Đoàn Kinh tế-quốc phòng (KT-QP) B.38 thực hiện Dự án Khu KT-QP trên địa bàn gồm 12 xã thuộc 3 huyện (Cao Lộc, Lộc Bình, Đình Lập) của tỉnh Lạng Sơn. Vùng Dự án có tổng diện tích đất tự nhiên 91.375 ha, có chiều dài đường biên giới với Trung Quốc là 118,9 km; số dân 29.319, gồm 4 dân tộc anh em sinh sống (Kinh, Tày, Nùng, Dao); địa hình chủ yếu là rừng, núi cao, nhiều nơi còn sót lại bom, mìn, vật cản; khí hậu rất khắc nghiệt; đời sống nhân dân rất khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao nhất Tỉnh. Những bản làng ở vùng biên ải xa xôi này chưa có đường vào, kinh tế tự cung, tự cấp; nạn phá rừng khá phổ biến; tình hình an ninh, chính trị, trật tự, an toàn xã hội phức tạp...

Đoàn được cấp trên giao nhiệm vụ tham gia quản lý, thực hiện các dự án đầu tư xây dựng Khu KT-QP theo quy định của Nhà nước; giúp đỡ, hỗ trợ nhân dân phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo và làm nòng cốt trong xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân trong vùng dự án; đồng thời, quản lý, huấn luyện quân nhân dự bị động viên hằng năm theo mệnh lệnh của Quân khu. Bám sát các mục tiêu của Dự án và xuất phát từ đặc điểm, điều kiện cụ thể của địa bàn, Đoàn tập trung lực lượng làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân hiểu rõ chủ trương phát triển kinh tế và phục vụ công tác quốc phòng-an ninh của Đảng, Nhà nước; giúp dân xóa đói giảm nghèo, ổn định cuộc sống; đồng thời, phối hợp với các cơ quan chức năng tập trung khảo sát, xây dựng quy hoạch tổng thể và kế hoạch phân kỳ thực hiện các mục tiêu dự án phù hợp với điều kiện dân cư, thổ nhưỡng từng vùng trên địa bàn.

Trước hết, Đoàn ưu tiên xây dựng hạ tầng cơ sở “điện, đường, trường, trạm” trước một bước; phối hợp với chính quyền địa phương làm mới 6 tuyến đường giao thông liên xã, bản với chiều dài gần 30 km (có 13 km đường nhựa cấp 6 miền núi từ Ba Sơn đi Pò Mã và 3,5 km đường loại B nông thôn từ Pó Pằm đi Nà Mìu...), tạo thuận lợi cho giao thương hàng hóa, phát triển sản xuất, văn hóa, giáo dục... Cùng với giao thông, Đoàn tập trung xây dựng hệ thống thủy lợi phục vụ tưới tiêu cho hàng trăm ha lúa của 9 xã biên giới và thực hiện nhiều dự án nước sạch phục vụ sinh hoạt cho đồng bào dân tộc thiểu số. Trong đó, các dự án hồ chứa nước Cao Lâu, Nâm Thíu, đập Bản Lầy (huyện Cao Lộc), đập Tắp Tính (huyện Đình Lập) đều có khả năng cung cấp nước tưới cho hàng chục ha cây trồng, bảo đảm cho đồng bào sản xuất từ một vụ lên hai vụ/năm; hoàn thành Dự án nước sinh hoạt tại các nông-lâm trường bảo đảm cung cấp đủ nước sinh hoạt hằng ngày cho hàng ngàn nhân khẩu thuộc Lâm trường 196, Lâm trường 461 và nhân dân tại bản Co Chí, Bản Ngõa, Bản Lề và các trường học xã Xuất Lễ, huyện Cao Lộc và Bản Chắt, bản Nà Vang, bản Nà Lầm, huyện Đình Lập... Sau khi đưa vào vận hành các trạm biến áp và đường hạ thế cấp điện cho các nông-lâm trường, thôn bản trong vùng, Đoàn đã tiến hành xây dựng 2 trạm thu, phát sóng truyền hình với phạm vi phủ sóng 3,5 km, hằng ngày phát tiếp sóng các chương trình của Đài Truyền hình Việt Nam, băng của đài truyền hình địa phương, băng tuyên truyền của cấp trên, băng ghi hình một số hoạt động của Đoàn ở các Vùng dự án... Tại 12 xã đều xây dựng các bản điểm về mô hình văn hoá, được trang bị hệ thống loa truyền thanh giúp địa phương có thể tuyên truyền các chủ trương, chính sách đến với bà con một cách kịp thời.

