Quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng là bộ phận hữu cơ của đường lối cách mạng Việt Nam; là định hướng cơ bản chỉ đạo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong từng nhiệm kỳ đại hội Đảng. Vì thế, xây dựng đường lối quân sự, quốc phòng bảo đảm tính cách mạng, khoa học cho 5 năm tới là vấn đề hết sức quan trọng.

Ảnh minh họa

Lý luận và thực tiễn chỉ ra rằng, mặc dù đường lối quân sự, quốc phòng về cơ bản, có tính xuyên suốt, nhưng ở từng thời kỳ, giai đoạn khác nhau, tùy theo yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng cụ thể, nội hàm của nó cũng được kết cấu và thể hiện khác nhau. Vì thế, việc lựa chọn nội dung, xác định kết cấu về mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp của lĩnh vực quân sự, quốc phòng phù hợp cho từng thời kỳ, giai đoạn cách mạng là vấn đề quan trọng, cần được nghiên cứu, thống nhất.

Nhìn lại lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây cũng như trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cho thấy, cách tiếp cận, lựa chọn nội hàm quân sự và quốc phòng trong đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng có sự phát triển, chuyển hóa linh hoạt, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của từng thời kỳ, giai đoạn cách mạng. Nếu như trong cách mạng giải phóng dân tộc, Đảng ta xác định mặt quân sự là cốt lõi, nổi bật và có tính quyết định đến thắng lợi thì trong thời kỳ hòa bình, xây dựng, mặt quốc phòng lại là chủ yếu, còn mặt quân sự là đặc trưng, lực lượng vũ trang nhân dân giữ vai trò nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Đây là cách tiếp cận rất đúng đắn, sáng tạo thể hiện sự đổi mới về quan điểm, nhận thức của Đảng đối với nhiệm vụ quân sự, quốc phòng phù hợp cho từng thời kỳ, thậm chí trong từng nhiệm kỳ lãnh đạo của Đảng, góp phần đưa cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Điều đó cũng khẳng định, đường lối quân sự, quốc phòng không phải là cố định, bất biến, mà cần được bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn và điều kiện, khả năng của đất nước trong từng thời kỳ, nhằm thực hiện thắng lợi các mục tiêu, phương hướng mà đường lối chính trị đã đề ra. Để tiếp tục góp phần xác định đúng mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng 5 năm tới, theo chúng tôi, cần quan tâm thực hiện tốt một số vấn đề cơ bản sau:

1. Nắm vững và cụ thể hóa đường lối chính trị của Đảng trong xây dựng đường lối quân sự, quốc phòng. Đây là vấn đề quan trọng nhất, bảo đảm cho đường lối quân sự, quốc phòng luôn là bộ phận hữu cơ, phục tùng đường lối chính trị của Đảng trong từng giai đoạn. Do đó, việc quán triệt và vận dụng này phải đầy đủ, toàn diện; trong đó, cần tập trung thấu triệt nhiệm vụ xuyên suốt của cách mạng nước ta là xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; thực hiện mục tiêu: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, v.v. Trên cơ sở đó, xác định mục tiêu, quan điểm, phương châm, nội dung và giải pháp phù hợp, nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong tình hình mới.

Về mục tiêu, đường lối quân sự, quốc phòng phải tuân thủ mục tiêu chung của cách mạng và mục tiêu của Chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Theo đó, cùng với bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, cần nhấn mạnh mục tiêu bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, nhất là giữ vững chủ quyền biển, đảo, biên giới, vùng trời, ngăn chặn và đẩy lùi nguy cơ xung đột và chiến tranh. Về quan điểm, cần cụ thể hóa các quan điểm của Đảng về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong điều kiện mới. Về phương châm, cần khẳng định kiên trì các nguyên tắc chiến lược, kết hợp với vận dụng linh hoạt, mềm dẻo sách lược, lấy giữ vững ổn định bên trong (nội bộ) là chủ yếu, kiên trì giải quyết các mâu thuẫn, bất đồng bằng biện pháp hòa bình.

Về nội dung và giải pháp của đường lối quân sự, quốc phòng phải toàn diện, nhất là xây dựng nền quốc phòng toàn dân, coi trọng xây dựng “thế trận lòng dân”, xây dựng Đảng, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, chăm lo giáo dục thế hệ trẻ. Tăng cường khả năng dự trữ và huy động cơ sở vật chất cho các nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế, giữ vững độc lập, tự chủ trong hội nhập quốc tế, nâng cao hiệu quả kết hợp kinh tế với quốc phòng, đẩy mạnh phát triển công nghiệp quốc phòng, nhằm trang bị ngày càng tốt hơn cho các lực lượng. Quan tâm đúng mức đến xây dựng lực lượng quốc phòng toàn dân, nhất là xây dựng, nâng cao chất lượng tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu và sức mạnh chiến đấu của Quân đội nhân dân. Xây dựng thế trận quân sự, quốc phòng ngày càng vững chắc; chú trọng công tác giáo dục quốc phòng và an ninh; nâng cao chất lượng xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố, các thành phần thế trận quân sự, quốc phòng, nhất là công trình phòng thủ biên giới, biển đảo và địa bàn chiến lược. Đầu tư thích đáng cho nghiên cứu các vấn đề về đấu tranh quốc phòng, phát triển khoa học nghệ thuật quân sự chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, chỉ đạo chuẩn bị và tiến hành thắng lợi chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc (nếu buộc phải tiến hành chiến tranh).

