Xây dựng, quản lí và bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia (BGQG) là một nhiệm vụ chiến lược của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đó trong tình hình mới, cần sớm xây dựng Chiến lược bảo vệ BGQG.

Dân tộc Việt Nam có truyền thống đấu tranh kiên cường với thiên nhiên, với nhiều kẻ thù xâm lược, đã dựng nên một nước Việt Nam độc lập có cương giới rõ ràng, được quốc tế công nhận, không ai có quyền xâm phạm. Song, trong đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội giữa các quốc gia, nhất là với các quốc gia láng giềng có chung đường biên giới, do những lí do khác nhau, nên thường diễn ra nhiều vấn đề phức tạp. Bởi vậy, giữ vững chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ là nhiệm vụ và trách nhiệm thiêng liêng của mỗi người con nước Việt. Tư tưởng đó đã xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử và luôn được giữ vững, phát triển lên tầm cao mới ở thời đại Hồ Chí Minh: “các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ nước”.

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách để xây dựng và phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) gắn với tăng cường quốc phòng-an ninh (QP-AN) ở khu vực biên giới và các vùng biển của đất nước. Bởi vậy, độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh biên giới của đất nước luôn được giữ vững. Tuy nhiên, chúng ta vẫn còn một số tồn tại, đó là: ở nhiều địa phương, hệ thống chính trị cơ sở còn yếu kém, năng lực quản lý, điều hành xã hội, quản lý kinh tế của chính quyền còn nhiều bất cập; KT-XH ở khu vực biên giới phát triển chậm, trình độ dân trí còn thấp, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn; phát triển KT-XH chưa gắn với củng cố QP-AN. Mặt khác, trên các tuyến biên giới đất liền, vùng biển của nước ta, các thế lực thù địch vẫn tiếp tục hoạt động chống phá bằng nhiều thủ đoạn thâm độc. Bên cạnh đó, tình hình các loại tội phạm có chiều hướng gia tăng, gây mất ổn định an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới. Do vậy, để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN trong tình hình mới, đòi hỏi phải sớm xây dựng Chiến lược Bảo vệ BGQG.

Tư tưởng chỉ đạo của chiến lược bảo vệ BGQG là bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ (đất, trời, biển...), bảo vệ cuộc sống bình yên của nhân dân các dân tộc trên biên giới nói riêng và cả nước nói chung; qua đó, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Còn mục tiêu của chiến lược là giữ vững chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ tài nguyên, môi sinh, môi trường và lợi ích quốc gia trên khu vực biên giới...; xây dựng biên giới hoà bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển với các nước láng giềng. Do đó, yêu cầu đặt ra là phải phát huy sức mạnh tổng hợp của cả nước, chủ động phòng ngừa, nắm chắc tình hình, phát hiện và xử lý kịp thời, nhanh chóng, chính xác mọi âm mưu và hành động vi phạm, xâm phạm chủ quyền lãnh thổ BGQG; chủ động đối phó thắng lợi với mọi cuộc chiến tranh xâm lược và xung đột biên giới; xây dựng biên giới hoà bình, hữu nghị với các nước láng giềng, phục vụ chủ trương hội nhập kinh tế quốc tế của Đảng và Nhà nước ta. Do  vậy, chiến lược bảo vệ BGQG cần tập trung giải quyết một số nội dung chủ yếu, đó là:

Thứ nhất, cần nắm vững quan điểm, nguyên tắc bảo vệ BGQG của Đảng trong tình hình mới. Dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta xác định: xây dựng, quản lí và bảo vệ chủ quyền BGQG là sự nghiệp của toàn dân, toàn quân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lí của Nhà nước. Mọi công dân Việt Nam phải thực hiện đầy đủ trách nhiệm, nghĩa vụ của mình đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ BGQG do pháp luật quy định. Đó là quan điểm cơ bản, đồng thời là nguyên tắc chỉ đạo trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền BGQG. Bảo vệ chủ quyền BGQG phải đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam; Nhà nước cần có chính sách ưu tiên đặc biệt đối với công tác biên phòng; các cấp, các ngành, các tổ chức có trách nhiệm tuyên truyền, giáo dục nâng cao giác ngộ chính trị, cảnh giác cách mạng, vận động nhân dân chấp hành pháp luật, quy chế biên giới, chống âm mưu tuyên truyền, phá hoại của địch, tích cực tố giác tội phạm, bài trừ tệ nạn xã hội,... và xây dựng kinh tế.