Trong quá trình xây dựng cơ sở hạ tầng và kế hoạch phát triển sản xuất, Đoàn đều chủ động phối hợp với địa phương để bố trí, sắp xếp các điểm định canh, định cư; đến nay, đã và đang xây dựng được 6 bản biên giới, di dãn 115 hộ dân thuộc 6 xã của 2 huyện Lộc Bình và Đình Lập; đồng thời, hỗ trợ, giúp dân ổn định cuộc sống trên vành đai biên giới, góp phần chấm dứt tình trạng di, dịch cư tự do, phá bỏ được tập quán du canh, du cư, tự cung, tự cấp của đồng bào dân tộc thiểu số.

Cùng với đó, Đoàn đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương lập dự án trồng rừng phòng hộ trong Khu KT-QP Mẫu Sơn, vừa thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trung tâm, vừa giúp cho đồng bào ổn định đời sống lâu dài. Tính đến hết năm 2009, Đoàn đã trồng mới và chăm sóc được 2.743 ha rừng phòng hộ (đạt 81% kế hoạch) trên địa bàn 7 xã, làm đường lâm nghiệp nội vùng Nà Mìu-Noóc Mò dài 1,3 km; đồng thời, triển khai bảo vệ 2.317 ha rừng đã trồng. Từ rừng phòng hộ, bà con các bản trong Vùng dự án đã có nguồn thu là cây tỉa thưa, cây ở bìa rừng và tiền công chăm sóc hằng năm. Đoàn cũng đã xây dựng mô hình vườn cây ăn quả tại đơn vị để bà con có thể học hỏi thông qua những lần tới giao lưu, thăm hỏi trong dịp lễ, Tết tại đơn vị. Đoàn còn phối hợp với các huyện trong Vùng dự án triển khai tập huấn kỹ thuật sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp và hỗ trợ giống, cây trồng, vật nuôi, thuốc bảo vệ thực vật cho các hộ dân (trong đó: 435 hộ dân được hỗ trợ trồng 19 ha xoài, 4 ha trám, 5 ha măng Bát Độ, 20 ha ngô, 30 ha lúa; hỗ trợ 55 hộ dân chăn nuôi 55 con bò cái sinh sản và 30 hộ dân nuôi 60 con lợn giống); thực hiện có hiệu quả dự án hỗ trợ sản xuất gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn các xã Công Sơn, Mẫu Sơn, Tam Gia, Bính Xá, Bắc Xa. Các dự án xóa đói, giảm nghèo được Đoàn đặc biệt quan tâm thực hiện; trong đó, đã hỗ trợ cho 88 hộ dân thiếu vốn sản xuất trên địa bàn 2 xã của huyện Cao Lộc: 30 con bò, 70 con lợn, 115 con dê; 44 hộ nghèo thuộc 2 xã của huyện Lộc Bình: 44 con bò cái sinh sản; đồng thời, cấp 37 con bò cái sinh sản cho 37 hộ của huyện Đình Lập và huyện Lộc Bình.

