Nằm trong khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc; có cảng biển lớn nhất miền Bắc, là đầu mối giao lưu với khu vực và quốc tế, Hải Phòng có vị trí quan trọng cả về kinh tế-xã hội, quốc phòng-an ninh đối với cả nước.

Những năm qua, thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, Hải Phòng đã có bước phát triển toàn diện và vững chắc trên nhiều mặt. Công tác quân sự, quốc phòng, nhất là công tác biên phòng đã được triển khai một cách đồng bộ, chặt chẽ, nền nếp, đạt hiệu quả cao, thiết thực góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới biển, đảo, hải cảng. Điểm nổi bật là, thế trận biên phòng toàn dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân ngày càng vững chắc; chất lượng tổng hợp, trình độ sẵn sàng chiến đấu, năng lực, nghiệp vụ quản lý cửa khẩu, cảng, biển, đảo của các lực lượng làm nhiệm vụ trên địa bàn không ngừng được nâng lên, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Kết quả đó có nhiều nguyên nhân, trong đó Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) Thành phố đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) đối với toàn lực lượng và nhân dân địa phương.

Để nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, ý nghĩa của công tác PBGDPL cho mọi cán bộ, chiến sĩ, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy BĐBP Thành phố đã tổ chức cho cấp ủy, người chỉ huy các cơ quan, đơn vị quán triệt sâu sắc Chỉ thị 32 – CT/TƯ ngày 09-12-2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác PBGDPL, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân”, Chỉ thị số 21/2003/CT – BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng “Về triển khai thực hiện công tác PBGDPL trong quân đội, dân quân tự vệ và lực lượng dự bị động viên” và các kế hoạch, hướng dẫn của Tổng cục Chính trị; các chỉ thị, nghị quyết, kế hoạch của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh lực lượng BĐBP về triển khai công tác PBGDPL trong lực lượng BĐBP.

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Bộ Chỉ huy BĐBP Thành phố, Hội đồng (Ban) phối hợp công tác PBGDPL các cấp trong lực lượng BĐBP Thành phố được xây dựng, kiện toàn đủ về số lượng, cơ cấu, thành phần, chất lượng ngày càng cao; có quy chế hoạt động chặt chẽ; thường xuyên làm tốt chức năng tham mưu cho lãnh đạo, chỉ huy các cấp xây dựng kế hoạch, tổ chức biên soạn tài liệu học tập; đồng thời, chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị triển khai công tác PBGDPL sát với đặc điểm, tình hình, nhiệm vụ và đối tượng. Việc xác định chương trình, nội dung giáo dục pháp luật cho các đối tượng vừa bám sát đặc điểm, yêu cầu nhiệm vụ của các đơn vị, vừa đảm bảo đầy đủ theo kế hoạch của trên. Bên cạnh các luật, bộ luật, pháp lệnh của Quốc hội, nghị định của Chính phủ, các quyết định, chỉ thị của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh BĐBP, Đảng uỷ, Bộ Chỉ huy BĐBP Thành phố đã chú trọng phổ biến, quán triệt kỹ các điều luật về quốc phòng, an ninh, về công tác quản lý cửa khẩu, cảng biển, nhất là những văn bản mới được bổ sung, sửa đổi. Chỉ tính riêng trong năm 2008, các cơ quan, đơn vị của BĐBP Thành phố đã tổ chức cho bộ đội quán triệt, học tập đầy đủ các chuyên đề theo quy định của trên; trong đó, tập trung vào những nội dung, như: Luật Giao thông đường bộ, đường thuỷ, Luật Cư trú, Pháp lệnh Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam (sửa đổi), Nghị định 151/CP của Chính phủ về “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh và trật tự, an toàn xã hội”, Nghị định 161/CP của Chính phủ về “Quy chế khu vực biên giới”, Nghị định 129/CP của Chính phủ về “Xử phạt vi phạm hành chính trong quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia”…  

Cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền, PBGDPL trong các cơ quan, đơn vị, BĐBP Thành phố còn phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể địa phương tổ chức phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, Chính phủ, Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành Trung ương ban hành có liên quan đến công tác bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới, biển, đảo, nhiệm vụ quốc phòng-an ninh và các hoạt động kinh doanh đối với các cơ quan, doanh nghiệp và nhân dân khu vực biên giới vùng biển, đảo, hải cảng. Các đồn Biên phòng đã tích cực tham mưu và phối hợp với các cơ quan hữu quan đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến Luật Nghĩa vụ quân sự (sửa đổi, bổ sung) cho thanh niên, học sinh; Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Thực hành tiết kiệm, Luật Phòng, chống tội phạm ma túy, Quy chế biên giới biển, Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ và Hiệp định Nghề cá giữa Việt Nam với Trung Quốc cho nhân dân, các cơ quan, doanh nghiệp và cá nhân kinh doanh trên địa bàn; tham gia cùng chính quyền địa phương tiếp dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo theo thẩm quyền. Đồng thời, phối hợp với cơ quan bảo vệ pháp luật giải quyết tốt các vụ việc trọng điểm; kiên quyết đấu tranh với các loại tội phạm, nhất là tội phạm ma túy, tội xâm phạm đến an ninh quốc gia… Ngoài ra, các đơn vị còn tham gia nghiên cứu, xây dựng và giới thiệu các chuyên đề bổ trợ có nội dung pháp lý liên quan trực tiếp đến đặc điểm nhiệm vụ, hoạt động của BĐBP Thành phố và những vấn đề nổi cộm trên địa bàn…

Nhằm nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL cho các đối tượng, Đảng uỷ, Bộ Chỉ huy BĐBP Thành phố luôn chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới phương pháp, đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, giáo dục. Các cơ quan, đơn vị đều thực hiện tốt việc kết hợp nội dung PBGDPL với chương trình giáo dục chính trị cơ bản cho cán bộ, chiến sĩ; lồng ghép vào nội dung thông báo chính trị hằng tuần, sinh hoạt, đọc báo hằng ngày; tổ chức diễn đàn thanh niên, tọa đàm, trao đổi; tổ chức thi tìm hiểu, sân khấu hóa các nội dung luật pháp; xây dựng và phát huy tủ sách, ngăn sách, ô sách pháp luật ở các cấp đồn, đội, tổ công tác; tuyên truyền, giáo dục thông qua hệ thống pa - nô, bảng tin, truyền thanh nội bộ, tuyên truyền miệng… Đồng thời, các đơn vị cũng hết sức chú trọng việc cụ thể hóa các yêu cầu chấp hành luật pháp Nhà nước, kỷ luật quân đội thành các chỉ tiêu phấn đấu trong các phong trào thi đua Quyết thắng, trong các cuộc vận động, như: “Xây dựng đơn vị có môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú, kết hợp với xây dựng địa bàn an toàn”; “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”; Cuộc vận động 50… Gần đây, Đảng uỷ, Bộ Chỉ huy BĐBP Thành phố đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện bước 2 Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, giữ vững kỷ cương, sống có tình thương, đề cao trách nhiệm” trong toàn lực lượng, hướng tới kỷ niệm 20 năm ngày Biên phòng toàn dân và 50 năm ngày thành lập BĐBP. Các tổ chức quần chúng, như Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ… đã phát động trong tổ chức mình phong trào không có đoàn viên, hội viên vi phạm kỷ luật, thoái thác nhiệm vụ, huấn luyện tốt, công tác tốt, kỷ luật nghiêm, dân vận giỏi; tham gia tích cực vào việc quản lý, tổ chức tốt hoạt động vui chơi trong giờ nghỉ, ngày nghỉ; đề cao tính tự giác, tự quản, kỷ luật cho các bộ phận hoạt động độc lập, đi công tác lẻ; có quy định chặt chẽ đối với các trường hợp điều khiển ô tô, xe máy tham gia giao thông… Quán triệt phương châm phát huy sức mạnh tổng hợp để  làm tốt công tác PBGDPL, BĐBP Thành phố thường xuyên phối hợp với các cơ quan chuyên ngành của Bộ Tư lệnh BĐBP và thành phố Hải Phòng, như: Viện Kiểm sát Quân sự, cơ quan Điều tra hình sự, Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố,… tổ chức giới thiệu cho các đối tượng các chuyên đề pháp luật và tổng hợp tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật, thông báo đến từng cơ quan, đơn vị để rút kinh nghiệm.

