Binh chủng Pháo binh (BCPB) có nhiệm vụ chính trị trung tâm là: huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và thực hiện các nhiệm vụ khác theo mệnh lệnh của cấp trên. Do yêu cầu nhiệm vụ, Binh chủng được giao quản lý một số lượng lớn vũ khí, trang bị kỹ thuật (VKTBKT); nhiều đơn vị của Binh chủng đóng quân ở những địa bàn phức tạp. Bởi vậy, việc thực hiện tốt công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) để mọi cán bộ, chiến sĩ (CBCS) xác định đúng đắn trách nhiệm, nghĩa vụ và tự giác chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội, tích cực đấu tranh chống các biểu hiện vi phạm pháp luật, tạo sự thống nhất ý chí, hành động trong thực hiện mọi nhiệm vụ là vấn đề hết sức quan trọng. Nhằm nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BCPB xác định: phải tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy và sự chỉ đạo của người chỉ huy các cấp đối với công tác này.

Tăng cường vai trò của cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo và phát huy tính tiền phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên, đoàn viên, thanh niên trong học tập và thực hiện pháp luật được Binh chủng coi là biện pháp hàng đầu. Thường vụ Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BCPB chỉ đạo các cấp luôn quán triệt sâu sắc, triển khai thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 32-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Chỉ thị số 21/CT-BQP ngày 7-3-2003 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (BQP) về việc triển khai công tác PBGDPL trong quân đội và dân quân, tự vệ, lực lượng dự bị động viên; coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để tăng cường pháp luật, kỷ luật nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng Binh chủng vững mạnh toàn diện. Đảng ủy Binh chủng yêu cầu các đơn vị gắn việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 10 của Đảng, các nghị quyết của Bộ Chính trị (khoá IX) về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010 với thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Binh chủng lần thứ 11; tập trung mọi nỗ lực, chủ động, sáng tạo tìm tòi các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác PBGDPL. Trọng tâm của công tác PBGDPL là, hoàn thành tốt chương trình giáo dục pháp luật hằng năm cho các đối tượng, thực hiện nghiêm các chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm và ý thức tự giác chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội, góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của Binh chủng, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Ngày 22-8-2007, Đảng uỷ Binh chủng đã ban hành Nghị quyết số 109/NQ-ĐU về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, chi bộ đối với công tác PBGDPL và chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội của CBCS. Ngay sau đó, các tổ chức đảng thuộc Đảng bộ Binh chủng đều có nghị quyết chuyên đề lãnh đạo thực hiện công tác PBGDPL và chương trình hành động thực hiện Nghị quyết trên. Trong nghị quyết hằng quý, tháng, các tổ chức đảng đều nhận định, đánh giá kết quả lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác PBGDPL và xây dựng chương trình thực hiện pháp luật gắn với xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật phù hợp với tình hình ở từng đơn vị. Các đơn vị đã phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Công đoàn cơ sở trong nâng cao chất lượng PBGDPL. Các tổ chức này đều có chương trình hành động cụ thể, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của mình để phát huy tinh thần làm chủ, tính sáng tạo trong học tập và thực thi pháp luật của mọi CBCS.

Đảng ủy Binh chủng đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, nhà trường gắn chặt công tác PBGDPL và thực hiện pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội của CBCS với thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Học tập và làm theo ý thức tôn trọng pháp luật, ý thức tổ chức, kỷ luật, đạo đức “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” của Bác, mọi CBCS luôn nâng cao ý thức trách nhiệm, không tham ô, lãng phí, không vi phạm pháp luật và kỷ luật.

