Công cuộc đổi mới đất nước của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng diễn ra trong sự tác động đan xen của những thời cơ và thách thức lớn. Một trong những thách thức đã được Đảng ta xác định là nguy cơ từ sự chống phá chế độ xã hội chủ nghĩa (XHCN) bởi âm mưu và thủ đoạn “diễn biến hòa bình” (DBHB) của các thế lực thù địch. Tháng 1-1994, Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương (khóa VII) tại Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ của Đảng đã chỉ ra 4 nguy cơ là: nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế, nguy cơ chệch hướng XHCN, nguy cơ về nạn tham nhũng và tệ quan liêu, nguy cơ DBHB. Điều đó đã được các kỳ đại hội tiếp theo của Đảng tiếp tục đề cập. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã nêu rõ: “Các thế lực thù địch vẫn tiếp tục thực hiện âm mưu DBHB, gây bạo loạn lật đổ, sử dụng các chiêu bài “dân chủ”, “nhân quyền” hòng làm thay đổi chế độ chính trị ở nước ta"¹. Dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã tiếp tục khẳng định: “Kiên quyết đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hành động DBHB của các thế lực thù địch. Chủ động phòng ngừa, đấu tranh, phê phán những biểu hiện “tự diễn biến” trong nội bộ ta”². Những nhận định nêu trên của Đảng, cùng với diễn biến thực tế tình hình chính trị, xã hội của đất nước trong những năm gần đây là cơ sở để cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận thức sâu sắc hơn DBHB là một nguy cơ thực tế, không thể xem thường; trực tiếp đe dọa sự ổn định và phát triển của đất nước trên con đường đi lên CNXH. Đồng thời, chủ động, tích cực đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và thủ đoạn DBHB là một nhiệm vụ vừa cơ bản, vừa thiết yếu của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta hiện nay.

Nền tảng tư tưởng thống nhất và vững vàng là đảm bảo quan trọng tạo nên sự đồng thuận xã hội, mối quan hệ gắn bó giữa nhân dân ta đối với Đảng và chế độ XHCN. Vì lẽ đó, nên điều dễ hiểu là âm mưu và thủ đoạn DBHB của các thế lực thù địch đối với nước ta diễn ra trên nhiều lĩnh vực, song chủ yếu và trước hết trên lĩnh vực Tư tưởng-Văn hóa (TT-VH). Chúng tập trung phủ định chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu, lý tưởng, bản chất tốt đẹp của chế độ XHCN; công kích, phản bác vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; chống phá Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức... Bởi lẽ, đây là những vấn đề cốt lõi nhất của cách mạng Việt Nam; đồng thời, cũng là cơ sở cấu thành nền tảng tư tưởng chính trị, xã hội của đất nước ta. Đi liền với những việc làm đó là sự hô hào, cổ xúy cho hệ tư tưởng phi XHCN, các khuynh hướng đối lập, đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập, dân chủ tư sản... Mục đích xuyên suốt của DBHB là nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản và con đường đi lên CNXH mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn, đã kiên trì phấn đấu thực hiện trong suốt hơn 80 năm qua.

Thủ đoạn nổi bật của DBHB mà các thế lực thù địch thường sử dụng là lợi dụng xu thế toàn cầu hóa và sự phát triển của công nghệ thông tin truyền thông cùng diễn đàn của một số tổ chức quốc tế, với các chiêu bài “dân chủ”, “nhân quyền”, “tôn giáo”, “dân tộc”...; đặc biệt, lợi dụng các phần tử phản động là người Việt Nam lưu vong ở nước ngoài; các phần tử cơ hội, bất mãn chính trị... để tăng cường chống phá. DBHB lấy “tự diễn biến” từ sự suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và quần chúng làm một phương thức chống phá hữu hiệu. Đồng thời, DBHB còn nhằm tới “bạo loạn lật đổ” một khi có thời cơ.

Trong thời kỳ đổi mới, gắn liền với quá trình tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác TT-VH, Đảng ta đã có những định hướng quan trọng đối với công tác đấu tranh phòng chống DBHB nói chung, DBHB trên lĩnh vực TT-VH nói riêng. Quán triệt sâu sắc các định hướng đó, vận dụng vào thực tế tình hình từng lĩnh vực, từng địa phương, các cấp ủy Đảng, các cơ quan chức năng từ Trung ương tới cơ sở đã chú trọng lãnh đạo, tích cực tổ chức thực hiện phòng, chống DBHB có hiệu quả, góp phần thiết thực củng cố, tăng cường trận địa tư tưởng của Đảng, xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức.

