Ấn phẩm tạp chí in

QPTD -Thứ Năm, 01/12/2011, 00:17 (GMT+7)
Bàn về cơ động binh đoàn chủ lực trong tác chiến phòng thủ chiến lược
Cơ động lực lượng, đặc biệt là với binh đoàn chủ lực (BĐCL) trong hoạt động tác chiến chiến lược nói chung, tác chiến phòng thủ chiến lược (PTCL) nói riêng là nội dung rất quan trọng của nghệ thuật tác chiến chiến lược. Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc (nếu xảy ra), tác chiến PTCL sẽ là loại hình tác chiến cơ bản của ta trong tác chiến chiến lược, có thể diễn ra ngay từ đầu và trong quá trình chiến tranh, với đối tượng tác chiến có vũ khí, trang bị hiện đại, hỏa lực mạnh, sức cơ động và đột kích cao, tác chiến điện tử rộng rãi, tiến công xâm lược trên nhiều hướng, có thể bằng đường bộ, đổ bộ đường không, đổ bộ đường biển, tiến công vượt điểm..., kết hợp với bọn phản động bên trong gây bạo loạn, lật đổ hòng đánh chiếm các mục tiêu trọng yếu của ta. Để đánh bại các hướng tiến công chiến lược của địch, giữ vững các mục tiêu chiến lược trọng yếu, đòi hỏi BĐCL phải giải quyết tốt vấn đề cơ động để từ đó tạo lập và chuyển hóa thế trận có lợi, thực hiện các trận đánh tiêu diệt, tiêu hao sinh lực địch (trong tác chiến phòng thủ), hoặc chuyển sang các hình thức tác chiến khác (phản công, tiến công, phòng ngự). Phạm vi bài viết này, chúng tôi xin nêu mấy vấn đề về đặc điểm và giải pháp cơ động BĐCL trong tác chiến PTCL để cùng nghiên cứu, trao đổi.

Những đặc điểm tác động đến cơ động BĐCL trong tác chiến PTCL.

Cơ động BĐCL trong tác chiến PTCL thực chất là sự di chuyển binh lực, vũ khí, trang bị kỹ thuật có tổ chức, theo kế hoạch đã xác định từ trước và trong quá trình tác chiến, đến các hướng (khu vực) mới để thực hiện nhiệm vụ. Trong quá trình cơ động lực lượng, BĐCL có thể chịu sự tác động, chi phối của nhiều yếu tố về địch, ta, địa hình, khí hậu, thời tiết, cả thuận lợi và khó khăn; biểu hiện ở một số đặc điểm sau:
Thứ nhất, cơ động trong thế trận chiến tranh nhân dân, thế trận khu vực phòng thủ (KVPT) tỉnh (thành phố), có điều kiện chuẩn bị trước từ thời bình. Đây là thuận lợi rất cơ bản, bảo đảm cho BĐCL có thể tận dụng các căn cứ chiến đấu, hệ thống công sự, trận địa làm sẵn, các công trình quốc phòng kết hợp với kinh tế, hệ thống đường giao thông, các phương tiện vận chuyển cơ giới và phương tiện vượt sông, các hệ thống thông tin quân sự, dân sự...; đồng thời, phối hợp, hiệp đồng với các lực lượng vũ trang trong KVPT đánh máy bay, tên lửa hành trình, chế áp pháo binh, tìm diệt thám báo, biệt kích địch, bảo đảm cho hoạt động cơ động của BĐCL được thuận lợi.