Tích cực đổi mới nội dung, chương trình, đa dạng hoá các hình thức, phương pháp PBGDPL cho phù hợp với từng đối tượng và thực tiễn của mỗi đơn vị được các đơn vị trong Binh chủng luôn quan tâm. Trên nền pháp luật chung mà mọi người đều phải có nhận thức đúng, Binh chủng xác định các yêu cầu về nội dung PBGDPL khác nhau cho từng đối tượng. Đối với đội ngũ cán bộ ở các cơ quan Bộ Tư lệnh, yêu cầu không chỉ có nhận thức đúng, đủ về pháp luật để chấp hành và truyền thụ kiến thức pháp luật cho cán bộ cấp dưới, mà còn phải làm tốt việc tham mưu để cấp ủy, người chỉ huy đề ra các nội dung, biện pháp PBGDPL kịp thời cho CBCS các đơn vị. Đối với học viên của Trường Sĩ quan Pháo binh, căn cứ vào các đối tượng (học viên sĩ quan, học viên đã là sĩ quan sau khi tốt nghiệp sẽ đảm nhiệm các cương vị ở cấp trung đoàn, lữ đoàn) để có yêu cầu về nội dung truyền thụ kiến thức pháp luật cho phù hợp. Là một binh chủng kỹ thuật, nên số quân nhân chuyên nghiệp (QNCN) chiếm tỉ lệ lớn và thường có tỉ lệ vi phạm cao; do vậy, Binh chủng đã rất chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện công tác PBGDPL cho đối tượng này. Theo đó, nhiều văn bản pháp luật (Bộ Luật Hình sự; Luật Giao thông đường bộ Việt Nam; Luật Phòng, chống ma tuý; Luật Nghĩa vụ quân sự (sửa đổi); Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính và biện pháp phòng ngừa trong quân đội; Luật Khiếu nại, tố cáo; Luật Phòng, chống tham nhũng; Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí...) được phổ biến, giáo dục không chỉ một lần mà phải nhiều lần và trong nhiều năm cho QNCN. Ngoài PBGDPL thường xuyên, Binh chủng đã chỉ đạo Cục Chính trị căn cứ vào thực tiễn của Binh chủng để biên soạn tài liệu giáo dục pháp luật, cấp phát cho các đơn vị học tập và thực hiện. Binh chủng chỉ đạo đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên trong quá trình PBGDPL cho các đối tượng (đặc biệt đối với QNCN) phải làm rõ cơ sở khoa học của các điều luật, tác dụng của luật pháp trong điều chỉnh hành vi của cá nhân, ngăn chặn những vi phạm trong xã hội, làm cơ sở để mọi người tự giác chấp hành.

Hằng năm, các nội dung PBGDPL cho các đối tượng theo quy định của  trên được Binh chủng tổ chức học tập chặt chẽ, nghiêm túc; ngoài ra, các đơn vị còn vận dụng sáng tạo nhiều hình thức khác rất có hiệu quả, như: sân khấu hoá nội dung PBGDPL (trò chơi “vòng quay trí tuệ”...), gắn với các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể thao, phong trào thi đua, hoạt động của các tổ chức quần chúng và các phong trào do địa phương nơi đóng quân phát động. Binh chủng đã chỉ đạo các đơn vị nghiên cứu những điều luật liên quan trực tiếp đến đời sống hằng ngày của CBCS, biên soạn thành các câu hỏi xử lý tình huống để phổ biến cho bộ đội.

Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh chủng đã chỉ đạo các đơn vị, nhà trường, cơ quan phối hợp triển khai xây dựng và nhân rộng các tủ sách, ngăn sách, hộp sách pháp luật; tăng số lượng đầu sách, báo pháp luật ở đơn vị theo Hướng dẫn số 892/HD-CT của Tổng cục Chính trị. Do chỉ đạo chặt chẽ, đến nay, hầu hết các đơn vị đã bảo đảm đủ số lượng tủ sách, ngăn sách pháp luật với 4 nhóm (loại) sách, báo, tài liệu pháp luật ở tất cả các thư viện và Phòng Hồ Chí Minh; số lượng đầu sách, báo pháp luật ở cấp phân đội đã được tăng lên. Sinh hoạt sách, báo, thông tin pháp luật ở cấp đại đội, trung đội và tương đương đã được đổi mới về hình thức và chất lượng được nâng cao hơn.

Xây dựng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật đủ về số lượng, bảo đảm về chất lượng được Binh chủng đặc biệt coi trọng. Đội ngũ báo cáo viên pháp luật của BCPB là những cán bộ có trình độ, kiến thức pháp luật vững (có đồng chí có trình độ đại học chuyên ngành về pháp luật), là lực lượng nòng cốt trong PBGDPL. Đó là các cán bộ Bảo vệ an ninh, Điều tra Hình sự, giáo viên bộ môn Nhà nước và pháp luật (Trường Sĩ quan Pháo binh), cán bộ Thanh tra, Ủy ban kiểm tra, tuyên huấn, các chính ủy và một số đồng chí là cán bộ Quân sự, Hậu cần, Kỹ thuật. Đội ngũ này không chỉ báo cáo về công tác pháp luật ở đơn vị mình, mà còn được Bộ Tư lệnh điều động báo cáo ở các đơn vị khác trong Binh chủng khi cần thiết. Hằng quý, các đồng chí báo cáo viên được Binh chủng cung cấp Bản tin Pháp luật và các tài liệu có liên quan. Khi có các văn bản pháp luật mới, báo cáo viên được Binh chủng tổ chức bồi dưỡng tập trung, bảo đảm sự cập nhật về kiến thức pháp luật. Tất cả các hội nghị của Binh chủng có liên quan đến công tác pháp luật, kỷ luật của quân đội, các đồng chí báo cáo viên pháp luật đều được mời tham dự và được cung cấp tài liệu. Đội ngũ tuyên truyền viên pháp luật của BCPB bao gồm cán bộ Chính trị, Quân sự, Hậu cần, Kỹ thuật, cán bộ Đoàn Thanh niên; trong đó, nòng cốt là cán bộ chính trị cấp đại đội và tiểu đoàn. Đội ngũ này thường xuyên được các đồng chí báo cáo viên pháp luật bồi dưỡng về chuyên môn, khi cần thiết Binh chủng tổ chức bồi dưỡng tập trung. Đây là lực lượng chủ yếu tuyên truyền miệng về pháp luật; làm nòng cốt trong các cuộc thi tìm hiểu về pháp luật, trong các phong trào thi đua, trò chơi “vòng quay trí tuệ” của đoàn viên, thanh niên ở các đơn vị. Lực lượng này còn chủ trì chuyên đề PBGDPL trên hệ thống loa truyền thanh nội bộ; hướng dẫn, tuyên truyền, quảng bá sách, báo, tài liệu về pháp luật ở Phòng Hồ Chí Minh, thư viện, tủ sách pháp luật ở các cơ quan, đơn vị. Đây cũng là lực lượng phối hợp với các tổ chức, lực lượng của địa phương tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho nhân dân trên địa bàn đóng quân.