Hiệu quả đấu tranh chống DBHB trước hết được đánh giá từ sự nhất trí với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và đồng thuận trong nhận thức chính trị, tư tưởng trong nội bộ Đảng và toàn xã hội trước những đòi hỏi và tác động phức tạp, đa chiều của bối cảnh kinh tế, chính trị quốc tế và trong nước hiện nay. Do vậy, công tác đấu tranh chống DBHB vừa qua đã đặt lên hàng đầu việc nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn; tích cực đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng đối với cán bộ, đảng viên và quần chúng. Công tác TT-VH đã chú trọng làm rõ tính khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; tính tất yếu khách quan của con đường đi lên CNXH; sự đúng đắn, sáng tạo của các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong quá trình đổi mới đất nước. Trong quá trình nghiên cứu, tuyên truyền, phổ biến những vấn đề lý luận cơ bản, các định hướng lãnh đạo cùng với tập trung làm rõ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới; vạch trần các âm mưu và thủ đoạn DBHB, công tác TT-VH đã tập trung làm rõ nhiều vấn đề mới nảy sinh từ thực tiễn như: Quan hệ giữa đổi mới, ổn định và phát triển; giữa đổi mới kinh tế và đổi mới hệ thống chính trị; giữa kinh tế thị trường và định hướng XHCN; giữa phát triển kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; giữa xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN; giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế; giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ... chú trọng tuyên truyền, phổ biến đường lối, chủ trương, chính sách đổi mới của Đảng và Nhà nước, nhất là các vấn đề về dân tộc, tôn giáo, đối ngoại... Đó là những vấn đề được xã hội hết sức quan tâm; đồng thời, cũng là những nội dung mà các thế lực thù địch tập trung xuyên tạc, chống phá. Thông qua những việc làm trên, công tác TT-VH đã góp phần quan trọng tạo nên sự đồng thuận về chính trị, tư tưởng trong xã hội, củng cố và tăng cường lòng tin, sự gắn bó giữa nhân dân với Đảng và chế độ XHCN.

Trên cơ sở tăng cường nền tảng lý luận, tư tưởng, bám sát định hướng về công tác TT-VH nói chung, đấu tranh chống DBHB nói riêng, các cơ quan chức năng từ Trung ương tới các cấp, các ngành, các địa phương đã chủ động phối hợp sử dụng nhiều hình thức, phương tiện để phản bác kịp thời; có cơ sở lý luận và thực tiễn các luận điệu, quan điểm sai trái, thù địch. Sự phát triển về khoa học-công nghệ trong lĩnh vực thông tin, truyền thông, trong đó đài phát thanh và Internet là hai phương tiện được các thế lực thù địch triệt để lợi dụng để chống phá nước ta về chính trị, tư tưởng. Trong các tổ chức phản động người Việt lưu vong hiện có: 62 đài phát thanh, truyền hình, 390 tờ báo và tạp chí, 88 nhà xuất bản, 418 website chống phá ta. Nhận thức rõ về nguy hại từ sự chống phá đó; cùng với  nâng cao hiệu quả hoạt động của công tác tuyên giáo, hệ thống các phương tiện báo chí, thông tin truyền thông, trong đó có thông tin đối ngoại đã phối hợp đồng bộ, tham gia có hiệu quả vào việc tiến hành công tác chính trị, tư tưởng, trong đó có phòng, chống DBHB. Hiện nay, trong cả nước có hơn 700 cơ quan báo chí in với hơn 900 ấn phẩm; 67 đài phát thanh, truyền hình; 21 báo điện tử, 160 trang tin điện tử mang tính báo chí; có 6 nhà cung cấp dịch vụ và kết nối Internet; 20 nhà cung cấp dịch vụ Internet và hơn 50 nhà cung cấp thông tin và báo điện tử trên Internet. Báo điện tử đã phát triển nhanh, tăng 32,5%/năm. Đài Truyền hình Việt Nam đã phủ sóng đến 85% hộ gia đình trong nước và đến nhiều vùng trên thế giới... Cùng với những nhận xét, đánh giá tích cực của các tổ chức và cộng đồng quốc tế đối với Việt Nam, việc tuyên truyền sinh động về những thành tựu kinh tế, chính trị, xã hội, đối ngoại, quốc phòng-an ninh của đất nước trong thời kỳ đổi mới thông qua báo chí và các phương tiện truyền thông đã trở thành một phương thức đấu tranh phản bác hữu hiệu nhất đối với các luận điệu xuyên tạc, vu cáo chế độ và vai trò của Đảng, Nhà nước ta.

