Xây dựng lực lượng dự bị động viên vững mạnh là chủ trương chiến lược của Đảng. Với nhận thức đó, những năm qua, tỉnh Vĩnh Phúc đã có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác này, đạt được những kết quả quan trọng.

Vĩnh Phúc là một trong ba địa phương của cả nước được chọn làm điểm thực hiện Chỉ thị 06/CT-BQP, ngày 16-03-2010 và Quyết định 3391/QĐ-BQP, ngày 13-9-2010 của Bộ Quốc phòng về thí điểm tổ chức xây dựng các đơn vị dự bị động viên trong tình hình mới. Đây là điều kiện thuận lợi để Tỉnh xây dựng lực lượng dự bị động viên vững mạnh, đưa công tác này phát triển lên một bước mới, góp phần xây dựng tiềm lực, thế trận khu vực phòng thủ; đồng thời, góp phần vào việc giúp cho Bộ Quốc phòng nghiên cứu, rút kinh nghiệm về mô hình thí điểm để chỉ đạo thống nhất xây dựng các đơn vị dự bị động viên trong tình hình mới, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc. Ý thức rõ thuận lợi, nhất là khó khăn: do sự phát triển các khu công nghiệp lớn trên địa bàn và các địa phương lân cận nên thanh niên trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự, bộ đội xuất ngũ, quân nhân dự bị của Tỉnh thường xuyên di động, biến động lớn, đi lao động xa nhà, dẫn tới công tác tạo nguồn, quản lý, huấn luyện dự bị động viên rất phức tạp. Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh tập trung triển khai thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, nhằm xây dựng lực lượng dự bị động viên “hùng hậu”.

Đại tá Nguyễn Hữu Thục trao Bằng khen của Ủy ban nhân dân Tỉnh tặng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện Pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên. (Ảnh: quankhu2.vn)

Trước hết, Tỉnh chú trọng làm tốt công tác đăng ký, quản lý, tạo nguồn dự bị động viên. Hằng năm, cơ quan quân sự các cấp cử cán bộ phối hợp với đội ngũ cán bộ ở cơ sở, nhất là các thôn (đội) trưởng, trưởng khu phố, bí thư chi bộ,… tiến hành rà soát, lập danh sách, đăng ký, quản lý quân nhân dự bị theo quy định của Pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên. Tỉnh chỉ đạo các địa phương tổ chức trang trọng việc đón, nhận quân nhân hoàn thành nghĩa vụ tại ngũ trở về địa phương, kết hợp đăng ký vào ngạch dự bị động viên theo chuyên môn quân sự. Để nâng cao hiệu quả công tác đăng ký, quản lý nguồn dự bị động viên, Tỉnh quan tâm đầu tư kinh phí mua sắm, trang bị máy vi tính cho ban chỉ huy quân sự các xã, phường, thị trấn, tạo điều kiện để cập nhật thường xuyên dữ liệu, quản lý chặt chẽ số lượng, chất lượng quân nhân dự bị tại cơ sở. Cùng với đó, Tỉnh chỉ đạo các địa phương tiến hành phân bổ, sắp xếp quân nhân dự bị, phương tiện kỹ thuật vào các đầu mối đơn vị dự bị động viên phù hợp với đặc điểm, số lượng, chất lượng quân nhân dự bị, phương tiện kỹ thuật, theo phương châm: “Lấy đúng chuyên nghiệp quân sự là chính, kết hợp với gần, gọn địa bàn, quân đâu, cán đó”; đồng thời, phối hợp chặt chẽ giữa địa phương với đơn vị nhận nguồn trong quản lý quân nhân dự bị. Đến nay, Tỉnh đã phân vùng, chỉ đạo các địa phương thực hiện sắp xếp gọn quân nhân dự bị của mỗi thôn và tương đương vào 01 tiểu đội đến 01 trung đội bộ binh; quân nhân dự bị của 01 - 02 xã xếp vào 01 tiểu đoàn bộ binh; của 01 - 02 huyện xếp hoàn chỉnh vào 01 trung đoàn bộ binh hoặc 01 - 02 tiểu đoàn binh chủng. Cách làm này không những thuận lợi cho việc đăng ký, quản lý, phúc tra nguồn, huy động quân nhân dự bị tham gia huấn luyện, thực hiện nhiệm vụ được giao, mà còn khích lệ quân nhân dự bị của các địa phương, cơ sở thi đua trong huấn luyện, sẵn sàng động viên.

