Đoàn Công binh Hải Vân thuộc Quân khu 4 được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới (năm 1998). Hơn 10 năm gần đây, ngoài nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), Đoàn còn được giao nhiều nhiệm vụ, như: xây dựng các công trình chiến đấu, làm cầu treo, đường tuần tra biên giới; dò tìm bom mìn, vật liệu nổ; phòng, chống bão, lụt, khắc phục các sự cố do thảm họa; đăng cai nhiều hội thi, hội thao, diễn tập... Để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ được giao, Đoàn xác định: phải coi trọng xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện (VMTD), tạo cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, khả năng SSCĐ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài.

Quán triệt Chỉ thị 917/1999/CT-BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và các nghị quyết, chỉ thị của Quân khu về xây dựng đơn vị VMTD, Đảng ủy Đoàn đã ra nghị quyết chuyên đề lãnh đạo, chỉ huy Đoàn có kế hoạch xây dựng đơn vị VMTD theo 5 mục tiêu của Chỉ thị, sát với chức năng, nhiệm vụ của đơn vị; trong đó, lấy xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị làm cơ sở, xây dựng tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh làm nòng cốt, phát huy vai trò của chỉ huy và các cơ quan, đoàn thể quần chúng trong quá trình thực hiện. Hằng năm, Đoàn tổ chức sơ kết, rút kinh nghiệm, đánh giá thực chất kết quả đạt được, xác định biện pháp thực hiện, tập trung khắc phục khâu yếu, mặt yếu, đột phá vào những đơn vị yếu; kết hợp chặt chẽ nội dung xây dựng đơn vị VMTD với thực hiện nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị. Qua 10 năm thực hiện Chỉ thị 917, Đoàn đã đạt kết quả toàn diện trên các mặt.

Một là,sự vững mạnh về chính trị của Đoàn thường xuyên được củng cố và tăng cường.Hằng năm, cấp ủy, chỉ huy các cấp tổ chức quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị theo chương trình giáo dục cơ bản của các đối tượng và giáo dục thường xuyên, gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị. Bên cạnh việc tăng cường giáo dục về âm mưu, thủ đoạn “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, mặt trái của kinh tế thị trường và những tiêu cực xã hội, Đoàn chú trọng bồi dưỡng đạo đức cách mạng, xây dựng động cơ, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ đối với nhiệm vụ chính trị được giao; trong đó, khẳng định việc tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai là nhiệm vụ “chiến đấu” trong thời bình, nhằm bảo vệ tài sản Nhà nước, tính mạng và tài sản của nhân dân, góp phần ổn định kinh tế- xã hội trên địa bàn... Đoàn cũng đã triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết 51 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 513 của Đảng ủy Quân sự Trung ương. Đến nay, các cấp đã có đủ biên chế chính ủy, chính trị viên;  mối quan hệ giữa chính ủy, chính trị viên với người chỉ huy được giải quyết tốt, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ chính trị. Các cấp ủy, chi bộ duy trì có nền nếp chế độ sinh hoạt Đảng; thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, năng lực lãnh đạo ngày càng được nâng cao. Các tổ chức quần chúng (Công đoàn, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên...) đã tổ chức được nhiều phong trào hoạt động sôi nổi trong đơn vị, tăng cường quan hệ, xây dựng được mối quan hệ đoàn kết, gắn bó với lãnh đạo, chính quyền và nhân dân địa phương trên địa bàn đóng quân, cũng như khi dã ngoại làm nhiệm vụ. 10 năm liên tục gần đây, Đảng bộ Đoàn đạt trong sạch, vững mạnh tiêu biểu, các tổ chức quần chúng đều đạt vững mạnh xuất sắc;  nội bộ ổn định, đoàn kết thống nhất cao, không có đơn thư khiếu kiện; 100% cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, an tâm tư tưởng, sẵn sàng nhận và hoàn thành các nhiệm vụ được giao, trong đó có 80% cán bộ các cấp hoàn thành nhiệm vụ ở mức khá trở lên.

Hai là, tổ chức biên chế của Đoàn thường xuyên được kiện toàn theo đúng quy định; duy trì nghiêm túc chế độ SSCĐ, chất lượng huấn luyện ngày càng cao. Hằng năm, Đoàn thực hiện nghiêm túc chế độ rà soát, kiện toàn tổ chức biên chế theo đúng mẫu biên chế của cấp trên, bảo đảm tỷ lệ quân số cao (năm 2009 đạt 96%); tuyển chọn chiến sĩ mới đủ 100% chỉ tiêu, chất lượng năm sau cao hơn năm trước; giải quyết đầy đủ, kịp thời mọi quyền lợi, chế độ, chính sách cho cán bộ nghỉ hưu và hạ sĩ quan, chiến sĩ hoàn thành nghĩa vụ quân sự về địa phương theo đúng luật định; thực hiện chuyển chế độ quân nhân chuyên nghiệp, cử đi học các trường, nâng lương, thi bậc thợ, phong quân hàm, bổ nhiệm chức vụ cho hạ sĩ quan, chiến sĩ theo đúng chế độ, chính sách; huấn luyện dự bị động viên đủ chỉ tiêu, bảo đảm chất lượng. Đặc biệt, trong điều kiện phải thực hiện khối lượng công việc nhiều, quân số không tăng, nhưng Đoàn đã chủ động điều chỉnh lực lượng, phương tiện phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ, bảo đảm đúng quy định về biên chế; trong đó, ưu tiên cho nhiệm vụ SSCĐ, phòng chống thiên tai, xây dựng công trình...