Cùng với “tự do, dân chủ, nhân quyền, tôn giáo”, gần đây sự chống phá về chính trị, tư tưởng của các thế lực thù địch còn tập trung vào việc kích động, chia rẽ nội bộ ta xung quanh các chiêu bài về chủ quyền lãnh thổ, biển đảo... Nhằm tạo dựng các “ngọn cờ” chống đối chế độ ta, chúng ra sức cổ xúy cho những đối tượng vi phạm pháp luật, bị Nhà nước ta xử lý như: Lê Thị Công Nhân, Nguyễn Văn Đài, Lê Công Định, Trần Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Tiến Trung, Trần Anh Kim... Đứng trước những sự việc đó, báo chí và các phương tiện truyền thông đã kịp thời bày tỏ rõ thái độ, vạch trần mục đích và thủ đoạn chống phá; đồng thời, tuyên truyền để dư luận hiểu rõ bản chất sự việc và sự phi lý, áp đặt của những cáo buộc thiếu khách quan, thiếu thiện chí từ bên ngoài.

Hiệu quả đấu tranh chống DBHB phụ thuộc phần lớn vào việc phòng, chống “tự diễn biến”, trước hết trong nội bộ Đảng hiện nay. Sự vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức của tổ chức đảng và sự gương mẫu về tư tưởng, đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ, đảng viên chính là thành trì vững chắc để ngăn ngừa, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn DBHB. Xuất phát từ điều đó, bám sát chức năng, nhiệm vụ, công tác TT-VH đã thường xuyên chú trọng tham gia xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức; tăng cường bồi dưỡng, giáo dục cán bộ, đảng viên về phẩm chất chính trị, đạo đức và lối sống cách mạng; tích cực đấu tranh phê phán tình trạng quan liêu, tham nhũng, tiêu cực trong tổ chức đảng và sự suy thoái về phẩm chất, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên. Thông qua các hình thức hoạt động, các phương tiện truyền thông, công tác TT-VH đã tích cực phản bác các luận điệu xuyên tạc, bôi nhọ, thổi phồng hoặc dựng đứng lên các “sai lầm”, “tội lỗi” của Đảng Cộng sản, hạ bệ thần tượng lãnh tụ, nói xấu cán bộ cao cấp của Đảng và Nhà nước. Công tác TT-VH đã tham gia làm tốt việc xây dựng Đảng và chính quyền các cấp vững mạnh, phát hiện và phê phán sự thoái hóa, biến chất ở một bộ phận cán bộ, đảng viên và tình trạng tiêu cực, những việc làm trái với pháp luật, với lợi ích của nhân dân... trong bộ máy Đảng, chính quyền và xã hội. Công tác TT-VH trong thời kỳ đổi mới đã tích cực đổi mới, góp phần giữ gìn và phát triển những giá trị truyền thống của văn hóa, con người Việt Nam; qua đó, thiết thực củng cố nền tảng đạo đức xã hội, tham gia phòng chống “tự diễn biến”. Đặc biệt, việc triển khai thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” theo Chỉ thị 06-CT/TW của Bộ Chính trị là một trong những nội dung trọng tâm của công tác TT-VH gần 4 năm qua. Cuộc vận động đã làm cho toàn Đảng, toàn dân ta nhận thức sâu sắc hơn về những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ trong Đảng và xã hội về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm theo tấm gương đạo đức của Bác; góp phần nâng cao đạo đức cách mạng: cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các tệ nạn xã hội.

Công tác TT-VH trong thời kỳ đổi mới đã đóng góp tích cực trong đấu tranh phòng, chống DBHB. Tuy nhiên, những khó khăn, thách thức trên mặt trận này vẫn gia tăng. Đặc biệt, trước thềm tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, sự chống phá của các thế lực thù địch trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng càng trở nên quyết liệt và thâm hiểm hơn. Do vậy việc tiến hành công tác TT-VH cần bám sát định hướng chỉ đạo, nâng cao ý thức trách nhiệm, sự phối hợp tổ chức, đổi mới phương thức tiến hành, tính thuyết phục và hiệu quả, kịp thời đấu tranh, phản bác các quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch cả trước, trong và sau Đại hội, phấn đấu hoàn thành tốt hơn nữa trọng trách đi đầu, góp phần cùng các công tác khác, cùng hệ thống chính trị và toàn dân đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và thủ đoạn DBHB của các thế lực thù địch.

 TS. NGUYỄN BẮC SON

Ủy viên BCHTƯ Đảng, Phó trưởng BanTuyên giáo Trung ương

 ________ 

1- ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, H. 2006, tr. 75.

2 - ĐCSVN- Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XI của Đảng, Nxb CTQG, H. 4-2010, tr. 109.