Một yếu tố quan trọng, quyết định đến chất lượng lực lượng dự bị động viên, đó là tỷ lệ đúng chuyên nghiệp quân sự của quân nhân dự bị và số lượng, chất lượng đội ngũ sĩ quan dự bị - lực lượng nòng cốt trong các đơn vị dự bị động viên. Để nâng cao tỷ lệ đúng chuyên nghiệp quân sự, bên cạnh chú trọng tạo nguồn, huấn luyện chuyển loại, Tỉnh chủ động tự cân đối nguồn đầu vào dự bị động viên ngay từ khâu tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ. Hằng năm, căn cứ chỉ tiêu tuyển quân được giao và thực tế tỷ lệ đúng chuyên nghiệp quân sự của các đơn vị dự bị động viên, Tỉnh phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng của Quân khu 2 cân đối, phân bổ chỉ tiêu tuyển quân vào các đơn vị binh chủng, bảo đảm hợp lý giữa các địa phương, ưu tiên các địa phương đang mất cân đối lớn. Bên cạnh đó, Tỉnh chú trọng kiện toàn, xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị. Trước thực tế nguồn bổ sung sĩ quan dự bị từ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp xuất ngũ về địa phương ít, mất cân đối với số lượng sĩ quan dự bị hằng năm đến tuổi giải ngạch, chuyển ra, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã đề xuất với Quân khu và tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh chỉ đạo các địa phương rà soát, tạo nguồn, mở các lớp huấn luyện, đào tạo sĩ quan dự bị bằng nguồn ngân sách của địa phương. Từ năm 2012 - 2017, Tỉnh đã đào tạo được 240 sĩ quan dự bị, trong đó có 150 đồng chí từ cán bộ, công chức; 90 đồng chí từ hạ sĩ quan dự bị hạng 1, tạo cơ sở kiện toàn một bước cán bộ khung B của các đơn vị dự bị động viên. Hiện nay, lực lượng dự bị động viên của Tỉnh đã sắp xếp vào các đơn vị đạt trên 98,4% biên chế; phương tiện kỹ thuật đạt 100% cho 59 đầu mối đơn vị dự bị động viên (06 đầu mối đơn vị của Bộ, 03 đầu mối đơn vị của Quân khu, 50 đầu mối đơn vị của Tỉnh và các huyện, thành phố, thị xã). Tỷ lệ đúng chuyên nghiệp quân sự đạt trên 79%, đảng viên chiếm 7,6% (tăng 0,1% so với năm 2015), đoàn viên chiếm 41,9%, tuổi đời nhóm A chiếm 68,3%.

Cùng với thực hiện tốt công tác đăng ký, quản lý nguồn dự bị động viên, Tỉnh tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập, coi đây là khâu then chốt để nâng cao trình độ, sức mạnh chiến đấu của các đơn vị dự bị động viên. Hằng năm, căn cứ quyết định của trên về giao chỉ tiêu huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng động viên quân nhân dự bị, phương tiện kỹ thuật và khả năng ngân sách, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh xây dựng kế hoạch, tham mưu cho Ủy ban nhân dân Tỉnh giao chỉ tiêu huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng động viên quân nhân dự bị, phương tiện kỹ thuật phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tế của từng địa phương. Cùng với phối hợp, hiệp đồng thực hiện tốt việc bàn giao quân nhân dự bị cho các đơn vị nhận nguồn của Bộ, Quân khu để tổ chức huấn luyện, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo cơ quan quân sự các huyện, thành phố, thị xã và Trung đoàn 834 xây dựng kế hoạch tổ chức huy động, tiến hành huấn luyện lực lượng dự bị động viên của Tỉnh. Để huy động quân số tham gia huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng động viên đảm bảo cao nhất, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương triển khai sớm, đồng bộ tất cả các khâu, các bước; chủ động xây dựng kế hoạch huấn luyện, thông báo sớm cho quân nhân, gia đình, địa phương, cơ quan nơi quân nhân dự bị làm việc về kế hoạch triệu tập huấn luyện để chủ động bố trí thời gian, sắp xếp công việc, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho quân nhân dự bị tham gia tập trung huấn luyện.

