Ấn phẩm tạp chí in

QPTD -Chủ Nhật, 11/12/2011, 22:23 (GMT+7)
Cách mạng Tháng Mười và những giá trị vững bền của chủ nghĩa xã hội

Cách đây 89 năm, ngày 7 tháng 11 năm 1917, giai cấp công nhân và nhân dân lao động Nga dưới sự lãnh đạo của V.I. Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích đã tiến hành thắng lợi cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa, lật đổ ách thống trị của giai cấp tư sản và địa chủ, thiết lập chính quyền của nhân dân lao động. Cho tới nay, trên thế giới chưa có một cuộc cách mạng xã hội nào có thể sánh được, càng không thể vượt qua được cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga về giá trị hiện thực và ý nghĩa thời đại của nó.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười đã mở ra một bước ngoặt mới trong tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại: CNXH từ chỗ chỉ là ước mơ, nguyện vọng của quần chúng lao khổ bị áp bức, bất công; từ chỗ chỉ là lý luận khoa học, cách mạng của giai cấp công nhân, đã trở thành hiện thực sinh động trên một đất nước rộng lớn bằng một phần sáu trái đất. Cuộc cách mạng này đã đập tan ách áp bức, bóc lột của CNTB và chế độ phong kiến tồn tại lâu đời ở nước Nga, đưa giai cấp công nhân, nông dân lên nắm chính quyền, xây dựng chế độ mới – chế độ xã hội chủ nghĩa. Cuộc cách mạng này mở ra một thời đại mới trong lịch sử loài người - thời đại quá độ từ CNTB lên CNXH; khẳng định một xu thế mới cho các dân tộc chậm phát triển có thể lựa chọn con đường tiến tới CNXH không qua chế độ tư bản chủ nghĩa.
Cách mạng Tháng Mười đã phá tan “nhà tù của các dân tộc” do chế độ Nga Sa hoàng lập ra. Nó đã phá bỏ hệ thống thuộc địa của đế quốc Nga và chấm dứt sự bất bình đẳng giữa các dân tộc. Ngày 15/11/ 1917, chính quyền Xô-viết ra đời tuyên bố quyền bình đẳng của các dân tộc và tôn trọng quyền dân tộc tự quyết ở nước Nga. Xét trên phạm vi thế giới, Cách mạng Tháng Mười Nga thành công đã mở rộng phạm vi của vấn đề dân tộc và biến đổi nó từ vấn đề riêng của cuộc đấu tranh chống áp bức dân tộc thành vấn đề chung của công cuộc giải phóng các dân tộc bị áp bức, các nước thuộc địa và nửa thuộc địa khỏi ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc. Do đó, đã mở ra khả năng rộng lớn và những thách thức cho sự nghiệp giải phóng các dân tộc ở phương Đông và phương Tây. Nhờ có Cách mạng Tháng Mười, phong trào giải phóng dân tộc ở các nước phương Đông và phong trào công nhân ở các nước tư bản đế quốc phương Tây đã có sự gắn bó mật thiết với nhau trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc.
ý nghĩa quốc tế to lớn của Cách mạng Tháng Mười Nga là đã làm cho giai cấp công nhân thế giới ý thức được sức mạnh to lớn của mình và tạo ra sự chuyển biến về hành động trong cuộc đấu tranh để lật đổ CNTB, xây dựng một xã hội mới tốt đẹp. Cách mạng Tháng Mười không chỉ là giải pháp mở đường phát triển của nước Nga mà nó còn có ý nghĩa phổ biến, tất yếu đối với sự phát triển của nhiều quốc gia - dân tộc khác. Vì vậy, đó là một cuộc cách mạng tiến bộ nhất trong giai đoạn lịch sử đó, đã thực hiện một tất yếu lịch sử là lật đổ chế độ hà khắc, tàn bạo đã mục ruỗng Nga Sa hoàng, thiết lập chính quyền của nhân dân lao động. Nhà nước Nga Xô-viết ra đời đã mở đầu cho quá trình tiến bộ, dân chủ và hình thành nên Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô-viết - một chế độ hoàn toàn mới trong lịch sử nhân loại. Cần khẳng định rằng, Liên Xô đã hoàn thành nhiệm vụ lịch sử vô cùng vĩ đại trong một thời kỳ lịch sử nhất định. Quá trình xây dựng CNXH hiện thực, Liên Xô đã đem lại cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc thực sự cho mọi tầng lớp nhân dân lao động. Trên cơ sở chính quyền của nhân dân, người lao động đã có được những đảm bảo về mặt xã hội mà không một nhà nước tư sản đương thời nào có thể đạt tới. Ngày nay, lịch sử đã chứng tỏ rằng, những vấn đề cơ bản của nhân quyền mang tính nhân văn cao cả, như bảo đảm đời sống, chăm sóc sức khỏe, đáp ứng nhu cầu nhà ở, giáo dục, công ăn việc làm, giảm thiểu tệ nạn xã hội,... là những lĩnh vực mà nhiều nước phương Tây chưa thể so sánh nổi với Liên Xô. Tính ưu việt của CNXH hiển nhiên là vấn đề cốt lõi nhất, thiêng liêng nhất, đáp ứng nguyện vọng của hàng triệu người lao động; là chìa khóa kỳ diệu mở cửa tâm hồn, thúc đẩy mọi người lao động hăng say cống hiến cho chế độ mới, chiến đấu dũng cảm bảo vệ những thành quả cách mạng đã giành được. Vượt qua những khó khăn và thách thức nghiệt ngã, từ một nền sản xuất nhỏ, lại phải trải qua cuộc chiến chống nội loạn và can thiệp vũ trang của 14 nước đế quốc, Liên Xô đã thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa. Chỉ trong một thời gian ngắn (1917 đến 1945), từ một nước nông nghiệp lạc hậu, Liên Xô đã vươn lên thành một cường quốc công nghiệp đứng thứ hai thế giới. Những thành tựu to lớn trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội và quốc phòng đã giúp nhân dân Liên Xô giành thắng lợi trong Chiến tranh thế giới thứ Hai, cứu loài người thoát khỏi thảm họa phát-xít, tạo điều kiện cho hàng loạt nước xã hội chủ nghĩa ra đời. Trong những năm tồn tại, Liên Xô đã thực sự là chỗ dựa vững chắc cho phong trào hòa bình và cách mạng trên thế giới, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Theo con đường Cách mạng Tháng Mười, CNXH đã hiện diện ở nhiều châu lục khác; không chỉ là nhân tố cần thiết cho hòa bình, ổn định của thế giới mà còn là điều kiện không thể thiếu để các nước chậm phát triển có được tự do, độc lập thực sự. Chính vì sự lớn mạnh của CNXH hiện thực mà chủ nghĩa đế quốc rất lo sợ cái “kết cục tất yếu” mà C. Mác đã tiên đoán sẽ diễn ra, nên suốt gần 90 năm qua, cái “bóng ma chủ nghĩa cộng sản” luôn đè nặng lên họ; và họ đã không từ một âm mưu, thủ đoạn nào hòng ngăn chặn ảnh hưởng, mưu toan bóp chết tiến trình lịch sử do Cách mạng Tháng Mười vĩ đại đã mở ra.
Tuy nhiên, sự sụp đổ của Liên Xô, kéo theo sự tan rã của chế độ xã hội chủ nghĩa ở các nước Đông Âu đã trở thành một sự kiện quan trọng trong lịch sử thế giới thế kỷ XX; từ đó CNXH thế giới lâm vào thoái trào. Sự thật nghiệt ngã đó đã khiến không ít người ngỡ ngàng, dao động, thậm chí mất phương hướng. Nhiều chính khách phương Tây vô cùng hoan hỷ cho rằng, sự kiện trên đã đặt dấu chấm hết cho CNXH thế giới và là kết cục bi thảm của phong trào cộng sản quốc tế. Không chỉ những kẻ chống cộng điên cuồng, bọn cơ hội chủ nghĩa, mà cả một số người từng một thời là môn đệ trung thành của chủ nghĩa cộng sản, nay cũng quay mặt, lớn tiếng phê phán chủ nghĩa Mác- Lê-nin, ra sức nói xấu về CNXH. Họ cường điệu hóa những yếu kém, khuyết điểm, quy cho đó là thuộc về bản chất của CNXH. Theo họ, Cách mạng Tháng Mười và sự ra đời của Liên Xô là “sự sai lầm của lịch sử”; rằng “hệ tư tưởng cộng sản đã cáo chung”; “CNXH đã đi vào ngõ cụt”;v.v. Họ ra sức phủ nhận những thành quả của Cách mạng Tháng Mười, tìm cách thay thế hệ tư tưởng Mác – Lê-nin bằng sự pha trộn các giá trị xã hội dân chủ và dân tộc chủ nghĩa. Về thực chất, đó là sự phủ nhận, từ bỏ chủ nghĩa Mác – Lê-nin, phủ nhận mọi giá trị của CNXH hiện thực, từ bỏ lý tưởng đấu tranh vì một thế giới công bằng, tiến bộ; trở thành kẻ bợ đỡ, tán dương cho CNTB.
