I. Loại bỏ “sâu mọt” ra khỏi hàng ngũ cán bộ

II. Cán bộ tốt và một số yêu cầu đặt ra hiện nay

III. Để có cán bộ tốt

Trước yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong tình hình mới, Đảng ta đã ra những nghị quyết, văn bản chuyên đề về cán bộ và công tác cán bộ nhằm xây dựng đội ngũ “cán bộ tốt” để “việc gì cũng xong”. Từ đầu khóa XII, nhiều nghị quyết, văn bản với những đột phá mới, tính khả thi cao được ban hành, triển khai tổ chức thực hiện và được dư luận xã hội cùng mọi tầng lớp dân đồng tình cao. Điển hình như: Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25/10/2017 “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”; Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 19/5/2018 “Về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”; Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 21/5/2018 “Về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp”, v.v. Song, vấn đề mà xã hội và nhân dân hiện đang rất băn khoăn, quan tâm là chất lượng, hiệu quả triển khai, tổ chức thực hiện các nghị quyết, văn bản đó như thế nào, nhất là việc lựa chọn cán bộ chuẩn bị nhân sự bầu vào cấp ủy trong đại hội Đảng các cấp và Đại hội XIII của Đảng? Bởi, “tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, chủ nghĩa cá nhân, “lợi ích nhóm”, bệnh lãng phí, vô cảm, bệnh thành tích ở một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi”¹. Vì thế, việc quán triệt, thực hiện quyết liệt, nghiêm túc các nghị quyết, quy chế, quy định,... về cán bộ và công tác cán bộ ở tất cả các cấp, các ngành, lĩnh vực, các tổ chức từ Trung ương đến địa phương để: “Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, phải thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch. Phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”² là việc làm thường xuyên, liên tục, đồng bộ, với những nội dung, giải pháp hiệu quả. Trước mắt,  xin đề xuất một số nội dung chủ yếu sau:

1. Sớm hoàn thiện cơ chế kiểm soát chặt chẽ quyền lực cán bộ. Đây là nội dung đặc biệt quan trọng, góp phần ngăn chặn, hạn chế các căn bệnh do sự tha hóa quyền lực sinh ra, như: quan liêu, độc đoán, tham lam, lười biếng, kiêu ngạo, tham vọng quyền lực, thiếu kỷ luật, hẹp hòi, cánh hẩu, lợi ích nhóm, óc địa phương, óc lãnh tụ, v.v. Cùng với tiếp tục quán triệt, cụ thể hóa và triển khai thực hiện hiệu quả Quy định số 205-QĐ/TW, ngày 23/9/2019 của Bộ Chính trị “Về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền”, các nghị quyết, chỉ thị, văn bản của Đảng, pháp luật của Nhà nước về vấn đề này,... cơ quan chức năng các cấp giúp Đảng, Nhà nước sớm xây dựng, hoàn thiện, ban hành cơ chế kiểm soát chặt chẽ để “nhốt quyền lực vào trong lồng quy chế lập pháp”. Ở mỗi cấp, mỗi ngành, lĩnh vực, địa phương căn cứ tiêu chí về phẩm chất, trình độ, năng lực theo từng chức danh để ban hành những quy chế, quy định chặt chẽ, rõ ràng, cụ thể làm cơ sở đánh giá đúng thực chất, toàn diện đối với mỗi cán bộ. Trong đó, có sự ràng buộc, gắn kết giữa trách nhiệm với quyền lợi và nghĩa vụ, đánh giá với quy hoạch và miễn nhiệm, bãi nhiệm; gắn việc tự nguyện của cá nhân với dư luận xã hội trong thực hiện văn hóa từ chức, từ nhiệm khi hiệu suất, kết quả công tác của cán bộ thấp, phẩm chất, năng lực cán bộ không tương xứng với chức danh đảm nhiệm. Đồng thời, giám sát chặt chẽ tài chính, tài sản, các mối quan hệ, mức thu nhập,... của cán bộ, gia đình, người nhà, người thân và những mức, hình thức xử phạt nghiêm khắc, thích đáng (nếu sai phạm) để mỗi cán bộ, nhất là cán bộ chủ trì, chủ chốt ở các cấp, các ngành, lĩnh vực từ Trung ương đến địa phương, cơ sở thực sự là “công bộc” của nhân dân. Triệt để khắc phục các biểu hiện tiêu cực, tình trạng “tham nhũng vặt” trong đánh giá và tiến hành công tác cán bộ; kiên quyết miễn nhiệm, loại bỏ những người bị quyền lực tha hóa, biến chất, cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực, chạy chức, chạy quyền, chạy quy hoạch, chạy phiếu bầu,... lọt vào đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, chủ trì, chủ chốt các cấp, nhưng cũng không để sót những cán bộ thực sự có đức, có tài. Xử lý nghiêm và công khai trước công chúng những cán bộ, đảng viên vi phạm, kể cả khi đã chuyển công tác, hoặc nghỉ hưu theo tinh thần “kỷ luật một vài người để cứu muôn người”.