Trong thực hành huấn luyện, Tỉnh chú trọng phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ huấn luyện khung A, tích cực đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện; tăng cường công tác quản lý, điều hành, kiểm tra huấn luyện ở các cấp, kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện quân sự với giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng nền nếp chính quy theo phương châm “dự bị cũng như thường trực”. Trong quá trình huấn luyện, các đơn vị luôn bám sát phương châm “cơ bản, thiết thực, hiệu quả”, lấy huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật chiến đấu bộ binh, binh chủng cấp trung đội, đại đội làm cơ sở để hợp luyện, hiệp đồng chiến đấu cấp tiểu đoàn và coi trọng huấn luyện tập trung cho đối tượng sĩ quan, nhân viên chuyên môn kỹ thuật chủ chốt đã sắp xếp vào các đơn vị dự bị động viên để nâng cao trình độ, năng lực tổ chức, chỉ huy bộ đội. Do thời gian huấn luyện ngắn, các đơn vị đã kết hợp chặt chẽ huấn luyện lý thuyết với thực hành, lấy thực hành là chính, đảm bảo chắc, gọn từng nội dung; chú trọng huấn luyện theo các tình huống, phương án tác chiến trong khu vực phòng thủ, đảm bảo quân nhân dự bị giỏi về kỹ thuật chiến đấu bộ binh, chiến thuật cấp tiểu đội, trung đội, có khả năng tác chiến độc lập cấp phân đội, hoàn thành tốt nhiệm vụ trong đội hình thường trực khi được động viên. Mặt khác, Tỉnh tăng cường kiểm tra thực hành động viên quân nhân dự bị tham gia thực binh trong diễn tập khu vực phòng thủ Tỉnh, diễn tập khu vực phòng thủ huyện, thành phố, thị xã để rèn luyện, nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu cho lực lượng dự bị động viên. Với việc chủ động triển khai đồng bộ nhiều biện pháp nên kết quả công tác huấn luyện, diễn tập lực lượng dự bị động viên của Tỉnh những năm qua đã đạt được kết quả tích cực. Năm 2016, Tỉnh huy động quân số tham gia huấn luyện đạt trên 95%, thực hành huy động 01 tiểu đoàn dự bị động viên, các đơn vị binh chủng thực binh bắn đạn thật trong diễn tập khu vực phòng thủ, kết quả xếp loại giỏi; 06 tháng đầu năm 2017, Tỉnh tổ chức 03 đợt huấn luyện lực lượng dự bị động viên cho 829 quân nhân; trong đó có 258 sĩ quan, 571 hạ sĩ quan, kết quả đạt loại khá.

Cùng với đó, Tỉnh thường xuyên quan tâm giải quyết tốt chế độ chính sách cho lực lượng dự bị động viên. Trọng tâm là thực hiện tốt việc xét duyệt nhân sự, sắp xếp, bổ nhiệm, miễn nhiệm, thăng, phong quân hàm cho quân nhân dự bị, bảo đảm đúng quy trình, dân chủ, công khai; đồng thời, ưu tiên bố trí nguồn ngân sách để chi trả bảo đảm tiêu chuẩn, chế độ, chính sách cho các đối tượng theo quy định và có cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ quân nhân dự bị khi tập trung huấn luyện, thực hiện nhiệm vụ đột xuất. Năm 2016, Tỉnh đã tiến hành xét duyệt, bổ nhiệm cho 185 quân nhân dự bị giữ các chức vụ chỉ huy đơn vị dự bị động viên; tổ chức chi trả phụ cấp trách nhiệm cho gần 8.400 lượt quân nhân dự bị giữ các chức vụ chỉ huy. Bên cạnh đó, Tỉnh thường xuyên động viên, khen thưởng kịp thời quân nhân dự bị hoàn thành tốt nhiệm vụ; đồng thời, xử lý nghiêm những trường hợp cố tình trốn tránh thực hiện nhiệm vụ. Mặt khác, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh còn tham mưu đề xuất với Tỉnh quan tâm thăm hỏi, động viên, tặng quà gia đình quân nhân dự bị có hoàn cảnh khó khăn vào dịp lễ, Tết. Nhờ đó, động viên quân nhân dự bị và gia đình yên tâm, nhiệt tình, trách nhiệm tham gia lực lượng dự bị động viên. Đặc biệt, Vĩnh Phúc là một trong những địa phương dẫn đầu trong cả nước về đầu tư ngân sách xây dựng trụ sở làm việc cho ban chỉ huy quân sự cấp xã. Đến nay, gần 70% ban chỉ huy quân sự cấp xã có trụ sở làm việc. Tỉnh đang phấn đấu đến hết năm 2018, 100% ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn có trụ sở làm việc, tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao chất lượng công tác dự bị động viên.

Những kết quả đạt được trong công tác xây dựng lực lượng dự bị động viên đã góp phần quan trọng để tỉnh Vĩnh Phúc thực hiện, hoàn thành tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương, xây dựng nền quốc phòng toàn dân trên địa bàn ngày càng vững mạnh.

Đại tá NGUYỄN HỮU THỤC, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh