Ấn phẩm tạp chí in

QPTD -Thứ Hai, 05/12/2011, 23:12 (GMT+7)
Công tác tư tưởng qua 20 đổi mới – bài học kinh nghiệm và những vấn đề đặt ra hiện nay

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn coi công tác tư tưởng là bộ phận trọng yếu của công tác xây dựng Đảng, là nhân tố cấu thành quan trọng hàng đầu của sự lãnh đạo của Đảng đối với xã hội. Sinh mệnh của Đảng cũng như sự thành bại của cách mạng có quan hệ trực tiếp với hoạt động tư tưởng của Đảng.

Thực tiễn đã cho thấy, từ khi Đảng ta ra đời cho đến nay, công tác tư tưởng đã có những đóng góp xứng đáng vào mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Chính vì vậy, khi bước sang thời kỳ đổi mới, đất nước ta đứng trước muôn vàn khó khăn, thử thách, nhất là cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng diễn ra gay gắt, các thế lực thù địch tìm mọi cách phá vỡ trận địa tư tưởng của chúng ta; trong lúc đó tình hình quốc tế lại cực kỳ bất lợi khi Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa (XHCN) ở Đông Âu sụp đổ... Đảng ta đã chỉ đạo kịp thời công tác tư tưởng thể hiện trong các văn kiện Đại hội Đảng VI, VII, VIII, IX và ban hành các nghị quyết về công tác tư tưởng như: Hội nghị Trung ương 7 (khóa VI - tháng 8/1989) ra Nghị quyết “Một số vấn đề cấp bách về công tác tư tưởng”; Hội nghị Trung ương 8 (khóa VI – tháng3/1990) ra Nghị quyết “Về tình hình các nước xã hội chủ nghĩa, sự phá hoại của chủ nghĩa đế quốc và nhiệm vụ cấp bách của Đảng ta” và Nghị quyết “ Về củng cố mối quan hệ máu thịt giữa Đảng và nhân dân”; Nghị quyết 09 (tháng 1/1995) của Bộ Chính trị “Về một số định hướng lớn trong công tác tư tưởng”; Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX – tháng 3/2002) về “Nhiệm vụ chủ yếu của công tác tư tưởng, lý luận trong tình hình mới”; Kết luận Hội nghị Trung ương 12 (khóa IX) về “Tăng cường công tác tư tưởng trong tình hình hiện nay”...
Quán triệt sâu sắc các nghị quyết của Đảng, trong 20 năm đổi mới vừa qua, công tác tư tưởng đã góp phần khẳng định và bảo vệ lập trường chính trị đúng đắn của Đảng và Nhà nước trước các sự kiện phức tạp trong nước và trên thế giới, từ đó tiếp tục củng cố và thống nhất nhận thức chính trị, tạo được sự thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội, giữ được ổn định chính trị. Trong quá trình đổi mới, phần đông cán bộ, đảng viên kiên định mục tiêu, lý tưởng cách mạng, ra sức phấn đấu thực hiện Cương lĩnh, Điều lệ, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; có nhận thức đúng hơn về chủ nghĩa xã hội (CNXH), về con đường đi lên CNXH ở nước ta và những vấn đề cốt yếu của cách mạng, những vấn đề quan điểm có tính nguyên tắc. Phần lớn đồng bào các dân tộc, tôn giáo tin tưởng, đồng tình ủng hộ đường lối, chủ trương đổi mới. Lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước tiếp tục được củng cố; dân tin Đảng, Đảng hiểu dân, tạo ra sức mạnh chính trị, tinh thần to lớn.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực nêu trên, chúng ta cần tiếp tục khắc phục một số yếu kém trong công tác tư tưởng hiện nay mà nổi lên là một số cán bộ, đảng viên có biểu hiện phai nhạt lý tưởng cách mạng, hoài nghi, dao động về con đường đi lên CNXH ở nước ta; ca tụng một chiều kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa và tự do dân dân chủ tư sản; phụ họa theo những luận điệu chống CNXH của các thế lực phản động, cực đoan; nói và làm trái quan điểm, nghị quyết của Đảng. Sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; tình trạng quan liêu, lãng phí, tham nhũng có chiều hướng gia tăng trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên là những nguyên nhân quan trọng làm suy yếu Đảng. Gần đây, lợi dụng đợt sinh hoạt chính trị rộng rãi trong toàn dân về việc góp ý kiến vào dự thảo báo cáo Chính trị trình Đại hội X của