Để xây dựng BGQG hoà bình, hữu nghị, ổn định, cần tăng cường quan hệ hợp tác toàn diện không chỉ với các nước láng giềng có chung đường biên giới mà cả với các nước ở trong khu vực; tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích chính đáng của các nước. Đây là nguyên tắc cơ bản, đồng thời là quan điểm nhất quán của Đảng, Nhà nước ta trong chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ bảo vệ BGQG. Quan điểm này vừa phù hợp với lợi ích và luật pháp của Việt Nam, vừa phù hợp với công ước và luật pháp quốc tế, cũng như lợi ích của các quốc gia có liên quan. Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn kiên định, coi việc giữ vững môi trường hoà bình, ổn định để phát triển KT-XH, đẩy mạnh CNH, HĐH theo định hướng XHCN là lợi ích cao nhất của đất nước. Trong giải quyết tranh chấp lãnh thổ, biên giới, Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán thực hiện quan điểm thương lượng hoà bình, tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích chính đáng của cả hai bên... Bộ đội Biên phòng (BĐBP) được xác định là lực lượng chuyên trách, nòng cốt trong nhiệm vụ bảo vệ BGQG. Để thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ BGQG, BĐBP phải phối hợp chặt chẽ với các lực lượng hữu quan và chính quyền địa phương trong hoạt động quản lí, bảo vệ, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội khu vực biên giới.

Thứ hai, tập trung xây dựng tiềm lực bảo vệ BGQG. Muốn ngăn chặn, đẩy lùi, đánh bại mọi âm mưu và hành động xâm hại tới chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh BGQG, chúng ta cần phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi nguồn lực: chính trị, kinh tế, QP-AN, văn hoá-xã hội và đối ngoại... Trong đó, lấy việc phát triển KT-XH làm nền tảng, với các biện pháp tích cực, như thực hiện các chính sách ưu tiên, ưu đãi và tạo mọi điều kiện thuận lợi thu hút các doanh nghiệp trong và ngoài nước làm ăn ở các vùng biên giới. Phát triển KT-XH ở khu vực biên giới là điều kiện quan trọng hàng đầu để cải thiện, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc; phát triển cơ sở hạ tầng bảo đảm giao thông giữa các miền, vùng ngày càng thuận tiện, tuyên truyền đường lối, quan điểm của Đảng đến với từng thôn, bản và người dân được dễ dàng và thường xuyên hơn. Từ đó, sẽ tạo ra những điều kiện thuận lợi và tăng cường các nguồn lực cho nhiệm vụ xây dựng thế trận biên phòng toàn dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân ở khu vực biên giới, biển đảo, bảo đảm: liên hoàn, vững chắc có chiều sâu. Để phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết các dân tộc ở vùng biên giới, BĐBP cần làm tốt vai trò tham mưu cho cấp ủy và chính quyền địa phương; đồng thời, vận động, hướng dẫn nhân dân cùng thực hiện nhiệm vụ quản lí, bảo vệ BGQG ở địa phương mình. Nhiệm vụ quản lí và giữ vững biên cương của Tổ quốc trong tình hình mới đặt ra yêu cầu mới ngày càng cao; trong đó, mấu chốt là phải chăm lo xây dựng BĐBP vững mạnh toàn diện cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức; tập trung xây dựng BĐBP vững mạnh về chính trị và kiện toàn tổ chức, biên chế theo hướng: tinh, gọn, hợp lí, ổn định. Đảng, Nhà nước nên quan tâm, từng bước cải thiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, chiến sĩ và người dân biên giới. Đặc biệt, chính sách hậu phương quân đội phải đủ sức lôi cuốn gia đình cán bộ BĐBP lên sinh sống ở những vùng biên cương xa xôi, hẻo lánh; mặt khác, động viên và cổ vũ được nhân dân vùng biên không những bám trụ ở địa phương mình mà còn mở rộng thôn, bản dọc theo đường biên. Đây sẽ là nguồn lực, vật lực quan trọng để thiết lập những “pháo đài” vững chắc bảo vệ chủ quyền BGQG.

