Quân khu 5 có vị trí chiến lược quan trọng cả về kinh tế-xã hội (KT-XH) và quốc phòng-an ninh (QP-AN) đối với cả nước. Trước đây, để xâm lược nước ta, thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đều chọn địa bàn này (Vũng Hàn- Đà Nẵng) để đổ bộ quân từ hướng biển, mở đầu cho chiến tranh xâm lược. Ngày nay, các thế lực thù địch luôn coi đây là một địa bàn trọng điểm (đặc biệt là Tây Nguyên) để thực hiện “Diễn biến hòa bình” (DBHB), bạo loạn lật đổ (BLLĐ), chống phá cách mạng nước ta. Nhận thức rõ vấn đề đó, quân và dân Quân khu 5 thường xuyên chăm lo xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD) vững mạnh, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ đặt ra.

Quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm quân sự, quốc phòng (QS, QP) của Đảng, nắm vững đặc điểm nhiệm vụ, tình hình mọi mặt trên địa bàn, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu và các tỉnh (thành phố) đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng nền QPTD, thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân (ANND), mà nền tảng là khu vực phòng thủ (KVPT) vững chắc, tăng cường khả năng phòng thủ, sức mạnh chiến đấu của các lực lượng trên địa bàn, nhất là trên tuyến biên giới, biển, đảo; bảo đảm giữ vững ổn định chính trị, tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy phát triển KT-XH nhanh, bền vững. Cùng với đó, Quân khu đã thực hiện có hiệu quả quan hệ hợp tác hữu nghị với hai nước bạn Lào và Cam-pu-chia (trực tiếp là các tỉnh có chung biên giới), góp phần tăng cường mối quan hệ đoàn kết đặc biệt giữa Quân khu và các tỉnh của hai nước Bạn, phù hợp với sự phát triển của tình hình mới...

Điểm mới trong xây dựng nền QPTD trên địa bàn lànhiệm vụ xây dựng tỉnh (thành phố) thành KVPT "cơ bản, liên hoàn, vững chắc" được các cấp tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tích cực và đạt được kết quả toàn diện. Cơ chế lãnh đạo, quản lý công tác QS, QP ở địa phương theo tinh thần Nghị quyết 28 của Bộ Chính trị được vận hành đồng bộ từ Quân khu đến cơ sở xã (phường, thị trấn). Công tác giáo dục QP-AN cho toàn dân, nhất là bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành được tập trung chỉ đạo chặt chẽ, nên đã tạo sự thống nhất cao về quan điểm, nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đối với nhiệm vụ QS, QP địa phương. Cơ quan quân sự các cấp và các đơn vị trong Quân khu luôn nêu cao tinh thần cảnh giác, nắm chắc tình hình địa bàn, nhất là trên các hướng, các khu vực trọng điểm, kịp thời tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp chủ động phòng ngừa và giải quyết có hiệu quả các vụ việc, tình huống xảy ra. Đặc biệt, trước yêu cầu phát triển KT-XH của các địa phương trên địa bàn thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế; những diễn biến mới, phức tạp trên biển và trên các địa bàn Tây Nguyên, các cấp, các ngành đều có sự thống nhất cao về tăng cường sức mạnh bảo vệ đất nước; chú trọng kết hợp chặt chẽ giữa phát triển KT-XH với củng cố QP-AN; chăm lo xây dựng KVPT; tạo điều kiện phát triển, nâng cao chất lượng dân quân, tự vệ (DQTV), dự bị động viên (DBDV), nhất là dân quân các xã ven biển, đảo, tự vệ ở các doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Đến nay, 110 xã, 3 thị trấn, 56 phường ven biển của Quân khu đã xây dựng lực lượng dân quân biển, với tỷ lệ 1,24% dân số; khoảng gần 100 doanh nghiệp ngoài quốc doanh đã thành lập lực lượng tự vệ, đạt 11,74% trên tổng số cán bộ, công nhân viên; trong đó, Đà Nẵng, Khánh Hòa là các địa phương làm tốt công tác này. Các đơn vị chủ lực của Quân khu được bố trí hợp lý, cùng với lực lượng quân đội đứng chân trên địa bàn hình thành một thế trận vững chắc, có khả năng cơ động cao, đáp ứng tốt yêu cầu chiến tranh bảo vệ Tổ quốc (BVTQ) và xử lý các tình huống xảy ra trong thời bình. Các đơn vị, địa phương có nhiều giải pháp tăng cường phòng thủ tác chiến, chấp hành nghiêm chế độ sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ); phối hợp chặt chẽ giữa công an, quân đội thực hiện Quyết định 107/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Quy chế phối hợp giữa Bộ Công an và Bộ Quốc phòng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới; tích cực ngăn ngừa, giải quyết kịp thời các "điểm nóng" trên địa bàn Quân khu. Các địa phương thường xuyên chú trọng khắc phục những khâu yếu, mặt yếu, tập trung nâng cao hiệu quả công tác dân vận, nhất là đối với các địa bàn biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, có đạo; chú ý xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang (LLVT), sẵn sàng thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ, phòng chống có hiệu quả chiến lược DBHB và mưu đồ BLLĐ của các thế lực thù địch. Các văn kiện, kế hoạch, phương án tác chiến, phòng, chống thiên tai, bão lụt, tìm kiếm cứu nạn thường xuyên được rà soát, bổ sung, hoàn chỉnh và phê duyệt bảo đảm chất lượng cao, sát với yêu cầu nhiệm vụ, tình hình địa bàn; công tác huấn luyện, diễn tập KVPT được đổi mới cả về nội dung, phương pháp, sát thực tế, nhất là nghiên cứu xây dựng phương án tổ chức một số loại hình tác chiến chiến dịch trên hướng biển và hướng Tây. Bên cạnh đó, Quân khu đã tập trung chỉ đạo tổ chức diễn tập chống khủng bố; phòng chống bão lụt, tìm kiếm, cứu nạn..., đạt kết quả thiết thực. Các địa phương của Quân khu đã phát huy tốt vai trò nòng cốt trong phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn; kịp thời tổ chức lực lượng, phương tiện tham gia ứng cứu, khắc phục hậu quả, góp phần giảm thiệt hại về người và tài sản của Nhà nước và nhân dân... Những kết quả quan trọng đạt được trong xây dựng, củng cố nền QPTD, thế trận QPTD gắn với thế trận ANND trong những năm qua đã khẳng định vai trò nòng cốt của LLVT trong thực hiện nhiệm vụ QS, QP, tham gia có hiệu quả vào phát triển KT-XH các địa phương trên địa bàn.

Những năm tới, tình hình thế giới, khu vực sẽ tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường. Đối với nước ta, các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược DBHB, chống phá toàn diện với nhiều thủ đoạn thâm độc, nguy hiểm hơn. Trên địa bàn Quân khu, các khu kinh tế, khu công nghiệp và nhiều dự án kinh tế lớn ở các tỉnh duyên hải miền Trung và Tây Nguyên đã và đang được đầu tư xây dựng, sẽ tạo cơ hội, động lực cho kinh tế các địa phương tiếp tục phát triển với tốc độ nhanh, mức tăng trưởng kinh tế dự kiến sẽ đạt cao hơn những năm trước. Đây cũng là cơ sở để tăng cường tiềm lực và thế trận QPTD, nâng cao một bước đời sống của nhân dân và LLVT; đồng thời cũng đặt ra những yêu cầu mới cao hơn đối với nhiệm vụ QS, QP trên địa bàn. 

Nhằm tập trung xây dựng nền QPTD vững mạnh, Quân khu tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối QS, QP của Đảng, nắm vững hai nhiệm vụ chiến lược (xây dựng và bảo vệ Tổ quốc); tổ chức thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 8 (Khóa IX) “Về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Nghị quyết 28-NQ/TW của Bộ Chính trị “Về tiếp tục xây dựng các tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương thành KVPT vững chắc trong tình hình mới” và các nghị quyết, chỉ thị của Đảng ủy Quân sự Trung ương, Bộ Quốc phòng về nhiệm vụ QS, QP. Trên cơ sở đó, Quân khu tập trung chỉ đạo các đơn vị, địa phương có nhiều chủ trương, biện pháp tích cực, phù hợp nhằm xây dựng nền QPTD vững mạnh, trong đó trọng tâm là xây dựng các tỉnh (thành phố), huyện (quận) thành KVPT vững chắc; gắn xây dựng thế trận QPTD với thế trận ANND; nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của các LLVT, chủ động phòng chống có hiệu quả âm mưu DBHB, BLLĐ của các thế lực thù địch; giữ vững ổn định chính trị, giải quyết có hiệu quả mọi tình huống xảy ra. Phát huy kết quả đã đạt được, trước yêu cầu của tình hình mới, các đơn vị tập trung chỉ đạo thực hiện tốt công tác vận động quần chúng, tham gia xây dựng địa bàn cơ sở vững mạnh; tăng cường củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc; đẩy mạnh xây dựng các khu kinh tế-quốc phòng, tham gia xóa đói giảm nghèo, tạo bước phát triển đồng bộ, toàn diện của các địa phương, góp phần ổn định và cải thiện đời sống của nhân dân.

Đặc biệt, Quân khu chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo tiếp tục làm tốt công tác giáo dục QP-AN cho toàn dân, trước hết là bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành; học sinh, sinh viên; chức sắc, chức việc tôn giáo, nhằm giúp mọi người nhận thức đúng đắn tình hình nhiệm vụ của địa phương, của đất nước; nâng cao cảnh giác trước âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; tạo sự thống nhất về nhận thức, trách nhiệm đối với nhiệm vụ QS, QP địa phương. Đây được coi là nhiệm vụ hết sức quan trọng của các cấp uỷ, chính quyền, cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, vừa mang tính thường xuyên, cơ bản lâu dài, vừa có ý nghĩa quyết định hiệu quả công tác xây dựng nền QPTD trên địa bàn.