Đoàn thường xuyên duy trì thực hiện nghiêm các chế độ SSCĐ; tổ chức chặt chẽ hệ thống trực SSCĐ, như: trực chỉ huy, trực ban, trực chiến, tuần tra canh gác, kiểm soát quân sự; nắm chắc tình hình, phối hợp với các lực lượng trên địa bàn xử lý kịp thời, chính xác các tình huống, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho đơn vị và địa bàn đóng quân. Thường xuyên duy trì đủ lượng vật chất dự trữ SSCĐ theo quy định, bảo đảm đồng bộ lực lượng, phương tiện theo từng kế hoạch. Nhờ vậy, khi có lệnh của cấp trên, Đoàn đều kịp thời huy động lực lượng, phương tiện tham gia và hoàn thành tốt nhiệm vụ (cơ động chữa cháy rừng trên địa bàn đóng quân 32 lần; tham gia phòng, chống và khắc phục hậu quả lụt, bão trên địa bàn Quân khu 28 lần...), bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người và phương tiện, được Quân khu, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, Ủy ban Quốc gia tìm kiếm, cứu nạn và Bộ Nông nghiệp- Phát triển Nông thôn tặng thưởng 10 bằng khen và giấy khen.

Huấn luyện được Đoàn xác định là nhiệm vụ trung tâm, quan trọng thường xuyên, có ý nghĩa quyết định đến việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị và xây dựng đơn vị VMTD. Hằng năm, Đảng ủy, chỉ huy Đoàn tổ chức quán triệt sâu sắc mệnh lệnh huấn luyện của Tư lệnh Quân khu và có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác huấn luyện sát với đặc điểm, nhiệm vụ của đơn vị. Trong huấn luyện, Đoàn triển khai thực hiện nghiêm túc, đồng bộ các khâu, từ: lập kế hoạch, giáo án, mô hình, học cụ, củng cố thao trường, bãi tập đến thông qua giáo án, bồi dưỡng cán bộ, đội mẫu...; thực hiện đúng quan điểm, nguyên tắc, mối kết hợp trong huấn luyện, tổ chức huấn luyện; đẩy mạnh tổ chức hội thi, hội thao, diễn tập (diễn tập chỉ huy- cơ quan một bên hai cấp trên bản đồ, diễn tập vòng tổng hợp phân đội). Ngoài huấn luyện theo kế hoạch, Đoàn chú trọng huấn luyện chuyên sâu về công binh (đến nay, 100% lái xe đặc chủng, lái máy, lái xuồng có tay nghề đạt khá, giỏi), đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ khi có tình huống xảy ra. Tổng kết công tác huấn luyện năm 2009, Đoàn được Quân khu đánh giá là đơn vị huấn luyện giỏi.

Ba là, tạo được bước chuyển biến cơ bản về xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật.Nhờ được giáo dục, huấn luyện chu đáo, nên ý thức, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ trong thực hiện nền nếp chính quy ngày càng được nâng cao; các cơ quan, đơn vị thường xuyên duy trì nghiêm túc, nền nếp chế độ sinh hoạt theo quy định. Lễ tiết, tác phong quân nhân có nhiều tiến bộ, mang mặc trang phục thống nhất, xưng hô, chào hỏi theo điều lệnh; thực hiện nghiêm quy định không uống rượu, bia trong giờ hành chính và không uống rượu, bia say ở mọi lúc, mọi nơi. Nơi ăn, ở, làm việc của các đơn vị có hệ thống giây, giá, bảng, biểu, tem, nhãn được triển khai đúng quy định, bố trí thống nhất, bảo đảm bền, đẹp, góp phần tạo nền nếp chính quy. Nội bộ đoàn kết, thống nhất cao, thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở; số vụ vi phạm kỷ luật thông thường giảm mạnh hằng năm (năm 2009 không có vụ vi phạm kỷ luật phải xử lý).