Đảng, các phần tử cơ hội trong nước, các phần tử bất mãn, phản động lưu vong ở nước ngoài và các thế lực thù địch đã ráo riết xuyên tạc, kích động, đả phá, lên án chủ nghĩa Mác-Lê-nin, đòi thay đổi đường lối xây dựng CNXH ở nước ta, chống lại sự lãnh đạo của Đảng. Chúng cho rằng chủ nghĩa Mác-Lê-nin đã lỗi thời, CNXH là sai lầm, ảo tưởng; chỉ có chủ nghĩa tư bản là con đường duy nhất mà nhân loại phải đi theo và coi đây là thời cơ để có thể tiến tới xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng và chế độ XHCN ở Việt Nam... Mặc dù những thành tựu đạt được của công cuộc đổi mới là to lớn, nhưng trước các hoạt động chống phá ta về chính trị, tư tưởng của chúng đã làm cho cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng càng phức tạp thêm, gây tư tưởng hoài nghi, lo lắng, thậm chí hoang mang và ngộ nhận trong không ít cán bộ, đảng viên và trong xã hội. Chúng đẩy mạnh thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” tác động vào mỗi con người lối sống thực dụng, lai căng, mất gốc, tôn thờ chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, xa rời những giá trị, truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Việc chống phá trận địa tư tưởng của chúng ta kiểu này rất phức tạp, đối phó không dễ dàng.
Những biểu hiện phức tạp về tình hình tư tưởng trong Đảng và xã hội ta nói trên có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân nổi lên trước hết là sự bất cập về công tác lý luận, chậm trả lời về phương diện lý luận những vấn đề bức xúc trong quá trình đổi mới đưa đất nước đi lên, nhất là sự chậm trễ trong đào tạo, bồi dưỡng và giáo dục lý luận. Nguyên nhân này đã níu kéo, hạn chế bước phát triển của công tác tư tưởng, lý luận. Công tác tư tưởng chưa thật sự bám sát diễn biến tình hình, còn bị động, lúng túng trước những biểu hiện tiêu cực về tư tưởng; thậm chí có lúc, có nơi thiếu tính chiến đấu, tính thuyết phục. Việc cung cấp thông tin cho cán bộ, đảng viên chưa kịp thời. Sự yếu kém trong công tác xây dựng Đảng, quản lý kinh tế-xã hội, đấu tranh chống tham nhũng, quan liêu, lãng phí chưa quyết liệt, hiệu quả còn thấp. Kỷ luật, kỷ cương trong Đảng, trong các cơ quan Nhà nước và trong xã hội còn lỏng lẻo. Công tác giáo dục, quản lý đảng viên ở một số tổ chức Đảng, kể cả ở một vài cơ quan Trung ương, Nhà nước bị buông lỏng; tính chiến đấu, tinh thần tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt Đảng chưa cao, còn hữu khuynh, né tránh, thậm chí có nơi còn bao che, dung túng cho việc làm sai trái. Nhiều cấp ủy, cơ quan, đơn vị chưa dành công sức, lực lượng, phương tiện và sự quan tâm đúng mức đến việc lãnh đạo, chỉ đạo và tham gia cuộc đấu tranh tư tưởng, còn bị động, chờ đợi chủ trương, sự chỉ đạo của cấp trên. Một số địa phương còn giao khoán công tác tư tưởng cho cơ quan tuyên giáo với số cán bộ chuyên trách ít ỏi nên không tạo ra mặt trận tư tưởng vững chắc...
Từ thực tiễn cả thành công và khuyết điểm, yếu kém của công tác tư tưởng qua 20 năm đổi mới, có thể rút ra một số bài học chủ yếu sau.
Một là, trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng phải kiên định chủ nghĩa Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Đứng vững trên nền tảng những nguyên lý lý luận và phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh để phân tích tình hình, vận dụng sáng tạo đề ra đường lối, chủ trương, chính sách sát với thực tiễn đất nước. Phải không ngừng phát triển chủ nghĩa Mác-Lê-nin. Kiên quyết chống giáo điều, cơ hội, xét lại, nhất là ở mỗi bước ngoặt của cách mạng, trước những sự kiện lớn, chấn động lớn của thời cuộc.
Hai là, trước mỗi bước ngoặt của cách mạng, hoặc khi có tình hình diễn biến phức tạp, lãnh đạo Đảng cần có định hướng tư tưởng, nếu thiếu kịp thời, thiếu rõ ràng sẽ dễ dẫn tới mơ hồ, sai lệch về tư tưởng.