Có phải những gì họ nói về Cách mạng Tháng Mười, về Liên Xô và CNXH là đúng sự thực? Có phải chăng, cuộc cách mạng từng được đánh giá là “một trong những sự kiện lớn của lịch sử nhân loại” (Giôn-rít), đã lôi cuốn hàng nghìn triệu người đứng lên đấu tranh lật đổ ách thống trị, áp bức, bóc lột, bất công, đưa đến cuộc sống ấm no, hạnh phúc, các giá trị nhân văn cao cả,... cho con người, lại có thể bị coi là vô nghĩa, là “sai lầm của lịch sử”? Các thế lực thù địch với CNXH thường tập trung phê phán sự trì trệ, kém năng động, năng suất lao động thấp, đời sống nhân dân khó khăn, hàng hóa khan hiếm, bộ máy cồng kềnh,... của Liên Xô. Điều đó là đúng, song không phải là những gì thuộc về bản chất của CNXH!
Chúng ta biết rằng, những sai lầm về kinh tế của Liên Xô là sau khi V.I. Lê-nin mất, chính sách kinh tế mới (NEP) được thay bằng cơ chế kế hoạch hóa tập trung và nền kinh tế phi thị trường hóa. Sự vận dụng không đúng đắn, thiếu sáng tạo chủ nghĩa Mác- Lê-nin vào thực tế cuộc sống cũng như chậm tổng kết những bài học từ thực tiễn để bổ sung đường lối, chính sách, phát triển lý luận đã làm cho Liên Xô và hầu hết các nước xã hội chủ nghĩa lâm vào tình trạng trì trệ. Duy trì quá lâu một mô hình tổ chức xã hội có nhiều điểm không phù hợp với lý tưởng nhân đạo xã hội chủ nghĩa. Nghiêm trọng hơn, việc vội vã xóa bỏ mọi thành phần kinh tế cũng như sản xuất hàng hóa đã vi phạm quy luật quan hệ sản xuất phải phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất. Xóa bỏ một cách duy ý chí sản xuất hàng hóa, cơ chế thị trường, các nước xã hội chủ nghĩa đã phải trả giá cho sự tách biệt siêu hình và giả tạo giữa sản xuất và nhu cầu, sản xuất với tiêu dùng. Nhiều nước áp dụng phổ biến cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, không dựa vào đòn bảy kinh tế mà chủ yếu bằng mệnh lệnh hành chính. Chậm trễ trong cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại, coi nhẹ công tác xây dựng Đảng và đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội; điều này khiến cho các đảng cầm quyền một thời gian dài rơi vào giáo điều, rập khuôn, máy móc khi vận dụng lý luận vào thực tiễn, dẫn đến kinh tế chậm phát triển và không giải quyết được những vấn đề tồn tại trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội... Những khuyết tật mang tính giáo điều, chủ quan, duy ý chí, quan liêu, xa rời quần chúng đã làm cho tính ưu việt của CNXH không được phát huy đầy đủ; cuối cùng, CNXH rơi vào khủng hoảng và đi đến sụp đổ.
Để khắc phục tình trạng khủng hoảng, các nước xã hội chủ nghĩa khác đã tiến hành cải cách, đổi mới theo những hình thức và bước đi phù hợp. Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, nhất là chính sách kinh tế mới của V.I. Lê-nin, Trung Quốc đã phát triển “nền kinh tế thị trường mang đặc sắc Trung Quốc”, đưa đất nước 1,2 tỷ dân phát triển một cách mạnh mẽ, nhanh chóng trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới. Còn ở Việt Nam, với đường lối đổi mới đúng đắn, với chủ trương “phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, 20 năm qua, nước ta đã thoát ra khỏi khủng hoảng kinh tế-xã hội, đạt được những thành tựu có ý nghĩa lịch sử; trở thành một trong những quốc gia phát triển năng động nhất khu vực và châu á. Trừ những thế lực thù địch, hằn học với CNXH, những người hiểu về CNXH một cách hời hợt, nông cạn, còn lại tất cả những ai có hiểu biết, có thiện chí đều công nhận sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam đã và đang thành công; CNXH đang từng bước trở thành hiện thực.
Với phương pháp tư duy biện chứng, chúng ta khẳng định chắc chắn rằng, CNXH chỉ thất bại tạm thời. Đó là thất bại của những mô hình, chế độ cụ thể, chủ yếu do không vận dụng và phát triển sáng tạo, đúng đắn lý luận chủ nghĩa Mác – Lê-nin vào thực tiễn xây dựng CNXH cho phù hợp với đặc điểm, tình hình cụ thể ở mỗi nước. Vì vậy, sự thất bại đó không phải là thất bại của những nguyên lý cơ bản và bản chất, tính ưu việt của CNXH. Càng không thể lấy đó làm cớ để nói rằng, Cách mạng Tháng Mười đã hết vai trò lịch sử; CNXH, chủ nghĩa cộng sản đã “đi vào ngõ cụt”, “cáo chung”.