Thứ hai, không gian cơ động rộng, địa hình phức tạp. Trong tác chiến PTCL, BĐCL của ta khi đảm nhiệm các nhiệm vụ mở chiến dịch phản công, tiến công hay phòng ngự, đều phải cơ động trên địa bàn rộng. Phạm vi không gian cơ động của BĐCL được quy định bởi quy mô lực lượng, số lượng vũ khí, trang bị kỹ thuật và chịu sự chi phối bởi thủ đoạn đánh phá ngăn chặn của địch. Vì vậy, BĐCL có thể lựa chọn nhiều phương án và phương pháp cơ động, phân tán lực lượng theo nhiều đường, nhiều hướng khác nhau, thuận lợi cho việc giữ bí mật, bảo đảm an toàn trong quá trình cơ động. Tuy nhiên, việc nắm tình hình, chỉ huy tập trung, thống nhất và bảo đảm cơ động sẽ gặp nhiều khó khăn. Quá trình tác chiến, BĐCL thường phải cơ động trên nhiều loại địa hình khác nhau, trong đó có nhiều khu vực địa hình phức tạp, nhiều sông, suối, cầu, cống, đèo, dốc, có khu vực địa hình là trọng điểm đánh phá thường xuyên của địch. Căn cứ vào tình hình thực tế, BĐCL cần triệt để khai thác, tận dụng tính chất thiên hiểm của địa hình để giữ bí mật, bảo đảm an toàn lực lượng, thời gian và tốc độ cơ động.
Thứ ba, cơ động trong điều kiện địch có phương tiện trinh sát hiện đại, vũ khí công nghệ cao (VKCNC), hỏa lực mạnh, tác chiến điện tử rộng rãi. Đây là trở ngại lớn của BĐCL trong cơ động lực lượng, đòi hỏi BĐCL phải khéo vận dụng kết hợp các phương pháp cơ động lực lượng, đặc biệt coi trọng công tác bảo đảm cơ động và các biện pháp bảo vệ đội hình cơ động, ngụy trang, nghi binh; kết hợp linh hoạt giữa phân tán với tập trung trong quá trình cơ động lực lượng.
Thứ tư, các mặt bảo đảm cơ động của ta còn nhiều hạn chế. Vì vậy, BĐCL phải chủ động khắc phục khó khăn, nghiên cứu vận dụng tổng hợp nhiều biện pháp bảo đảm cơ động, nhất là ở vùng rừng núi thưa dân, kinh tế chậm phát triển, khả năng huy động tiềm lực hậu cần-kỹ thuật (HC-KT) tại chỗ bảo đảm cho cơ động không lớn.
Một số giải pháp cơ động BĐCL trong tác chiến PTCL.
Từ những khái quát về đặc điểm tác động đến việc cơ động BĐCL đã nêu ở trên, xin nêu một số suy nghĩ về giải pháp cơ động BĐCL trong tác chiến PTCL.
Chuẩn bị cho việc cơ động BĐCL ngay từ thời bình. Đây là nét đặc trưng mới của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, nhằm giảm bớt khó khăn, rút ngắn thời gian tiến hành công tác chuẩn bị, bảo đảm cho BĐCL cơ động thành công trong mọi tình huống. Để làm tốt công tác chuẩn bị từ thời bình, BĐCL cần tổ chức điều tra, khảo sát nắm chắc tình hình phát triển mạng lưới giao thông (các mạng đường bộ, đường sắt, đường thủy, đường không) và nắm chắc điều kiện, tình hình phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng-an ninh ở các KVPT tỉnh (thành phố). Trên cơ sở nhiệm vụ tác chiến được dự báo và tình hình địa bàn, BĐCL dự kiến kế hoạch cơ động lực lượng trên  những hướng trọng điểm. Trong kế hoạch này phải xác định rõ: các vị trí trú quân, sơ tán, tập trung, tập trung bí mật và vị trí tạm dừng trong quá trình cơ động; đường, hướng cơ động; các trạm điều chỉnh; hình thức, phương pháp, phương tiện cơ động, công tác bảo đảm cơ động, dự kiến tình huống có thể xảy ra và biện pháp xử trí... Cùng với đó, BĐCL phải phối hợp với địa phương xây dựng, phát triển mạng lưới đường sá, cầu, cống và chuẩn bị phương tiện vận chuyển, bảo đảm hậu cần tại chỗ sẵn sàng đáp ứng yêu cầu cơ động lực lượng trong thời chiến. Coi trọng phát triển các tuyến đường ngang, đường vòng tránh và trồng cây xanh hai bên đường cơ động; khi chưa có điều kiện làm thêm đường mới ngay thì dự kiến trước phương án mở đường quân sự làm gấp trong chiến tranh.  Để sự phối hợp, huy động phương tiện kỹ thuật tại địa phương thực sự có hiệu quả, cần đẩy mạnh việc kết hợp phát triển kinh tế-xã hội với tăng cường quốc phòng-an ninh, trong đó quan trọng nhất là xây dựng và hoàn thiện cơ chế phối hợp, cơ chế huy động lực lượng, phương tiện của các địa phương. Những vấn đề này cần được tổ chức luyện tập, diễn tập ngay từ thời bình. Mặt khác, trên cơ sở nhiệm vụ tác chiến được dự báo, BĐCL phải thường xuyên giáo dục, huấn luyện để bộ đội có bản lĩnh, ý chí chiến đấu cao, ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm minh, tâm lý vững vàng trước mọi khó khăn, thử thách; có sức khỏe bền bỉ, dẻo dai, đáp ứng yêu cầu hành quân xa, mang vác nặng liên tục, dài ngày trong thời chiến.
