Quân đội nhân dân Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp tổ chức, xây dựng, lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện. Kể từ ngày thành lập, quân đội ta luôn mang trong mình bản chất của giai cấp công nhân. Bản chất giai cấp công nhân của quân đội ta là cơ sở của chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu, quy định tính chất các mối quan hệ cơ bản của quân đội; là nguồn gốc mọi thắng lợi của quân đội ta trong các giai đoạn cách mạng trước đây, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN hiện nay.

Bản chất giai cấp công nhân của quân đội ta được thể hiện tập trung trong lời khen của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại buổi chiêu đãi mừng Quân đội ta tròn 20 tuổi: "Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân; sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì CNXH; nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng. Cán bộ và chiến sĩ thương yêu nhau như ruột thịt, chia ngọt, sẻ bùi. Quân với dân như cá với nước, đoàn kết một lòng, học hỏi, giúp đỡ nhau. Quân đội ta có tinh thần yêu nước chân chính, lại có tinh thần quốc tế vô sản cao cả"¹. Bản chất giai cấp công nhân của quân đội ta được thể hiện trước hết ở đặc trưng cơ bản: mục tiêu chiến đấu vì độc lập dân tộc gắn liền với CNXH; cán bộ, chiến sĩ giác ngộ sâu sắc chủ nghĩa Mác - Lê-nin, đường lối chính trị của Đảng, luôn tỏ rõ lòng trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Đặc trưng đó còn được thể hiện ở chỗ: đối với Đảng và Nhà nước: quân đội ta tuyệt đối phục tùng sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước; quyết tâm thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đề ra. Với nhân dân và dân tộc: quân đội ta thể hiện sự đoàn kết gắn bó keo sơn, tiếp thu và phát huy mọi truyền thống, tinh hoa văn hóa của dân tộc; ngoài mục đích chiến đấu vì lợi ích của nhân dân và dân tộc, quân đội ta không còn mục đích nào khác. Trong quan hệ nội bộ: trên cơ sở quan điểm, nguyên tắc của Đảng, cán bộ, chiến sĩ ta đoàn kết thống nhất; phát huy dân chủ, đi đôi với giữ vững kỷ luật tự giác, nghiêm minh. Trong quan hệ quốc tế: quân đội ta có tinh thần đoàn kết trong sáng, thủy chung...

Hơn sáu thập kỷ qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, phát huy bản chất giai cấp công nhân, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ quân đội ta đã không quản ngại hy sinh, gian khổ, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, cùng toàn dân chiến đấu, chiến thắng các thế lực xâm lược, giành độc lập dân tộc, đưa cả nước đi lên CNXH, và ngày nay đang tiến hành thắng lợi công cuộc đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN. Nhiệm vụ đổi mới đất nước thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế đang  đặt ra yêu cầu tăng cường bản chất giai cấp công nhân của quân đội ta. Hơn hai thập kỷ phát triển đất nước theo đường lối đổi mới của Đảng, chúng ta đã giành được nhiều thành tựu quan trọng cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và quốc phòng, an ninh. Tuy nhiên trong quá trình đó, bên cạnh nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn của công cuộc đổi mới đã được làm sáng tỏ, vẫn còn không ít những vấn đề phải tiếp tục nghiên cứu, lý giải. Nhiều nội dung, nhất là trên lĩnh vực quốc phòng-an ninh, nếu không đứng vững trên lập trường, quan điểm, lợi ích của giai cấp công nhân thì không thể giải quyết được một cách đúng đắn. Mặt khác, sau khi Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, các thế lực thù địch của CNXH càng điên cuồng chống phá chủ nghĩa Mác - Lê-nin, xuyên tạc sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Họ tập trung bác bỏ những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, phủ nhận bản chất cách mạng, vai trò lịch sử của giai cấp công nhân để chứng minh cho sự tồn tại vĩnh hằng của CNTB. Họ dùng đủ mọi âm mưu, thủ đoạn hòng làm cho nhân dân và quân đội ta xa rời mục tiêu, lý tưởng, mất lòng tin vào Đảng, nhận thức sai lệch  về vị trí, vai trò giai cấp công nhân Việt Nam; mưu toan "phi chính trị hóa" quân đội, chia rẽ đoàn kết nội bộ, chia rẽ quân đội với Đảng, Nhà nước và nhân dân... Tình hình đó đòi hỏi Đảng, Nhà nước, Quân đội phải hết sức chăm lo bồi dưỡng, phát huy bản chất giai cấp công nhân của quân đội ta.

Bồi dưỡng và phát huy bản chất giai cấp công nhân của quân đội, thực chất là làm cho các đặc trưng bản chất giai cấp công nhân, các mối quan hệ của quân đội ta càng thêm sâu sắc và tỏa rộng trong điều kiện mới. Đó là quá trình tiếp tục quán triệt nền tảng tư tưởng, đường lối chính trị, nguyên tắc tổ chức của Đảng vào trong quân đội, phù hợp với đặc điểm về chức năng, nhiệm vụ và tổ chức của Quân đội nhân dân Việt Nam; bảo đảm cho quân đội ta luôn luôn vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành của Đảng, Tổ quốc và nhân dân. Để thực hiện tốt các vấn đề đó, cần tập trung vào các nội dung cơ bản sau.