Bên cạnh các biện pháp nói trên, Binh chủng rất chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị gắn kết chặt chẽ việc PBGDPL với tăng cường rèn luyện kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy. Cùng với việc PBGDPL, cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp đã duy trì nghiêm túc việc thực hiện chế độ trong ngày, tuần. Trên cơ sở các văn bản pháp luật, điều lệnh, điều lệ của quân đội và căn cứ vào thực tiễn, các đơn vị xây dựng các quy định (nội quy) thực hiện thống nhất. Đặc biệt, các đơn vị đã đề ra nhiều biện pháp tích cực để hạn chế thấp nhất vụ việc vi phạm pháp luật, kỷ luật và an toàn giao thông (nhất là đối với QNCN, công nhân viên chức quốc phòng và trong các trường hợp CBCS đi công tác nhỏ lẻ, đi viện, đi phép, ra ngoài doanh trại...). Người chỉ huy các cấp đã có nhiều biện pháp tăng cường kiểm tra, quản lý tình hình thực hiện pháp luật; đấu tranh kiên quyết với các hiện tượng coi thường pháp luật, tính mạng, tài sản của cá nhân và tập thể. Lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị tổ chức kiểm tra chặt chẽ cấp dưới, thành lập các tổ kiểm soát quân sự kiểm tra, duy trì việc thực hiện pháp luật, kỷ luật của toàn đơn vị.

Thường vụ Đảng ủy và Bộ Tư lệnh Binh chủng luôn phát huy vai trò, chức năng của Hội đồng phối hợp PBGDPL cũng như trách nhiệm của từng thành viên Hội đồng. Hội đồng phối hợp PBGDPL các cấp của Binh chủng đã duy trì nghiêm túc nền nếp hoạt động và tham mưu kịp thời những chủ trương, nội dung, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác PBGDPL; đồng thời, đã chủ động phối hợp chặt chẽ với Ban chỉ đạo 138, Ban chỉ đạo Cuộc vận động 50 để kiểm tra, hướng dẫn, giúp đỡ đơn vị thực hiện tốt pháp luật và các quy định về phòng, chống tệ nạn xã hội, ma tuý và các tội phạm liên quan đến ma tuý; chấp hành nghiêm Điều lệ công tác Kỹ thuật và nội dung Cuộc vận động 50. Việc phổ biến, giáo dục, nâng cao nhận thức của mọi CBCS về pháp luật và sống theo Hiến pháp, pháp luật, thực hiện tốt xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện nghiêm kỷ luật đã trở thành một trong những nội dung, mục tiêu của phong trào thi đua quyết thắng trong toàn Binh chủng.

Với những việc làm trên, ý thức, trách nhiệm của lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan Chính trị các cấp đối với công tác PBGDPL đã được nâng cao; đã chủ động, tích cực hơn trong tổ chức thực hiện công tác này. Do vậy, chất lượng công tác PBGDPL được nâng lên, góp phần nâng cao nhận thức về pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật, xây dựng nếp sống chính quy của CBCS. Qua kiểm tra nhận thức về pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội: đối với chiến sĩ, 100% đạt yêu cầu, trong đó có 80% trở lên khá, giỏi; viết thu hoạch của cán bộ, 100% đạt khá, giỏi; tỉ lệ CBCS vi phạm pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội giảm, góp phần quan trọng vào xây dựng Đảng bộ Binh chủng trong sạch, vững mạnh, xây dựng Binh chủng vững mạnh toàn diện, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Thiếu tướng TRẦN HỮU ĐỊNH

Chính ủy, Chủ tịch Hội đồng Phối hợp PBGDPL Binh chủng