Sở dĩ công tác đảng, công tác chính trị được xem là “linh hồn, mạch sống” của Quân đội ta, bởi toàn bộ hoạt động công tác này nhằm thực hiện sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội; mà sự lãnh đạo của Đảng lại là nhân tố quyết định bản chất chính trị, phương hướng chính trị, sự trưởng thành lớn mạnh và chiến thắng của Quân đội ta. Xa rời sự lãnh đạo của Đảng, Quân đội sẽ không còn là đội quân của dân, do dân, vì dân; mất phương hướng chính trị, mục tiêu chiến đấu; không còn chỗ dựa vững chắc là khối đại đoàn kết toàn dân để xây dựng, trưởng thành và chiến thắng. Theo nghĩa đó, chính sự lãnh đạo của Đảng và công tác đảng, công tác chính trị - một bộ phận không thể tách rời những hoạt động lãnh đạo của Đảng - là “linh hồn và mạch sống” của Quân đội nhân dân Việt Nam. Sinh thời, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh – Người Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam đã khẳng định: “Lịch sử xây dựng và phấn đấu của Quân đội ta trước hết là lịch sử Đảng lãnh đạo Quân đội; quá trình trưởng thành và chiến thắng của Quân đội ta gắn liền với việc không ngừng củng cố và tăng cường công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội. Công tác đảng, công tác chính trị đã là linh hồn và mạch sống của Quân đội ta, làm cho Quân đội ta thực sự trở thành một Quân đội của dân tộc, của giai cấp, một Quân đội tất thắng”¹.

Trong hoạt động thực tiễn, bằng công tác tư tưởng, công tác đảng, công tác chính trị đã tuyên truyền nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng của Quân đội; làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ hiểu rõ vì ai mà chiến đấu, hy sinh; hiểu rõ mục tiêu, lý tưởng của Đảng cũng là mục tiêu chiến đấu của Quân đội; hiểu rõ Quân đội ta là Quân đội nhân dân, v.v. Thông qua công tác tổ chức, công tác đảng, công tác chính trị đã thiết lập hệ thống tổ chức Đảng từ Quân ủy Trung ương đến các chi bộ cơ sở trong Quân đội, cùng hệ thống cơ quan chính trị và các tổ chức quần chúng của Đảng; đảm bảo cho sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội luôn được giữ vững. Thông qua công tác cán bộ, công tác đảng, công tác chính trị xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và nhân dân; sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân. Cùng với đó và thông qua các mặt công tác chính sách, dân vận, địch vận, bảo vệ,… công tác đảng, công tác chính trị đảm bảo cho Quân đội thực hiện nghiêm túc mọi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng. Nhờ thế, mọi hoạt động của Quân đội luôn giữ đúng “con đường chính trị” của Đảng, nhiệm vụ quân sự luôn “phục tùng nhiệm vụ chính trị” của Đảng, như lãnh tụ Hồ Chí Minh đã căn dặn. Như vậy, thông qua các mặt hoạt động của mình, công tác đảng, công tác chính trị, với tính chất của nó là: lãnh đạo, chiến đấu và quần chúng, đã đảm bảo cho sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội luôn được giữ vững; bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của Quân đội ta luôn được tăng cường; quan hệ “cá - nước” giữa Quân đội với nhân dân càng thêm bền chặt; quan hệ cán - binh thật sự dân chủ, bình đẳng; mối quan hệ giữa vũ khí, trang bị với nhân tố con người được nhận thức đúng đắn; cán bộ, chiến sĩ phân biệt bạn - thù - ta rõ ràng, v.v. Nói cách khác là mặt chính trị của Quân đội ta luôn được quan tâm xây dựng vững mạnh để làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức chiến đấu. Vì thế, công tác đảng, công tác chính trị đã trở thành truyền thống, mặt hoạt động không thể thiếu để tạo nên sức mạnh chiến đấu và chiến thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Chính với vị trí, tầm quan trọng không thể thiếu của công tác đảng, công tác chính trị đối với toàn bộ cuộc sống, sinh hoạt và chiến đấu của Quân đội, mà cùng với sự ra đời của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, công tác đảng, công tác chính trị đã được hình thành. Ngay từ thời kỳ đó, trong cơ cấu biên chế của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, bên cạnh người chỉ huy (đồng chí Hoàng Sâm), đã bố trí người cán bộ chính trị (gồm đồng chí Xích Thắng làm chính trị viên, đồng chí Lâm Kính phụ trách công tác chính trị) để tiến hành công tác đảng, công tác chính trị; toàn bộ hoạt động của Đội được đặt dưới sự lãnh đạo của chi bộ Đảng. Tất cả những hoạt động công tác chính trị của Đội, như: xây dựng chi bộ, phát triển đảng viên, giáo dục nhiệm vụ, động viên chiến đấu, giáo dục 10 lời thề, rèn luyện kỷ luật, sinh hoạt dân chủ, tố khổ, tập hát, ra bích báo, tiến hành dân vận, địch vận,… đã góp phần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội; nâng cao giác ngộ mục tiêu chiến đấu và giác ngộ giai cấp cho cán bộ, chiến sĩ; thắt chặt mối quan hệ quân - dân, tăng cường đoàn kết nội bộ. Nhờ đó, lực lượng vũ trang cách mạng ngày càng phát triển. Sau chiến thắng Phai Khắt, Nà Ngần (ngày 25 và ngày 26-12-1944), Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân phát triển thành đại đội, thì Ban công tác chính trị đại đội cũng ra đời. Từ đây, bắt đầu hình thành tổ chức công tác chính trị và chế độ công tác đảng, công tác chính trị trong lực lượng vũ trang cách mạng với cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ chính trị chuyên trách cho đến ngày nay. Cùng với sự trưởng thành, lớn mạnh của Quân đội ta, công tác đảng, công tác chính trị cũng từng bước hoàn thiện về nội dung, phương thức hoạt động và tổ chức, đi sâu vào các mặt hoạt động, thực sự là “linh hồn, mạch sống” của Quân đội, góp phần xây dựng Quân đội ta trở thành đội quân bách chiến, bách thắng, Quân đội anh hùng của dân tộc Việt Nam anh hùng.