Ba là, công tác tư tuởng muốn phát huy hiệu quả phải gắn với công tác tổ chức và phong trào quần chúng, gắn với chính sách, chủ trương hợp lý, hợp lòng dân, nói đi đôi với làm.
Bốn là, cần hết sức coi trọng công tác nghiên cứu lý luận đi đôi với thường xuyên tổng kết thực tiễn để bổ sung và phát triển lý luận nhằm giải đáp kịp thời, đúng đắn và có sức thuyết phục những vấn đề của thực tiễn đặt ra, giải đáp và góp phần xây dựng và không ngừng hoàn thiện đường lối, chính sách. Coi trọng công tác nghiên cứu, dự báo các chiều hướng tư tưởng để sớm định ra nội dung, phương thức tiến hành công tác tư tưởng một cách chủ động và có hiệu quả.
Năm là, cấp ủy các cấp, trước hết là bí thư cấp ủy, thủ trưởng cơ quan, đơn vị phải trực tiếp chỉ đạo công tác tư tưởng. Cần tổ chức việc phối hợp lực lượng trong toàn bộ hệ thống chính trị làm công tác tư tưởng, tạo ra sức mạnh tổng hợp dưới sự chỉ đạo của cấp ủy Đảng. Đồng thời, tổ chức cho toàn dân làm công tác tư tưởng, dưới sự lãnh đạo của Đảng. Sự tham gia của nhân dân vào đời sống tư tưởng mang một ý nghĩa chính trị lớn, nếu chúng ta phát huy đầy đủ thì sức mạnh của công tác tư tưởng sẽ được nhân lên nhiều lần. Và như thế mỗi người đã tự làm công tác tư tưởng cho chính mình.
Hiện nay, trong Đảng và xã hội đang nổi lên những vấn đề tư tưởng đáng quan tâm. Hội nghị Trung ương 12 (khóa IX) đã đánh giá: “Tư tưởng tích cực vẫn là xu hướng chủ đạo, nhưng mặt tiêu cực có biểu hiện mở rộng với tính chất phức tạp và nghiêm trọng hơn trước, tiềm ẩn nhiều nguy cơ làm mất ổn định chính trị không thể xem thường". Trong lúc đó, cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng diễn ra ngày một gay gắt, các thế lực thù địch đẩy mạnh hoạt động tiến công nhằm phá vỡ trận địa tư tưởng của chúng ta. Công tác tư tưởng đang đứng trước những khó khăn, phức tạp mới.
Vì vậy, trong thời gian tới, công tác tư tưởng cần tập trung vào tuyên truyền, giáo dục lý tưởng chính trị. Phải coi đó là nhiệm vụ trọng tâm, là yêu cầu hàng đầu của công tác tư tưởng. Lý tưởng của chúng ta là độc lập dân tộc gắn với CNXH. Nói một cách cụ thể hơn là quyết tâm phấn đấu cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Một số năm gần đây, chúng ta chưa thật sự coi trọng việc giáo dục lý tưởng và chưa được đặt ra thường xuyên. Việc giáo dục lý tưởng chính trị là tiền đề tạo ra sự thống nhất chính trị, tinh thần trong xã hội, là động lực của sự phát triển, là nhân tố bên trong của sự phát triển, bởi vì khi tư tưởng đã thấm vào kinh tế, thấm vào các lĩnh vực xã hội sẽ tạo ra sức mạnh tinh thần của sự vận động phát triển.