Xuất phát từ vị trí, tiềm năng và bài học kinh nghiệm đã được rút ra, Quân khu và các địa phương tập trung đẩy mạnh việc kết hợp chặt chẽ giữa phát triển KT-XH với tăng cường tiềm lực QP-AN. Cơ quan Quân khu và cơ quan quân sự các tỉnh (thành phố) chủ động phối hợp với các ngành chức năng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các địa phương chỉ đạo việc phát triển các khu công nghiệp, các công trình giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, y tế, du lịch... phải gắn với bảo đảm QP-AN ngay từ khâu quy hoạch. Các khu công nghiệp, các nhà máy, xí nghiệp trên địa bàn Quân khu đều được đưa vào quy hoạch vừa bảo đảm hiệu quả KT-XH, vừa sẵn sàng phục vụ nhu cầu quốc phòng, trực tiếp là hoạt động tác chiến trong các KVPT khi có tình huống chiến tranh. Quân khu cũng chỉ đạo một số cơ sở sản xuất, công ty, xí nghiệp, doanh nghiệp tư nhân xây dựng, phát triển lực lượng tự vệ, DBDV đủ số lượng, chất lượng cao, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội tại các địa phương, cơ sở và sẵn sàng trở thành lực lượng chiến đấu khi cần thiết. Các doanh nghiệp quốc phòng thuộc Quân khu tiếp tục được sắp xếp lại, đảm bảo hoạt động sản xuất, kinh doanh đúng hướng, hiệu quả, chất lượng sản phẩm cao, vừa đáp ứng yêu cầu quốc phòng vừa tham gia thị trường; gắn lao động sản xuất với SSCĐ và bảo vệ môi trường sinh thái, phòng chống thiên tai, bão lụt. Lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị chú ý tổ chức tốt công tác dân vận; đưa bộ đội hành quân dã ngoại về các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc, tôn giáo, vùng căn cứ cách mạng để tuyên truyền vận động nhân dân quán triệt và thực hiện tốt đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; giúp dân định canh, định cư, tham gia sản xuất, thực hiện các phong trào “Xóa đói, giảm nghèo”, “Đền ơn đáp nghĩa”..., góp phần giữ vững ổn định chính trị, an ninh chủ quyền biên giới, trật tự an toàn xã hội. 

Cùng với đó, Quân khu chú trọng xây dựng, nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ SSCĐ của các LLVT, bảo đảm thực sự là lực lượng nòng cốt trong xây dựng, củng cố nền QPTD, thế trận QPTD trên địa bàn. Chấp hành chỉ thị của trên, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu tập trung xây dựng, củng cố, nâng cao chất lượng tổng hợp, trước hết là chất lượng chính trị, trình độ chính quy, khả năng SSCĐ của các LLVT. Các địa phương, cơ quan, đơn vị thường xuyên quan tâm, làm tốt công tác giáo dục chính trị, định hướng tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ, nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, chủ động phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với âm mưu DBHB của các thế lực thù địch; gắn giáo dục chính trị với đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh". Các tổ chức đảng, từ Quân khu đến cơ sở thường xuyên được củng cố, kiện toàn, đủ sức lãnh đạo đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đối với lực lượng thường trực, Quân khu chú trọng lãnh đạo chấn chỉnh tổ chức, biên chế theo yêu cầu thời bình, sẵn sàng mở rộng khi có tình huống chiến tranh; tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng công tác huấn luyện, rèn luyện kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy, trình độ SSCĐ sát với thực tế, phương án tác chiến chống chiến tranh xâm lược bằng vũ khí công nghệ cao của địch. Đồng thời, coi trọng huấn luyện nâng cao khả năng phòng chống DBHB, BLLĐ, tác chiến bảo vệ trị an, khắc phục thiên tai, cứu hộ, cứu nạn... Cùng với đó, Quân khu tập trung chỉ đạo các địa phương tổ chức tốt việc diễn tập theo cơ chế “Đảng lãnh đạo, chính quyền điều hành, cơ quan quân sự, công an và các cơ quan chức năng làm tham mưu” trong hoạt động tác chiến của KVPT tỉnh (thành phố).

Các địa phương, đơn vị tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ đăng ký, quản lý quân nhân dự bị; hằng năm, tiến hành phúc tra, khảo sát, bổ sung và giải ngạch; tổ chức chi trả phụ cấp theo Pháp lệnh về lực lượng DBDV; định kỳ tổ chức huấn luyện, động viên đảm bảo quân số và thời gian quy định. Lực lượng DQTV tiếp tục được xây dựng theo phương châm “vững mạnh, rộng khắp”, bảo đảm độ tin cậy về chính trị và hiệu quả hoạt động ngay từ cơ sở...

Phát huy truyền thống và kinh nghiệm trong hơn 65 năm qua, Quân khu 5 tiếp tục tập trung xây dựng nền QPTD vững mạnh; không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ SSCĐ của LLVT, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ QS, QP trong tình hình mới, bảo vệ vững chắc địa bàn, tham gia phát triển KT-XH các địa phương, góp phần cùng cả nước xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Trung tướng NGUYỄN TRUNG THU

Phó Tổng Tham mưu trưởng QĐNDVN, nguyênTư lệnh Quân khu 5