên chăm lo kiện toàn, phát triển đội ngũ giảng viên có đủ số lượng, cơ cấu hợp lý, chuẩn hóa về chất lượng. Hiện nay, Học viện đã xây dựng được đội ngũ giảng viên cơ bản đủ về số lượng theo quy định, bảo đảm chất lượng; trong đó, trên 80 % có trình độ sau đại học (gần 30 % tiến sĩ). Tuy vậy, số cán bộ giảng viên tuổi cao chiếm tỷ lệ không nhỏ, thời gian phục vụ tại ngũ theo Luật Sĩ quan không còn dài. Nhận rõ điều đó, Học viện đã xây dựng quy hoạch dài hạn và kế hoạch thực hiện hằng năm; thường xuyên rà soát, kiện toàn tổ chức, biên chế đội ngũ nhà giáo, bảo đảm đủ số lượng, có cơ cấu hợp lý cả về độ tuổi, chuyên ngành. Cùng với số lượng, Học viện chú trọng đào tạo, bồi dưỡng chuẩn hóa chất lượng đội ngũ giảng viên, cả về trình độ học vấn, nghiệp vụ sư phạm, kiến thức ngoại ngữ, kinh nghiệm thực tế; tổ chức thực hiện có hiệu quả quy trình bồi dưỡng giáo viên trẻ, cụ thể hóa các chủ trương, chính sách đào tạo, bồi dưỡng giảng viên trẻ; khuyến khích, động viên đội ngũ giảng viên phấn đấu học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ mọi mặt; mặt khác, đưa ra khỏi đội ngũ nhà giáo những người không đủ tiêu chuẩn...

3. Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chương trình đào tạo được coi là yếu tố quan trọng tạo nên chất lượng GD-ĐT của Học viện. Cùng với việc tổ chức rà soát, bổ sung hoàn chỉnh các chương trình đào tạo hiện hành theo hướng mô đun hóa, đồng bộ, liên thông dọc và ngang, tăng cường các kỹ năng “cứng” và “mềm”, Học viện tập trung hoàn thiện chương trình đào tạo theo Đề án 63 của Bộ Quốc phòng; đổi mới chương trình chuyển cấp quân sự đồng bộ với chương trình đào tạo kỹ sư quân sự hệ dài hạn; xây dựng chương trình đào tạo theo học chế tín chỉ cho đào tạo đại học hệ dân sự và đào tạo sau đại học theo đúng quy định của Bộ GD-ĐT; áp dụng một số chương trình tiên tiến cho đào tạo hệ dân sự. Bên cạnh đó, Học viện tập trung hoàn thiện chương trình đào tạo thạc sĩ theo hai phương thức (nghiên cứu và giảng dạy môn học); đồng thời, triển khai xây dựng chương trình đào tạo tiến sĩ theo quy chế mới của Bộ GD-ĐT.

4. Tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở vật chất phục vụ GD-ĐT, NCKH. Học viện chú trọng tổ chức khai thác có hiệu quả các cơ sở kỹ thuật hiện có, bao gồm: các phòng thí nghiệm, phòng học chuyên dùng, lớp trang bị, trạm xưởng huấn luyện thực hành, hệ thống giảng đường, hội trường, thao trường cùng hệ thống  nhà thi đấu, sân vận động, bể bơi, phòng tập thể hình để phục vụ cho giảng dạy, học tập, rèn luyện của cán bộ, giảng viên, học viên. Cùng với đó, Học viện triển khai Dự án xây dựng các phòng thí nghiệm chuyên ngành (đã được Bộ phê duyệt hạn mức kinh phí); đầu tư mở rộng diện tích của Thư viện (hiện nay, Học viện sở hữu một trong những thư viện đứng đầu khối nhà trường quân đội với nhiều loại sách, báo, giáo trình, tài liệu phục vụ nghiên cứu, dạy-học); đầu tư thêm các điểm kết nối Internet không dây và mạng nội bộ, đáp ứng yêu cầu dạy-học và NCKH của cán bộ, giảng viên, học viên, sinh viên. 

5. Thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ công tác tuyển sinh để nâng cao chất lượng đầu vào. Học viện tăng cường các hình thức tuyên truyền tuyển sinh đến Sở GD-ĐT các tỉnh (thành phố trực thuộc Trung ương) trên cả nước, nhằm thu hút nhiều học sinh đăng ký dự thi vào Học viện. Hằng năm, việc tổ chức tuyển sinh được thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc, đúng quy chế; bảo đảm chất lượng tuyển chọn đầu vào, làm cơ sở nâng cao chất lượng đầu ra.

6. Tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng công tác tổ chức, quản lý đào tạo. Học viện thực hiện nghiêm túc quy chế của Bộ GD-ĐT và các quy định của Bộ Quốc phòng về tổ chức đào tạo sau đại học, đại học, cao đẳng; duy trì thực hiện có hiệu quả các loại hình đào tạo, bậc đào tạo hiện hành theo 2 hình thức: niên chế và tín chỉ; trong đó, đào tạo theo niên chế áp dụng cho đào tạo hệ quân sự, học chế tín chỉ áp dụng đối với hệ đào tạo dân sự và sau đại học. Trên cơ sở đó, nghiên cứu áp dụng đào tạo theo học chế tín chỉ đối với hệ quân sự và đào tạo theo mô hình của quy trình mới (4+1, 4+2).

Khi chuyển sang đào tạo theo học chế tín chỉ, Học viện khuyến khích giảng viên đổi mới phương pháp giảng dạy, trọng tâm là tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo về đổi mới phương pháp giảng dạy. Học viên đào tạo sau đại học được tổ chức thành các nhóm nghiên cứu chuyên sâu, nhằm tăng khả năng tự học, làm việc theo nhóm. Bên cạnh đó, Học viện tiếp tục tổ chức rà soát và xây dựng mới các bài thí nghiệm phục vụ các môn học, học phần, góp phần nâng cao kỹ năng thực hành của học viên, sinh viên. Hằng năm, Học viện dành một khoản kinh phí để khuyến khích giảng viên đăng ký đổi mới phương pháp; đồng thời, xây dựng kế hoạch dự giảng đối với giảng viên, có sự tham gia của Thủ trưởng Học viện, các phòng, khoa và bộ môn; trên cơ sở đó, rút ra những kinh nghiệm bồi dưỡng sư phạm và nâng cao chất lượng giảng dạy của giảng viên.

Học viện tiếp tục đổi mới phương pháp kiểm tra, thi mà trọng tâm là: tổ chức xây dựng ngân hàng câu hỏi thi kết thúc học phần, tổ chức rọc phách, chấm thi tập trung,... nhằm bảo đảm việc đánh giá kết quả kiểm tra, thi của người học một cách khách quan, trung thực, công bằng; áp dụng các tiêu chí đánh giá kết quả đồ án tốt nghiệp đại học, luận văn cao học... Cùng với đó, coi trọng đẩy mạnh phân cấp quản lý đào tạo đối với các khoa giáo viên, phát huy tính chủ động của khoa, bộ môn; xây dựng, ban hành quy chế làm việc của bộ môn, làm cơ sở để xây dựng bộ môn là đơn vị hành chính và học thuật tự chủ.

Việc Học viện tổ chức lấy ý kiến phản hồi từ người học về hoạt động giảng dạy của giảng viên đã mang lại hiệu quả thiết thực (tiến hành từ năm học 2008-2009, sẽ được phát huy trong thời gian tới), vừa giúp giảng viên điều chỉnh phương pháp sư phạm, tăng cường trách nhiệm trong hoạt động giảng dạy của mình, vừa tạo sự dân chủ trong hoạt động dạy-học. Ngoài ra Học viện còn tổ chức lấy ý kiến phản hồi của cựu học viên, sinh viên, của các nhà tuyển dụng lao động trong và ngoài quân đội về chất lượng đào tạo; trên cơ sở đó, nghiên cứu, điều chỉnh chương trình và tổ chức đào tạo hợp lý hơn, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.

7. Tăng cường gắn kết đào tạo với NCKH; coi NCKH cũng là nhiệm vụ chính trị trung tâm. Hoạt động NCKH của Học viện hướng trọng tâm vào thực hiện đề tài khoa học các cấp, các dự án sản xuất thử nghiệm, các hợp đồng triển khai ứng dụng kết quả khoa học công nghệ (hợp đồng dịch vụ), hội thảo khoa học, hợp tác về khoa học công nghệ, viết bài báo khoa học, biên soạn giáo trình, tài liệu... Việc triển khai kế hoạch hoạt động NCKH được thực hiện theo quy trình, bảo đảm chặt chẽ từ đề xuất nhiệm vụ NCKH, tuyển chọn, xét chọn đề tài, xây dựng kế hoạch, phân bổ kinh phí, đến kiểm tra, báo cáo tiến độ, tổ chức nghiệm thu, báo cáo tổng kết, lưu trữ kết quả, đăng ký sở hữu trí tuệ. Tới đây, Học viện sẽ triển khai xây dựng các chế độ, chính sách động viên, khuyến khích giảng viên viết và đăng các bài báo khoa học trên các tạp chí trong nước và quốc tế.