Giáo dục lý tưởng hiện nay là đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục chủ nghĩa Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh để thực sự là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của mỗi người. Đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục chủ nghĩa Mác- Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ dừng ở nhận thức cảm tính mà phải chuyển hóa thành tình cảm, niềm tin, ý chí, động cơ và hành động cách mạng của mỗi người. Từ đó tạo cơ sở để trước những khó khăn, phức tạp ở trong nước và quốc tế cũng như những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống hằng ngày, mỗi người có khả năng phân tích, lý giải để phân biệt được đúng, sai, tốt, xấu, có bản lĩnh chính trị vững vàng, lập trường chính trị đúng đắn, hành động kịp thời đấu tranh sắc bén với những người muốn bác bỏ chủ nghĩa Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; phủ nhận con đường đi lên CNXH ở nước ta, để chúng ta bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ XHCN, bảo vệ sự nghiệp đổi mới vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới. Phương thức quan trọng trong hoạt động tư tưởng hiện nay là phải góp phần giải quyết những vấn đề kinh tế-xã hội bức xúc, ra sức khắc phục chủ nghĩa cá nhân, tư tưởng cơ hội, thực dụng, chặn đà suy thoái về đạo đức, lối sống; tạo sự thống nhất cao hơn nữa trong Đảng, sự đồng thuận trong nhân dân; đồng thời tuyên truyền tốt hơn nữa các điển hình nhân tố mới; đúc rút và phổ biến những bài học kinh nghiệm quí đến với mọi người. Làm tốt việc này sẽ tạo ra tâm trạng hưng phấn, niềm tin vào sự nghiệp đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Đặc biệt, công tác tư tưởng phải chủ động tiến công, triển khai có hiệu quả cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận; làm thất bại chiến lược “diễn biến hòa bình”, âm mưu bạo loạn, lật đổ của các thế lực thù địch. Đẩy mạnh cuộc đấu tranh phê phán tư tưởng cơ hội, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và xã hội ta. Có biện pháp cụ thể và kiên quyết làm thất bại âm mưu, thủ đoạn phá hoại, gây rối về tư tưởng dưới mọi hình thức.
Để thực hiện tốt yêu cầu trên, tất cả các cơ quan tư tưởng và các cơ quan, đơn vị, địa phương phải thực sự chủ động triển khai các nhiệm vụ tư tưởng. Trong tình hình hiện nay, không thể có một văn bản hướng dẫn thật tốt cho tất cả các địa phương. Mỗi địa phương cần phải chủ động xây dựng đời sống tư tưởng của địa phương mình, kịp thời đề ra những chủ trương, giải pháp phù hợp với thực tiễn, nhất là các vùng trọng điểm, các địa bàn chiến lược về quốc phòng, an ninh như: Tây Nguyên, Tây Bắc, Tây Nam Bộ. Đồng thời, hoạt động tư tưởng  phải triển khai đồng bộ trong tổ chức của Đảng và các tổ chức chính trị, xã hội. Có như vậy, mới giúp cho cán bộ, đảng viên và toàn dân không chỉ có nhận thức thống nhất về chính trị, tư tưởng, mà còn thống nhất về ý chí và hành động, nhờ đó có thể tránh được nguy cơ suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống.
Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, cổ động, báo chí, xuất bản, văn hóa, văn nghệ, thông tin đối ngoại. Thực hiện đa dạng hóa các sản phẩm tư tưởng với nhiều nội dung, hình thức sinh động, làm cho các chủ trương, đường lối của Đảng đến với các tầng lớp nhân dân một cách thiết thực, cụ thể, phù hợp với suy nghĩ và hành động của mỗi người. Hơn nữa, công tác tư tưởng phải luôn sáng tạo và ra sức cổ vũ cho sáng tạo, trực tiếp thúc đẩy các nhiệm vụ kinh tế-xã hội phát triển.
Để thực hiện thành công công cuộc đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, điều quan trọng nhất là công tác tư tưởng phải góp phần gắn kết toàn Đảng, toàn quân và toàn dân thành một khối thống nhất, đó vừa là vinh dự, vừa là trách nhiệm lớn lao của những người làm công tác tư tưởng và các binh chủng của công tác tư tưởng.
 
TS. Nguyễn Viết Thông
Phó trưởng Ban Tư tưởng - Văn hóa T.Ư
 

Ý kiến bạn đọc (0)

ENGLISH
中文
Đọc tạp chí in
Giấy phép số 478/GP-BTTTT, Bộ Thông tin và Truyền thông, cấp ngày 27/7/2021.
Tổng Biên tập: Thiếu tướng, ThS. TẠ QUANG CHUYÊN
Phó Tổng Biên tập: Đại tá, ThS. HOÀNG VĂN TRƯỜNG; Đại tá, PGS, TS. NHÂM CAO THÀNH; Đại tá, ThS. NGUYỄN MẠNH TUẤN
© 2013 Bản quyền thuộc về Tạp chí Quốc phòng toàn dân. Bảo lưu mọi quyền
Địa chỉ: 38A - Lý Nam Đế - Hoàn Kiếm - Hà Nội; ĐT: (024)38.457.044; (069)552.364
Fax: (024)37.473.956 - Email: thukytoasoan.qptd@gmail.com
Đại diện phía Nam: 161-163, Trần Quốc Thảo, Quận 3, TP Hồ Chí Minh; Fax: (028) 62.905.671; ĐT: (069) 667.446