Thực hiện tốt công tác bảo đảm cơ động của BĐCL. Công tác bảo đảm cơ động phải được tiến hành toàn diện, tập trung vào các mặt: bảo đảm trinh sát; bảo đảm cơ động; bảo đảm ngụy trang, nghi binh, tạo giả; bảo đảm HC-KT.... Về bảo đảm trinh sát, cần tập trung trước hết vào các nội dung nắm tình hình địch và nắm tình hình đường sá, địa hình, thời tiết trong địa bàn cơ động tác chiến. Trong nắm tình hình địch, chú ý phát hiện địch cả trên không và lực lượng biệt kích, thám báo, phản động nội địa trên mặt đất. Cần tổ chức hệ thống đài quan sát trên các trục đường cơ động, thông báo, báo động kịp thời. Quan hệ chặt chẽ với lực lượng quân báo trinh sát trên địa bàn nắm thủ đoạn đánh phá, quy luật hoạt động của địch. Tận dụng các nguồn tin trinh sát kỹ thuật để nhận định, phán đoán khả năng đánh phá giao thông và tập kích hỏa lực của địch, từ đó có biện pháp phòng tránh kịp thời. Bảo đảm trinh sát còn phải nắm tình hình đường sá, địa hình, thời tiết, tình hình địch trên mặt đất ở phía trước và hai bên đường cơ động; chú ý kết hợp với các nguồn tin do các lực lượng trong KVPT tỉnh (thành phố) cung cấp.
Bảo đảm cơ động (cả phương tiện và đường cơ động) BĐCL cũng có những phát triển mới. Về phương tiện cơ động, cùng với số phương tiện trong biên chế và được tăng cường, phối thuộc của cấp trên và đơn vị bạn, BĐCL cần khai thác tối đa khả năng bảo đảm của các KVPT tỉnh (thành phố). Tùy theo cách lựa chọn hình thức, phương pháp cơ động, BĐCL có thể huy động một hay nhiều loại phương tiện vận chuyển. Khi huy động phương tiện của KVPT, cần dành thời gian nhất định để kiểm tra, bảo dưỡng, bổ sung nhiên liệu trước khi cơ động. Đối với đường cơ động, cần triệt để tận dụng mạng đường có sẵn, hệ thống  đường liên thôn, liên xã, liên huyện để cơ động lực lượng. Trong số các trục đường cơ động, ưu tiên lựa chọn những trục đường bảo đảm được yếu tố bí mật, bất ngờ.
Về bảo đảm HC-KT, BĐCL có thể vận dụng phương thức kết hợp bảo đảm HC-KT tại chỗ với cơ động từ nơi khác đến thực hiện bảo đảm theo khu vực hoàn chỉnh. Để thực hiện phương thức này, BĐCL cần nghiên cứu, phối hợp với KVPT tỉnh (thành phố) xây dựng các căn cứ, cơ sở HC-KT trên các hướng, địa bàn chiến lược trọng điểm; tổ chức kiện toàn các đội bảo đảm, sửa chữa cơ động trong đội hình đơn vị, kịp thời xử trí các tình huống trên đường cơ động.