NCKH của học viên, sinh viên là hoạt động điển hình về gắn kết giữa NCKH và đào tạo; đã trở thành truyền thống ở Học viện Kỹ thuật Quân sự. Nhiều học viên, sinh viên được trao giải thưởng các cuộc thi “Tuổi trẻ sáng tạo” và các cuộc thi Robocon, thi Olympic ở trong nước và quốc tế. Học viện cũng nhận được nhiều Bằng khen của Bộ GD-ĐT, Bộ Quốc phòng về phong trào NCKH của học viên, sinh viên. Đối với đào tạo sau đại học, hằng năm, Học viện tổ chức Hội nghị Khoa học dành riêng cho các nhà nghiên cứu trẻ, nhằm động viên, khuyến khích các nghiên cứu sinh, học viên cao học, giáo viên trẻ tham gia NCKH và đăng tải các công trình nghiên cứu. Việc tổ chức đào tạo thạc sĩ dưới hình thức đưa học viên về các nhóm nghiên cứu chuyên sâu (từ 3-5 học viên/nhóm) cũng là một trong những biện pháp có hiệu quả gắn đào tạo với NCKH.

8. Đẩy mạnh công tác kiểm định chất lượng và thanh tra, kiểm tra đào  tạo. Học viện thực hiện nghiêm túc chủ trương của Bộ GD-ĐT, Bộ Quốc phòng về kiểm định chất lượng giáo dục trong các nhà trường quân đội; duy trì tổ chức tự đánh giá chất lượng của Học viện theo bộ tiêu chuẩn kiểm định của Bộ GD-ĐT (gồm 10 tiêu chuẩn và 61 tiêu chí); kịp thời công khai kết quả tự đánh giá đến mọi cán bộ, giảng viên, học viên, sinh viên. Đồng thời, thực hiện tốt “ba công khai” (cam kết chất lượng giáo dục và chất lượng giáo dục thực tế, điều kiện đảm bảo chất lượng, thu chi tài chính); tổ chức xây dựng và công bố tiêu chuẩn đầu ra đối với các chuyên ngành đào tạo của hệ kỹ sư dân sự. Trước mắt, Học viện triển khai thí điểm tự đánh giá 1 chương trình đào tạo theo Bộ tiêu chuẩn của mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á (AUN); qua đó, tổ chức rút kinh nghiệm để triển khai tự đánh giá các chương trình đào tạo khác. Cùng với đó, xây dựng và ban hành “Quy định tạm thời về tổ chức và hoạt động thanh tra, kiểm tra đào tạo” để tạo hành lang pháp lý cho hệ thống đào tạo của Học viện, làm cơ sở cho công tác thanh tra, kiểm tra đào tạo phát huy hiệu quả, góp phần duy trì nền nếp, kỷ cương trong hoạt động dạy và học của Nhà trường.

9. Tăng cường hợp tác quốc tế được coi là chủ trương lớn của Học viện và đã đạt được kết quả quan trọng trên nhiều mặt, góp phần quan trọng vào quá trình phát triển của Học viện. Cùng với việc củng cố quan hệ hợp tác với các  trường đại học và viện nghiên cứu trên thế giới (hiện nay đã quan hệ với 20 trường, viện nghiên cứu), Học viện mở rộng quan hệ hợp tác với các nước trong khu vực và thế giới với các nội dung, phương thức phù hợp, bảo đảm đúng quy định của Nhà nước, Bộ Quốc phòng, Bộ GD-ĐT. Thông qua đó, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên, cán bộ NCKH, cán bộ quản lý đào tạo và học viên; đồng thời, tạo thêm cơ sở vật chất, tư liệu, thông tin về khoa học kỹ thuật, về GD-ĐT, trao đổi học thuật với các trường đại học, các viện nghiên cứu và các tổ chức quốc tế, nâng cao vị thế  của Học viện trong khu vực và thế giới.

Đổi mới, nâng cao chất lượng GD-ĐT luôn là vấn đề trọng tâm của hệ thống giáo dục nói chung, Học viện Kỹ thuật Quân sự nói riêng. Việc tổ chức thực hiện đồng bộ các giải pháp nêu trên có ý nghĩa quyết định tới chất lượng GD-ĐT, NCKH, xây dựng Học viện chính quy, tiên tiến, mẫu mực, xứng đáng là một trường đại học trọng điểm của quốc gia, trung tâm NCKH của quân đội và cả nước, đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực khoa học kỹ thuật và công nghệ chất lượng cao cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ đẩy mạnh CNH,HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế.

Trung tướng, GS,TSKH. PHẠM THẾ LONG

Giám đốc Học viện