Cùng với công tác giúp dân phát triển kinh tế, Đoàn chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương tham gia củng cố, nâng cao chất lượng các tổ chức chính trị-xã hội, xây dựng đời sống văn hóa trong các bản, làng. Các đội công tác của Đoàn (được bổ sung 13 trí thức trẻ tình nguyện) thường xuyên xuống cơ sở, làm tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương thành lập được 15 chi đoàn, 8 chi hội phụ nữ, kiện toàn hoạt động cho 26 chi đoàn; tham gia thành lập 6 Câu lạc bộ thanh niên; ngoài ra, còn giới thiệu được hàng chục đoàn viên ưu tú để kết nạp vào Đảng. Đến nay, hầu hết các bản trong Khu KT-QP đều có các tổ chức đoàn thể, nhiều tổ chức đảng đạt trong sạch, vững mạnh, nhiều chi bộ không phải sinh hoạt ghép, đã lãnh đạo tốt hơn về phát triển kinh tế-xã hội của từng thôn, bản. Đoàn cũng đã triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình quân-dân y kết hợp trên địa bàn, tham gia huấn luyện cho dân quân, học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông trong khu vực được 916 lượt người về 5 kỹ thuật cấp cứu và chuyển thương, tổ chức đào tạo 35 y tá thôn bản. Đặc biệt, Đoàn đã đầu tư nâng cấp được 4 trạm y tế cho các xã Bính Xá, Kiên Mộc, huyện Đình Lập; Tĩnh Bắc, Tú Mịch, huyện Lộc Bình; đồng thời, bổ sung trang bị dụng cụ y tế, vốn thuốc quay vòng cho các trạm y tế đó với số tiền hơn hai trăm triệu đồng. Hằng năm, Đoàn còn tổ chức nhiều đợt khám chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí cho nhân dân tại các xã vùng sâu, vùng xa, kết hợp tuyên truyền giáo dục sức khỏe cộng đồng, phòng chống dịch bệnh cho 4.030 lượt người với số thuốc trị giá hàng trăm triệu đồng. Ngay từ năm 2000, Đoàn đã xây dựng bệnh xá của đơn vị thành bệnh xá kết hợp quân-dân y với quy mô loại 2, có 20 giường bệnh, nhằm chăm sóc sức khỏe cho cán bộ, chiến sĩ của đơn vị và nhân dân trên địa bàn. Hơn 10 năm qua, bệnh xá này đã khám cho 21.441 lượt người (trong đó dân là 17.427); nhận điều trị: 3.520 lượt người (trong đó dân là 2.821); cấp cứu: 959 lượt người (trong đó dân là 903); tiểu phẫu: 29 ca, siêu âm: 50 ca... Bà con các dân tộc thiếu số từ e ngại, mặc cảm, nghi ngờ đã đi đến cảm phục; họ đã đến với người thầy thuốc bộ đội. Đoàn cũng đã chủ động phối hợp với trạm Thú y các huyện trên địa bàn tổ chức tiêm phòng cho hàng ngàn gia súc, hàng vạn gia cầm của thôn, bản và đơn vị. Ngoài các hoạt động xóa mù chữ cho bà con dân bản, Đoàn đã tích cực kết hợp với các ban, ngành địa phương tổ chức tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước được 55 buổi, với 5.800 lượt người tham gia. Qua đó, niềm tin của dân với bộ đội được nâng lên rõ rệt; đồng bào đã tích cực tham gia các lớp tuyên truyền, phổ biến kiến thức quốc phòng-an ninh do Đoàn tổ chức. Phong trào quần chúng nhân dân tham gia bảo vệ biên giới được đẩy mạnh; 12 xã đều có đội dân quân, tự vệ, hơn 80% số gia đình ở bản giáp biên đăng ký tự quản đường biên, cột mốc. Nhờ tinh thần tham gia tích cực của bà con mà những năm qua tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội khu vực do Đoàn phụ trách luôn ổn định; thế trận quốc phòng toàn dân được giữ vững...

Đồng thời với thực hiện các dự án KT-QP, Đoàn hoàn thành tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng được cấp trên giao; duy trì nghiêm túc các chế độ sẵn sàng chiến đấu và hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện lực lượng dự bị động viên. Hằng năm, Đoàn thường xuyên tổ chức quán triệt nghiêm túc các chỉ thị và mệnh lệnh huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của Tư lệnh Quân khu; giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ về âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, duy trì chặt chẽ chế độ canh, trực ở các cấp; kịp thời bổ sung, điều chỉnh các kế hoạch chuyển trạng thái sẵn sàng chiến đấu, kế hoạch phòng, chống cháy, nổ, cháy rừng, tìm kiếm cứu nạn... Mặc dù đóng quân và hoạt động trong điều kiện phân tán, nhưng Đoàn đã thực hiện tốt công tác huấn luyện, với quân số tham gia đạt 98,9% trở lên; kết quả đều đạt khá, giỏi. Trong huấn luyện lực lượng dự bị động viên, Đoàn coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, bảo đảm nội dung, chương trình, thời gian, quân số học tập; ngoài ra, còn tổ chức diễn tập chỉ huy cơ quan 1 bên 2 cấp có thực hành tiếp nhận lực lượng dự bị động viên, đạt kết quả khá, bảo đảm an toàn tuyệt đối về người và trang bị.

Qua 10 năm triển khai thực hiện Dự án Khu KT-QP, được sự quan tâm đầu tư, chỉ đạo của Cục Kinh tế-Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 1; sự phối hợp, giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền tỉnh Lạng Sơn, trực tiếp là 3 huyện: Cao Lộc, Lộc Bình, Đình Lập, Đoàn KT-QP B.38 đã chủ động khắc phục mọi khó khăn, năng động, sáng tạo tổ chức triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, bước đầu đem lại nhiều kết quả tích cực, thiết thực góp phần phát triển kinh tế-xã hội, ổn định và từng bước cải thiện đời sống của nhân dân ở các vùng dự án; góp phần xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm, nâng cao dân trí, xây dựng nếp sống văn hóa mới; công tác bảo vệ chăm sóc sức khỏe nhân dân được quan tâm tốt hơn...; bộ mặt nông thôn ở các làng bản biên giới đang được khởi sắc; thế trận quốc phòng-an ninh được củng cố, chủ quyền an ninh biên giới quốc gia được tăng cường ngày càng vững chắc; mục tiêu của các dự án đề ra đã và đang từng bước được thực hiện, phát huy hiệu quả.

Đại tá PHẠM KHẮC ĐỨC

Đoàn trưởng