2. Luôn bám sát sự phát triển của thực tiễn, xây dựng đường lối quân sự, quốc phòng toàn diện, có trọng điểm, đủ sức hóa giải có hiệu quả các thách thức về quốc phòng, an ninh trong tình hình mới. Trải qua quá trình lãnh đạo cách mạng, nhất là trong gần 30 năm đổi mới vừa qua, căn cứ vào tình hình trong nước, khu vực và xu thế thời đại, Đảng ta đã phát triển tư duy, nhận thức trên tất cả các lĩnh vực; trong đó có lĩnh vực quân sự, quốc phòng. Đó là, phát triển nhận thức từ tư duy quân sự đến tư duy quốc phòng; từ xác định bạn, thù đến tư duy biện chứng về đối tác, đối tượng; từ xây dựng lực lượng vũ trang ba thứ quân đến xây dựng lực lượng vũ trang, gồm: Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và dân quân tự vệ, v.v. Đây là sự phát triển quan trọng, cần thiết và phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn; là cơ sở chủ yếu chỉ đạo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Bất luận trong tình hình nào, việc xây dựng đường lối quân sự, quốc phòng cũng cần bám sát thực tiễn, nhất là bám sát các thách thức về quốc phòng, an ninh đang đặt ra. Trong bối cảnh phức tạp hiện nay càng phải như vậy. Trên cơ sở đó, xây dựng toàn diện, có trọng điểm, có chiều sâu, đặc biệt là đề ra các giải pháp chỉ đạo, hóa giải có hiệu quả các thách thức về quốc phòng và coi đó vừa là quan điểm, vừa là chủ trương cơ bản trong xây dựng đường lối quân sự, quốc phòng. Theo đó, việc hóa giải các thách thức về quốc phòng đòi hỏi nội dung đường lối quân sự, quốc phòng phải tập trung chỉ đạo các hoạt động đấu tranh quốc phòng, nhất là đấu tranh từ nội bộ, chống các quan điểm sai trái, nhận thức không đúng về các vấn đề quân sự, quốc phòng. Đồng thời, coi trọng xây dựng các nội dung chỉ đạo đấu tranh chống âm mưu thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, ly khai và đấu tranh trong các tình huống tranh chấp biển, đảo, thềm lục địa, nhất là đấu tranh ngoại giao, pháp lý và đấu tranh thực địa. Tiếp tục đầu tư hợp lý nâng cao sức mạnh quân sự, quốc phòng của đất nước, nhất là sức mạnh phòng thủ biển, đảo, thềm lục địa, kết hợp chặt chẽ đầu tư ngoài biển, đảo và trên bờ, bảo đảm “bờ có vững biển mới yên” và ngược lại. Bên cạnh đó, chú trọng hiện đại hóa có trọng điểm lực lượng vũ trang, nhằm nâng cao khả năng tác chiến của lực lượng này, nhất là khả năng tác chiến trên vùng biển, đảo xa bờ, ở tầm cao và tác chiến ban đêm.

3. Xây dựng đường lối quân sự, quốc phòng theo hướng phát triển bền vững, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài. Trong Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XII của Đảng đã xác định: “Mục tiêu trọng yếu của quốc phòng, an ninh là: Phát huy mạnh mẽ sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ công cuộc đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc; bảo vệ nền văn hóa dân tộc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội”. Tuy đây là mục tiêu của 5 năm tới nhưng nó lại hàm chứa những vấn đề có tính xuyên suốt trong thời gian dài, nên xây dựng đường lối quân sự, quốc phòng cũng phải theo hướng phát triển bền vững, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài. Theo đó, việc xây dựng đường lối quân sự, quốc phòng phải có giá trị chỉ đạo các hoạt động thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong một kế hoạch tổng thể, lâu dài, thống nhất, có tầm nhìn xa. Phải gắn bó chặt chẽ quân sự, quốc phòng với các lĩnh vực, các mặt khác của đời sống xã hội, nhất là trong phát triển kinh tế - xã hội, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ và đối ngoại,… để không lạc hậu, mâu thuẫn, cản trở sự phát triển của các lĩnh vực khác và cùng các lĩnh vực khác phát triển. Trong quá trình xây dựng, cần lựa chọn và xác định rõ các vấn đề cơ bản, cốt lõi nhất có khả năng bảo đảm sự ổn định lâu dài của đường lối quân sự, quốc phòng. Chẳng hạn: lựa chọn mục tiêu cốt lõi nhất của quốc phòng, an ninh là lợi ích quốc gia dân tộc; xác định các quan điểm cơ bản về quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân, phát huy sức mạnh tổng hợp, kết hợp kinh tế với quốc phòng, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố, v.v. Đồng thời, lựa chọn phương châm hành động có tính nguyên tắc cao và các nội dung xây dựng về quốc phòng, đấu tranh quốc phòng, chuẩn bị và tiến hành chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc (nếu xảy ra) có tính ổn định cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong thời gian dài. Ngoài ra, cần thấy rằng, quân sự, quốc phòng là lĩnh vực hoạt động có tính đặc thù và có yêu cầu rất cao. Vì vậy, trong phát triển bền vững cần chú ý đến tính vượt trội của nó; đồng thời, chỉ rõ sự phát triển vượt trội ấy, tức là quân sự, quốc phòng có mặt, có việc phát triển đi trước so với năng lực và trình độ phát triển của các lĩnh vực khác, và đó vẫn là sự bảo đảm cho sự phát triển bền vững của quân sự, quốc phòng.

Xây dựng, hoạch định đường lối quân sự, quốc phòng đúng đắn là cơ sở chủ yếu chỉ đạo có hiệu quả nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng.

Trung tướng, PGS, TS. TRẦN THÁI BÌNH