Thực tế cho thấy, công tác PBGDPL của BĐBP Hải Phòng đang ngày càng đi vào nền nếp, góp phần quan trọng vào việc nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành luật pháp, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới vùng biển, đảo, hải cảng của Tổ quốc. Do nắm vững pháp luật, nên trong tuần tra, kiểm soát, bảo vệ vùng biên giới biển, đảo, hải cảng, cán bộ, chiến sĩ biên phòng luôn thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, xử lý các vụ việc đúng nguyên tắc, trình tự, thủ tục luật pháp quy định. Trong năm 2008, 100% cán bộ, chiến sĩ đã được học tập các nội dung pháp luật theo quy định. Qua kiểm tra, 100% đạt yêu cầu, trong đó có 87% khá, giỏi; việc chấp hành kỷ luật, pháp luật của các cơ quan, đơn vị có nhiều chuyển biến tích cực, tỷ lệ vi phạm kỷ luật thông thường dưới 0,35%, không có vụ việc vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Cũng do làm tốt công tác tuyên truyền, PBGDPL và công tác vận động quần chúng, nên thế trận biên phòng toàn dân trên địa bàn Thành phố ngày càng được củng cố; nhân dân các địa phương đã cung cấp hàng trăm tin có giá trị, tạo điều kiện cho BĐBP xử lý nhiều vụ việc vi phạm an ninh; tầu thuyền nước ngoài vi phạm chủ quyền, lãnh hải của Tổ quốc; buôn bán, sử dụng ma túy bất hợp pháp… Những chuyển biến tích cực, vững chắc về chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội trong lực lượng Biên phòng Thành phố đã góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện, xây dựng nền nếp chính quy, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện. Năm 2008, BĐBP Hải Phòng được Bộ Quốc phòng tặng Cờ thi đua xuất sắc; nhiều năm liền là lá cờ đầu trong các phong trào thi đua của thành phố Hải Phòng; niềm tin của cấp ủy chính quyền và nhân dân Thành phố với BĐBP ngày càng được củng cố, nâng cao.

Tuy nhiên, so với yêu cầu nhiệm vụ đặt ra, công tác tuyên truyền, PBGDPL của BĐBP Thành phố vẫn còn những hạn chế cần khắc phục. Chương trình, nội dung còn dàn trải, hình thức còn đơn điệu, khô cứng; đội ngũ tuyên truyền viên, báo cáo viên chủ yếu là đội ngũ cán bộ chính trị kiêm chức, thiếu cán bộ chuyên trách; việc phối hợp giữa công tác tuyên truyền, PBGDPL với công tác giáo dục chính trị, quản lý, rèn luyện kỷ luật bộ đội còn hạn chế; ý thức tự giác học tập, tu dưỡng đạo đức, phẩm chất, lối sống, rèn luyện kỷ luật, chấp hành pháp luật của một bộ phận cán bộ, chiến sĩ Biên phòng còn yếu…

Để công tác tuyên truyền, PBGDPL tiếp tục đi vào chiều sâu, đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ, thời gian tới, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị BĐBP Thành phố cần nhận thức sâu sắc hơn nữa vị trí, vai trò quan trọng của công tác này; trên cơ sở đó có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo phù hợp với đặc điểm, tình hình nhiệm vụ. Từng đơn vị xem xét, kiện toàn Hội đồng (Ban) phối hợp công tác tuyên truyền, PBGDPL; chú trọng nâng cao năng lực tham mưu, chỉ đạo công tác PBGDPL; phối hợp với các cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan Văn hóa - Thông tin các cấp để xây dựng, nâng cao hiệu quả của các tủ sách, ngăn sách, ô sách pháp luật, đảm bảo đủ tài liệu thông tin tuyên truyền, PBGDPL cho các đối tượng. Chú trọng đổi mới, đa dạng hóa các hình thức tổ chức và phương pháp tiến hành công tác tuyên truyền, PBGDPL phù hợp với đặc điểm địa bàn, yêu cầu nhiệm vụ, tính chất hoạt động của từng loại hình đơn vị, nhất là ở các địa bàn biên giới biển, đảo, hải cảng. Lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị cần quan tâm chỉ đạo việc bồi dưỡng, tập huấn, nâng cao trình độ, kỹ năng tuyên truyền, PBGDPL cho đội ngũ cán bộ chuyên trách và báo cáo viên kiêm chức các cấp; đầu tư thời gian, cơ sở vật chất, phương tiện và duy trì có nền nếp các chế độ kiểm tra, báo cáo, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm; khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có cách làm hay, hiệu quả; kiên quyết chấn chỉnh những việc làm hình thức, qua loa, đại khái, tùy tiện. Cùng với đó, cần kết hợp chặt chẽ công tác tuyên truyền, PBGDPL với công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện cán bộ, chiến sĩ; đẩy mạnh xây dựng môi trường văn hoá, phát huy dân chủ ở cơ sở, làm cho nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội thấm sâu vào suy nghĩ, hành động của mọi cán bộ, chiến sĩ; qua đó, hình thành phong cách làm việc theo Hiến pháp và pháp luật của BĐBP Việt Nam - “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới.

Đại tá PHƯƠNG MINH QUANG

Phó Chính ủy BĐBP Thành phố