Coi trọng công tác ngụy trang, nghi binh, tạo giả. Bên cạnh biện pháp ngụy trang truyền thống như sử dụng cây xanh, sơn màu, vải dù..., có thể nghiên cứu chế tạo các lớp sơn phủ có khả năng hấp thụ sóng điện từ, ra-đa và chống trinh sát của địch để dùng cho xe tăng, thiết giáp, pháo binh, pháo phòng không và các phương tiện cơ giới khác. Kết hợp ngụy trang với nghi binh, nhất là tận dụng các trang thiết bị kỹ thuật đã loại khỏi biên chế để tạo ra các bãi, khu vực tập trung vũ khí, trang bị kỹ thuật lớn, nhằm nghi binh, đánh lừa trinh sát phát hiện của địch. Vận dụng phương thức ngụy trang tổng hợp, đồng thời chống được cả trinh sát quang học, trinh sát ra-đa và trinh sát hồng ngoại... mới che giấu được mục tiêu. Cùng với các biện pháp đó, phải nghiên cứu chế tạo, sản xuất các mô hình xe tăng, thiết giáp, pháo binh, pháo phòng không... giả như thật, với đầy đủ các thiết bị bức xạ nhiệt, thiết bị tạo tiếng ồn, độ phản hồi tín hiệu ra-đa... Những mô hình này có thể bố trí dọc các tuyến đường cơ động, hoặc tạo ra các khu vực trú quân giả, hình thành những cái “bẫy” thu hút các đòn tiến công đường không bằng VKCNC của địch. Ngoài ra, BĐCL phải triệt để khai thác kết quả sử dụng tác chiến điện tử gây nhiễu tín hiệu hệ thống định vị toàn cầu (GPS), làm sai lệch quỹ đạo bay các loại vũ khí có điều khiển của địch, bảo vệ các khu vực trú quân, các tuyến đường cơ động, vũ khí, trang bị kỹ thuật và sở chỉ huy của ta.
Tăng cường khả năng phòng chống VKCNC. Trong điều kiện chiến tranh hiện đại, địch sử dụng nhiều phương tiện trinh sát hiện đại, VKCNC để đánh phá các mục tiêu của ta từ xa. Vì vậy, phòng chống VKCNC là vấn đề sống còn của BĐCL, nhất là trong cơ động lực lượng và vũ khí, trang bị kỹ thuật. BĐCL cần vận dụng tổng hợp nhiều biện pháp phòng chống VKCNC của địch, từ thô sơ đến hiện đại; kết hợp chặt chẽ các biện pháp kỹ thuật và chiến thuật; kết hợp yếu tố tự nhiên về địa hình, thời tiết, khí hậu với các yếu tố do hoạt động của con người tạo ra. Điều quan trọng là nghiên cứu nắm chắc tính năng, tác dụng của VKCNC; thấy được những điểm mạnh, điểm yếu trong từng loại vũ khí của địch; từ đó hạn chế mặt mạnh, khoét sâu những điểm yếu cốt tử của chúng để phòng, chống có hiệu quả.
Thiếu tướng Nguyễn Quốc Khánh
Hiệu trưởng Trường Sĩ quan Lục quân 1
 

Ý kiến bạn đọc (0)

ENGLISH
中文
Đọc tạp chí in
Giấy phép số 478/GP-BTTTT, Bộ Thông tin và Truyền thông, cấp ngày 27/7/2021.
Tổng Biên tập: Thiếu tướng, ThS. TẠ QUANG CHUYÊN
Phó Tổng Biên tập: Đại tá, ThS. HOÀNG VĂN TRƯỜNG; Đại tá, PGS, TS. NHÂM CAO THÀNH; Đại tá, ThS. NGUYỄN MẠNH TUẤN
© 2013 Bản quyền thuộc về Tạp chí Quốc phòng toàn dân. Bảo lưu mọi quyền
Địa chỉ: 38A - Lý Nam Đế - Hoàn Kiếm - Hà Nội; ĐT: (024)38.457.044; (069)552.364
Fax: (024)37.473.956 - Email: thukytoasoan.qptd@gmail.com
Đại diện phía Nam: 161-163, Trần Quốc Thảo, Quận 3, TP Hồ Chí Minh; Fax: (028) 62.905.671; ĐT: (069) 667.446