2. Thường xuyên làm tốt công tác bồi dưỡng, giáo dục, rèn luyện cán bộ. Việc cụ thể hóa, quy chuẩn và ban hành tiêu chí, tiêu chuẩn về phẩm chất, trình độ, năng lực các chức danh cán bộ ở mỗi cấp, mỗi ngành, lĩnh vực, địa phương có tính ổn định tương đối, nhưng yêu cầu nhiệm vụ luôn vận động, phát triển cùng thực tiễn; vì thế, thực hiện tốt nội dung này giúp cán bộ không ngừng nâng cao phẩm chất, trình độ, năng lực thực tiễn, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Theo đó, cơ quan chức năng các cấp, các ngành, lĩnh vực từ Trung ương đến địa phương, cơ sở chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cấp mình xây dựng kế hoạch học tập, bồi dưỡng, đào tạo, rèn luyện cán bộ bắt buộc hằng năm. Nội dung, chương trình, hình thức, phương pháp,... phù hợp với từng đối tượng và tiêu chí, yêu cầu nhiệm vụ chức danh cán bộ. Chú trọng, bồi dưỡng, giáo dục cho cán bộ về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thường xuyên cung cấp thông tin, cập nhật kiến thức mới và thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Nội dung bồi dưỡng, giáo dục, rèn luyện cán bộ bắt buộc hằng năm phải gắn với những yêu cầu mới về phẩm chất, kiến thức, năng lực,... của các chức danh được biên chế ở mỗi cấp, mỗi ngành, lĩnh vực, địa phương theo phương châm: “làm việc gì học việc ấy. Vô luận ở quân sự, chính trị, kinh tế, văn hoá, tổ chức, tuyên truyền, công an, ... cán bộ ở môn nào phải học cho thạo công việc ở trong môn ấy”³. Mỗi cán bộ trên từng cương vị chức trách được giao, cần chủ động tận dụng mọi điều kiện có thể để tự học, tự rèn, tự bồi dưỡng, giáo dục,... và trở thành nhu cầu thiết yếu thường xuyên để cập nhật thông tin, trau dồi tri thức mới, không ngừng nâng cao phẩm chất, trình độ, năng lực toàn diện, tự hoàn thiện bản thân, thực sự là “cái gốc của mọi công việc”, “hạt nhân” đoàn kết, thúc đẩy cơ quan, đơn vị hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ theo chức năng. Đồng thời, phải luôn cầu thị, lắng nghe ý kiến đóng góp chân thành, dư luận tập thể để “tự soi”, “tự sửa”, hoàn thiện bản thân.

3. Tổ chức chặt chẽ, nghiêm túc việc thi tuyển các chức danh cán bộ từ Trung ương đến cơ sở. Đây là một trong những nội dung thiết thực, hiệu quả trong việc lựa chọn cán bộ thực sự đủ đức, đủ tài, “sáng về tâm, xứng về tầm”, đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thời gian qua, một số cơ quan ở các bộ, ngành Trung ương và địa phương đã tổ chức thí điểm thi tuyển một số chức danh, đã lựa chọn được cán bộ ưu tú nhất, toàn diện nhất trong số thí sinh dự thi. Qua thực tiễn kiểm nghiệm, đội ngũ này đều phát huy tốt vai trò, trách nhiệm, trình độ, năng lực, có tín nhiệm cao, đủ tâm, đủ tầm hoàn thành tốt nhiệm vụ trên cương vị, trọng trách được giao. Vì thế, nội dung này cần sớm được triển khai rộng rãi để tuyển chọn những cán bộ thực sự xứng đáng ở tất cả các cơ quan, tổ chức, các cấp, ngành, lĩnh vực trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương, cơ sở. Việc thi tuyển phải được tổ chức chặt chẽ, nghiêm túc, kết hợp nhiều hình thức, phương pháp; chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin, các phương tiện máy móc và thành tựu của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 vào các khâu, các bước trong quá trình tiến hành, bảo đảm kết quả khách quan, trung thực không có sự can thiệp, áp đặt ý chí cá nhân. Nội dung thi tuyển phải được xây dựng thành hệ thống các nhóm kiến thức phù hợp, được thiết kế theo kiểu “ngân hàng” đề thi và phải căn cứ vào hệ tiêu chí xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới; thông qua hoạt động thực tiễn và phong trào cách mạng của nhân dân; đặt trong tổng thể công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; gắn với đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, kiện toàn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, thu hút, trọng dụng nhân tài, v.v. Điều kiện, các khâu, các bước, các quy định về thi tuyển, như: các mốc thời gian, tiêu chí, quy chế, chỉ tiêu, hình thức, phương pháp, kết quả,... được phổ biến rộng rãi, công khai trong phạm vi cơ quan, cấp, ngành, lĩnh vực, địa phương để thu hút những người thực sự xứng đáng, đủ khả năng ứng thí, góp phần tuyển chọn “cán bộ tốt” đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng ở mỗi chức danh cán bộ trong hệ thống chính trị.

4. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong xây đội ngũ cán bộ. Thực tế cho thấy, căn bệnh nguy hiểm nhất mà cán bộ thường mắc phải do sự tha hóa quyền lực là tham nhũng, làm cho cán bộ gục ngã trước sự cám dỗ của ma lực đồng tiền và lợi ích vật chất. Vì thế, mỗi cơ quan, tổ chức ở tất cả các cấp, các ngành, lĩnh vực, địa phương cần thường xuyên đấu tranh quyết liệt với “giặc nội xâm”, phòng, chống tham nhũng, suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, nhằm hạn chế “phần xấu” trong mỗi cán bộ khi họ được giao đảm nhiệm cương vị, trọng trách có những quyền hạn nhất định. Theo đó, cùng với tiếp tục cụ thể hóa, thực hiện nghiêm Luật Phòng, chống tham nhũng, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp kiên quyết, kiên trì thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và các quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì, chủ chốt các cấp. Cụ thể hóa các biểu hiện mà Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) chỉ ra phù hợp với đặc điểm, tính chất, yêu cầu nhiệm vụ của mỗi cơ quan, đơn vị, tổ chức ở từng cấp, ngành, lĩnh vực để cán bộ, nhất là cán bộ chủ trì, chủ chốt thường xuyên đối chiếu, tự soi, tự sửa, ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Phát huy vai trò, trách nhiệm và hiệu quả công tác của cơ quan chức năng các cấp, như: Ban chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, Nội chính, Kiểm tra, Thanh tra, Kiểm sát, Công an,... cùng với thông tấn báo chí, truyền thông và phát hiện, tố giác của nhân dân, đấu tranh quyết liệt với các biểu hiện tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo phương châm: “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”. Quy rõ trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu trong việc phát hiện, xử lý tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; bảo vệ người tích cực đấu tranh và xử lý nghiêm những người lợi dụng phòng, chống tham nhũng để vu khống, gây chia rẽ làm mất đoàn kết nội bộ. Có cơ chế kiểm soát chặt chẽ các chức danh cán bộ, công chức theo quy định, nhất là cán bộ chủ trì, chủ chốt các cấp về: mức thu nhập, các mối quan hệ, tài sản, v.v. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án và thu hồi tài sản tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, ban hành và thực hiện tốt các chính sách đối với cán bộ và gia đình cán bộ để họ “không dám tham nhũng, không thể tham nhũng, không muốn tham nhũng”.

5. Ban hành và thực hiện hiệu quả cơ chế phản biện xã hội trong xây dựng đội ngũ cán bộ. Để có cán bộ tốt thì các khâu, các bước tiến hành công tác cán bộ phải tôn trọng và hành động theo quy luật khách quan; thường xuyên đổi mới phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ và tình hình thực tiễn. Trong đó, cơ quan chức năng các cấp sớm cụ thể hóa triển khai tổ chức thực hiện hiệu quả các quy định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Công khai và thực hiện tốt lịch tiếp dân theo định kỳ; phân công cấp ủy viên, người đứng đầu các cơ quan, tổ chức ở tất cả các cấp, ngành, lĩnh vực, địa phương dự sinh hoạt với chi bộ cơ sở, khu dân cư để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân; kịp thời nắm chắc tình hình cơ sở, phát huy vai trò của nhân dân trong việc giám sát cán bộ, đảng viên. Nghiên cứu mở rộng các hình thức lấy ý kiến đánh giá sự hài lòng của quần chúng, nhân dân đối với từng chức danh cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị; hoàn thiện cơ chế tiếp nhận, xử lý và phúc đáp những ý kiến phản ánh, khiếu nại, tố cáo của quần chúng nhân dân về phẩm chất, năng lực, uy tín của cán bộ.

HẢI ÂU – VĂN THẢNH
______________

1 - ĐCSVN – Dự thảo các văn kiện Đại hội XIII của Đảng, tháng 02/2020, tr. 6.

2 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 15, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 622.

3 - Sđd, Tập 5, tr. 309-310.