Trước hết, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, làm cho toàn quân nhận thức sâu sắc mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. Bởi lẽ, đây là vấn đề cơ bản, xuyên suốt của cách mạng Việt Nam; là đặc trưng quan trọng nhất trong bản chất giai cấp công nhân của quân đội ta. Mục tiêu, lý tưởng đó là ngọn cờ dẫn dắt cán bộ, chiến sĩ, nhân dân ta chiến đấu và chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược, vượt qua bao vây, cấm vận của các thế lực thù địch, đưa sự nghiệp đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc giành được những thành tựu quan trọng như ngày nay... Trong thời kỳ mới của đất nước, quân đội ta tiếp tục kiên định mục tiêu, lý tưởng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn; nhận thức đúng đắn hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, sự nghiệp CNH, HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế mà Đảng đã đề ra. Đồng thời, tăng cường đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ đường lối, quan điểm của Đảng; bác bỏ mọi luận điệu tuyên truyền, xuyên tạc của các thế lực thù địch. Phải tổ chức quán triệt một cách nghiêm túc Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X "Về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước"; làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên chức, lao động (CNVCLĐ) quốc phòng nhận thức đúng đắn các quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay, kiên định quan điểm "... giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam; giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến; giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng CNXH, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước"². Mặc dù trong điều kiện cơ chế thị trường có nhiều tác động tiêu cực, nhưng giai cấp công nhân Việt Nam vẫn đang phát huy vai trò là giai cấp lãnh đạo cách mạng; là lực lượng nòng cốt của khối liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng; là cơ sở chính trị, xã hội vững chắc của chế độ, của Đảng và Nhà nước ta... Trên cơ sở nhận thức đó, cán bộ, chiến sĩ, CNVCLĐ quốc phòng xác định rõ trách nhiệm chính trị của mình, không ngừng rèn luyện, phấn đấu, tích cực học tập, công tác, lao động, sản xuất, xây dựng đơn vị vững mạnh về mọi mặt.

Thứ hai, tăng cường đoàn kết, gắn bó giữa quân đội với nhân dân. Từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, mang trong mình bản chất giai cấp công nhân, quân đội ta không có mục tiêu chiến đấu nào khác ngoài mục tiêu bảo vệ quyền lợi của dân tộc và của nhân dân. Nhờ gắn bó máu thịt với nhân dân, quân đội ta không ngừng lớn mạnh, đủ sức chiến thắng mọi kẻ thù, cho dù chúng giàu có và hung bạo đến mấy. Trong chiến đấu cũng như trong xây dựng, khi làm nhiệm vụ trong nước cũng như khi làm nhiệm vụ quốc tế, quân đội ta luôn luôn đoàn kết, tôn trọng, đồng cam cộng khổ với nhân dân; vượt qua khó khăn, nguy hiểm, vì thắng lợi chung của cách mạng. Trước yêu cầu của tình hình mới, Đảng, Nhà nước tiếp tục giao cho quân đội tham gia chương trình xóa đói, giảm nghèo, với phương thức chủ yếu là xây dựng các khu kinh tế mới, các khu kinh tế-quốc phòng, phát triển những điểm dân cư xã hội dọc biên giới, vùng sâu, vùng xa; làm nòng cốt cùng toàn dân bảo vệ biên giới và khẳng định chủ quyền của Tổ quốc. Quân đội cần làm tốt công tác dân vận, thông qua nhiều hình thức, đặc biệt là nâng cao chất lượng của các đội công tác 123, góp phần xây dựng hệ thống chính trị cơ sở ở những địa bàn trọng yếu. Quân đội ta phải tích cực tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn. Các cơ quan quân sự tỉnh, huyện phải chủ động phối hợp với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể địa phương vận động nhân dân thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, giải quyết tốt các vụ tranh chấp, khiếu kiện phức tạp ở cơ sở, góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội; xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh. Đồng thời, thông qua công tác dân vận mà bồi dưỡng, phát huy bản chất giai cấp công nhân; giáo dục, rèn luyện cán bộ, chiến sĩ về bản lĩnh chính trị, phẩm chất, năng lực, tác phong công tác; giữ nghiêm kỷ luật đoàn kết quân dân, phát huy bản chất, truyền thống "Bộ độ Cụ Hồ"...

Thứ ba, thực hiện tốt đoàn kết nội bộ, xây dựng các tổ chức trong Quân đội vững mạnh trên cơ sở lập trường giai cấp công nhân. Trong các đơn vị, phải thực hiện tốt Qui chế dân chủ ở cơ sở; cán bộ, chiến sĩ, cấp trên, cấp dưới đều bình đẳng về chính trị, thương yêu nhau như ruột thịt; phát huy dân chủ về chính trị, quân sự, kinh tế, đi đôi với giữ vững và tăng cường kỷ luật tự giác, nghiêm minh; kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện quan liêu, quân phiệt, vi phạm nhân cách quân nhân. Quán triệt sâu sắc nguyên tắc giai cấp trong xây dựng và hoạt động của tổ chức đảng, chính quyền và các đoàn thể, nhằm giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, phát huy hiệu lực của người chỉ huy, vai trò của các tổ chức quần chúng và Hội đồng quân nhân. Các tổ chức đảng phải luôn giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thường xuyên đề cao tự phê bình và phê bình, giữ gìn sự thống nhất trong Đảng. Để bảo đảm cho các tổ chức đảng phát huy được vai trò lãnh đạo, phải tập trung xây dựng đội ngũ cấp ủy và cán bộ chủ trì thực sự tiền phong gương mẫu, có tinh thần chủ động khắc phục khó khăn, có ý thức trách nhiệm cao, năng lực hành động giỏi, đạo đức, lối sống trong sáng, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ. Tập trung xây dựng đội ngũ đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, có năng lực trí tuệ, có phẩm chất tốt; chấp hành nghiêm kỷ luật, nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt đảng; phát huy tinh thần đoàn kết, dân chủ, trách nhiệm, yên tâm gắn bó xây dựng đơn vị. Các tổ chức đảng phải tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với tổ chức đảng và đảng viên trong quán triệt, cụ thể hóa và tổ chức thực hiện đường lối, nghị quyết, chấp hành nguyên tắc, chế độ... tạo sự chuyển biến vững chắc cả về lập trường, bản lĩnh chính trị, đạo đức và lối sống, thực sự là hạt nhân đoàn kết, động lực thúc đẩy đơn vị phát triển, tiến bộ. Cần chăm lo xây dựng đội ngũ chỉ huy, chính ủy, chính trị viên và cán bộ các cấp vững mạnh; phát huy hiệu lực của người chỉ huy; giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa người chỉ huy với chính ủy, chính trị viên; tăng cường hiệu lực chế độ công tác đảng, công tác chính trị và các chế độ công tác khác theo quy định. Trong xây dựng đội ngũ cán bộ, phải chú ý chất lượng toàn diện, trong đó phải quán triệt sâu sắc quan điểm, phương hướng giai cấp của Đảng trong lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ.

Thứ tư, chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, CNVCLĐ quốc phòng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới. Cán bộ, CNVCLĐ quốc phòng là một bộ phận tiêu biểu của giai cấp công nhân Việt Nam. Trong những năm qua, được sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy Quân sự Trung ương, Bộ Quốc phòng, của cấp ủy đảng và người chỉ huy, đội ngũ này ngày càng phát triển, là lực lượng quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng nền công nghiệp Quốc phòng; trực tiếp lao động sản xuất trong các doanh nghiệp quân đội, xây dựng các công trình quốc phòng, các khu kinh tế-quốc phòng  và phục vụ trong các cơ quan hành chính quân sự của các đơn vị...; tổ chức sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, góp phần xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế-xã hội; đồng thời, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Để tiếp tục bồi dưỡng, phát huy bản chất giai cấp công nhân của đội ngũ cán bộ, CNVCLĐ quốc phòng, bên cạnh việc tổ chức quán triệt sâu sắc các quan điểm của Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X, cần nghiên cứu, tổng kết tình hình đội ngũ CNVCLĐ quốc phòng và hoạt động công đoàn trong quân đội; bổ sung, sửa đổi và thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách đối với người lao động; chú ý nâng cao trình độ học vấn và chất lượng đào tạo tay nghề cho CNVCLĐ. Hết sức coi trọng công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho CNVCLĐ về  đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân đội; bác bỏ mọi luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch đối với công cuộc đổi mới của Đảng và nhân dân ta. Xây dựng tổ chức công đoàn và đội ngũ cán bộ công đoàn vững mạnh, thực hiện tốt chức năng đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động...

Bồi dưỡng và phát huy bản chất giai cấp công nhân của quân đội đáp ứng yêu cầu của đất nước thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH là một nhiệm vụ hết sức quan trọng hiện nay. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đó đòi hỏi lãnh đạo, chỉ huy các cấp phải có nhiều chủ trương, biện pháp tích cực, đồng bộ; mỗi cán bộ, đảng viên, CNVCLĐ cần có ý thức đúng đắn về vai trò, trách nhiệm của mình, phấn đấu xứng đáng hơn với lòng mong mỏi của Đảng, quân đội và nhân dân.

Trung tướng, PGS, TS. Nguyễn Tuấn Dũng

Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị

 _______________

1- Hồ Chí Minh - Toàn tập,  tập 11, NxbCTQG, H. 1996, tr. 350.

2- Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X "Về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước"; Báo Nhân dân số 19176, ngày 19/2/2008.