Bốn là, chất lượng bảo đảm hậu cần, tài chính và đời sống bộ đội được nâng cao. Khả năng bảo đảm hậu cần cho các nhiệm vụ SSCĐ, huấn luyện, phòng chống thiên tai, xây dựng công trình, diễn tập và các hoạt động đột xuất được nâng lên bước mới. Hệ thống doanh trại được đầu tư xây dựng đồng bộ, chính quy, khang trang, “xanh, sạch, đẹp”; bảo đảm ăn, mặc, ở, sinh hoạt cho bộ đội kịp thời, đúng chế độ, tiêu chuẩn. Hoạt động tăng gia sản xuất được triển khai với nhiều hình thức phong phú, hiệu quả; mô hình “vườn, giàn, ao, chuồng” của bếp ăn các cơ quan, đơn vị được đầu tư có chiều sâu, tự túc 100% rau xanh và trên 85% nhu cầu thịt, cá; các cơ sở sản xuất, chế biến tập trung, như: khu chăn nuôi đà điểu, chăn nuôi lợn nái, chăn nuôi tăng gia; trạm chế biến, giết mổ được quy hoạch, đầu tư xây dựng và hoạt động đạt hiệu quả cao. Đoàn cũng đã đầu tư hàng trăm triệu đồng vào việc xây dựng, cải tạo nguồn nước, đường điện chất lượng cao và  hệ thống tắm nước nóng, cải thiện điều kiện sinh hoạt của bộ đội. Công tác vệ sinh, phòng dịch bệnh và vệ sinh an toàn thực phẩm được chú trọng; quân số khỏe trung bình đạt 98,8%; Đoàn luôn đạt tiêu chuẩn quân y 5 tốt. Phong trào thi đua "Ngành Hậu cần Quân đội làmtheo lời Bác Hồ dạy" đạt chất lượng, hiệu quả ngày càng cao; đội ngũ cán bộ ngành Hậu cần có trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, quan điểm phục vụ đúng đắn, luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Năm là, công tác kỹ thuật ngày càng đi vào nền nếp chính quy, nâng cao chất lượng. Đoàn thường xuyên quán triệt và thực hiện tốt điều lệ, chỉ thị, hướng dẫn, quy định của cấp trên về công tác kỹ thuật; duy trì hệ số trang bị, hệ số kỹ thuật đúng quy định (riêng nhiệm vụ SSCĐ, phòng chống bão, lụt đạt hệ số = 1); huấn luyện kỹ thuật hằng năm luôn đạt khá. Đoàn cũng đã đầu tư hàng trăm triệu đồng mua sắm phụ tùng dự phòng cho xe máy SSCĐ, phòng chống lụt, bão; xây dựng khu kỹ thuật, nhà điều hành, phòng học, trạm xưởng, trạm nạp, bảo đảm tính chính quy, khoa học. Cuộc vận động "Quản lý, khai thác vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và An toàn giao thông" đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả thiết thực.

Nhờ quán triệt và thực hiện có hiệu quả các mục tiêu về xây dựng đơn vị VMTD, chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, khả năng SSCĐ của Đoàn được nâng lên một bước mới, tạo cơ sở hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ (có nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc), được Quân khu, lãnh đạo, chính quyền địa phương ghi nhận và được tặng Cờ thi đua của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Thủ tướng Chính phủ. Đảng bộ Đoàn 10 năm liên tục đạt trong sạch vững mạnh tiêu biểu, Đoàn đạt tiêu chuẩn đơn vị VMTD và luôn là đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua quyết thắng của Quân khu.

Bên cạnh những kết quả đạt được, chất lượng phong trào thi đua và hoạt động của các tổ chức quần chúng trong Đoàn có thời điểm chưa cao. Các loại phương tiện đã sử dụng nhiều năm nên độ tin cậy của một số phương tiện còn hạn chế. Chất lượng huấn luyện chưa được như mong muốn. Công tác quản lý bộ đội có lúc chưa chặt chẽ, nhất là các giờ nghỉ, ngày nghỉ, lễ, tết, khi bộ đội đi công tác lẻ.

Từ thực tiễn 10 năm xây dựng đơn vị VMTD, Đoàn rút ra những bài học kinh nghiệm, làm cơ sở để tiếp tục nâng cao chất lượng xây dựng đơn vị VMTD lên một bước mới.

1. Thường xuyên chăm lo công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, không ngừng nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ; phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, đột phá vào khâu yếu, mặt yếu; đẩy mạnh phong trào thi đua, tạo động lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

2. Triển khai đồng bộ, đầy đủ, kịp thời, có trọng tâm, trọng điểm các nhiệm vụ; đồng thời, chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ trình độ và năng lực chuyên môn nghiệp vụ, tâm huyết với nhiệm vụ đơn vị.

3. Duy trì nghiêm túc, có nền nếp các chế độ quy định theo điều lệnh; xử lý nghiêm minh, kịp thời các trường hợp vi phạm.

4. Bảo đảm đầy đủ, kịp thời cơ sở vật chất, thao trường, bãi tập; tích cực đổi mới phương pháp huấn luyện, phát huy tốt dân chủ quân sự, thực hiện đúng các quan điểm, nguyên tắc, mối kết hợp trong huấn luyện, coi trọng huấn luyện thực hành. Tăng cường kiểm tra, hội thi, hội thao, tạo động lực thi đua giữa từng cá nhân, đơn vị; kịp thời động viên, khen thưởng, xây dựng nhiều mô hình, điển hình mới trong huấn luyện.

 Đại tá TRƯƠNG XUÂN TÂN

Đoàn trưởng