Thực tiễn 75 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam đã khẳng định vai trò to lớn, vị trí quan trọng không thể thay thế của công tác đảng, công tác chính trị trong xây dựng Quân đội. Mọi suy nghĩ và hành động hòng hạ thấp, coi thường, làm suy yếu công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội, suy cho cùng, đều làm suy yếu vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội; đều làm cho việc phát động đông đảo cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội tự giác và triệt để chấp hành các nhiệm vụ sẽ không thể thực hiện được. Vì thế, tăng cường và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị phải là một nhiệm vụ thường xuyên; trở thành một quy luật trong xây dựng Quân đội cách mạng, không bao giờ được xem nhẹ.

Hiện nay, nhiệm vụ xây dựng Quân đội “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và trong nước có nhiều thuận lợi và thách thức đan xen. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chống phá cách mạng nước ta bằng nhiều âm mưu, thủ đoạn mới, tinh vi và xảo quyệt; trong đó, có âm mưu “phi chính trị hóa” Quân đội, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ ta, kết hợp với bạo loạn, lật đổ và khi có thời cơ sẽ sẵn sàng phát động chiến tranh xâm lược bằng vũ khí công nghệ cao. Cơ cấu tổ chức, biên chế và nhiệm vụ của Quân đội có sự phát triển, đổi mới; trong đó, có nhiệm vụ tham gia Lực lượng Gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Tình hình đó đòi hỏi phải tiếp tục đề cao vai trò của công tác đảng, công tác chính trị, đảm bảo cho công tác đảng, công tác chính trị luôn là “linh hồn, mạch sống” của Quân đội. Theo đó, cần coi trọng thực hiện đồng bộ nhiều nội dung, mà trọng tâm là:

1. Tập trung nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị trong các nhiệm vụ của Quân đội. Muốn vậy, công tác đảng, công tác chính trị phải bám sát thực tế chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu, lao động, công tác của bộ đội; thâm nhập sâu vào từng tổ chức, lực lượng, đơn vị và trong từng nhiệm vụ, cũng như trong tất cả các mặt hoạt động của Quân đội; thường xuyên đổi mới và đa dạng hóa các hình thức, biện pháp tiến hành, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội trong tình hình mới. Công tác tư tưởng phải thực sự chủ động, nhạy bén, đi trước một bước, để xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định với nền tảng tư tưởng của Đảng, với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có ý thức trách nhiệm cao trong nhận và thực hiện nhiệm vụ; luôn chủ động, sáng tạo, đoàn kết, thống nhất, kiên quyết đấu tranh, phản bác quan điểm, tư tưởng sai trái, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong Quân đội, ngăn ngừa nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Các mặt công tác tổ chức, cán bộ, chính sách, dân vận và các mặt công tác khác phải quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; bám sát tình hình, nhiệm vụ của Quân đội, của đơn vị, thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, hoạt động của bộ đội; kết hợp chặt chẽ với công tác tư tưởng để có chủ trương, biện pháp xây dựng đơn vị luôn vững mạnh toàn diện, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Quân đội giao cho.

2. Xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị và cơ quan chính trị các cấp vững mạnh, thực sự là lực lượng nòng cốt, trực tiếp tiến hành công tác đảng, công tác chính trị. Tiến hành công tác đảng, công tác chính trị là trách nhiệm của mọi cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội, nhưng lực lượng nòng cốt, trực tiếp là đội ngũ cán bộ chính trị và cơ quan chính trị các cấp. Chất lượng, hiệu quả tiến hành công tác đảng, công tác chính trị phụ thuộc rất lớn vào số lượng, chất lượng và cơ cấu của lực lượng này. Để xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị và cơ quan chính trị các cấp đáp ứng yêu cầu đảm bảo cho công tác đảng, công tác chính trị luôn là “linh hồn, mạch sống” của Quân đội, cần tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm túc Nghị quyết 51-NQ/TW, ngày 20-7-2005 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam”. Cùng với việc nghiên cứu, tìm giải pháp tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình thực hiện Nghị quyết 51-NQ/TW ở những đơn vị đặc thù, cần đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chính trị trong các học viện, nhà trường Quân đội; quan tâm chăm lo, tạo điều kiện thuận lợi để cơ quan chính trị các cấp phát huy vai trò tham mưu, đề xuất, giúp cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn tiến hành hoạt động công tác đảng, công tác chính trị đạt hiệu quả cao. Trong đó, đặc biệt chăm lo xây dựng Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam xứng tầm là cơ quan chỉ đạo chiến lược về công tác đảng, công tác chính trị đối với toàn quân. Bản thân đội ngũ cán bộ chính trị, nhất là chính ủy, chính trị viên các cấp phải ra sức tu dưỡng, phấn đấu để thực hiện được lời dạy của Bác Hồ: “Đối với bộ đội, chính trị viên phải thân thiết như một người chị, công bình như một người anh, hiểu biết như một người bạn”². Trong quá trình thực thi chức trách, nhiệm vụ hiện nay, người cán bộ chính trị ở cấp nào cũng phải thực sự gương mẫu, đi đầu trong thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị, Chỉ thị 87-CT/QUTW của Thường vụ  Quân ủy Trung ương về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Quy định 646-QĐ/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý các cấp trong Quân đội”. Chính tấm gương mẫu mực, mô phạm trong lời nói và hành động của người cán bộ chính trị, nhất là của người chính ủy, chính trị viên sẽ có sức cảm hóa, thuyết phục cao “hơn trăm bài diễn văn” đối với bộ đội. Đó cũng là “chìa khóa vạn năng” để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị trong bất luận hoàn cảnh nào.  

3. Tập trung xây dựng Đảng bộ Quân đội thực sự trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Đây là vấn đề then chốt để giữ vững và không ngừng tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội; cũng là nội dung then chốt đảm bảo cho công tác đảng, công tác chính trị luôn là “linh hồn, mạch sống” của Quân đội. Điểm mới trong công tác xây dựng Đảng bộ Quân đội hiện nay là, cùng với việc tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội; thường xuyên nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng trong Quân đội, xây dựng Đảng bộ Quân đội trong sạch, vững mạnh về đạo đức. Theo đó, cần thực hiện đồng bộ, quyết liệt kế hoạch, chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, gắn với thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị và Chỉ thị 87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương. Đồng thời, đẩy mạnh công tác giám sát, kiểm tra Đảng; gắn giám sát, kiểm tra tổ chức đảng với giám sát, kiểm tra cấp ủy viên, cán bộ chủ trì cùng cấp về thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chỉ thị, nghị quyết của cấp ủy các cấp; việc chấp hành nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng, đoàn kết nội bộ, thực hiện nhiệm vụ đảng viên và chức trách, nhiệm vụ được giao. Qua đó, kịp thời phát hiện, ngăn ngừa, xử lý các trường hợp vi phạm kỷ luật, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, đảm bảo cho mọi tổ chức đảng trong Đảng bộ Quân đội luôn trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức.

  Để tiếp tục là “linh hồn, mạch sống” của Quân đội ta, tất cả các mặt hoạt động công tác đảng, công tác chính trị phải thường xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả. Đó là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trước hết là của cán bộ, chiến sĩ Quân đội, mà nòng cốt và trực tiếp là đội ngũ cán bộ chính trị và cơ quan chính trị các cấp.

Trung tướng, PGS, TS. NGUYỄN NGỌC HỒI, Nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Quốc phòng toàn dân
__________________

1 - Đại tướng Nguyễn Chí Thanh - Tăng cường công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb QĐND, H. 2013, tr.238.

2 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 2000, tr. 392.