Thứ ba, chú trọng xây dựng khu vực biên giới vững mạnh toàn diện. Đây là một trong những vấn đề quan trọng có tính quyết định đến thắng lợi của chiến lược bảo vệ BGQG. Theo đó, phát triển KT-XH gắn với quản lý, bảo vệ biên giới; xây dựng, củng cố thế trận biên phòng toàn dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân vững chắc ở khu vực biên giới... là những nội dung hết sức quan trọng, có mối quan hệ biện chứng với nhau. Bởi, xây dựng khu vực biên giới vững mạnh về KT-XH là tạo ra các nguồn lực vật chất, tinh thần tại chỗ cùng với nguồn lực của cả nước là cơ sở nền tảng để tăng cường sức mạnh bảo vệ BGQG; bảo vệ BGQG ổn định, vững chắc sẽ là điều kiện quan trọng để tạo môi trường hoà bình, ổn định bảo đảm xây dựng đất nước, cũng như xây dựng khu vực biên giới vững mạnh toàn diện. Trong xây dựng khu vực biên giới vững mạnh, phải lấy phát triển KT-XH là khâu then chốt, trên cơ sở phát huy tiềm năng, thế mạnh về mọi mặt ở khu vực biên giới. Chỉ có như vậy mới bảo đảm huy động và phát huy sức mạnh tại chỗ tạo ra tiềm lực kinh tế-quân sự và tiềm lực xã hội-quân sự đáp ứng trực tiếp nhu cầu quản lý, bảo vệ BGQG. Cần nhận thức rõ: tăng cường sức mạnh bảo vệ BGQG phụ thuộc vào tiềm lực kinh tế, tiềm lực xã hội của cả nước, song trước hết và trực tiếp phụ thuộc vào tiềm lực kinh tế và tiềm lực xã hội của chính khu vực biên giới.

Chiến lược bảo vệ BGQG là một bộ phận không thể tách rời của Chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Do vậy, để thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ bảo vệ BGQG, phải phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong thực hiện một số giải pháp sau:

 - Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, tạo sự thống nhất nhận thức và hành động trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân về bảo vệ chủ quyền, an ninh BGQG; xây dựng phong trào “Cả nước hướng về biên giới, hải đảo” gắn với việc thực hiện có hiệu quả các nội dung của “Ngày Biên phòng toàn dân”;

- Tập trung mọi nguồn lực đẩy nhanh các chương trình, dự án đầu tư xây dựng khu vực biên giới vững mạnh toàn diện, đáp ứng yêu cầu củng cố hệ thống chính trị cơ sở, phát triển KT-XH, tăng cường tiềm lực QP-AN và đối ngoại trên khu vực biên giới đất liền, vùng biển;

- Hoàn thiện hệ thống pháp luật, các văn bản quy phạm pháp luật về BGQG và bảo vệ BGQG; nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về BGQG;

- Thực hiện tốt chính sách đối ngoại: đa dạng hoá, đa phương hoá các hình thức hợp tác của các cấp, các ngành; làm tốt công tác đối ngoại nhân dân hai bên biên giới, giải quyết thoả đáng những tồn tại trong quan hệ biên giới với từng nước và các vấn đề về biên giới mới nảy sinh;

- Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao năng lực quản lý, điều hành của Nhà nước, sự phối hợp chặt chẽ của các ngành, các lực lượng từ Trung ương đến địa phương trong xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG.

 Bảo vệ toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG trong tình hình mới là một nhiệm vụ nặng nề, nhưng hết sức thiêng liêng và cao cả. Bởi vì, đó chính là nhiệm vụ gìn giữ tài sản vô giá mà ông cha ta đã phải đổi bằng xương máu trong lịch sử tồn tại và phát triển của quốc gia, dân tộc. Sự nghiệp ấy đòi hỏi phải có sự quan tâm thích đáng của Đảng, Nhà nước và sự tham gia với tinh thần trách nhiệm cao của các Bộ, Ngành từ Trung ương đến địa phương cùng nhân dân cả nước, với tinh thần: “Tất cả hướng về biên giới”, xây dựng biên giới ngày càng vững mạnh, thực sự là “phên dậu” vững chắc bảo vệ sự trường tồn của quốc gia, dân tộc.

Trung tướng TRẦN HOA

Tư lệnh Bộ đội Biên phòng