Đảng ta là một Đảng mác-xít chân chính, lấy chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của mình, luôn luôn tiếp thu, vận dụng những bài học vô giá của Cách mạng Tháng Mười. Vào cuối những năm thập kỷ 70, đầu thập kỷ 80, Đảng ta đã sớm nhận ra sự khiếm khuyết trong đường lối xây dựng CNXH. Với tinh thần dũng cảm tự phê bình và phê bình, cùng với sự phân tích thực tiễn đất nước một cách khoa học, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (1986) đã đề ra đường lối đổi mới đúng đắn. Và qua các kỳ đại hội toàn quốc lần thứ VII, lần thứ VIII, lần thứ IX, lần thứ X, Đảng ta tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, điều chỉnh, phát triển đường lối ấy phù hợp với đặc điểm tình hình thế giới, khu vực và đất nước trong thời kỳ mới. Những thành tựu qua 20 năm thực hiện đường lối đổi mới có ý nghĩa lịch sử, đã làm thay đổi rõ bộ mặt của đất nước, cải thiện đáng kể đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ta. Điều đó càng chứng tỏ cách mạng xã hội chủ nghĩa sẽ giành được thắng lợi khi tiếp tục đi theo con đường vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh – con đường của Cách mạng Tháng Mười.
Do đó, nhận thức rõ ý nghĩa thời đại của Cách mạng Tháng Mười, đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục nghiên cứu sâu sắc, đầy đủ hơn về CNXH và tương lai của CNXH: đó là một tất yếu lịch sử tự nhiên, nhưng nó sẽ phải là một quá trình rất phức tạp và rất lâu dài. Nhận thức về thời kỳ quá độ của chúng ta so với trước đây cũng đã có những phát triển mới. Đánh giá về CNTB và khả năng điều chỉnh, thích nghi, khắc phục tạm thời những khuyết tật của CNTB trong thời đại ngày nay cũng là một vấn đề có ý nghĩa quan trọng để định hướng nhận thức, củng cố lập trường của những người cộng sản. Cũng từ thực tiễn mấy chục năm qua, cho phép chúng ta nhận thức ngày càng đầy đủ hơn về CNXH, từ đó lựa chọn cho mình hình thức, bước đi phù hợp, tránh được những sai lầm phải trả giá. Thực tiễn cách mạng thế giới đã và đang chứng minh, không chỉ qua khủng hoảng, không chỉ qua sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô, Đông Âu, mà quan trọng hơn là từ những thành tựu của CNXH cải cách, đổi mới ở Trung Quốc, Việt Nam, Cu Ba,... chúng ta có quyền tự hào rằng, CNXH – thành tựu vĩ đại mà Cách mạng Tháng Mười đã mở ra - vẫn đang tồn tại, tiếp tục phát triển sang một trang mới, với một sức sống mới.
Kỷ niệm 89 năm Cách mạng Tháng Mười vào dịp toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta quán triệt sâu sắc và tổ chức phấn đấu thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, với mục tiêu tổng quát 2006-2010 là: nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, huy động và sử dụng tốt mọi nguồn lực cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; phát triển văn hóa; thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; tăng cường quốc phòng, an ninh, mở rộng quan hệ đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế; giữ vững ổn định chính trị-xã hội; sớm đưa đất nước ra khỏi tình trạng kém phát triển; tạo nền tảng kinh tế đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới.
 
TS. Nguyễn Thị Ngân
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
 

Ý kiến bạn đọc (0)

ENGLISH
中文
Đọc tạp chí in
Giấy phép số 478/GP-BTTTT, Bộ Thông tin và Truyền thông, cấp ngày 27/7/2021.
Tổng Biên tập: Thiếu tướng, ThS. TẠ QUANG CHUYÊN
Phó Tổng Biên tập: Đại tá, ThS. HOÀNG VĂN TRƯỜNG; Đại tá, PGS, TS. NHÂM CAO THÀNH; Đại tá, ThS. NGUYỄN MẠNH TUẤN
© 2013 Bản quyền thuộc về Tạp chí Quốc phòng toàn dân. Bảo lưu mọi quyền
Địa chỉ: 38A - Lý Nam Đế - Hoàn Kiếm - Hà Nội; ĐT: (024)38.457.044; (069)552.364
Fax: (024)37.473.956 - Email: thukytoasoan.qptd@gmail.com
Đại diện phía Nam: 161-163, Trần Quốc Thảo, Quận 3, TP Hồ Chí Minh; Fax: (028) 62.905.671; ĐT: (069) 667.446